Historia-Rosji-notatki PDF

Preview

Summary

Download Historia-Rosji-notatki PDF

Description

I. Okres przedhistoryczny i pierwsze związki przedplemienne TERYTORIUM GEOGRAFICZNE Plemiona wschodniosłowiańskie pojawiły się w I tysiącleciu p.n.e. Terytorium w II poł. IX w., gdzie powstało państwo staroruskie obejmuje całą Europę Wschodnią (Nizina Wschodnioeuropejska): ● Granica Pd – Zach-północna: obszary do północnego wybrzeża M. Czarnego, środkiem dorzecza Dniestru i Prutu, linią Bugu i Niemna oraz granica oddzielająca od plemion bałtyckich i Estów – linia Ładogi i Onegi ● Granica wschodnia: od dolnego Dniepru na północny wschód, do ujścia Oki i Wołgi aż do jeziora Onega. Tereny te zamieszkiwały też plemiona niesłowiańskie: w dorzeczu Wołgi, Dźwiny i Peczory: plemiona turańskie, ugrofińskie i inne. Klimat tundry na północy warunkował myśliwski tryb życia plemion, gęstość zaludnienia znikoma. Dalej na południe – krajobraz leśny, od środkowego Dniepru – leśno-stepowy. Stepy nadczarnomorskie, nadazowskie i nadkaspijskie stanowiły korytarz dla koczowniczych plemion azjatyckich, które atakowały tereny europejskie. Strefa leśna i leśno-stepowa były terenami formowania się pierwszych społeczeństwo rodowo-plemiennych. Żyzne czarnoziemy, lasy sprzyjające myślistwu, bartnictwu oraz budowaniu. Gęsty system rzeczny – transport od Zat. Fińskiej do mórz południowych oraz rybołówstwo. Epoki i rozwój. Ludzie żyli i pracowali na tych terenach w okresie śr. i późnego paleolitu. W epoce neolitu nastąpił rozwój wierzeń religijnych, narzędzi, rolnictwa, hodowli bydła. III i II tys. – wyroby z brązu i żelaza. Ukształtował się system patriarchalny, zakładanie związków plemiennych i zwierzchnia władza jednostki. Kultura trypolska – najwcześniejsza – III i II tys. p.n.e., rolnicza, ustrój matriarchalny, osady z glinianych domostw. Uprawa: pszenicy, jęczmienia, prosa, hodowla bydła. Kultura fatianowska – II tys. p.n.e. w dorzeczu Wołgi, patriarchalna. Hodowla bydła, rybołówstwo, myślistwo, narzędzia i ozdoby z miedzi i brązu. SCYTIA I KOLONIE GRECKIE W VII w p.n.e. obszary północne od M. Czarnego zostały opanowane przez Scytów – niejednolity zespół plemion pochodzenia irańskiego, ale też zalicza się do nich plemiona północne określane jako protosłowiańskie. Nie są jednak przodkami późniejszych Słowian. Główne o nich informacje od Greków (Herodot). Tworzyli oni państwo o nieokreślonych granicach i strukturze wewnętrznej, zw. Wielką Scytią – mięli swoich wodzów i królów, wysoki poziom kultury materialnej, prowadzili wojny i handel z Grecją za pośrednictwem czarnomorskich greckich kolonii (Tiras, Lobia, Chersonez, Fasis). Od Scytów Grecy brali niewolników i zboże a Scyci od Greków wino i przedmioty zbytku. RUCHY MIGRACYJNE W II w. p.n.e. na stepach czarnomorskich pojawili się Sarmaci wypierając Scytów, co było procesem (okres scytyjsko-sarmacki II – I w. p.n.e.). Sarmaci to zespół plemion o niższej kulturze materialnej niż scytyjska. Arystokracja sarmacka to plemię Alanów o irańskim pochodzeniu, osiedlili się na stepach między dolna Wołgą, Kaukazem i dolnym Donem, doszli aż do Prutu. Wyparci przez Hunów na tereny Galii i Hiszpanii. W tym okresie (I i II w. n.e.) rozwinęły się plemiona autochtoniczne ściśle związane pod względem języka i obyczajów, będące bezpośrednimi przodkami Słowian. Tacyt pisze o Wenedach – mieszkali w dorzeczu Wisły. Słowianie w nomenklaturze greckiej nazywani byli Wenetami (Pliniusz Młodszy, Klaudiusz Ptolemeusz). W IV –VII w. Słowianie Wschodni określani byli mianem Antów, Sklawinów, później Rusów. W II i III w. n.e. na stepy czarnomorskie przybyli Goci ze Skandynawii, którzy wypierali Sarmatów, atakowali kolonie greckie, w IV w. zawładnęli częścią Krymu, walczyli z Antami i Wenedami. W połowie IV w. podzielili się na Wizygotów (na zachód od Dniestru) i na Ostrogotów – na płn od M. Czarnego. Hermanaryk, władca Ostrogotów, okiełznał plemiona Sklawinów i Antów. Wtedy część Sklawinów przeniosła się na północ do jeziora Ilmeń, gdzie zbudowano Nowogród, przodkowie Słowian ilmeńskich (Słowienie). 370 r. – migracja Hunów z Azji na zachód. Wielki zespół plemienny rozbili Alanów i zaczęli wypierać Ostrogotów. Panowali do V w. Plemiona słowiańskie się umocniły i zajęły nowe terytoria. AWAROWIE, BUŁGARZY, CHAZAROWIE W VI w. – inwazja plemion turańskich ze środkowej Azji – Awarów (Obarów). Dotarli nad środkowy Dunaj. Panowali przez 250 lat. Germanie zmieszali się z najeźdźcami, Longobardowie udali się do Italii. Razem ze Słowianami wyprawiali się na Bizancjum. W IX w. Karol wielki położył kres państwu awarskiemu. W okresie panowania Awarów powstały dwa organizmy państwowe: w VI w. bułgarskie plemiona turańskie panowały na stepach nadazowskich. Potem Wielka Bułgaria rozpadła się na kilka grup. Pierwsza zajęła tereny nad dolnym Dunajem i uległa slawicyzacji. Druga udała się na północ – do dorzecza środkowej Wołgi i Kamy i osiągnęła tam stabilizację – rolnictwo, hodowla bydła, handel z Azją Środkową (Bułgarzy kamscy i nadwołżańscy przyjęli islam) i Rusią. Dopiero najazd Mongołów w XIII w. zlikwidował państwo Bułgarów kamskich. W VII w. na północnym Kaukazie, w dorzeczu Dniepru, Donu i Wołgi powstało państwo Chazarów, zwane kaganatem. Był to zlepek plemion turańskich, fińsko-ugryjskich i słowiańskich. Ich religią był judaizm, stolicą – Itil u

ujścia Wołgi. Istniało do X w. SŁOWIANIE WSCHODNI W VIII I IX W. W wieku VIII i IX nazwa Rusów wypiera Antów. W tym okresie osiągnęli wysoki poziom sił wytwórczych, rozszerzyli uprawy na północ, rozwój warzywnictwa, lnu i konopii. Karczowano lasy i zamieniano na pola uprawne. Rozwój rzemiosła: tkactwa, garncarstwa, kowalstwa, złotnictwa, wyrobów z metali: broni, lemieszy, sierpów, kos. Duża rola myślistwa, bartnictwa, rybołówstwa. Rozwój handlu i wymiany barterowej przed pieniądzem metalowym. Wzrost znaczenia większych grodów. Zamiast wspólnoty rodowej zaczęła pojawiać się wspólnota terytorialna, gdzie wyłaniała się własność prywatna. Wyprawy wojenne pogłębiały różnice majątkowe, wyodrębniali się wojowie, wodzowie i książęta. Tworzyła się państwowość wczesnofeudalna. W IX i X w. plemiona wschodniosłowiańskie ustabilizowały się na poszczególnych terytoriach: Ulicze i Tywercy – między Prutem i Bohem, Wołynianie - w dorzeczu górnego Bugu i dopływu Prypeci, Polanie – na zachod od środkowego Dniepru, Siewierzanie – w dorzeczu Desny, Drewlanie – dzisiejsze Polesie, Deregowicze – między Prypecią a Berezyną, Radymicze – między górnym Dnieprem i Sożą, Połocczanie – w rejonie środkowej Dźwiny. To stanowiło połowę całego obszaru. Na północy i wschodzie znajdwały się tylko 3 plemiona: Słowienie – wokół jeziora Ilmen, Krywiczowie – od górnej Dźwiny do źródeł Moskwy i Klaźmy, Wiatycze – w dorzeczu Oki. Na wschodzie sąsiadowali z plemionami fińskimi, Bułgarią kamską i Chazarią. W IX w. przybyli Pieczyngowie – nadazowskie koczownicze plemie turańskie, które oddzielało Słowian od Chazarów. Wierzenia – kult sił przyrody, bez świątyń i kapłanów, kult praojca rodu. Naczelny bóg – Swarożyc lub Dadźbog – bóg słońca, Perun – piorunów i błyskawic, Wołos lub Weles – pieka nad trzodami, Strybog – bóg wiatrów. Stawiano posągi kamienne lub drewniane, składano zwierzęta w ofierze, ceremonie odprawiali czarownicy. Wierzono w Zycie pozagrobowe – chowano zmarłych w ziemi z przedmiotami codziennego użytku. II. Państwo staroruskie (Ruś kijowska) TEORIA NORMAŃSKA Stworzona w XVIII i XIX w., przez uczonych niemieckich: Gottlieba Bayera, Gerarda Muellera i Augusta Ludwika Schloezera jest oparta o wzmiankę w Powieści lat minionych (Kronice Nestora) o tym, że w roku 826 w Nowogrodzie poproszono księcia normańskich Waregów – Ruryka, o objęcie panowania nad zwaśnionymi Słowianami. Historycy rosyjscy nie zgadzają się z tą teorią, dowodzą, że Waregowie nie nadali Słowiańszczyźnie struktury państwowej, tylko zajmowali się na tych terenach korsarstwem, grabieżami i handlem. W 826 r. w Nowogrodzie Wielkim książę Ruryk przejął władzę, a nie stworzył państwa, ponieważ ono istniało już wcześniej, Waregowie zagarnęli władzę prawdopodobnie siłą. W IX w. istniały na Rusi kręgi obejmujące wiele plemion z ośrodkiem w Kijowie, gdzie przebywała dynastia panująca, której założycielem był książę Kij. W połowie IX w. władzę w Kijowie sprawowali bracia Askold i Dir. W późniejszym czasie byli oni wybitnymi członkami drużyny Ruryka. Antynormaniści podważają autentyczność wzmianki z Kroniki Nestora. Wzmianka o wezwaniu Ruryka była zredagowana w latach 1116 - 1118, gdy władzę w Kijowie sprawował Włodzimierz Monomach, który był rzeczywiście wezwany w 1113 r. do zaprowadzenia porządków w Kijowie. Drugie wezwanie miało podbudować władzę Monomachia sztuczną tradycją wzywania władcy z zewnątrz. Zdaniem normanistów Waregowie byli nazywani Rusami, a tymczasem nazwa ta była używana na tych terenach przed pojawieniem się Waregow. Antynormaniści: Ruś Kijowska zatem powstała na drodze ewolucji stosunków gospodarczych i społecznych plemion słowiańskich, a nie drogą podboju Normanów. Mięli oni wpływ na jego rozwój jako rycerze i kupcy, a od połowy IX w. panowali nad całym państwem. Później Normanowie zostali wchłonięci przez ludność słowiańską, pozostawiając po sobie nieznaczne ślady. PIERWSI KSIĄŻĘTA Po śmierci Ruryka, władzę przejmuje Oleg (882 – 912), który jest spokrewniony z Rurykiem. Oleg rządzi jako opiekun małoletniego Igora. Zdobył dwa grody naddnieprzańskie: Smoleńsk i Lubecz, w roku 882 ruszył na Kijów. Pokonał Askolda i Dira i odtąd panował nad dużym terytorium obejmującym ziemię nowogrodzką, dorzecze górnego i środkowego Dniepru, ziemię kijowską. Opanował niektóre plemiona fińskie znad Oki i dorzecza górnej Wołgi, walczył z Chazarami. Opanował drogę Połchowa, Łowaci i Dniepru. Z podbitych ziem ściągano daniny w postaci futer miodu i wosku, co było pożądanym produktem w Bizancjum. Nastąpiło zacieśnienie stosunków z Konstantynopolem. W 907 r. Oleg wyprawił się na Konstantynopol co zaowocowało zniesieniem opłat celnych dla ruskich kupców. Igor (912 – 945) przyłączył ziemie Uliczów i Tywerców. Walczył z Pieczyngami, którzy napadali Ruś. Dwa razy wyprawiał się na Bizancjum, ale w 945 r. układ z Grekami wnosił ponownie opłaty celne. Zabity tegoż roku przez Drewlan przy poborze daniny, której stawkę podnosił. Olga (945 – 962), wdowa po Igorze, która sprawowała władzę za małoletniego Światosława, uregulowała sprawy danin, mszcząc się na Drewlanach.

Światosław (962 – 972), w 965 r. rozbił państwo Chazarów, wyprawił się na Bułgarów kamskich i spustoszył ich stolicę. Podporządkował sobie Wiatyczów znad Oki i kaukaskie plemiona Jasów i Kasogów oraz tereny nad wsch. cz. M. Azowskiego z grodem Tmutarakaniem. W 967 r. z polecenia Bizancjum wyprawił się na Bułgarów naddunajskich, gdzie odniósł zwycięstwo i ustanowił stolicę w Perejasławiu na pd brzegu Dunaju. Następna wyprawa na Bułgarię zakończyła się klęską. Zmobilizowane siły bułgarskie obroniły drogi do stolicy. Światosław zginął podczas ucieczki z rąk Pieczyngów. Przed tą wyprawą Światosław osadził trzech swoich synów w różnych godach państwa (Włodzimierz w Nowogrodzie). Ten system przetrwał na Rusi długo i często prowadził do bratobójczych walk. PRZYJĘCIE CHRZTU Włodzimierz (980 – 1015) objął tron po walkach z braćmi. Zbudował umocnienia na granicy przed Pieczyngami, w 981 r. (kwestionowana data) przyłączono Grody Czerwieńskie. W 988 r. Ruś przyjęła chrzest. Powody: umocnienie autorytetu władzy, rozwój stosunków feudalnych, ściślejsze związki z innymi krajami, kulturalne korzyści. Ruś Kijowska przyjęła obrządek grecki z Konstantynopola. Bizancjum zwróciło się o pomoc zbrojną do Kijowa w zamian za rękę Anny, siostry cesarza Bazylego II. Oddziały kijowskie zdławiły powstanie, a cesarz nie dotrzymał obietnicy. W odpowiedzi Włodzimierz obległ Chersonez na Krymie. Tam przyjął chrzest wraz ze swoją drużyną i otrzymał rękę Anny w zamian za zwinięcie oblężenia. Potem ochrzczono Kijów i inne dzielnice Rusi. Na Ruś zaczęło przybywać duchowieństwo greckie, przywożąc księgi, rozpoczęła się budowa cerkwi i klasztorów, rozwinęło się pismo, malarstwo, rzeźba, architektura, wprowadzono dziesięcinę. Ustanowiono metropolię kijowską zależną od patriarchy konstantynopolitańskiego. Głównym centrum życia religijnego był klasztor kijowski – Ławra Peczerska. PANOWANIE JAROSŁAWA MĄDREGO Włodzimierz również obsadził grody swoimi synami, co prowadziło do walk. Po jego śmierci, rządzony przez Jarosława Nowogród odmówił płacenia daniny. Włodzimierz umarł w trakcie przygotowań do wyprawy zbrojnej. Świętopełk (1015-1016), zabijając swoich braci: Borysa, Gleba i Światosława, otrzymał przydomek Przeklęty i zdobył władzę. Jednak uciekł do Polski przed wojskami nowogrodzkiego Jarosława. W 1018 Bolesław Chrobry wyprawił się na Kijów i zadał klęskę Jarosławowi nad Bugiem i osadził ponownie Świętopełka na tronie. Ostatecznie zwyciężył Jarosław, zwany Mądrym (1019 – 1054). W 1024 r. było powstanie ziemi suzdalskiej na tle głodu i powrotu do pogaństwa. Miał miejsce konflikt z bratem Mścisławem, któremu Jarosław oddał ziemie czernihowską, a odzyskał ją dopiero po jego śmierci w 1036 r. Nie udało mu się rozciągnąć zwierzchnictwa nad izolującym się Księstwem Połockim. W 1036 r. pokonał Pieczyngów, którzy opuścili stepy czarnomorskie i osiedlili się w Bizancjum. Nastąpiły wtedy najazdy Połowców, które trwały 200 lat. Jarosław umocnił południowe granice i zawarł pakt zbrojny o pomocy z plemionami turańskimi. Wyprawiał się na Mazowsze, Litwę, Estonię (zbudował gród Juriew). Doszło do przymiera Kazimierzem Odnowicielem. W 1043 r. odbyła się ostatnia wyprawa na Bizancjum zakończona klęską. Dbał o stosunki dobrosąsiedzkie zawierając małżeństwa polityczne z Polską, Szwecją, Francją, Węgrami, Norwegią. Rozwój budownictwa sakralnego, emancypacja cerkwi – metropolita kijowski z Rusi. Rozwój piśmiennictwa, oświaty, latopisarstwa, literatury ruskiej, kodyfikacja praw obyczajowych ( Prawda ruska – najważniejszy pomnik prawodawstwa słowiańskiego, obrazuje rozwój stosunków feudalnych w państwie staroruskim). STOSUNKI SPOŁECZNO – EKONOMICZNE System feudalny dzielił społeczeństwo na feudałów i zależnych od nich chłopów. Feudałowie to książęta Rurykowicze, którzy początkowo posiadali dzielnice, później oddzielne księstwa, bojarzy – właściciele ziemscy należący do drużyny książęcej, wyższe duchowieństwo. Książę rządził przy pomocy rady przybocznej, która składała się z wybitniejszych przedstawicieli drużyny. Służyła mu ona do wypraw wojennych, ściągania daniny. Potem członkowie drużyny stali się właścicielami ziemskimi, zarządzali w imię księcia miastami. Smerdowie, chłopi – początkowo wolni członkowie wspólnot, którzy musieli płacić daninę. Później zaczęto ich bardziej uzależniać, odbierać im ziemię, gdy umierał bezpotomnie grunt przechodził w ręce księcia (prawo martwej ręki). Właściciele ziemscy dysponowali sądami i własnymi drużynami zbrojnymi, więc wyzysk smerdów się zwiększał. Płacili daninę i odrabiali pańszczyznę w ramach instytucji zakupieństwa – chłop w ciężkim położeniu dostawał od bojara inwentarz, który musiał zwrócić podwójnie w ww. formach. Smerdzi mogli również sprzedać się panu za pieniądze, schodzili oni do rzędu niewolników – „chołopów”. Można było ich zabić bez odpowiedzialności karnej. Nastąpił rozwój rzemiosła i handlu, co podniosło rangę dużych miast: Kijów, Nowogród, Smoleńsk, Czernihów, Połock. Książęta i bojarzy pociągali rzemieślników i kupców do uciążliwych świadczeń. Pogłębiały się również różnice majątkowe wśród tej ludności, co prowadziło do powstań miejskich i chłopskich. PODZIAŁ PAŃSTWA Jarosław Mądry podzielił swoje państwo miedzy synów i wprowadził zasadę senioratu w sprawie następstwa tronu. Izasław, senior, otrzymał Kijów i Nowogród, Światosław – Czernihów, Wsiewołod - ziemię perejasławską, Igor – Wołyń, Wiaczesław – Smoleńsk. W ciągu kilkunastu lat system działał, 3 najstarsi synowie działali w zgodzie. Powstał dalszy ciąg Prawdy ruskiej – Prawda Jarosławiczów,w której pojawiły się nowe postanowienia, np zamiana krwawej

zemsty na karę pieniężną wypłacaną na rzecz księcia i krewnych zabitego. Uwięziono również księcia połockiego w Kijowie. W 1068 r. bracia doznali porażki w walce z Połowcami. Ludność Kijowa postanowiła walczyć i żądała od Izasława broni. Ten odmówił, więc wybuchło powstanie, wypuszczono księcia połockiego Wsiesława i ogłoszono go księciem kijowskim. Izasław uciekł na dwór Bolesława Szczodrego. Wiece do XIV w. będą pełniły ważną rolę decyzyjną na Rusi. W 1069 r. Izasław odzyskał Kijów z pomocą Polaków. W 1073 r. bracia Światosław i Wsiewołod usunęli go z tronu, wykorzystując niechęć ludu. Gdy w 1076 r. chciał znowu odbić Kijów, poległ w 1078 w walce z książętami. Tron objął Wsiewołod (1078 – 1093), a po jego śmierci, syn Izasława Świętopełk (1093 – 1113). Lud był niezadowolony, zła polityka ekonomiczna, ciągłe wojny feudalne. W 1097 r. odbył się zjazd w Lubeczu, na którym unicestwiono zasadę senioratu. Postanowiono, że każda linia książęca w każdej oddzielnej dzielnicy będzie odtąd sprawować władzę dziedzicznie. Oznaczało to rozbicie dzielnicowe. W 1113 po śmierci Świętopełka wybuchło powstanie w Kijowie, zw. Z konfliktami społecznymi. Poproszono Włodzimiera Monomacha (1113 – 1125), księcia perejasławskiego o objęcie władzy i stłumienie powstania. Ustalono zasady pożyczek i spłacania długów, ulepszenia w stosunkach między zakupieńcami i ich panami. Jego panowanie to ostatni okres jedności politycznej Rusi. Panował nad: Kijowem, Perejasławiem, Nowogrodem, Smoleńskiem, Rostowem, Suzdalem, uznawali go książęta połocki, halicki i czernihowski. Monomach również rozdzielił między synów dzielnice. Połowcy zaprzestali najazdów. Zawarł przymierze z Bizancjum, z cesarzem Aleksym, który przysłał Monomachowi koronę (tzw. czapkę Monomacha). Po jego śmierci tron objął jego syn Mścisław (1125 – 1132), za jego panowania walki się wzmogły, a Ruś wkroczyła w okres trwałego rozbicia dzielnicowego. PIŚMIENNICTWO STARORUSKIE Od przyjęcia chrztu używano cyrylicy. Zabytki spisywano w staro-cerkiewno-słowiańskim (starobułgarskm), który przetrwał w użyciu do XVIII w. W 1113 r. Powieść minionych lat uzyskała ostateczną formę redakcyjną dzięki pracy mnicha Ławry Peczerskiej Nestora. Z połowy XI w. Ewangeliarz Ostromira – z Nowogrodu. Pouczenie Monomacha – utwor moralizatorski, przeznaczony dla jego synów.

III OKRES ROZDROBNIENIA FEUDALNEGO Ruś Płn-Wsch Przyczyny rozbicia: − postanowienia Jarosława Mądrego − walki o władzę między Rurykowiczami − ekonomiczne: zamykanie w sobie poszczególnych ziem do XV w --> wojny feudalne przez cały okres; ciągłe konflikty ~~ polityczne osłabienie Księstwa: najważniejsze: ● włodzimiersko-suzdalskie ( rostowsko-suzdlaskie) ● ziemia nowogrodzka ( republika feudalna a nie księstwo!) ● księstwo halicko- włodzimierskie ( halicko-wołyńskie) z połączenia 2 księstw inne: ● księstwo kijowskie- spadek znaczenia ● perejasławskie ● czernihowskie ● muromskie ● riazańskie ( później muromsko-riazańskie) ● smoleńskie ● połockie ● mińskie ● turowsko-pińskie od XIII w: ● twerskie ● niżnonowogrodzkie ● moskiewskie ● galickie

● ● ● ●

kostromskie biełoozierskie jarosławskie uglickie

Księstwo włodz-suz ( Włodzimierz, Suzdal, Rostów oraz późniejsze stolice innych księstw: np. Jasrosław, Galicz, Niżny Nowogród) − 1st władcą po Włodzimierzu Monomachu: syn Jerzy Długoręki 1125-1157; rozszerzanie terytoriów − później: Andrzej Bogolubski 1157-1174; liczne konflikty książę-bojarzy; energiczna polityka, zdobycie Kijowa, mianowanie wielkim księciem; przeniesienie stolicy do Włodzimierza nad Klaźmą, zamordowany- 2 lata zamieszek − brat AB: Wsiewołod „ Duże Gniazdo” 1176-1212; stłumienie rebelii bojarów, ekspansja − kontynuacja polityki – synowie, m.in Jerzy II 1218-1238 : najazd mongolski Nowogród Wlk − rozległe obszary, myślistwo, rybactwo, górnictwo, tradycje polityczne − 2 strony Nowogrodu: targowa i sofijska i 5 dzielnic − inne ważne miasta: Psków, Ładoga,Torżok, Stara Russa − duże znaczenie bojarów nowogrodzkich; inna część ludności miała głw przywilej polityczny – udział w zgromadzeniach wiecowych ( wybór posadnika: urzędnik państwoway i tysięcznika: dowództwo wojskowe) Ruś Halicka − wyodrębnienie na przełomie XI i XII w --> ziemie te otrzymali uchwałą zjazdu w Lubeczu książęta Wołodar i Wasylko ( synowie Rościsława, wnuka Jarosława Mądrego) − syn Wołodara Włodzimierz zjednoczył całą ziemię − liczne walki miedzy bojarstwem a książętami − najwybitniejszy z władców: Jarosław Ośmiomysł – silna międzynarodowa pozycja ksi...