Geir Lundestad 1 - Samenvatting The United States and Western Europe Since 1945: From \"Empire\" by Invitation to Transatlantic Drift PDF

Preview

Summary

samenvatting van de te kennen hoofdstukken uit het boek...

Description

Geir Lundestad 1 Positie VS Unieke positie in 1945 > sterke grip over zijn ‘competitors’ (tegenstrevers)  hierdoor verspreid Amerikaanse invloed zich over heel de wereld  is de invloed zo groot dat we W-Eu konden zien als een ‘Amerikaanse kolonie’? Onderscheid American ‘empire’ van andere ‘empires’ > traditionele empires: overheerst door 1 moederland en afhankelijk > Amerikaanse empire: allemaal onafhankelijke landen! > hij spreekt over verschillende soorten ‘empires’: diegene die hij verkiest bij Amerika is het een moreel neutraal begrip om een hiërarchisch systeem van politieke relaties te tonen dat uitspreidt vanuit 1 centrum VS SU  dergelijke grote empires kunnen hun macht voor het goede of het slechte gebruiken  bij de Amerikanen was hun dominantie & controle gebaseerd op de ‘American values’  iedere ‘great power’ deed dit: imperialisme op basis van eigen waarden  ‘American empire’: veel flexibiliteit, autonomie en Europese zelforganisatie  meeste vooropgestelde doelen bereikt: W-Eu landen geïntegreerd, NAVO, geen communisme in meeste landen, machtspositie...  Belangrijk: Amerika dicteerde niet wat er moest gebeuren in W-Eu! (het was wel volgens de wil van de Amerikanen maar ze legden niks specifiek op): de landen waren politieke units op zichzelf he, hadden al enorm lang zelf onafhankelijkheid & dopten hun eigen boontjes (zélf grote machten!!)  VS heeft altijd geprobeerd Europa te ‘integreren’ in zijn visies, lukte deels -> ze kenden ook terugvallen van hun invloed  Kunnen besluiten dat in de milleniumwissel de invloed van de VS nog steeds erg groot was

Houding W-Eu tov VS Na 1945: inviteerden ze de Amerikanen? -> economische hulp om samenleving terug op te bouwen na de oorlog (alleen zij konden dit geven) -> later w ze ingeschakeld in de strijd tegen het communisme -> na KO: invloed VS daalt in Europa  opmerkelijk: ze willen terug onder hun invloed komen! (wel minder uitgesproken) -> met de uitbreiding van de EU krijgt Europa meer eigen identiteit -> na 9/11: weer andere soort relatie tss EU & VS

W-EU x VS na 1945 Eindeloze conflicten (zelfs na NAVO: dichte samenwerking) -> Koreaanse oorlog, W-Duitsland, probs met Charles DG, Suez crisis... -> onder elke president wel één of andere discussie gaande (bv onder Clinton Amerikaans-Europese discussies over wat met Bosnië moest gebeuren)

 De crisissen zijn een dominerende factor in de literatuur  Ook politiekers & diplomaten schreven erover  Ook over samenwerking tss Amerika & Eu (lijst is korter)

Gemeenschappelijke belangen VS & Eu ‘Noord-Atlantische samenleving’ > term door Karl Deutsch (jaren ’50) => veel gemeenschappelijke waarden & gevoel van verantwoording tov elkaar => belangrijker voor het gevoel van cohesie dan effectief de gemeenschappelijke bedreigingen Samenwerking/conflict benadrukken is kwestie van invalshoek & gehanteerde standaarden => de NAVO had wel een indrukwekkende samenwerking tov andere pacten => gek dat het zo grootschalig en goed georganiseerd was => bestaat ook al fucking lang (ongekend) => meer wijdverspreid dan andere allianties => geen enkel land (na Fr onder CDG) ooit al NAVO verlaten => opmerkelijk succes! => klein onderscheid tss NAVO & Europese Unie (oke NAVO is een verbond van soevereine staten & EU eerder supranationale samenwerking maar toch is het onderscheid klein)

Samenwerking VS x EU  Opvallend! 1) Jaren na WOII: de bedreiging van de SU is de belangrijkste basis van coöperatie tss EU & VS > 1ste hoogtepunt: 1948 > 2de “: koreaoorlog in jaren ‘50 > 3de “: 1958-1962  Berlijnse muur & cubacrisis > 4de “: tweede KO in begin jaren ’80!  Niemand bekritiseerd de bemoeienis van de VS in EU door de KO, zijn bemoeienis was nodig volgens de meesten (zelfs de Fransen steunen dit, ook al trekken ze zich op een gegeven moment terug uit de NAVO)  Zelfs Fransen wouden dat nucleaire wapens en dergelijke toch id buurt waren om de Duitsers & Russen buiten te houden (die wil zien we nog steeds bij de Fransen, ongeacht hun dispuut met VS over de Irakoorlog)  Wel verschillen in relaties mogendheden westen x VS: soms zorgden die voor conflicten! (VS staat zelf ook enorm ambigu tov SU  wisselende soort relaties: samenwerking tijdens WOII, sterke afkeer na WOII tot in de jaren ’60; daarna meer détente, proberen rust te bewaren ; daarna terug opleving in de jaren ’80; Reagan meer zelfs, ze werden nog sterker! (vandaag de dag willen nog steeds veel landen zich aansluiten bij de NAVO)

2) Basis samenwerking: oogje in het zeil houden op de Duitsers  ze hadden 2 wereldoorlogen ontketend & we konden niet zeker zijn wat ze in de toekomst nog zouden doen  ze waren een bedreiging voor de vrede: snelgroeiende eco, geografische ligging MAAR VOORAL door de splitsing van hun land (mss gingen ze wel samenwerken met de SU)  relaties werden slechter onder Kennedy  sterke schrik voor Duits nationalisme (nog tot id jaren ’90, zeker wanneer ze terug samen kwamen!!)  men bleef DL beteugelen & schrik hebben (ook grootste basis van samenwerking voor WEU)  VS zal de ‘scheidsrechter’ worden in W-Eu of de peacemaker: hun troepen blijven gewenst in Europa (ook door Moskou!!)  veel dreigende crisissen worden niet echt crisissen 3) Basis samenwerking: Europeanen wouden Amerikanen binnen houden, ze ‘inviteerden’ hen bijna  Een ‘roep’ naar dominantie  In tijden van crisis wordt er sterk beroep gedaan op de Amerikanen (zelfs door Fransen)  Beter een superieure leider die veraf was dan één die dichtbij was in Europa zelf  Zelfs na KO inviteren ze de Amerikanen (in meer verdoken vorm)  De Amerikanen wouden dit ook: goede relatie met W-Eu & toenemend met Japan  Ze doen het voor alsof ze in Europa zitten omdat de Europeanen dit willen: not  In sommige gevallen lieten de Amerikanen heel duidelijk Eu zich op een bepaalde manier gedragen: bv Suezcrisis in ’56  ze dwongen FR & GB in het midden van hun invasie in Egypte te stoppen  vrij genant

 Hoe dan ook bleef de NAVO vnl de Amerikaanse ideeën & visies over bepaalde standpunten vnl volgen  1950-60: W-Eu kwam militair & economisch sterker te staan en was dus niet meer gans afhankelijk van VS  Relaties w opnieuw gedefinieerd: discussie over al dan niet meer invloed & het gezamelijk dragen van schulden  breekt alliantie niet!!

4)          

Basis samenwerking: gemeenschappelijke cultuur & ideologieën In essentie allebei de continent witte christenen Staan veel verder af van niet-christelijke, niet-blanke leiders Beiden hebben dezelfde cultuur én democratie: zorgt voor binding (dit is ook de reden voor KO! -> ze delen andere cultuur (kapitalismecommunisme) + géén democr in SU) Democratie bestendigd door dichte banden die w gecreeërd na WOII De typische Amerikaanse cultuur kwam ook overgevlogen nr Eu -> film, muziek, literatuur... Wel kritiek op de massacultuur van de Amerikanen maar ze nemen er veel van over!! Vooral 1richtingsverkeer Het feit dat hun interessevelden gelijk lopen maakt natuurlijk samenwerking makkelijker!! Europeanen beseffen bovendien dat de Atlantische samenwerking een leider nodig heeft en de Amerikanen de beste optie waren Zo ver dat Amerikanen hun Amerikaanse structuren introduceren in Atlantische samenwerking

5) Basis samenwerking: economie Veel economische twistpunten tss VS & EU (kibbelingen over Marshallplan, Gattsamenkomsten...)  toch ook hier coöperatie    

1 grote interreagerende economische, kapitalistische markt GB & NL: grootste investeerders in VS EU: 60% vd investeringen in VS (ook Japan belangrijk) Belangrijkste handelspartners naast Canada & Mexico & Japan zijn Europese landen!

Conflicten Vs EU Oké samenwerking weegt door maar er zijn toch ook conflicten geweest (bijna crisissen zelfs) -> vooral buiten het NAVO gebied echte crisissen (binnen het NAVO gebied kruisen ze elkaar in principe niet kei hard)  Fr VS: Indochina, Midden Oosten, N-Afrika...  Niks steun van de Amerikanen in koloniaal beleid  Omgekeerd zagen de Amerikanen dat ze niet genoeg steun krijgen in hun strijd tegen het communisme (bv omdat ze communistisch China erkennen, niet echt steun geven tijdens Koreaanse oorlog...)  Vietnam = CLIMAX!! -> weinig steun Europeanen  Toch is er nog veel samenwerking buiten het NAVO gebied: bv FR x GB x VS in Golfoorlogen  Conflicten over Midden Oosten zijn constant  Tekenen dat ze elkaar niet vertrouwden: Eu stelde zich vragen bij maturiteit van de Vs in internationale relaties -> hun beleid was vaak onvoorspelbaar & switchte vaak (isolationisme vs aanwezigheid; grote defensiebudgetten vs lage; ...) -> leiders wel altijd overtuigd van hun gelijk -> gebrek aan ervaring  Omgekeerd geldt hetzelfde: wat de Amerikanen ook deden, leek nooit goed voor het Westen (als ze niet overlegden = sowieso fout; als ze teveel overlegden = geen echt leiderschap)  Door veranderende situatie vanaf eenmaking DL veranderden ook de relaties tss VS & EU: VS kon niet zomaar meer wil opleggen & Europese stem moest meer w gehoord  VS vond langs de andere kant dat de Europeanen wel al iets meer mochten bijdragen aan de verdediging van het W

 Uiteindelijk zijn het 2 werelddelen met compleet andere voorgeschiedenissen die plots interreageren  Ervaringen van beide continenten verschilt in oorlog & vrede  Verschillende geografische posities met beide voor & nadelen (pos Vs = voordelig want ze zitten niet fysiek tussen de conflicten)  Verschillende opinies VS & EU over zoveel zaken: religie, politiek, socialisme...  Amerikanen bij milleniumwissel: alles wat Europeanen niet wouden zijn

Geir Lundestad 2 1) VS & Europa voor 1945

Frankrijk = cruciaal geweest in het verkrijgen van de onafhankelijkheid! (al vaak bondgenoot gwst – ‘oldest allie’) -> echter: vanaf G. Washington  géén sterke relatie aangaan met W-Eu!! (behalve eco)  Sterke eco & culturele banden tss VS & EU > grootschalige migratie  Politieke isolatie tem 1917! (Wilson bemoeit hem wel met de oorlog, richt League of Nations & 14p plan op -> senaat aanvaardt het echter niet  hij doet wel moeite om verdere oorlogen te voorkomen!)  Wilson dacht dat hij ‘to end al wars en to make the world safe for democracy’ had uitgevoerd  not -> al snel terug oorlog -> leek alsof interventie VS niks had uitgehaald -> geen reden om zich dus nogmaals in te laten in de oorlog (ook Am. bevolking wou dit niet meer)

Politiek isolationisme vs Europa 1) Verdeling tss VS & EU  Vs ziet zichzelf als speciaal: nieuwe wereld die vol democratie & idealisme is ‘Oude wereld’  Relatie was niet hetzelfde met alle Europese mogendheden, sommige beter dan anderen (vnl slecht met GB)

2) De VS kon niet aangevallen w (bescherm door Atlantische & Stille Oceaan)  Waarom zouden ze zich dan inlaten met Europese oorlogen? Ze zaten toch safe

 Isolationisme staat tegenover de WIL van de W-EU mogendheden dat de VS zich zou moeien  De uitnodigingen w afgeslaan door de Amerikanen  Wél alleen POLITIEK-MILITAIR isolationisme, niét op het vlak van eco/cultureel > eco: helpt DL in afbetaling schulden, helpt andere landen heropbouwen, veel investeringen EU in VS... > cultureel: jazzmuziek, film... -> vormen van binding & community => amerikanizatie van Europa: begint in interbellum  Wel relativeren: Am = interessante partner maar wel een verre (zo ver gaat amerikanisering niet)  Veel kritiek op het Amerikaans materialisme

Tijdens WOII stopt dit isolationisme! > attack door Japanners op Pearl Harbor (“In feite wilde Japan de gehele Stille Oceaan beheersen, en het was duidelijk dat de aanwezigheid van een Amerikaanse militaire basis in deze oceaan daarbij niet gewenst was. In 1941 hadden de Japanners weinig te vrezen van Nederland of andere Europese landen, omdat die al hadden gecapituleerd voor de Duitsers en/of nog druk bezig waren hun land tegen de Duitsers te verdedigen. De enige macht die Japan nog in de weg stond om de Stille Oceaan te beheersen was de VS.”) > ze mengen zich: eerst in Europa tot ze zeker waren dat DL was verslagen ; dan Japan  Vanaf nu gaan ze echt leidende rol spelen!

2) 1945-1950: leider op ‘uitnodiging’

VS positie na WOII = Britse positie na Napoleon in 1815 (net oorlog gewonnen, tegenstanders uitgeput, technologische revoluties, precies absolute marktleiders) -> VS NOG STERKER!!  sterkste natie die de wereld ooit had gezien -> sterkte VS kwam door 4 zaken: -economische superioriteit -militair leiderschap -buitenlands beleid -internationaal ideologische steun  Vooral economische indrukwekkend -> GB lang industrieel & commercieel leider geweest maar de export heeft nooit 1/3 vd wereld uitgemaakt  bij VS wél -> ook grootste uitvinder -> Britten hadden wel meer wereldwijde handel dan Amerikanen -> aandeel VS verminderde wel snel (kon niet blijven duren)  VS BLEEF WEL LEIDER

In het interbellum begon de VS de leidende eco positie van de Britten over te nemen -> voordeel VS: ze voerden handel met hun allianties (ipv vijanden) wat positie versterkte -> VS = absolute eco leider: dollar is dé munt, constante cashflow, VS = belangrijkste steun & domineert de wereldbank & IMF -> lenen veel geld in eco crises (met voorwaarden) -> ze zijn ook leiders in internationale handelscontacten  w zo veel liberaler -> sterke eco = basis voor militaire sterkte  bv bij atoombom: zij hadden er eerst een monopolie op  versterkt uiteraard hun positie! -> sterkste air force id wereld (alleen zwakte in aantal soldaten) -> ze konden fucking snel shiften van een gewone eco naar een militaire! -> echter: niet echt politieke wil aanwezig om leider te worden (aanvankelijk)

Na WOII = > GEDAAN MET ISOLATIONISME! > bemoeien met verschillende staten > veel meer militaire uitgaven > aanvankelijk wouden de isolationisten de speciale waarden die de Amerikaanse sv kleurden afschermen voor de rest van de wereld, maar nu ze zo sterk stonden waarom zouden ze ze dan niet verspreiden over de wereld? Britse superioriteit 19de E (kolonialisme) > gepaard met ras > iedere blanke was superieur > anders dan bij Fransen: franse cultuur was belangrijker dan ras > bij Russen: globaal communisme => verantwoordt allemaal globale expansie! Amerikaanse superioriteit > unificeert Amerikanen, verantwoordt expansie, trekt buitenlandse steun > niet alles even aantrekkelijk: Amerikanen sterk nationalistisch, tegen sociale revoluties, raciaal onderscheid tss mensen... > verschil: de Amerikanen werden in feite constant ‘bedreigd’ door de SU, hier hadden vroegere grote machten geen last van, hadden wel vijanden maar niet constant > belangrijk: ze hebben een cultuur die miljoenen aantrekt -> in elites werd de amerikaanse cultuur als ‘vulgair’ gezien, opening & democratisering van de Europese samenleving leidde dan meestal ook tot amerikanisering van de cultuur > invloed reikt ver > de Europese staten zetten zich op andere vlakken voor VS & zo komt cultuur mee: films, muziek,literatuur... > veel geprobeerd te bannen (bv coca cola in Fr) > de taak van de VS om de wereld te behoeden van totalitarisme > uniek én tegelijkertijd ook super universeel

Oprichting VN na WOII > niet volledig volgens het gedacht van Washington > SU ook vertegenwoord in VN > daarop verliest VS interesse > Truman lanceert initiatieven zonder VN te raadplegen (truman doctrine -> containment aka communisme tegenhouden) > toch is de VN belangrijk voor VS (bv in Koreaanse oorlog)

ORGANISATIE INVLOEDSFEER > helemaal anders dan de andere grootmachten het vroeger deden! > vorige grootmachten: verdeel & heers > VS: wil een supranationaal zelfstandig Europa dat zijn eigen politieke zelfstandigheid heeft maar eventueel een alternatief politiek centrum als de VS > promoten Europese integratie! -> duwen Europeanen in richting van integratie, ze lieten W-DL weer in Europese context passen, neemt voor zichzelf rol van scheidsrechter & pacifist aan > tegelijkertijd blijven ze hun eigen positie beschermen, W-EU moet beleid VS aannemen want dit is het beste

>probleem Europese integratie: geen echte Europese leiders die het initiatief erin konden nemen (GB nam afstand van het Eur continent na WOII, Frankrijk was zwak & niet echt een eenduidig beleid) > het was absoluut prangend dat er na de WOII een soort organisatie op poten kwam die Europese integratie organiseerde & hierin moest W-DL in opgenomen worden  als GB de leiding niet nam dan moest iemand anders het maar doen (PRIMORDIAAL DAT DL W OPGENOMEN: als ze DL klein houden zouden de extreme krachten daar meer gaan neigen naar de SU die hen wél die ruimte gaf -> Fr moest dus normaal doen & DL meer vrijheid geven!!) NA WOII > Great powers bekleedden heel andere posities: Fr geen leider meer, UK bijna failliet, koloniale rijken vallen uiteen... > SU & VS = leiders > GB blijft wel belangrijk (door gs & nog steeds 25% vd wereldpop onder Britse plak) > snelle omkanteling met verhouding communisten: landen die communisme weerden kregen sneller een voordelige toekoming > VS sterk beducht voor extreem links maar ook voor extreem rechts!! > LANGS ECONOMISCHE ZIJDE: Europeanen wouden de Amerikanen sterk langs hun zijde omdat zij met hun Marshall plan de economie er terug bovenop brachten -> sterk afhankelijk

NAVO > oprichting vnl geanticipeerd door W-EU en niet VS UITNODIGINGEN VANUIT ALLE HOEKEN > Fr, GB, NL, België... > Scandinavische landen vrij sceptisch > Noorwegen komt wel bij Navo, Denemarken en Ijsland doen hetzelfde > ze verbinden elkaar ertoe dat als 1 vd landen wordt aangevallen door een ander land ze elkaar zullen beschermen  de militaire kracht vd VS is hier primordiaal in

BELANGRIJK: DE EUROPESE MACHTEN VROEGEN DUS DUIDELIJK DE INVLOED VAN DE VS IN EUROPA, MAAR IN HOEVERRE REPRESENTEREN ZIJ DE MASSA? WOU HET VOLK DIT OOK? > moeilijk om die publieke opinie te achterhalen! > GB: bevolking wou wel samenwerking maar GB zou wel onafhankelijk moeten blijven van de VS > de enige die echt sceptisch was: Noorwegen -> traditioneel al gevoelens van afstand tov grote machten  Niet altijd de explicietie steun vh volk om dan bij VS aan te sluiten

SAMENGEVAT > EU inviteert VS: economische assistentie, Amerikaanse hulp om hun pol positie te versterken (internationaal & tegen extreem links/rechts), militaire steun tegen SU > ze accepteren los alles wat de VS oplegt

Geir Lundestad 3 1) Sterke rol VS in Europa 1993-2001 Na KO => Positie VS fenomenaal: niemand kon de positie van de VS nog bedreigen, economische & ideologische supprematie => ze w wel dik arrogant & veel tegenstand => positie vglbaar met die na WOII maar ze zijn nu meer afhankelijke van de rest vd wereld & ze zitten economisch ook met dikke tekorten => w verwacht dat invloed VS zou dalen in EU, ze hebben VS niet meer nodig als in tijdens de KO => militaire invloed daalt idd deels: troepen weg uit W-EU => TOCH VERANDERT DE ROL VAN DE VS IN EU WEINIG!! => nog steeds invitatie van Eu om te blijven (wel minder duidelijk & ambivalenter dan na WOII)  VS blijft dus leider in EU na einde KO  Leiderschap w getoond adhv verschillende casussen: Joegoslavië, groei & hervorming NAVO

1. Joegoslavië Clinton => veel aandacht vr eco (“it’s the economy, stupid”) => sterke aandacht vr Azië & handel over de oceaan => wel ook nog aandacht vr ‘oude wereld’ (aka Europa) & de dringende situatie daar omtrent Bosnië Bosnië > onafhankelijk van Joegoslavië in 1992 > w erkend door VS & meeste andere landen > bijna direct daarna burgeroorlog tss de 3 verschillende volken: Serven, Kroaten & Bosnische moslims > VN troepen trekken geen kant maar sturen wel troepen om ‘de vrede te bewaren’ > Clinton wil zich er aanvankelijk niet in moeien (Europees probleem, los het op) > VN maakt plan op voor de verdeling van Bosnië, VS gaat niet akkoord (ze ondermijnen een oplossing) > VS wilt echter geen troepen sturen > VN stuurt wel troepen, w gesteund door Europa > loopt echter in het 100, Serven nemen VN troepen gevangen blabla waardoor een probs ontstaan > ze w vernederd, w niks aan gedaan > men moest beginnen interveniëren tegen de Serven want die w zot: vermoorden duizenden mensen in Srebrenica, doen wantoestanden... > VS besluit te interveniëren: grootschalige actie > succesvolle bombardementen & acties ook van de Kroaten > Vs komt met solutie...