Nederlands-samenvatting PDF

Preview

Summary

PIKOH...

Description

NEDERLANDS!EX1! HOOFDSTUK)1:)WOORDENSCHAT) ! LUGUBER) ROUTINE) CONTROVERSIEEL) MIEZERIG) JODELEN) HILARITEIT) RANKING) IMPONEREN) OLIJK) CULTUUR)

akelig,!naargeestig,!huiveringwekkend! een!reeks!handelingen!die!vaak!zonder!nadenken!worden!verricht! betwist,!omstreden! druilerig,!regenachtig,!mottig,!somber!minnetjes,!armzalig,!nietig,!schraal! bijzondere!manier!van!zingen!die!vooral!bekend!is!uit!de!Alpenlanden;!zingen!met! een!snelle!wisseling!van!buikstem!naar!kopstem!! vrolijkheid,!algemeen!gelach! de!positie!in!een!rangorde,!!klassement! indruk!maken! op!een!leuke!manier!ondeugend,!schalks,!guitig! alles!wat!door!menselijk!handelen!is!gemaakt;!gewoonten!en!(gedrags)regels!die!bij! een!groep!mensen,!een!beschaving!!horen! zelfbewust,!deftig!en!fier! grijnzend,!boosaardig!spottend! waardevermindering! echt,!origineel! gezamenlijk! betwist,!omstreden! bitter!spottend,!niet!gelovend!in!het!goede! puntdicht,!een!kort,!kernachtig!gedichtje! neiging!!tot!vlucht!uit!de!werkelijkheid,!vluchtgedrag! boeien,!sterk!interesseren! klassieke,!reeds!vaak!genomen!routes,!onderwerpen! volkerenmoord! doordacht,!rekening!!houdend!met!veel!aspecten!van!iets! geleidelijk,!voortdurend! een!ingevoegd!bericht!in!een!groter!artikel! bij!jezelf!voelen!en!laten!voortduren! gedenkteken! weerkundig! ziekelijk,!pervers! heimwee!naar!de!goede,!oude!tijd! vroomheid,!verering! betoog!of!redevoering!waarmee!je!iets!wilt!bereiken! wederopbouw! heel!groot,!ruim,!royaal! slang,!gemeen!iemand! nader!verklaren! geestelijk!letsel!

PARMANTIG) SARDONISCH) DEVALUATIE) AUTHENTIEK) COLLECTIEF) CONTROVERSIEEL) CYNISCH) EPIGRAM) ESCAPISME) FASCINEREN) GEBAANDE)PADEN) GENOCIDE) GENUANCEERD) GESTAAG) INZETTEKST) KOESTEREN) MEMORIAAL) METEOROLOGISCH) MORBIDE) NOSTALGIE) PIËTEIT(SVOL)) PLEIDOOI) RECONSTRUCTIE) RIANT) SERPENT) TOELICHTEN) TRAUMA) VEELKOPPIG) een!probleem!met!veel!aspecten! MONSTER) VOYEURISME) het!stiekem!kijken!naar!naakte!of!vrijende!personen! SCHRIJN) fraai!bewerkt!kistje!voor!kostbaarheden! iets!dat!bedoeld!is!om!een!tekortkoming!te!camoufleren,!maar!waar!critici!dwars! SCHAAMLAPJE) doorheen!kijken!/!lap!om!schaamdelen!te!bedekken! UITJE) uitstap!

!

1

ZINDEREN) NAZINDEREN) PSEUDONIEM) POTSIERLIJK) PALINDROOM) ANAGRAM) VERZILVEREN) LANCEREN) SUBJECTIEF) OBJECTIEF) SYSTEMATIEK) CACHET) TE)BERDE)BRENGEN) TRAUMA) POLYGLOT) ANALOGIE) EPIEK) LYRIEK) DRAMATIEK) CENSUUR) PLOT) METAFOOR) MOTIEF) AUTOBIOGRAFISCHE) ROMAN) BIOGRAFISCHE) ROMAN) SLEUTELROMAN) UTOPISCHE)ROMAN) DISTOPISCHE) ROMAN) IRONIE) SARCASME) CYNISME) TAALHUMOR) SITUATIEHUMOR) PULP) EUFEMISME) DEFEMISME) PLEIDOOI) MIDDELNEDERLANDS) DIETS) PROCLISIS) ENCLISIS)

!

trillingen!in!de!lucht!vertonen!van!de!warmte!/!overdrachtelijk'!heftig!in!beroering! of!spanning!zijn! een!blijvend!effect!vertonen! schuilnaam! op!een!pijnlijke!manier!lachwekkend! omkeerbaar!woord! woord!dat!gevormd!wordt!door!de!letters!van!een!gegeven!woord!in!een!andere! volgorde!te!zetten! voor!contanten!inwisselen!/!benutten! de!wereld!insturen,!ingang!doen!vinden!/!afvuren! uitgaand!van!de!persoonlijke!zienswijze!of!smaak!/!niet!neutraal!en!niet!objectief! zich!bepalend!tot!de!feiten!/!niet!beïnvloed!door!eigen!gevoel!of!door!vooroordelen! methode!volgens!welke!iets!is!opgebouwd!of!ingericht! datgene!waardoor!iets!of!iemand!zich!in!gunstige!zin!van!het!gewone!onderscheidt! /!bijzondere!kwaliteit! iets!ter!sprake!brengen! psychische!stoornis,!ontstaan!door!een!schokkende!ervaring,!verwonding! iemand!die!veel!talen!kent!/!meertalig! overeenkomst!tussen!2!zaken!als!basis!voor!een!redenering! het!onderdeel!van!de!literatuur!waarin!de!klemtoon!ligt!op!het!verhaal! het!onderdeel!van!de!literatuur!waarin!de!klemtoon!ligt!op!het!gevoel! het!onderdeel!van!de!literatuur!waarin!de!klemtoon!ligt!op!drama! het!weglaten!of!verbieden!van!bepaalde!elementen!in!een!kunstwerk! verhaaldraad! beeld!of!beeldspraak!gebaseerd!op!een!vergelijking!(zonder!als)! elementen!die!in!het!verhaal!verschillende!keren!terugkomen,!in!dezelfde!of!in!iets! gewijzigde!vorm,!en!die!verband!houden!met!de!hoofdthematiek!in!het!verhaal! levensbeschrijving!over!de!auteur! levensbeschrijving! je!verwijst!naar!iets!wat!echt!gebeurd!is!maar!je!gebruikt!schuilnamen! roman!waarin!een!ideale!wereld!wordt!geschetst! roman!waarin!een!uiterst!slechte!wereld!wordt!geschetst! je!zegt!spottend!het!tegendeel!van!wat!je!meent! bittere!spot! de!meest!harde,!bijtende!vorm!van!spot! grappig!taalgebruik! Vloeit!vaak!voort!uit!een!samenloop!van!omstandigheden!waarin!komische!dingen! gebeuren! boeken,!tijdschriften!of!films!van!zeer!slechte!kwaliteit! woord!of!uitdrukking!waarmee!je!iets!onaangenaams!op!een!minder!harde!manier! zegt! tegenovergestelde!van!eufemisme! toespraak!ter!verdediging!van!iemand! verzamelterm!voor!de!verschillende!dialecten!gesproken!tussen!1200!en!1500,!geen! eenheidstaal! oorspronkelijke!naam!van!het!middelnederlands! men!plakt!een!onbeklemtoond!eenlettergrepig!woord!aan!een!woord!dat!erop! volgt! men!plakt!een!onbeklemtoond!eenlettergrepig!woord!aan!een!woord!dat!eraan! voorafgaat!

2

HOOFSHEID)

QUEESTE) MANQUE) RIJM) ANAFOOR) LINGUÏSTIEK) ANTROPONYMIE) ONOMASTIEK)

een!soort!code!of!gedrag!waarbij!de!ridder!blijk!geeft!van!‘mate’!of!zelfbeheersing.! Deze!vertaalt!zich!concreet!in!een!respectvolle!houding!t.o.v.!de!vrouw!,!in! hoffelijke!omgangsvormen!en!in!belangstelling!voor!het!mooie.! De!inspiratiebron!voor!dit!hoofse!gedrag!is!de!liefde!tussen!de!ridder!en!een!vaak! onbereikbare!vrouw.! een!zoektocht!waarbij!de!held!door!opofferingen!en!het!trotseren!van!allerlei! gevaren!een!taak!volbrengt!waardoor!de!verstoorde!harmonie!hersteld!wordt!en!de! held!hemzelf!en!de!wereld!van!het!kwade!zuivert! verstoring!van!de!harmonie! de!klankovereenkomst!tussen!woorden!of!lettergrepen!die!in!elkaars!buurt!staan! de!herhaling!van!een!woord(groep)!aan!het!begin!van!twee!of!meer!opeenvolgende! regels!of!zinnen! de!taalwetenschap! de!studie!naar!de!oorsprong!van!de!voorR!en!familienamen!van!mensen! leer!van!de!betekenis!van!de!namen!

!

HOOFDSTUK)2:)DE)HOOFDTIJDEN)VAN)DE)WERKWOORDEN) 2.1!DE!ONVOLTOOIDE!TEGENWOORDIGE!TIJD! ! o! Ik!! à฀!stam!!! o! Je!/!jij! à฀!stam!+!t! o! Hij!/!zij! à฀!stam!+!t!

(bv.!word)! (bv.!wordt)! (bv.!wordt)!

! ALS!JE)/)JIJ)ACHTER!DE!PV!STAAT!EN)HET)ONDERWERP)IS,!SCHRIJF!JE!ENKEL!DE!STAM!!

2.2!DE!ONVOLTOOID!VERLEDEN!TIJD! ! stam!+!de(n)!of!te(n)! (bv.!antwoorden!à฀!ik!antwoordde)! ! ALS!DE!LAATSTE)LETTER!VAN!DE!STAM!VOORKOMT!IN!’T)EXKOFSCHIP’!DAN!SCHRIJF)JE)TE(N),)ANDERS)DE(N)!!

2.3!DE!VOLTOOID!VERLEDEN!TIJD! ! o! Hebben!! o! Zijn!! ! o! Worden!

+!VD!

! VOOR!HET!VD)GELDT)OOK!DE!REGEL!VAN!’T)EXKOFSCHIP’!! !

2.4!HET!VOLTOOID!DEELWOORD!ALS!BIJVOEGLIJK!NAAMWOORD! ! Bv.!! vergroten! à฀!de!vergrote!foto! ! witten! ! à฀!de!gewitte!muren! ! verbranden!! à฀!de!verbrande!broodjes! ! JE!SCHRIJFT)ENKEL!EEN!DUBBELE)T)OF)DUBBELE)D!ALS!DE!INFINITIEF)OOK)EEN)DUBBELE)T)OF)D)BEVAT!! ! !

!

3

2.5!HET!TEGENWOORDIG!DEELWOORD! !! •! Bv.!! ! !

Het!tegenwoordig)deelwoord!eindigt!altijd!op!–end.!! lachen! ! à฀!lachend! roepen! ! à฀!roepend!

HOOFDSTUK)3:)MIDDELNEDERLANDS) 3.1!HISTORISCHE!ACHTERGROND! ! Het!middelnederlands!is!een!verzamelterm!voor!de!verschillende!dialecten!gesproken!tussen!1200!en!1500,! geen!eenheidstaal.! ! WANNEER! :!1200!–!1500! WAAR! ! :!Nederland,!Vlaanderen!en!het!Nederlandstalige!gedeelte!van!NoordRFrankrijk! BENAMING! :!Oorspronkelijke!benaming!was!het!‘Diets’!(taal!van!het!volk)! ! Vanaf%1200%verschenen%er%ambachtelijke%teksten%en%verhalen%in%het%middelnederlands.% WAAROM! :!De!nieuwe!klasse,!de!burgerij,!wilden!leren!lezen!en!schrijven,!dus!ontstond!er!een!behoefte ! ! aan!verhalen!in!de!volkstaal,!want!Latijn!begrepen!ze!niet.! à฀!De!verhalen!werden!overgeschreven!door!de!monniken!in!de!abdijen!want!er!was!nog!geen!boekdrukkunst.! !

3.2!VORM!EN!TAAL! ! De)zinnen)rijmen.) à฀!Dit!is!omwille!van!de!mondelinge!verteltraditie,!verhalen!op!rijm!onthouden!beter.! ! KENMERKEN)VAN)HET)MIDDELNEDERLANDS) 1.! SPELLING:) ! §฀! Geen!vaste!spelling!noch!spellingregels.! à฀!Een!woord!kon!verschillende!vormen!hebben.! §฀! Men!schreef!dialect.! §฀! Men!schreef!de!letters!zoals!men!ze!uitsprak.! à฀!Men!schreef!woorden!vaak!aan!elkaar.! §฀! Bij!een!proclisis!plakt!men!een!onbeklemtoond!eenlettergrepig!woord!aan!een!woord!dat!erop!volgt.! §฀! Bij!een!enclisis!plakt!men!een!onbeklemtoond!eenlettergrepig!woord!aan!een!woord!dat!eraan! voorafgaat.! §฀! Er!waren!verschillende!lettertekens!omdat!ons!alfabet!werd!ontleend!aan!het!Romeins!schrift.! à฀!Er!was!bijvoorbeeld!geen!verschil!tussen!een!u!en!een!v.! §฀! Om!een!lange!klinker!te!maken!plaatste!men!een!e!of!een!i!na!een!korte!klinker.! ) 2.! UITSPRAAK:) ! Sommige!klanken!werden!anders!uitgesproken!dan!nu.! ! 3.! WOORDENSCHAT:) ! §฀! Vroeger!bestonden!sommige!woorden!niet!omdat!het!ding!niet!bestond.! §฀! Heel!wat!woorden!zijn!inmiddels!uit!het!Nederlands!verdwenen.! §฀! Bepaalde!woorden!hebben!een!andere!betekenis!gekregen.! §฀! Heel!wat!woorden!lijken!op!het!Engels,!Frans!of!Duits.!

!

4

4.! GRAMMATICA:) ! §฀! In!het!middelnederlands!gebruikte!men!naamvallen!(bv.!des,!den)! §฀! De!persoonlijke!voornaamwoorden!zijn!hetzelfde!gebleven!behalve!de!tweede!persoon!enkelvoud.! §฀! De!woordvolgorde!was!niet!vast.! §฀! Er!werd!gebruik!gemaakt!van!dubbele!ontkenningen.! !

HOOFDSTUK)4:)DE)KARELZ) EN)DE)ARTHURROMAN ) 4.1!VERGELIJKING!! ! !

) KARELROMAN) ) Titel) Plaats) Koningsfiguur)

Karel!ende!Elegast!

Walewein!

Het!rijk!van!Karel!De!Grote! Hier:Ingelheim:!kasteel!Karel!R!Eggerik!

Brittannië:!Carlioen!(Cardoel)! Indië!

Karel!De!Grote!

Koning!Arthur!

Ze!is!wel!aanwezig!maar!heeft!geen! Rol)van)de)vrouw) specifieke!rol.!Ze!heeft!bijvoorbeeld! geen!naam.! Elegast!is!een!soort!tovenaar,! Magische) elementen) ‘elvengast’,!toverkruid,!toverspreuk! De!engel!verschijnt!3x,!het!is!een! boodschap!van!god.! Christelijke) Het!tweegevecht!als!godsoordeel! elementen) Karel!en!Elegast!aanroepen!God!vóór! het!gevecht.!

Beeld)van)de)ridder)

) ARTHURROMAN)) KELTISCHE)ROMAN)Z)HOOFSE)ROMAN) )

De!ridder!is!onbevreesd,!trouw!aan!de! heer!

Een!verheven!rol:!slechts!door!zich!te!onderwerpen! aan!een!dame!kan!een!ridder!hoofs!worden.! Vliegend!schaakbord,!wonderzwaard,!betoverde!vos,! …! Walewein!neemt!De!Rode!Ridder!de!lekenbiecht!af! en!geeft!hem!een!christelijke!begrafenis.! Walewein!slaat!een!kruis!voor!hij!zijn!zoektocht! aanvat.! De!ridder!is!nog!steeds!trouw!aan!zijn!heer! (Walewein!brengt!Ysabele!tot!bij!het!hof!van!koning! Amoraen,!hoewel!hij!zelf!verliefd!op!haar!is)!en! moedig!maar!er!is!een!surplus:!de!ridder!gedraagt! zich!‘hoofs’.!

!

HOOFDSTUK)5:)GEDICHTEN) ! Rijm!is!de!klankovereenkomst!tussen!woorden!of!lettergrepen!die!in!elkaars!buurt!staan.!Je!kunt!verschillende! soorten!rijm!onderscheiden.! ! VOLLEDIGHEID:) ! a.! Halfrijm) §฀! Alliteratie!of!medeklinkerrijm!! §฀! Assonantie!of!klinkerrijm! ! b.! Volrijm) à฀!Als!er!over!rijm!wordt!gesproken!gaat!die!meestal!over!volrijm.! à฀!Er!is!een!klankovereenkomst!zowel!bij!de!klinkers!als!bij!de!medeklinkers.! ! MANNELIJK)OF)VROUWELIJK:) ! ! a.! Mannelijke)rijm! ! §฀! (bv.!verweet!…!leed)! à฀!Staand!rijm!!

!

5

b.! Vrouwelijke)rijm)! ! §฀! (bv.!blazen!…!glazen!/!stelde!…!vertelde)! à฀!Slepende!rijm!! à฀!Na!de!rijmende!lettergreep!komt!nog!een!lettergreep.! ! RIJMENDE)WOORDEN)IN)DE)VERSREGEL:) ! ! ! a.! Beginrijm! §฀! (bv.!ruisende!wanden,!bruisende!beken)! à฀!Een!anafoor!behoort!ook!tot!de!groep!beginrijm!het!is!de!herhaling!van!een!woord(groep)!aan!het! begin!van!twee!of!meer!opeenvolgende!regels!of!zinnen.! ! b.! Binnenrijm) §฀! (bv.!mijn!kind!weet!nog!niet!hoe!ik!heet)! ! c.! Middenrijm! §฀! (bv.!i.! Alle!dingen!die!je!stelde,!alles!wat!je!me!vertelde.!Ieder!oordeel!dat!je!velde!over!mij! en!m’n!gedrag.)! ! d.! Eindrijm) §฀! Gekruist)rijm) à฀!ABAB! ! §฀! Omarmend)rijm) à฀!ABBA! ! §฀! Gepaard)rijm)) à฀!AABB! !

HOOFDSTUK)6:)GESCHIEDENIS)VAN)DE)VOORZ) EN)ACHTERNAMEN ) ! Aanvankelijk)werd)in)een)Germaanse)naam)een)wens)uitgedrukt.)Het)tweede)deel)van)de)naam)gaf)het) geslacht)aan.) à฀!Na!verloop!van!tijd!was!de!betekenis!minder!belangrijk!en!combineerde!men!een!deel!van!de!naam!van!de! moeder!en!een!deel!van!de!naam!van!de!vader.! ! De!voornaam!wordt!nog!steeds!de!doopnaam!genoemd!omdat!het!kind!volgens!het!concilie!van!Trente!bij!het! doopsel!een!heiligennaam!krijgt!die!dan!in!het!kerkelijk!register!wordt!geschreven.! ! Twee)invloeden)die)het)vernoemingssysteem)had)op)de)voornamen:) §฀! Er!kwam!lange!tijd!nauwelijks!vernieuwing!in!de!voornamen.! §฀! Er!ontstonden!afgeleide!vormen!van!bestaande!namen.! ! Zes)redenen)waarom)mensen)voor)een)bepaalde)voornaam)kiezen:) §฀! Om!een!wens!uit!te!drukken.! §฀! Omdat!een!naam!populair!is!op!dat!moment.! §฀! Om!kinderen!te!beschermen!tegen!het!kwaad!(heiligennamen)! §฀! Omdat!het!mooi!klinkt.! §฀! Vernoeming! §฀! Filosofische,!religieuze,!politieke!overtuiging!of!culturele!smaak.! ! De)eerste)familienamen)ontstonden)dankzij)de)bijnamen)die)gegeven)werden)om)mensen)met)dezelfde) voornaam)uit)elkaar)te)kunnen)houden.)Bij)de)adel)gebruikten)ze)familienamen)omwille)van)erfenissen.) ! !

!

6

Vijf)verschillende)soorten)familienamen:) §฀! Patroniemen!(vernoemd!naar!vader).! §฀! Metroniemen!(vernoemd!naar!moeder).! §฀! Herkomstnamen!of!geografische!namen!(afgeleid!van!een!stad,!streek!op!landschappelijk!element)! §฀! Beroepsnamen!! §฀! Familienamen!gebaseerd!op!lichamelijke!of!geestelijke!kenmerken.! !

HOOFDSTUK)7:)SCHEMA)EN)SYNTHESE) 7.1!SCHEMA! ! Om!een!schema!te!maken!werk!je!met!vraag!en!antwoord.!! ! VERSCHILLENDE)VRAGENSTRUCTUREN:) ! §฀! Probleemstructuur!! §฀! Maatregelstructuur! §฀! Onderzoekstructuur! §฀! Evaluatiestructuur! §฀! Chronologische!structuur! §฀! Vergelijkende!structuur!! ! SCHEMA:) ! Titel:! Bron:! Auteur:! Thema:! ! 1.! Wat!is!het!probleem?! 2.! Waarom!is!dit!een!probleem?! 3.! Oorzaken!van!het!probleem?! 4.! Hoe!kunnen!we!het!probleem!oplossen?! !

7.2!SYNTHESE! ! Op!basis!van!een!schema!kan!je!een!synthese!of!een!samenvatting!maken.!Een!synthese!is!de!uitgeschreven! versie!van!het!schema.! ! Een)schema)is)een)aaneensluitende)tekst)met:) §฀! Vlotlopende!zinnen.! §฀! Het!gebruik!van!signaalwoorden.! §฀! Een!verzorgde!woordkeuze.! §฀! Een!indeling!in!alinea’s.! §฀! Gevarieerde!zinsbouw.! ! §฀! Getallen!worden!voluit!geschreven.! §฀! Sluit!inhoudelijk!nauw!aan!bij!het!schema.! §฀! In!de!inleiding!zijn!de!auteur,!titel,!bron!en!het!thema!verwerkt.! ! ! !

!

7...