Kleurcontrasten PDF

Preview

Summary

kleurcontrasten ...

Description

Kleurcontrasten Wanneer men twee kleuren naast elkaar plaatst waar wij een tegenstelling van ervaren spreken wij van een kleurcontrast. Wanneer dan deze tegenstellingen maximaal zijn, dan spreekt men van polaire contrasten. Om de ene kleur van de andere te onderscheiden zijn wij gebonden aan vergelijkingen om dingen met onze zintuigen te kunnen ervaren. Bijvoorbeeld: een bal zal groot lijken wanneer we hem naast een klein balletje leggen. Diezelfde bal lijkt dan weer kleiner wanneer je die naast een nog grotere bal ziet liggen. Dus afhankelijk van de vergelijking veranderd onze zintuiglijke interpretatie. Zo zal ook de werking van een kleur naast een van hem contrasterende kleur worden versterkt of verzwakt. Volgens de kleurenleer van Johannes Itten zijn er zeven verschillende kleurencontrasten vastgesteld. Deze worden in de hedendaagse kleurenleer als algemene norm aanvaard. De zeven kleurcontrasten zijn: het complementair contrast; het simultaan contrast; het lichtdonkercontrast; het koud-warmcontrast; het kleur-tegenkleurcontrast; het kwaliteitscontrast; het kwantiteitscontrast. Hieronder zullen we ze alle zeven één voor één even bespreken.

Het complementair Kleurcontrast

Kleuren die complementair in verhouding tot elkaar staan, zijn de tegenover elkaar staande kleuren in de kleurencirkel (model van Itten). Deze kleuren geven een sterk contrast aan elkaar, maar vragen tevens naar elkaar (zie simultaaneffect). Ze versterken elkaars kleur wanneer ze naast elkaar worden geplaatst. Wanneer je complementaire kleuren met elkaar mengt, dan bekom je grijs. Een voorbeeld van een complementair contrast is het contrast tussen de hoofdkleuren en de in de kleurencirkel tegenoverstaande secundaire kleuren:   

ROOD - GROEN GEEL - PAARS BLAUW - ORANJE

De complementaire kleur van een hoofdkleur is dus steeds een tertiaire kleur. Dit maakt dat bij menging van deze twee kleuren steeds alle drie de hoofdkleuren aanwezig zijn.

Het simultaan Kleurcontrast

Wanneer ons oog een kleur opvangt vraagt het automatisch naar zijn complementaire kleur. Dit effect heten we het simultaaneffect. De contrastkleur is dan de simultane kleur. Wanneer we lang genoeg naar een blauw oppervlak staren en we sluiten dan onze ogen, dan zien wij niets dan oranje. Hetzelfde geld omgekeerd. Bekijk de afbeelding rechtsboven eens. De vierkantjes in het midden lijken bij elk een ander grijs. In het rode vlak zin we een koud grijs staan en in het groene vlak nemen we een warm grijs waar.

Werkelijk is het grijs hetzelfde, maar ons oog vangt het anders op doordat het vraagt naar de afwezige kleur. Wanneer men een zuivere kleur uit de twaalfdelige kleurenroos neemt en deze naast de kleur plaatst die net naast de complementaire kleur ervan staat, dan zal het simultaaneffect ervoor zorgen dat deze kleuren, ook al zijn deze niet volledig complementair, toch de complementaire kleuren in elkaar oproepen.

Het licht-donker Kleurcontrast

Verschillende toonwaarden tegenover elkaar geven een lichtdonkercontast weer. Tussen licht en donker vind men alle toonwaarden. Uiterst zwart is de donkerste waarde en uiterst wit is de lichtste toonwaarde. Daartussen vind men grijswaarden met in het midden het neutrale grijs. Wanneer men bonte kleuren (kleuren van de kleurenroos) gaat mengen met wit of zwart creeërt men een verscheidenheid in de toonwaarde van de kleur. Men kan kleuren in intensiteit of straalkracht verhogen en verlagen of naar elkaar toebrengen door de toonwaarde te wijzigen.

Het koud-warm Kleurcontrast

We kunnen de kleurenroos middendoor opsplitsen kleurcategorieën, namelijk de warme en de koude kleuren.

in

twee

De warme kleuren zijn geel, geeloranje, oranje, roodoranje, rood en roodpaars. De koude kleuren zijn paars, blauwpaars, blauw, blauwgroen, groen en geelgroen. Deze komen gevoelsmatig warm of koud over. In proeven heeft men aangetoond dat in twee werkruimten waarvan de ene blauwgroen en de andere roodoranje geschilderd was, het gevoel voor koude en warmte drie tot vier graden verschilde. Koud- warmcontrast kan ook worden gedefinieerd als rustgevend en opwindend. De koude kleuren zijn rustgevende kleuren en de warme zijn opwindende kleuren.

Het kleur-tegen-kleurcontrast

Het kleur-tegen-kleurcontrast gaat uit van de primaire kleuren rood, geel en blauw. Als je die naast elkaar zet krijg je een erg sterk kleurcontrast. Het contrast is het sterkst als de kleuren zo puur mogelijk zijn. Als je verzadigde kleuren mengt met andere kleuren wordt het contrast gelijk een stuk minder, maar

wanneer je ook witte en zwarte vlakken er bij plaatst zul je zien dat het contrast alleen nog maar scherper wordt. De kracht van de kleur tegen kleurwerking neemt af, naarmate de gebruikte kleuren zich verwijderen van de primaire kleuren. De werking van de secundaire kleuren zijn in dit verband minder sterk, die van de tertiaire kleuren is natuurlijk nog minder. Ook wanneer de kleuren minder fel of helder worden, neemt de werking van het contrast af.

Het Kleurkwaliteitscontrast De kwaliteit van een kleur word bepaald door de graad van zuiverheid of verzadiging van de kleur. Het kleurkwaliteitscontrast is dus de tegenstelling tussen verzadigde heldere kleuren en doffe vertroebelde kleuren. kleuren kunnen op vier verschillende manieren vertroebeld of gebroken worden: met wit; met zwart; met grijs; met de complementaire kleur.

Het Kleurkwantiteitscontrast Het kwantiteitscontrast heeft betrekking op de grote van het ene kleurvlak tegenover het andere. Het contrast is dus de tegenstelling tussen ‘groot en klein’ of ‘veel en weinig’. De stralingskracht van kleuren is echter veelal verschillend. Om ze bij elkaar te plaatsen, en toch de een niet te laten overheersen bij de ander, moet er rekening worden gehouden met de oppervlakte van de kleuren. De waarde van de stralingskracht zou je in getalverhoudingen kunnen uitdrukken, daarbij moet je wel uitgaan van zuivere kleuren. Stralingskracht of lichtwaarde (volgens Goethe):

De waarden van de complementaire kleuren luiden:...