Klauzule generalnenorma PDF

Preview

Summary

gdhtrhrt...

Description

1) Jakie są elementy składowe normy postępowania? * adresat – to ten, komu norma nakazuje lub zakazuje określonego postępowania * okoliczności, w których norma znajduje zastosowanie, tzn. w których to postępowanie ma być spełnione * określenie nakazywanego lub zakazywanego postępowania. Adresat w prawie określony jest generalnie. Przeciwieństwem normy generalnej jest norma indywidualna. Adresat w normie indywidualnej określony jest z imienia i nazwiska. 2) Jaki charakter ma norma prawna ? Jaka się staje w wyniku jej stosowania ? Norma prawna ma charakter generalny i abstrakcyjny. Norma prawna wyznacza czyn określonego rodzaju (charakter abstrakcyjny). W wyniku stosowania prawa norma staje się indywidualną i konkretną. 3) Zakres normowania ? Zakresem normowania nazywamy klasę przyszłych, możliwych zachowań adresata normy. Występuje wtedy, gdy adresat normy znajdzie się w przewidzianych w normie okolicznościach. 4) Zakres zastosowania normy – gdzie jest wyrażony? Zakres zastosowania normy wyrażony jest w hipotezie normy. 5) Zakres normowania normy- gdzie jest wyrażony ? Zakres normowania normy wyrażony jest w dyspozycji normy. 6) Najczęściej spotykana/ spotykane normy to … Najczęściej spotykana jest postać opisowa i powinnościowa. 7) Jakie są dwie koncepcje budowy normy ? W polskiej teorii prawa występują dwie koncepcje budowy normy: koncepcja klasyczna (jest już przestarzała) oraz koncepcja norm sprzężonych. 8) Koncepcja klasyczna koncepcja klasyczna (jest już przestarzała) – norma ma budowę trójelementową i składa się: 1. z hipotezy – określa adresata, do którego skierowana jest norma i okoliczności, w których jest mu czynić nakazane, zakazane czy dozwolone, 2. z dyspozycji – czyli jakie zachowanie się wyznacza; dyspozycja może być nakazem, zakazem, dozwoleniem, 3. z sankcji – konsekwencje dla każdego, kto mimo, że spełniły się warunki podane w

hipotezie, nie zastosował się do treści dyspozycji. Te 3 elementy występują łącznie i tworzą całość normy prawnej. 9) Koncepcja norm sprzężonych 1. koncepcja norm sprzężonych – twórcą tej koncepcji jest Jerzy Lande; wg niego norma składa się z: - normy sankcjonowanej - normy sankcjonującej. Norma sankcjonowana – składa się z hipotezy – oznacza ona adresata, zależność, warunki zastosowania normy oraz z dyspozycji – jest to ta sama hipoteza i dyspozycja, co w koncepcji klasycznej. Są one połączone i stanowią jedną normę – normę sankcjonowaną.

Norma sankcjonująca – ma charakter posiłkowy i składa się również z hipotezy i dyspozycji: - hipotezą jest fakt naruszenia normy sankcjonowanej (faktycznie oznacza fakt naruszenia dyspozycji normy sankcjonowanej, w której określony jest wzór powinnego zachowania) – jest to hipoteza wtórna. - dyspozycja normy sankcjonującej wyznacza podmiotowi naruszającemu normę sankcjonowaną obowiązek poniesienia ujemnych skutków naruszenia, zawiera jednocześnie kompetencje do realizacji sankcji skierowane do organu państwowego (on bedzie to realizował). Dyspozycja normy sankcjonującej ma 2 adresatów: 1.

adresat pierwotny – to podmiot, do którego skierowany jest wzór

zachowania normy sankcjonowanej; ma on obowiązek ponoszenia skutków naruszenia normy, 2.

adresat wtórny – to organ państwa, który ma realizować ujemne

dolegliwości, gdyż zawiera upoważnienie (kompetencje) do realizacji wszystkich skutków, które przewiduje norma. Norma sankcjonująca ma charakter posiłkowy (hipotetyczny), uruchamia się wtedy, gdy zostanie naruszona norma sankcjonowana.

10) Norma sankcjonowana – co to za norma ? Jaka ? Podaj przykład . Norma sankcjonowana – składa się z hipotezy – oznacza ona adresata, zależność, warunki zastosowania normy oraz z dyspozycji – jest to ta sama hipoteza i dyspozycja, co w koncepcji klasycznej. Są one połączone i stanowią jedną normę – normę sankcjonowaną. Przykład: Norma sankcjonowana: „Kto prowadząc pojazd mechaniczny uczestniczy w wypadku drogowym, ten powinien niezwłocznie udzielić pomocy ofierze wypadku”. Hipoteza: kto prowadząc pojazd mechaniczny uczestniczy w wypadku drogowym Adresat: kto prowadząc pojazd mechaniczny Okoliczności: uczestniczy w wypadku drogowym Dyspozycja: ten powinien niezwłocznie udzielić pomocy ofierze wypadku. 11) Norma sankcjonująca – co to ? Jaka ? Podaj przykład . Norma sankcjonująca – ma charakter posiłkowy i składa się również z hipotezy i dyspozycji: - hipotezą jest fakt naruszenia normy sankcjonowanej (faktycznie oznacza fakt naruszenia dyspozycji normy sankcjonowanej, w której określony jest wzór powinnego zachowania) – jest to hipoteza wtórna. - dyspozycja normy sankcjonującej wyznacza podmiotowi naruszającemu normę sankcjonowaną obowiązek poniesienia ujemnych skutków naruszenia, zawiera jednocześnie kompetencje do realizacji sankcji skierowane do organu państwowego (on bedzie to realizował). Dyspozycja normy sankcjonującej ma 2 adresatów: 1) adresat pierwotny – to podmiot, do którego skierowany jest wzór zachowania normy sankcjonowanej; ma on obowiązek ponoszenia skutków naruszenia normy, 2) adresat wtórny – to organ państwa, który ma realizować ujemne dolegliwości, gdyż zawiera upoważnienie (kompetencje) do realizacji wszystkich skutków, które przewiduje norma. Norma sankcjonująca ma charakter posiłkowy (hipotetyczny), uruchamia się wtedy, gdy zostanie naruszona norma sankcjonowana. Norma sankcjonująca: „Kto prowadząc pojazd mechaniczny uczestnicząc w wypadku drogowym nie udzielił pomocy ofierze wypadku, podlega karze” Hipoteza: Kto prowadząc pojazd mechaniczny uczestniczy w wypadku drogowym, ten powinien niezwłocznie udzielić pomocy ofierze wypadku (hipoteza wtórna określająca fakt naruszenia normy sankcjonowanej)

Dyspozycja: podlega karze * adresat pierwotny – ten, kto nie udzielił pomocy * wtórny – organ realizujący sankcje 12) Czy norma sankcjonowana umieszczana jest w tekstach przez prawodawcę? Nie, norma sankcjonowana często nie jest umieszczana w tekstach ustaw przez prawodawcę. O jej istnieniu wnioskujemy z istnienia normy sakcjonującej , np. art. 148 KK mówi: „ kto zabija człowieka podlega karze do lat ...” . Reguła zachowania określona w dyspozycji normy sancjonowanej brzmi - „ nie zabijaj człowieka” „ Nie zabijaj człowieka” - to przykład normy sankcjonującej. 13) Czy zgodnie z koncepcją norm sprzężonych sankcja jest członem normy ? Nie, zgodnie z koncepcją norm sprzężonych sankcja nie jest członem normy. Sankcja – jest odrębną, normą sankcjonującą sprzężoną z normą sankcjonowaną. Koncepcja norm sprżężonych lest lepsza. Jeśli chodzi o odróżnienie normy sankcjonowanej od sankcjonującej – może mieć rozróżnienie charakter relatywny, → czyli może się zdarzyć, że norma sankcjonująca z punktu innej normy będzie normą sankcjonowaną. 14) Teoria i filozofia prawa – pojęcie ? Teoria i filozofia prawa to dziedzina, której głównym celem jest analiza procesów decyzyjnych, które mają zastosowanie do innych dziedzin prawa. 15) Walidacyjno – derywacyjna koncepcja wykładni prawa – co to ? WALIDACY JNO -DERYWACYJNA KONCEPCJA WYKŁADNI PRAWA ~-pr Proces wykładni prawa to proces, którego celem jest ustalenie normy. 16) Źródło rekonstrukcji normy – pojęcie , co może wchodzić ? -> Źródło rekonstrukcji normy - jest każdy fakt normotwórczy, który może być przydatny aby ustalić normę prawna. Ten fakt normotwórczy to nie tylko przepis prawa i nie tylko przepis prawa krajowego. W grę mogą wchodzić: 1. 2. 3.

Przepis prawa nie tylko prawa krajowego Źródła pozaprawne Orzeczenia sądowe

Współcześnie, gdy Polska zmieniając ustrój polityczny zaczęła uczestniczyć w procesach uniwersalizacyjnych czyli takich w których państwo staje się aktywne na poziomie międzynarodowym, gdy starą się przyjmować rozwiązania przyjęte w innych państwach i następuje ujednolicenie regulacji normatywnych. Państwo stosuje prawo wspólnotowe, UE jest szereg różnych aktów i mają char. podstawy y normatywnej i dlatego: I Etap walidacyjny wykładni to poszukiwanie źródeł rekonstrukcji norm w kontekście stanu faktycznego, czyli poszukiwanie wszystkiego, co służy wyjaśnieniu danego przypadku prawnego. (Proces stosowania prawa na wstępie do prawoznawstwa był przedstawiany następująco: 1. Ustalenie stanu, taktycznego.

2. Ustalenie stanu prawnego. 3. Wykładnia prawa. 4. Subsumcja. 5. Decyzja. 6. Uzasadnienie decyzji. Ustalenie stanu prawnego było proste- znalezienie przepisu stanowiącego podstawę prawa. Natomiast proces walidacyjno – derywacyjnej wykładni prawą obejmuje dwa aspekty procesu stosowania prawa, czyli etap 2 i 3. 17) Źródła powszechnie obowiązującego prawa – wymień Co może być podstawą decyzji ? 1. prawo krajowe ( Konstytucja, Ustawa, Rozporządzenie) 2. prawo międzynarodowe ( Umowa międzynarodowa, zwyczajowe prawo międzynarodowe, powszechnie uznane zasady prawa międzynarodowego). Obecnie prawo międzynarodowe wchodzi w obszar prawa krajowego. Państwa rezygnują z samodzielnego ustalania standardu w pewnych zakresach i ustalają to na forum międzynarodowym a więc rozwiązania są takie same jest szereg umów. Art. 9. Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego, tzn. może chodzić o różne źródła, przestrzega, tzn. uwzględnia je, ale na innych zasadach niż prawo krajowe. 3. prawo Unii Europejskiej : - pierwotne ( traktaty) , - wtórne ( rozporządzenia, dyrektywy, decyzje) 4.orzeczenie sądowe 18) Zwyczajowe prawo międzynarodowe i powszechnie uznanych zasad a prawo krajowe różnice + konkluzja ? Zasada jest taka, że akty normatywne ogłasza sie w dziennikach urzędowych po to aby ludzie automatycznie mogli się z tym zapoznać. Prawo krajowe, aby weszło w życie musi być ogłoszone. W każdym urzędzie można się z nim zapoznać. Natomiast zwyczajowego prawa międzynarodowego i powszechnie uznanych zasad nie można ogłosić w dzienniku urzędowym, bo to nie są akty normatywne. A tym samym nie ma możliwości dowiedzieć się o ich treści. Konkluzja jest taka, że źródła prawa międzynarodowego te poza umowne mogą być podstawą decyzji organów krajowych, ale tylko decyzji pozytywnej dla obywateli , bo nie można spowodować sytuacji negatywnej dla adresata jeśli on nie ma możliwości poznać treści prawa. 19) Prawo międzynarodowe a prawo UE Prawo międzynarodowe staje się prawem krajowym. Prawo UE - nie staje się prawem krajowym, obowiązuje na zasadach specyficznych relacji bezpośredniego stosowania i obowiązywania w kontekście systemu prawa krajowego i to zmienia sposób stosowania wykładni. Inaczej interpretuje się prawo krajowe inaczej międzynarodowe, inaczej prawo UE.

20) Etap walidacyjny wykładni – na czym polega ? Co obejmuje ten etap? Etap walidacyjny wykładni to poszukiwanie źródeł rekonstrukcji norm w kontekście stanu faktycznego, czyli poszukiwanie wszystkiego, co służy wyjaśnieniu danego przypadku prawnego.

21) Pierwsze rozumowanie w etapie walidacyjnym wykładni – na czym polega W etapie walidacyjnym wykładni są przeprowadzane 2 rozumowania: 1. Pierw-sze rozumowanie ; to tak naprawdę jest rozumowanie, którego dokonuje się jeden raz niezależnie od stanu sprawy. To jest rozumowanie, które ma spowodować powstanie przeświadczenia, w każdej osobie, która stosuje prawo jaki jest system źródeł prawa krajowego, czyli z czego można skorzystać do rozstrzygnięcia przypadku prawnego. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że podstawą stosowania prawa jest prawo które, jest obowiązujące, - czyli źródła prawa, które na gruncie Konstytucji są źródłami dopuszczonymi

22) Drugie rozumowanie w etapie walidacyjnym 2) drugie rozumowanie - Rozumowanie walidacyjne to drugie sensu stricto, to jest znalezienie w kontekście stanu faktycznego, który udowadniamy, z tych wszystkich podstaw, tej właściwej podstawy- w kontekście tego stanu faktycznego. 23) Etap derywacyjny wykładni – pojęcie, elementy Etap derywacyjny-wykładni, czyli interpretacja właściwa. Występują tu dwa elementy :

1. Klaryfikacja semantyczna-czyli ustalenie znaczenia pojęć i wyrazów, które występują w przepisie czy przepisach bądź innych źródłach rekonstrukcji. 2.

Derywacja właściwa - czyli budowanie wypowiedzi normokształtnej (budowanie normy). 24) Klaryfikacja semantyczna

Klaryfikacja semantyczna-czyli ustalenie znaczenia pojęć i wyrazów, które występują w przepisie czy przepisach bądź innych źródłach rekonstrukcji.

25) Derywacja właściwa. 2. Derywacja właściwa - czyli budowanie wypowiedzi normokształtnej (budowanie normy) Gdy na wstępie do prawoznawstwa było omawiane pojęcie wykładni prawa efektem wykładni miała być norma prawna. Proces stosowania prawa tak naprawdę wygląda inaczej. Bo nawet gdy przyjmiemy założenie w kontekście trójczłonowym : Norma prawna - 3 elementy Hipoteza – Określa krąg adresatów do których norm się odnosi - nakaz Dyspozvcja —> Wzór Zachowania —► zakaz Sankcja - dozwolenie Tak naprawdę w procesie stosowania prawa jest istotne reguły i ustalenie normy np. która odnosi się do kradzieży i kolejne pytanie ile ma lat osoba, która popełniła przestępstwo bo jeśli skończyła 18 to będzie miał zastosowanie k.k. i k.p.k., jeśli nieletni to ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, gdzie należy się odwołać w ramach reguł systemowych. Kolejne pytania, jaka procedura, właściwość sądu itd. Szereg rzeczy należy rozstrzygnąć żeby decyzja stosowania prawa mogła zapaść. 25) Norma do zastosowania ( w procesie decyzyjnym) – jakie elementy obejmuje ? Norma do zastosowania ( w procesie decyzyjnym ) W procesie interpretacji musi być ustalona norma do zastosowania. A ona obejmuje kilka elementów: 1. Normę sankcjonowaną. - to norma wyznaczająca wzór zachowania adresata, 2. Normę kompetencyjną, -organ ustali czy ma kompetencje czy dany organ jest właściwy do rozwiązania danej sprawy 3. Normę proceduralną. – jaką procedurę należy zastosować 4. Normę ustalającą konsekwencje - organ musi wiedzieć jakie konsekwencje prawne muszą być zastosowane. 26) Przykład normy do zastosowania z k.k. i typami przestępstw – na czym to polega? Przykładowo na gruncie k.k. Mamy określone typy przestępstwa: podstawowy, uprzywilejowany i kwalifikowany i aby mieć świadomość co do zakresu całej normy danego zachowania to trzeba określić cały wzór zachowania co do okoliczności przestępstwa w typie podstawowym, uprzywilejowanym i kwalifikowanym. I jeśli mamy stan faktyczny to całą normę, którą interpretujemy redukujemy do tego zakresu, który jest potrzebny do wydania decyzji, i może się okazać, że w kontekście stanu taktycznego będzie potrzebny tylko kawałek tej normy, ale żeby wiedzieć jaki, aby nie popełnić błędu trzeba go najpierw uzyskać, bo może się okazać że zachowanie adresata powinno być całkiem inne i dlatego trzeba najpierw wyinterpretować całą normę a potem ją zredukować do tej postaci, która nam jest potrzebna żeby wydać - decyzję. Ta norma do zastosowania pojawia się po zastosowaniu rozumowania redukcyjnego. Redukujemy wzór zachowania do tej postaci, która jest nam potrzebna. Konkluzja: ogólna norma to norma, która obejmuje ogólny wzorzec zachowania, przewiduje kilka aspektów.

27) Norma prawna – ile elementów, podaj cechy dwie Norma prawna -zawiera 3 elementy to norma zawierająca cechę abstrakcyjności i generalności. Jeżeli chodzi o abstrakcyjność to jej istotą jest ustalenie takiego wzoru zachowania, który będzie zapewniał nam powtarzalność, lak się formułuje przepis aby norma wynikająca z mego była ogólna aby można było ją zastosować w nieokreślonej liczbie przypadków (abstrakcyjny - zastosowanie do różnych sytuacji prawnych; generalny - określenie adresatów). 28) Decyzja stosowania prawa – charakter A z kolei decyzja stosowania prawa ma co do zasady charakter konkretny i indywidualny. 29) Prawo kontynentalne – specyfika Specyfika prawa kontynentalnego jest taka, że proces stanowienia prawa odróżnia się od procesu stosowania prawa. 30) klauzule generalne- sędzia co może na jakim etapie, pojęcie. KLAUZULE GENERALNE- to fragment przepisów, które pozwalają sędziemu odejść poza system prawny. Wartości prawne wynikają z zasad prawa, i z zasady są ujęte w aktach normatywnych, ale czasem znajdują się poza prawem i ta klauzula generalna właśnie pozwala sędziemu oprzeć się na nich. Pytanie, w jaki sposób może on uwzględniać w wyroku to, co jest w orzeczeniu społecznym a czego nie ma w aktach prawnych.; Na etapie walidacyjnym możemy uwzględniać szereg norm prawo krajowe, międzynarodowe, UE, orzeczenia sądowe, co daje bardzo szerokie podstawy, natomiast rozumowanie walidacyjne sensu stricte to jest znalezienie w kontekście stanu faktycznego, który udowadniamy z wszystkich podstaw tych właściwych najpierw to rozumowanie walidacyjne sensu stricte jest to znalezienie -wszystkich podstaw prawnych, które odnoszą się do ustalanego stanu prawnego i dopiero wtedy możemy przejść do interpretacji i określenia, co one znaczą....