Infrastruktura-procesów-magazynowych PDF

Preview

Summary

Insla...

Description

Infrastruktura procesów magazynowych

dr hab. inż. Katarzyna DOHN, prof. PŚ

Infrastrukturę magazynową i manipulacyjną tworzą: • budowle magazynowe, • techniczne środki manipulacji i transportu wewnętrznego, • urządzenia magazynowe, zwłaszcza urządzenia do składowania, pomiarowokontrolne, przeciwpożarowe i inne, • inne środki techniczne, zwłaszcza środki techniki informatycznej, wykorzystywane do sterowania operacjami magazynowymi.

Budowle magazynowe • tworzą stałą infrastrukturę procesów magazynowania i manipulacji. Cechuje je różnorodność oraz wiele innych elementów technicznych i użytkowych, takich jak: – rodzaj i wielkość, – parametry konstrukcyjne — podstawowe wymiary (długość, szerokość, wysokość, rozstaw elementów nośnych, dopuszczalne obciążenie itp.), – parametry użytkowe — powierzchnia całkowita, składowa, manipulacyjna, transportowa itp., pojemność, przepustowość (tj. intensywność przepływu strumieni materiałowych), – inne szczególne elementy — wyposażenie, klimatyzacja, urządzenia przeciwpożarowe

Kryteria umożliwiające klasyfikację magazynów • Według typu przedsiębiorstwa wykorzystującego magazyn – – – –

magazyny przemysłowe, magazyny handlowe, magazyny usługowe, magazyny transportowe.

• Według rodzaju zastosowanej budowli – Budowle magazynowe • otwarte (place składowe, baseny, doły) • półotwarte (wiaty, kable) • zamknięte (niskie, piętrowe, regałowe wysokiego składowania, pneumatyczne) • specjalne (silosy, cysterny, chłodziarki, itp.)

• Według funkcji magazynu – magazyn zapasów (zorientowany na produkcję) – magazyn przeładunkowy (zorientowany na transport), – magazyn dystrybucyjny • dostawczy (zorientowany na zaopatrzenie), • wysyłkowy (zorientowany na zbyt).

• Według użytkownika – – – – – –

magazyny własne, magazyny usługowe, magazyny wspólne magazyny międzybranżowe magazyny regionalne magazyny lokalne.

Techniczne środki manipulacji i transportu wewnętrznego • dźwignice - urządzenia techniczne służące do przemieszczania ładunków w pionie i poziomie (np. suwnice, wciągarki, dźwigienki), • przenośniki - środki transportu i manipulacji o ograniczonym zasięgu służące do przemieszczania produktów w pionie i poziomie, a także pod odpowiednim kątem (taśmowe, linowe, łańcuchowe, zgarniakowe, kubełkowe itp.), • wózki i inne pojazdy kołowe - środki transportu wewnętrznego bez napędu lub z napędem (silnikiem spalinowym, elektrycznym) służące do przemieszczania ładunków na bliskie odległości.

Urządzenia do składowania i urządzenia przeładunkowe • Regały – urządzenia o budowie przestrzennej i wielopoziomowej, przeznaczone do składowania asortymentów bezpośrednio na ich elementach konstrukcyjnych lub pry wykorzystaniu urządzeń pomocniczych (np. półki lub prowadnice); • Stojaki – urządzenia o stałej i przestrzennej budowie, przeznaczone do składowania asortymentów, które opierane są bezpośrednio o elementy konstrukcyjne; • Wieszaki - urządzenia o budowie przestrzennej, przeznaczone do składowania poprzez bezpośrednie lub pośrednie zawieszanie asortymentów na ich elementach konstrukcyjnych; • Podkłady – urządzenia umożliwiające składowanie asortymentów z zachowaniem określonej odległości od podłoża; • Zasieki - urządzenia o budowie przestrzennej, przeznaczone do składowania materiałów sypkich, kawałkowych itp. luzem.

Ze względu na cechy kontrukcyjnoużytkowe regały dzieli się na: • Regały stałe – których konstrukcyjne podpory nośne zachowują stałe położenie podczas procesu składowania asortymentów, mogą być związane lub nie z podłożem;

• Regały przejezdne – których konstrukcyjne podpory nośne wyposażone są w zespoły umożliwiające przemieszczanie regału po utwardzonym podłożu gładkim lub wyposażonym w specjalnie do tego przystosowane torowisko;

• Regały specjalizowane – których elementy konstrukcyjne przystosowane są do nietypowych właściwości charakterystycznych dla składowanych asortymentów oraz technologii składowania.

Ze względu na budowę regały stałe dzieli się następujące grupy: • Regały ramowe (powtarzający się układ ramowy składający się ze słupów nośnych i belek poprzecznych)

• Regały wspornikowe (powtarzający się układ słupa nośnego ze wspornikiem, zapasy są składowane na ramionach lub podporach)

• Front przeładunkowy – miejsce przy magazynie lub w jego wnętrzu, w którym realizowany jest proces przeładunku towarów ze środka transportu zewnętrznego przy pomocy środków transportu wewnętrznego bądź ręcznie; fronty mogą zostać dodatkowo wyposażone w rampę magazynową, która określana jest jako konstrukcja budowlana, wyniesiona ponad drogową nawierzchnię dojazdową, umożliwiającą zrównanie poziomu podłogi obiektu z poziomem podłogi skrzyni ładunkowej środka transportowego, w celu ułatwienia realizacji prac przeładunkowych.

• Ze względu na sposób użytkowania rampy magazynowe dzieli się na: OBIEKT MAGAZYNOWY

OBIEKT MAGAZYNOWY

RAMPA PROSTA RAMPA GRZEBIENIOWA

OBIEKT MAGAZYNOWY

OBIEKT MAGAZYNOWY

RAMPA ŁUKOWA RAMPA ZĘBATA

OBIEKT MAGAZYNOWY OBIEKT MAGAZYNOWY

RAMPA SCHODKOWA

RAMPA GWIAŹDZISTA

• Urządzenia zwiększające efektywność prac przeładunkowych oraz poprawiające ich bezpieczeństwo: – rampa samojezdna

– mostek ładunkowy

– brama

- kurtyna uszczelniająca

Procesy realizowane w magazynie • Przyjmowanie – jest operacją, która rozpoczyna się z chwilą dostarczenia dóbr materialnych z zewnątrz od dostawcy lub wewnątrz z innej komórki organizacyjnej przedsiębiorstwa z wykorzystaniem posiadanych środków transportu wewnętrznego i urządzeń przeładunkowych; • Składowanie – jest związane z podstawową funkcją magazynu, czyli przechowywaniem dóbr materialnych; • Kompletowanie – polega na pobraniu z posiadanych zapasów takich materiałów i w takiej ilości, jakie wynikają z realizowanego zamówienia. • Wydawanie – jest ostatnią fazą procesu magazynowania, polegającą na wydaniu dóbr materialnych z magazynu na podstawie zamówienia odbiorcy.

Układy technologiczne magazynów P

W S

Układ przelotowy S

S

P

Układ kątowy

W

P

W

Układ workowy

Kryteria doboru wyposażenia magazynu 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Wielkość i funkcja Rodzaj składowanych dóbr materialnych Podatność magazynowa i transportowa Metody składowania Sposób przemieszczania towarów Sposób i rodzaj przeprowadzanych operacji w magazynie 7. Rodzaje stosowanych zabezpieczeń (przeciwpożarowych, antywłamaniowych)

UTB (urządzenia transportu bliskiego) w logistyce magazynowej • żuraw stacjonarny - wykorzystywany w celach rozładunku oraz załadunku, jak również manipulacji ładunkami w strefie pracy tego urządzenia

• dźwig towarowy - wykorzystywany jest do transportu ładunków w ruchu pionowym

• wózek podnośnikowy - to urządzenie przystosowane do transportu ładunków w ruchu poziomym i pionowym, jest w stanie dokonywać piętrzenia ładunków i umieszczać je w gniazdach regałowych na znacznych wysokościach. Wszechstronność jego zastosowania stawia go na pierwszym miejscu listy urządzeń najczęściej wykorzystywanych w magazynach

• układnica magazynowa - to urządzenie stosowane do transportu i układania materiałów składowanych w magazynach na specjalnie do tego przystosowanych regałach, wyposażone w chwytak. Stanowi część systemu magazynowego; posiada zestaw sensorów oraz elementy wykonawcze tj. silniki osi (pionowej i poziomej) oraz silniki chwytaka (wysunięcie w głąb regału i podnoszenie platformy). Wyróżnia się następujące rodzaje układnic: ramowe, słupowe, przejezdne (na szynach) i podwieszane;

• Suwnica - jest to dźwignica pracująca w ruchu przerywanym; złożona z przemieszczającej się po torach konstrukcji nośnej i poruszającej się po niej wciągarki lub wciągnika, przeznaczona do podnoszenia ładunków w pionie i poziomie, w przestrzeni ograniczonej wysokością podnoszenia;

• żuraw samojezdny - to dźwignica na podwoziu samochodu ciężarowego lub specjalnie skonstruowanym podwoziu samojezdnym, używana głównie do prac przeładunkowych i montażowych; składa się z wciągarek i wychylnego wysięgnika, co pozwala na podnoszenie i opuszczanie ciężaru oraz jego przemieszczanie;

• wózki unoszące - to urządzenia służące do przemieszczania ładunków tylko w ruchu poziomym. Nie są w stanie podnieść ładunku w celu jego piętrzenia lub umieszczenia go w regale wysokiego składowania, dlatego są wykorzystywane głównie do dokonywania załadunków i rozładunków pojazdów poprzez doki umieszczone w ścianach budowli magazynowej.

• wózki naładowne - wykorzystywane są do transportu różnego rodzaju ładunków, w zależności od wyposażenia przestrzeni ładunkowej. Urządzenia te nie są w stanie same pobrać ładunku do transportu. Należy go na nich umieścić albo za pomocą innego UTB lub za pomocą siły własnych mięśni.

UTB w obiektach je wykorzystujących

Podejmowanie decyzji odnośnie procesów magazynowania 1. 2. 3. 4.

Forma własności Wielkość i liczba składów Lokalizacja obiektów Organizacja składów

Czynniki decydujące o wyborze formy własności magazynu Lp.

Czynnik

1

Wielkość obrotu zapasów

2

Zmienność popytu

3

Magazyn Magazyn własny obcy Duża

Mała

Stabilna

Zmienna

Liczba odbiorców na rynku

Dużo

Mało

4

Specjalna kontrola zapasów w magazynie

Jest

Brak

5

Wymagany poziom obsługi klienta

Wysoki

Niski

6

Wymagane zabezpieczenia

Duże

Małe

7

Możliwość wykorzystania magazynu do innych celów

Jest

Brak

Zasady projektowania układu wnętrza magazynu 1. Wykorzystywać obiekty jednokondygnacyjne 2. Przemieszczać towary po linii prostej 3. Używać wydajnego sprzętu do manipulacji towarami 4. Planować efektywne składowanie 5. Minimalizować przestrzeń wykorzystywaną na przejścia 6. Wykorzystać maksymalnie wysokość budynku

Automatyzacja w magazynie • obejmuje zagadnienia związane z przetwarzaniem informacji i obsługą towarów; • Stopień automatyzacji (w zależności od rodzaju sterowania środkami roboczymi i sprzężenia koniecznych do tego systemów informacyjnych): – – – –

ręczny; zmechanizowany; częściowo automatyczny; automatyczny.

Automatyczne magazyny paletowe • Wysoka dynamika układnic w ruchu poziomym i pionowym i w pełni automatyczne ich funkcjonowanie • Układnice regałowe przemieszczające się po przymocowanej do posadzki szynie jezdnej, • Automatyzacja operacji przy wejściu i wyjściu produktu, • Eliminacja błędów wynikających z ręcznego zarządzania magazynem, • Zarządzanie obejmujące stałą kontrolę i aktualizację stanu magazynu, • System informatyczny koordynujący wszystkie ruchy w magazynie.

Automatyczne magazyny pojemnikowe •

•

•

•

Zautomatyzowany magazyn pojemnikowy składa się z korytarza roboczego, w którym przemieszcza się automatyczna układnica magazynowa oraz usytuowanych po jego obu stronach dwóch regałów, przeznaczonych do składowania pojemników lub tac. Na jednym z końców lub przy bocznej ścianie regału znajduje się strefa obsługi ładunków. Składają się na nią przenośniki, na które układnica odstawia pobrany z regałów pojemnik. Przenośniki te kierują pojemnik do operatora i po zakończeniu przez niego określonych czynności (np. pobranie, dołożenie lub kontrola towaru), zwracają go w stronę układnicy, która umieszcza pojemnik z powrotem na półce regału. System jest sterowany za pomocą oprogramowania zarządzającego, które rejestruje rozmieszczenie wszystkich materiałów w magazynie i prowadzi inwentaryzację w czasie rzeczywistym.

Uczestnicy logistycznych procesów magazynowych • Magazyny przedsiębiorstw handlowych (magazyny hurtowe) • Magazyny przedsiębiorstw przemysłowych (magazyny materiałowe i wyrobów gotowych) • Magazyny usługowe – Przedsiębiorstw specjalistycznych (centra logistyczne) – Przedsiębiorstw o wolnych okresowo powierzchniach magazynowych – Czasowego składowania – Konsygnacyjne

Magazyny usługowe • Centrum logistyczne - obiekt przestrzenno-funkcjonalny wraz z infrastrukturą i organizacją, w którym realizowane są usługi logistyczne związane z przyjmowaniem, magazynowaniem, rozdziałem i wydawaniem towarów oraz usługi towarzyszące, świadczone przez niezależne w stosunku do nadawcy lub odbiorcy podmioty gospodarcze (usługodawcy logistyczni z różnych specjalności logistyki). Najczęściej centra logistyczne utożsamiane są z ogromnymi magazynami i funkcją składowania produktów przed ich wysyłką. W praktyce centra logistyczne coraz częściej są formą integracji wielu usług w jednym miejscu, przejmując część operacji wykonywanych przez macierzyste komórki przedsiębiorstw-klientów np. zajmują się organizacją specjalistycznych szkoleń i konferencji na zlecenie.

Podział centrów logistycznych • Ze względu na zasięg działania: – Ponadregionalne – o zasięgu 500 km i więcej (obejmujące międzynarodową obsługę dostaw); – Regionalne – obejmujące określony obszar administracyjny kraju (np. województwa) i mające zasięg działania 50-100 km; – Lokalne – o zasięgu działania 20-50 km.

• Według sposobu przeprowadzania prac przeładunkowych: – Centra intermodalne – z terminalem przeładunkowym kontenerów między różnymi środkami transportu (np. wagon kolejowy i samochód, obsługa naczep i nadwozi wymiennych); – Centra nieintermodalne – obsługujące jeden rodzaj transportu (najczęściej transport samochodowy).

Funkcje centrum logistycznego • Podstawowe funkcje logistyczne (transport, magazynowanie, zarządzanie zapasami, zarządzanie zamówieniami, przeładunki, pakowanie, kompletacja); • Pomocnicze funkcje logistyczne (spedycja, obsługa czynności celnych, ubezpieczenie ładunków, obsługa obrotu opakowaniami wielokrotnego użytku, wynajem palet i kontenerów, usługi informacyjne i informatyczne, działania promocyjne i marketing); • Funkcje dodatkowe (obsługa techniczna pojazdów, sprzedaż paliw, olejów i akcesoriów, naprawa palet, kontenerów i opakowań transportowych, usługi bankowe, usługi księgowo-rachunkowe, usługi telekomunikacyjne oraz parkowanie pojazdów).

Do 2020 r. Polska centrum logistycznym Europy

Oszacowanie stopnia wykorzystania zdolności przeładunkowej wybranych terminali intermodalnych w Polsce do roku 2030

Przedsiębiorstwa o wolnych okresowo powierzchniach magazynowych • Jednostka funkcjonalno-organizacyjna, będąca własnością przedsiębiorstwa przemysłowego lub handlowego, które go wynajmuje klientom do przechowywania towarów stanowiących ich własność, za opłatą wynikającą z zawartej umowy i taryfy

Techniczno-organizacyjne zabezpieczenie powierzonych do składowania towarów: • Ustalenie sposobów przeładunków i składowania, kontrolowanie pojazdów i kontenerów oraz zapewnienie przyjęcia i złożenia otrzymanych towarów za pomocą własnych sił i środków; • Nadzór nad towarami w czasie składowania w zakresie ustalonym z właścicielem tych towarów; • Kompletowanie towarów w partie wysyłkowe, formowanie i rozformowywanie jednostek ładunkowych, przepakowywanie, ważenie, liczenie i segregacja towarów oraz wysyłanie towarów do odbiorców w terminach i w sposób wskazany przez właściciela towarów; • Naprawa i znakowanie opakowań; • Prowadzenie za pomocą właściwego programu komputerowego odpowiedniej ewidencji dotyczącej obrotu magazynowego.

Magazyny czasowego składowania • Magazyny czasowego składowania to tzw. składy podatkowe. • Zabezpieczone miejsce zatwierdzone przez naczelnika urzędu celnego, gdzie są magazynowane wyroby akcyzowe zharmonizowane oraz odbywa się ich przyjmowanie i wysyłanie, a podatek nie został zapłacony. Wyroby akcyzowe zharmonizowane to: paliwa silikonowe, wyroby tytoniowe, gaz, oleje opałowe i napoje alkoholowe.

Magazyny konsygnacyjne • Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT) pod pojęciem magazyn konsygnacyjny, należy rozumieć wyodrębnione u podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT UE miejsce przechowywania na terytorium kraju (Polski) towarów należących do podatnika podatku od wartości dodanej przemieszczonych przez niego lub na jego rzecz z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju do tego miejsca, z którego podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT UE, przechowujący towary, pobiera je, a przeniesienie prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel następuje w momencie ich pobrania.

• Ustawowa definicja magazynu konsygnacyjnego, w istocie odpowiada magazynowi typu call-of-stock, który to magazyn prowadzi podmiot będący nabywcą towarów i tylko on towary z owego magazynu pobiera. W praktyce funkcjonują również tzw. składy konsygnacyjne, będące magazynami prowadzonymi przez podmiot trzeci, z których to magazynów towary pobierają różni nabywcy. W teorii magazyn konsygnacyjny określa się jako mieszaną konstrukcję prawną obejmującą elementy umowy komisu, umowy składu oraz umowy sprzedaży.

Rynek magazynowy w Polsce • Nowoczesna powierzchnia magazynowa skupiona jest w Polsce w obrębie dziewięciu głównych rynków. • Największymi z nich pod względem podaży są Warszawa, (podzielona na trzy strefy), Górny Śląsk oraz Polska Centralna. Pozostałe rynki to Poznań, Wrocław, Gdańsk, Kraków, Toruń, Bydgoszcz oraz Szczecin. • Całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni magazynowej i przemysłowej w Polsce na koniec 2019 roku wyniosły 18,5 mln m kw. • Polska Centralna pozostaje najszybciej rozwijającym się rynkiem. W ubiegłym roku nowa podaż sięgnęła tam 603 800 m kw., najwięcej w całym kraju (22% całkowitego wolumenu).

Sytuacja na głównych rynkach magazynowych w Polsce • Bardzo wysoka dynamika obserwowana jest na Górnym Śląsku z nową podażą na poziomie 551 100 m kw. • Warszawa pozostaje zdecydowanie największym rynkiem z zasobami wynoszącymi 4,3 mln m kw., które w ostatnich czterech kwartałach zwiększyły się o 307 600 m kw. • Najwięcej powierzchni w budowie znajduje się na Górnym Śląsku (478 100 m kw.) oraz w Warszawie (470 100 m kw.), gdzie aktywność deweloperów z roku na rok niemal się podwoiła. • Popyt brutto na powierzchnię magazynową i przemysłową w Polsce w 2019 roku wyniósł ponad 4,1 mln m kw. (wzrost o 2%), był to drugi najwyższy wolumen w historii rynku.

WMS - systemy informatyczne wspomagające pracę magazynu • Magazynowy system informatyczny (ang. WMS Warehouse Management System) to wykorzystywany w logistyce program do zarządzania ruchem produktów w magazynach. • WMS jest rozwiązaniem, które w pełni nadzoruje procesy wewnątrz magazynu, do minimum eliminuje możliwości pomyłek, przyspiesza wykonywanie operacji przyjęcia i wydawania. Program WMS może wyświetlać wizualizację zajętości miejsc składowania.

Najważniejsze cechy systemu WMS • Programu można używać w sieci lokalnej lub przez Internet w chmurze prywatnej. Użytkownik nie jest zmuszony do pracy w biurze. Klient, administrator czy magazynier korzystać mogą z systemu przy użyciu komputera stacjonarnego, laptopa, tabletu czy telefonu z przeglądarką Internetową. • Mając dostęp do Internetu, pracownik jest w stanie wykorzystywać wszystkie funkcjonalności systemu w dowolnym miejscu i czasie. • System może być wyposażony w moduł MULTILANGUAGE, dzięki czemu osoba korzystająca z programu magazynowego może mieć wyświetlane opisy w wybranym języku.

• Terminale mobilne (kolektory danych) wyposażone w czytniki kodów kreskowych pozwalają magazynierom na szybką i precyzyjną pracę, dzięki skanowaniu kodów na paletach SSCC. • Ewidencja magazynowa z dokładnością do miejsca składowania (lokacje magazynowe) oraz opcjonalna wizualizacja magazynu i zajętości. • Ewidencja magazynowa wg numerów partii, dat produkcji lub przyd...