KRÓL EDYP - omówienie PDF

Preview

Summary

kjn...

Description

Temat: w teatrze antycznym. Koryfeusz – postać prowadząca dialog z chórem . Uznany jednocześnie za pierwszego aktora, którego wprowadził Tespis. Ajschylos (ak. drugi), Sofokles (ak. trzeci) i Eurypides – trzech tragików. deus ex machina – coś nieoczekiwanego; budowa teatru antycznego:

temat: Jaką prawdę o sobie poznaje Edyp? Gdzie szukamy źródeł jego klęski? Czas i miejsce akcji czas akcji: wydarzenia trwają jeden dzień miejsce akcji: przed pałacem w Tebach bohaterowie: Edyp, Jokasta (matka i żona Edypa), Kreon (szwagier i wuj Edypa), Terezjasz (wróżbita), posłaniec z Koryntu, sługa Lajosa Problematyka: Poszukiwanie prawdy i jego konsekwencje, nieuchronność ludzkiego losu (rola fatum), rodzina Źródłem tragedii jest mit o rodzie Labdakidów, zbrodnia popełniona przed Labdakosa. Sytuacja w Tebach: Miasto nawiedzają klęski (nieurodza, rodzą się martwe dzieci i zwierzęta, pożary, zaraza). W tej sytuacji Tebańczycy za pośrednictwem kapłana zwracają się z prośbą do Edypa; aby uwolnił miasto od nieszczęść. Zgłosili się do niego, ponieważ już wcześniej uratował miasto od klęski Sfinksa, zrobił coś co wydawało się niemożliwe. Kapłan mu sugeruje, że Edyp może stracić władzę jeżeli nie przerwie pasma klęsk, bo lud się od niego może odwrócić.

Postawa Edypa: Nie ucieka od odpowiedzialności za losy państwa, cierpi, widząc cierpienie ludu. Próbuje znaleźć sposób by mu pomóc. Pierwszym krokiem jest posłanie Kreona do wyroczni. Kolejnym po powrocie z Delf będzie decyzja o tym, że odnajdzie zabójcę Lajosa i pomści jego śmierć wyganiając go z miasta. Tego chcą bogowie. Charakterystyka Edypa: Edyp jako król kierował się troskliwością i odpowiedzialnością. Chciał wyzwolić państwo od nieszczęść. Wykazuje się odwagą biorąc na siebie winę nie zrzucając jej na kogoś innego. (lojalny) Był wierny żonie i ją kochał. Obwinia się o jej śmierć. Kocha bardzo swoje dzieci co udowadnia prosząc Kreona o opiekę nad nimi. Temat: Edyp jako postać tragiczna. Czy Edyp właściwie interpretuje wiedzę którą posiada? WIEDZA EDYPA

PRAWDA

Skąd pochodzi?

Z Koryntu

Z Teb

Kim jest zabity przez Edypa?

Przypadkowym przechodniem

Jego ojcem (klątwa)

Kim są jego rodzice?

Merope i Polybos

Jokasta i Lajos

Kim jest dla niego Jokasta?

żoną

matką

Edyp błędnie interpretuję wiedzę os obie którą posiada. Konsekwencją tego będzie rzucenie na siebie klątwy – złożenie Tebańskiemu ludowi obietnicy o ukaraniu zabójcy Lajosa, którym okaże się on sam. Edyp unieszczęśliwi nie tylko siebie, ale również swoją rodzinę. Nie mógł zmienić swojego losu, gdyż rządziło nim fatum (przeznaczenie, siły wyższe). W związku z tym nieuniknione było doprowadzenie przez bohatera Teb do zguby, popełnienie ojcobójstwa i kazirodztwa. W związku z tym Edyp jest bohaterem tragicznym. tragizm: nieuchronne zmierzanie bohatera do katastrofy z powodu okoliczności narzuconych mu z zewnątrz: wystąpienia nierozwiązywalnego konfliktu między dwiema równorzędnymi racjami(konfliktu tragicznego) lub działania fatum. Tragizm Edypa: Edyp stanął przed wyborem: albo zgodnie z obietnicą dociekać kto jest królobójcą i ocalić Teby przed karą Bogów, ale tym samym skazać się na wygnanie, albo porzucić poszukiwania mordercy i ocalić własną skórę, co jednak znaczyłoby poświęcenie swoich poddanych, czyli niesprostanie podstawowym obowiązkom władcy, a w konsekwencji utracić tron. Edyp jest archetypem losu człowieka, który dąży do samowiedzy i płaci za to najwyższą karę. Los bohatera ma być przestrogą dla śmiertelników, by nigdy nie myśleli o sobie że są ludźmi szczęśliwymi. Sofokles pokazuje, że szczęście jest ulotne.

Ironia tragiczna to ironia losu, która występuje wtedy, gdy bohater mimo, iż postępuje zgodnie ze swoimi najlepszymi intencjami, staje się przyczyną zbrodni lub innego niemoralnego czynu i ponosi za to karę. Przykład: Edyp chcąc uchronić Teby od kary Bogów szuka mordercy Lajosa, którym okazuje się być on sam; za zbrodnię będzie musiał ponieść karę. LUB Edyp ucieka z Koryntu nie chcąc popełnić ojcobójstwa i kazirodztwa, ale spotyka po drodze Lajosa, którego zabija, a gdy dociera do Teb – żeni się z Jokastą.

Wina tragiczna (hamartia): to wina niezawiniona, która powstaje w wyniku niewiedzy bohatera lub błędnego rozpoznania przez niego sytuacji, osoba nieświadoma popełnienia zbrodni przykład: Edyp nie wie, że ten, którego chce ukarać to on sam; nie wie, że zabity przez niego człowiek to Lajos, a kobieta którą poślubił to jego matka. Pycha (hybris): nadmierna ufność bohatera w swoją wartość i słuszność swojego postępowania, nadmierna pewność siebie wynikająca z przekonania, że można oszukać przeznaczenie. przykład: Edyp nie zastanawia się nad słowami Terezjasza, z których wynika że mordercą jest właśnie on. Zaczyna podejrzewać o spisek wróżbitę i Kreona, mający pozbawić go władzy. (nie szuka winy w sobie, ale obwinia innych) LUB Edyp ucieka z Koryntu chcąc oszukać przeznaczenie Temat: cechy tragedii antycznej. Budowa dramatu antycznego >prolog (wprowadzenie) >parodos (pieśń na wejście chóru) >epejsodion (dialogi bohaterów; zazwyczaj 4 do 5) >stasimon (komentarz chóru) >exodos (pieśń chóru na zakończenie) Cechy tragedii antycznej >zasada trzech jedności (czasu – akcja 1 dzień; miejsca – 1 miejsce akcji; akcji- jeden wątek) >mimezis – naśladowanie rzeczywistości(zdarzenia prawdopodobne, brak fantastyki) >zasada decorum - zasada stosowności, odpowiedniości (nie mieszano stylów, np. tragedii z komizmem) >cel tragedii – katharsis (oczyszczenie; wywołanie u widza wstrząsu uczuciowego; litości i strachu) >występuje chór, który pełni role narratora jak i komentatora zdarzeń >niezmienność charakteru postaci (noszenie jednej „maski” przez całe przedstawienie) >zasada trzech aktorów

>nie przedstawiano krwawych ani miłosnych scen, jedynie o nich wspominano w dialogach...