Minion Mini-wywiady, formatka-atrybucja PDF

Preview

Summary

Obowiązkowe do wykonania...

Description

Mini-wywiady Formatka Nazwa grupy: MINION

Błąd atrybucyjny Atrybucje są wnioskami o przyczynie zachowania bądź zdarzenia, które wyciąga obserwator lub sam sprawca. Zachowanie zależne jest od osoby oraz środowiska, więc występują w tym temacie również różnice indywidualne - każdy jest inny i inaczej postrzega różne postępowania. W ocenie tej mogą się również pojawiać błędy atrybucyjne, na których chcemy się skupić. Dokładniej przyjrzymy się czterem błędom. Jednym z nich jest podstawowy błąd atrybucji, który polega na tłumaczeniu cudzych zachowań czynnikami wewnętrznymi, nie doceniając przy tym znaczenia kontekstu zewnętrznego czy zaistniałej sytuacji. Kolejną atrybucją jest atrybucja aktora-obserwatora, w której cudze zachowanie wyjaśniamy czynnikami wewnętrznymi, a własne - zewnętrznymi. W przypadku sukcesu własnego jest odwrotnie. Egotyzm atrybucyjny jest tendencją do wyjaśniania własnych zachowań w pochlebny dla siebie sposób. Są to tzw. atrybucje w służbie ego. Sukcesy tłumaczymy czynnikami wewnętrznymi, porażki - zewnętrznymi. Występuje również zjawisko atrybucji niestałych, które polega na tym, że porażki wyjaśnia się czynnikami wewnętrznymi, ale niestałymi, ponieważ błąd popełniło się raz (“nie przyłożyłem się, ale następnym razem poprawię…”). Perspektywa sprawcy/biorcy, która polega na dominacji sprawczości w spostrzeganiu siebie oraz dominacji wspólnotowości w spostrzeganiu innych - zależy nam na posiadaniu i rozwijaniu własnej sprawczości, podczas gdy chcemy, by ludzie nas otaczający rozwijali się umiejętnościami wspólnotowymi. W tych dwóch kryteriach można postrzegać czyjeś czyny bądź zaistniałe sytuacje. Sukcesy i porażki usłyszane w wywiadach Osoby, które udzieliły nam wywiadu pochodziły z różnych środowisk - byli to nasi bliscy, znajomymi ze szkoły czy też pracy. Wiek respondentów był zróżnicowany. W odpowiedzi na pytanie o sukces własny (N=3), słyszałyśmy o sytuacjach, w których przepytywani rozwijali się na polu edukacyjnym. Dwie osoby wspomniały o studiach: pierwsza w kontekście wybrania się na nie, natomiast sukcesem drugiej była obrona pracy licencjackiej i ukończenie edukacji. Trzecia z przepytanych osób opowiedziała o zwycięstwach w konkursach recytatorskich, które zaczęła odnosić już w wieku ośmiu lat. Przyznała również, że wywiad przywołał miłe wspomnienia i dzięki temu poczuła się lepiej. Zauważamy tutaj wpływ rozwoju własnego na osiągnięcie sukcesu. Kolejną poruszoną kwestią było pytanie o własną porażkę (N=3). Jedna osoba nie otrzymała karty pobytu w Polsce, co mogło wpłynąć na jej dalszą przyszłość. Dla kolejnej porażką było nieukończenie kursu programowania, który miał polepszyć jakość jej życia. Ostatnia przyznała, że dwukrotnie nie zdała egzaminu na prawo jazdy, na które sama się przecież zapisała. Kiedy przeszłyśmy z pytaniami o przywołanie sukcesu osoby trzeciej (N=2), w odpowiedzi usłyszałyśmy o założeniu dobrze prosperującej firmy, która stała się liderem na rynku oraz o drodze od uczestnictwa w zawodach żeglarskich jako dziecko do objęcia funkcji trenera polskiej kadry narodowej. Ostatnie pytanie dotyczyło czyjejś porażki (N=2). Pierwsza osoba opowiedziała o swoim koledze z pracy, któremu przydarzył się poważny błąd: podczas wypełniania obowiązków służbowych zdemolował samochód na parkingu. Druga osoba przytoczyła historię kolegi, który nie wykorzystał swojego talentu plastycznego i wybrał “bezpieczniejszy” zawód - pracę w call center. 1

Sukcesy i porażki własne oraz przywołanych osób trzecich posiadały zarówno podobieństwa, jak i różnice. Przeanalizujemy je pod kątem dokonywanych atrybucji oraz deformacji procesu atrybucyjnego. ●

●

●

●

●

●

●

●

●

Własny sukces - obrona pracy dyplomowej i zakończenie studiów licencjackich: ○ “Długo i gorliwie się uczyłam”, ○ “Dużo wysiłku włożyłam w tą pracą”, ○ “Pokonałam swoje lenistwo i swój lęk” Własny sukces - pójście na studia: ○ “Uporządkowałam sobie życie osobiste, znalazłam spokojną pracę, chłopaka” ○ “Znalazłam zasoby finansowe, ustaliłam w pracy grafik, wolne weekendy” ○ “Chciałam zaspokoić ambicję, rozwijać się, więc znalazłam w sobie motywację” Własny sukces - wygranie konkursu recytatorskiego w wieku 8 lat ○ Wychowawczyni zauważyła potencjał i zgłosiłą do konkursu, ○ Wicedyrektorka przekazała wiedzę i przyczyniła się do kolejnych wygranych, ○ “Moja zasługa, ale gdyby nie te kobiety…”, ○ “Kiedy odpowiedziałam Ci tą historię, bardzo poprawił mi się humor” Własna porażka - odmowa otrzymania karty pobytu ○ “Złożyłam wszystkie wymagane papiery do Urzędu”, ○ “Moja uczelnia zrobiła nieprawidłowe papiery, daty się nie zgadzały” Własne porażka - nie ukończenie kursu programowania ○ “Nie zrobiłam żadnego planu, przez co nie potrafiłam się zmotywować ○ “W tamtym okresie preca zaczęła być dla mnie ważniejsz, to na niej chciałam się skupić” ○ “Rezygnacja z czasu wolnego, którego miałam tuż po studiach o wiele więcej była dla mnie bardzo trudna” Własna porażka - dwukrotne niezdanie egzaminu teoretycznego na prawo jazdy ○ bagatelizowanie tej części egzaminu, ○ “Przygotowywałem się robiąc tylko testy, nie sięgałem po książki”, ○ “Byłem zbyt leniwy, żeby się dokładnie nauczyć”, ○ liczył na fart, ○ “Musiałem zapłacić kilkakrotnie więcej i stracić więcej czasu, niż gdybym włożył wystarczający wysiłek w naukę” Cudzy sukces - od dzieciaka zajmującego się żeglarstwem do zostania trenerem kadry narodowej ○ “miał dużo szczęścia”, ○ “rodzice mu pomogli”, ○ “jego upór”, ○ “wsparcie Karoliny, jego żony” Cudzy sukces - znajomy rozwinął firmę, która jest jednym z liderów w swojej branży: ○ dobre zarządzanie, ○ organizowanie szkoleń dla swoich pracowników, ○ zatrudnianie dobrych, kompetentnych ludzi, w tym też osób na szczeblu zarządzającym. ○ Mądre zakupy urządzeń i sprzętów do firmy, ○ dobre zarządzanie łańcuchem dostaw Cudza porażka - zdemolowanie samochodu podczas obowiązków służbowych: ○ brak poczucia rozwoju w życiu i w pracy ○ alkohol ○ problemy sercowe ○ wszystko naraz = porażka

2

●

Cudza porażka: nie wykorzystanie talentu plastycznego - praca w callcenter: ○ on sam bał się tej porażki. ○ Nie chciał podjąć ryzyka, nie chciał, aby oceny innych zaważyły na jego talencie. ○ To trudna branża [ogólnie malarstwo, rysownictwo], bo bardzo subiektywna. Albo się komuś podoba to, co robisz, albo nie. ○ Bał się tych głosów na nie i wolał zająć się czymś mniej narażonym na krytykę, która mogłaby go zranić Cechy wspólne

W odpowiedzi na pytanie o własny sukces od naszych rozmówców usłyszałyśmy o dokonaniach związanych z edukacją. Odpowiedzi ukazywały siłę i mobilizację, które ankietowani włożyli w odniesienie własnych sukcesów. Chcieli się rozwijać, pokonywali słabości i odnajdywali motywację do działania. Zwracali uwagę na czynniki wewnętrzne. Porażki własne, o których usłyszeliśmy, dotyczyły spraw formalnych, związanych z pobytem w kraju, zdobyciem prawa jazdy czy odbytymi kursami. Ankietowane osoby znaczącą rolę przypisywały czynnikom zewnętrznym. Podkreślały brak sprawczości podczas zaistniałych sytuacji, np. kiedy urząd odrzucił błędnie wypełnione dokumenty, praca była istotniejsza od ukończenia kursu czy też wtedy, kiedy fart miał pomóc zdać egzamin na prawo jazdy. Ankietowani zapytani o sukces znanych im osób, opowiadały o ważnych osiągnięciach, które znacząco wpłynęły na życie tych, którzy dokonali osiągnięć, ale także pośrednio na życie wielu innych osób. Sukcesy w żeglarstwie pozwoliły na objęcie stanowiska trenera kadry narodowej, a co za tym idzie - wzięcie odpowiedzialności za kolejne sukcesy i przyszłość osób podlegających trenerowi. Również założenie firmy, która stała się liderem w swojej branży, pociągnęło za sobą odpowiedzialność za pracowników, szkolenia menedżerskie, współpracę z dostawcami i wiele więcej. Ostatnie pytanie dotyczyło cudzej porażki. Chociaż osoby opowiedziały nam o dwóch zupełnie różnych porażkach, to jednak mogłyśmy zauważyć, że łączy je strach. Strach o przyszłość u osoby prowadzącej samochód czy strach przed krytyką wynikającą z różnic w postrzeganiu piękna. Obie osoby w jakimś stopniu obawiały się konfrontacji ze społeczeństwem. Różnice w atrybucjach pomiędzy pytaniami dot. sukcesów (pyt. a i c) i porażek (pyt. b i d) W sukcesach własnych często jest podkreślana własna sprawczość, własna zasługa oraz dokonywana jest atrybucja wewnętrzna. W przypadku przytoczenia historii osoby, która została trenerem kadry narodowej w żeglarstwie, zauważyłyśmy wystąpienie atrybucji aktor-obserwator: “miał dużo szczęścia”, “rodzice mu pomogli”, co oczywiście różni się od tego, jak były przedstawiane sukcesy własne, gdzie najbardziej zauważalna jest zasługa własna, a nie czynnik zewnętrzny. W przypadku porażek sytuacja jest odwrotna - własne porażki często były uzasadnione jako wina “zewnętrznej siły”, a czyjeś - rozpatrywane pod kątem cech wewnętrznych osoby, która je poniosła. W przypadku osoby, która pod wpływem alkoholu zdemolowała samochód lub osoby, która nie wykorzystała swojego talentu plastycznego, “obserwatorzy” wyjaśniali przyczyny porażek następująco: “brak poczucia rozwoju w życiu i w pracy” , “nie chciał, aby oceny innych zaważyły na jego talencie”, “to trudno, sam bał się tej porażki,” “bał się tych głosów na nie i wolał zająć się czymś mniej narażonym na krytykę, która mogłaby go zranić”. Różnice w atrybucjach pomiędzy pytaniami dotyczącymi działań własnych (pyt. a i b) i cudzych (pyt. c i d) Po przeanalizowaniu odpowiedzi zauważyliśmy, że przy opisywaniu sukcesów i porażek własnych spotykamy się z egotyzmem atrybucyjnym, czyli występuje skłonność do wyjaśniania konsekwencji własnych zachowań w taki sposób, by zwiększyć pozytywne, a zmniejszyć negatywne znaczenie dla własnej samooceny. W przypadku sukcesów większość naszych rozmówców zaznacza własny wkład w jego osiągnięcie: “długo i gorliwie się uczyłam”, “dużo wysiłku włożyłam w tę 3

pracę”, “pokonałam swoje lenistwo i lęk”, “uporządkowałam sobie życie osobiste, znalazłam spokojną pracę, chłopaka”, “znalazłam zasoby finansowe, ustaliłam w pracy grafik, wolne weekendy”, “chciałam zaspokoić ambicję, rozwijać się, więc znalazłam w sobie motywację”. Natomiast przy porażkach, możemy zauważyć, że część rozmówców zwraca uwagę na czynniki zewnętrzne, nie szukając przyczyn wewnątrz: “złożyłam wszystkie wymagane papiery do urzędu”, “moja uczelnia zrobiła nieprawidłowe papiery, daty się nie zgadzały” (w przypadku sytuacji z urzędem, porażka była nie tylko z przyczyn zewnętrznych, ale i wewnętrznych; rozmówczyni zapomniała o doniesieniu jakiegoś papieru). Nasi rozmówcy szukali też usprawiedliwienia dla swoich porażek, np. słowami “w tamtym okresie praca zaczęła być dla mnie ważniejsza, to na niej chciałam się skupić”. Odpowiedzi na pytanie o sukcesy/porażki własne brzmią: “uporządkowałam sobie życie osobiste”, “znalazłam zasoby finansowe, ustaliłam w pracy grafik”, “nie zrobiłam żadnego planu, przez co nie potrafiłam się zmotywować”, “byłem zbyt leniwy, żeby się dokładnie nauczyć”, “liczył na fart”. Rozmówca akcentuję uwagę na swojej sprawczości w dokonaniu celów. Z drugiej strony przy rozpatrywaniu sukcesu/porażki cudzej osoby dominuje wspólnotowość: “dobre zarządzanie, organizowanie szkoleń dla swoich pracowników”, “wsparcie Karoliny, jego żony”. Analizując czyjąś sytuację, skupiamy się jedynie na wycinku z życia osób, z którymi zostały przeprowadzone wywiady, co sprawia, że posługujemy się atrybucjami. Spostrzeżenia Oprócz spostrzeżeń dotyczących różnic oraz podobieństw w atrybucjach podawanych przez naszych rozmówców i rozmówczynie, w trakcie projektu pojawiło się kilka refleksji, które pojawiały się również po stronie osób ankietowanych po ujawnieniu powodu zadawanego pytania. Jedno z nich dotyczy bliskości relacji z daną osobą. Czy ma ona znaczenie? W jednym z wywiadów osobą pytaną była siostra jednej z nas. Jako powody podała tylko atrybucje wewnętrze. Czy obcej osobie odpowiedziałaby w taki sam sposób? Czy to, że czuła bardziej komfortowo w obecności kogoś z rodziny nie wpłynęło znacząco na to, że było jej się łatwiej “przyznać” do tego, że sama spowodowała to, że jej się coś nie udało? Drugie z rozważań dotyczy tego, w jaki sposób można by zinterpretować słowa “byłam wtedy w słabej kondycji psychicznej”? Czy jest to atrybucja zewnętrzna czy wewnętrzna? Np. chorobę psychiczną mamy traktować jako atrybucję zewnętrzną, czy jednak wewnętrzną (i czy to nie jest ten sam dylemat co: gdzie się kończy osobowość człowieka, a gdzie zaczyna jego choroba). Oczywiście wszystko zależy od konkretnego przypadku - ankietowana osoba doprecyzowała, że w danym okresie “czuła się gorzej psychicznie”: wiele rzeczy ją przytłaczało, obowiązki, ludzie, ogólny ogrom spraw, które miała na głowie, co z kolei spowodowało, że czuła się gorzej. Więc ta osob nie powiedziała ani “przez dużo spraw nie mogłam tego zrobić” (atrybucja zewnętrzna), ani “przez to, że źle się czułam nie mogłam tego zrobić”(atrybucja wewnętrzna), tylko: “Czułam się źle, ponieważ dużo spraw się działo, więc nie mogłam tego zrobić”. Czy to jest jednocześnie atrybucja wewnętrzna i zewnętrzna? W jaki sposób to interpretować?

4...