Krzywa transformacji,Rynek PDF

Preview

Summary

Krzywa transformacji,Rynek...

Description

Tabela: Schemat nowej systematyki ekonomii Wymiar ekonomii Mikroekonomia

Makroekonomia

Przedmiot badań 1. Gospodarstwo domowe 2. Przedsiębiorstwo 1. 2.

Mezoekonomia

1. 2. 3.

Megaekonomia

1.

Gospodarka narodowa Gospodarka dwóch krajów Sektory, działy, branże Regiony Grupy społeczne (np. lokalne związki przedsiębiorców, konsumentów, ruch ekologiczny) Gospodarka ziemi w kontekście zjawisk społecznych, demograficznych, ekologicznych

Ważniejsze problemy badawcze 1. Zachowania indywidualne podmiotów gospodarczych, kładąc nacisk na sprawność mechanizmów rynkowych, które zapewniają im racjonalność gospodarowania 1. Metody pomiaru dochodu narodowego 2. Teoria wzrostu i rozwoju gospodarczego 3. Teoria podziału 4. Teoria zatrudnienia, pieniądza i finansów 1. Ekonomiki: działów, branż, regionów 2. Teoria i praktyka podziału 3. Teoria zachowania się grup społecznych

1. 2. 3. 4.

Gospodarka zasobami Ziemi, Rozwój globalny Gospodarka a ekonomia Międzynarodowe stosunki gospodarcze

1. Krzywa transformacji Granica możliwości produkcyjnych wskazuje na alternatywne kombinacje dwóch grup produktów, które społeczeństwo jest zdolne wytworzyć w ciągu danego czasu, wykorzystując do tego całość i w jak najlepszy sposób posiadane zasoby oraz technologie.

Rysunek: Krzywa transformacji

Granica możliwości produkcyjnych oddziela dwa zbiory kombinacji: kombinacje osiągalne od nieosiągalnych przy danej technologii.

1

ARMATY ARMATY

MASŁO MASŁO

Postęp technologiczny i organizacyjny pozwala na bardziej intensywne wykorzystanie danych zasobów (przesuwając w górę granicę możliwości produkcyjnych). Jest to intensywna droga wzrostu gospodarczego. Przesunięcie w górę granicy możliwości produkcyjnych można również osiągną na drodze ekstensywnej – w wyniku zwiększenia ilości dostępnych zasobów przy wykorzystaniu dotychczasowej technologii. Osiągnięcie wzrostu gospodarczego jedynie na drodze ekstensywnej jest bardzo ograniczone, gdyż: - zwiększenie ilości wielu zasobów naturalnych jest niemożliwe (np. zasoby ziemi uprawnej kurczą się (procesy urbanizacji, industrializacji, niekorzystne zjawiska klimatyczne)); - zwiększanie zasobów kapitału ludzkiego jest długotrwałe, 2. Model okrężnego obiegu dochodów Przez obieg okrężny należy rozumieć odbywający się na rynkach (rynku produktów i usług oraz rynku czynników wytwórczych) przepływ strumieni dóbr oraz czynników wytwórczych między podmiotami gospodarczymi w zamian za płatności dokonywane za nie.

Rysunek: Prosty model okrężnego obiegu dochodów

2

3. Systemy gospodarcze Systemy gospodarcze można rozpatrywać w ujęciu szerokim (sensu largo) i wąskim (sensu stricto). W pierwszym ujęciu mamy do czynienia z pewną całością, do której zalicza się wszelkie determinanty działalności gospodarczej, zarówno materialne (zasoby) i niematerialne (reguły instytucjonalne i organizacyjne) oraz samą działalność gospodarczą. W wąskim ujęciu system oznacza umownie wyodrębnioną część całości – system funkcjonowania gospodarki, mechanizm rynkowy, czynniki rozwoju gospodarczego. Gospodarka rynkowa – jestem gospodarczy, w którym alokacja zasobów czynników produkcji a także podział wytworzonych dóbr odbywa się na poziomie rynku, przy niewielkim udziale państwa. Założenia modelu gospodarki rynkowej: - model gospodarki rynkowej w warunkach kapitalizmu – w warunkach takiego sytemu społecznogospodarczego, w którym większość zasobów jest własnością prywatną, - gospodarka składa się z dwóch grup podmiotów gospodarczych – gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, - rynek dzieli się na rynek dóbr i rynek zasobów. Najważniejszym elementem takiego systemu gospodarczego jest rynek. Gospodarka wolnorynkowa -zasoby są w posiadaniu prywatnym a ich alokacja odbywa się wyłącznie w wyniku działania mechanizmu rynkowego. Gospodarka centralnie sterowana -w systemie tym zasoby są własnością państwa i samorządów terytorialnych. Alokacja zasobów określona jest planem centralnym rządu. Można wyróżnić 2 warianty tego sytemu: - socjalizm planowany: zasoby były własnością państwa, ich alokacja odbywała się zgodnie z centralnym planem państwa (b. ZSRR, b. NRD, Rumunia), - socjalizm rynkowy: zasoby były własnością państwa, a alokację zasobów w pewnym stopniu determinował mechanizm rynkowy (była Jugosławia, Węgry, Polska, Chiny) 4. Rynek Pojęcie rynku można rozpatrywać z dwóch punktów widzenia: - technicznego jest to miejsce, przestrzeń, płaszczyzna, gdzie dochodzi do transakcji kupnosprzedaż, - ekonomicznego jest to proces w ramach którego kupujący i sprzedający określają co będą kupować/sprzedawać i na jakich warunkach. Do najistotniejszych kryteriów podziału rynku można zaliczyć: - przestrzeń: wyróżniamy rynek lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy, światowy, - ogniwo kanału rynku: rynek hurtowy, detaliczny, skupu i zbytu, - przedmiot obrotu: towarowy, pracy, kapitałowo-pieniężny, - sytuację rynkową: sprzedawcy (gdy jest długotrwały niedobór rynkowy) i kupującego (gdy występuje nadprodukcja), - stopień jednorodności przedmiotu transakcji: homogeniczny i heterogeniczny, - stopień legalności: legalny (biały), półlegalny (szary), nielegalny (czarny) - poziom i intensywność konkurencji: rynek konkurencji doskonałej, monopol, konkurencja monopolistyczna, oligopol. Do najważniejszych determinant mających wpływ na sprawne funkcjonowanie rynku można zaliczyć: - dominację własności prywatnej, - ogólny poziom rozwoju gospodarczego kraju, - poziom rozwoju instytucji obsługujących rynek: banki, giełda, instytucje ubezpieczeniowe, - doświadczenie kadr menedżerskich.

3

5. Elementy rynku Cena – pieniężny ekwiwalent jednostki towaru. Możemy mówić o cenach absolutnych (nominalnych) lub cenach relatywnych (w porównaniu do cen innych towarów lub usług. Informuje o ilości innego dobra, które należy poświęcić aby nabyć dany towar). Funkcje ceny: - informacyjna – są parametrem zrozumiałym dla wszystkich podmiotów, pozwalającym określać wielkość dochodów oraz pobudzającym do określonego działania. Informuje o ile zimniejszą się dochody pieniężne nabywcy po dokonaniu zakupu określonego dobra. - redystrybucyjna – służą do redystrybucji dochodu (w swojej strukturze zawiera różne zyski, podatki, cła, marże), - stymulacyjna – ceny skłaniają do działań produkcyjnych zgodnych z wymaganiami rynku. Konkurencja – proces w trakcie którego uczestnicy rynku dążą do uzyskania lepszej pozycji na rynku w stosunku od innych uczestników rynku. Uwzględniając kryterium cenowe wyróżnia się konkurencję cenową i pozacenową. Uwzględniając poziom intensywności konkurencji wyróżnia się 4 wcześniej wspomniane rodzaje konkurencji - konkurencję doskonałą, monopol, konkurencja monopolistyczna, oligopol. Podmiot gospodarczy – podstawowa jednostka ekonomiczna podejmująca autonomiczne decyzje o wykorzystaniu rzadkich zasobów będących w ich dyspozycji. Popyt i podaż 6. Zasada optymalizacji decyzji gospodarczych Zmieniając decyzje gospodarcze porównujemy korzyści i koszty marginalne będące konsekwencją zmiany naszej decyzji. Porównywanie korzyści i kosztów zmusza nas do poszukiwania rozwiązania optymalnego. Załóżmy, że: Koszt krańcowy to koszt poniesiony przez producenta w związku z wyprodukowaniem kolejnej jednostki wyrobu, Korzyść krańcowa to przychód wynikający ze wzrostu produkcji o jedną jednostkę. Koszt krańcowy ≥ korzyść krańcowa => rozwój działalności Koszt krańcowy ≤ korzyść krańcowa => ogranicz działalności Koszt krańcowy = korzyść krańcowa => optymalny poziom działalności

4...