Psychopatologia-notatki PDF

Preview

Summary

Notatki na powtórzenie przed kolokwium...

Description

ZABURZENIA PAMIĘCIĆwiczenia 2( str.333-340 Wciórka)

SYNESTEZJA – stan lub zdolność, w której doświadczenia jednego zmysłu (np. wzroku) wywołują również doświadczenia charakterystyczne dla innych zmysłów, na przykład odbieranie niskich dźwięków wywołuje wrażenie miękkości, barwa niebieska odczuwana jest jako chłodna, obraz litery lub cyfry budzi skojarzenia kolorystyczne itp.

ZABURZENIA PAMIĘCI

ILOŚCIOWE (DYSMNEZJE)

JAKOŚCIOWE (PARAMNEZJE)

Amnezja

ALLOMNEZJE

PSEUDOMNEZJE

Hipomnezja

Iluzje pamięciowe

Konfabulacje

Hipermnezja

Kryptomnezje

Omamy pamięciowe

Ekmnezja

Złudzenia utożsamiające

Zaburzenia pamięci dzieli się na:

I.

ILOŚCIOWE – dysmnezje

1.

Stopień

AMNEZJA – niepamięć, luka pamięciowa; utrata możliwości zapamiętywania lub odtwarzania informacji. Pojawia się w uszkodzeniach i chorobach mózgu, demencji, w zespołach lękowych, udarze, otępieniu, po substancjach psychoaktywnych, w zespole stresu pourazowego. Wyróżnienie jej rodzajów ze wzgl. na okoliczności wystąpienia i charakterystykę luki pamięciowej: Niepamięć całkowita – okres objęty niepamięcią nie zawiera żadnych wspomnień

Niepamięć fragmentaryczna -zachowały się jakieś fragmenty, np. wysepkowate, urywkowe, zamazane, niejasne.

Niepamięć pełna - niemożność odtworzenia wszelkich wspomnień Zakres Niepamięć cząstkowa - dotyka tylko pewnych: składników pamięci – zapamiętywania, przechowywania lub odtwarzania, pewnych typów inf. np. autobiograficznych/proceduralnych, modalności zmysłowych czy bardziej swoistych kategorii np. miejsc, ludzi, nazw.

Niepamięć trwała Trwałość Niepamięć przemijająca

Dot. pamięci krótkotrwałej Faza Dot. pamięci długotrwałej

Niepamięć wsteczna - występuje po zadziałaniu czynnika, który spowodował amnezję i sprawia, że pacjent nie jest w stanie odtworzyć informacji zapamiętanych przed zadziałaniem tego czynnika, chociaż zachowana jest zdolność magazynowania w pamięci nowych informacji. Czasowy związek z utratą przytomności

Niepamięć następcza - dotyczy wydarzeń, które zaistniały po wystąpieniu amnezji; można ją stwierdzić, kiedy po odzyskaniu przytomności chory mówi coś, lecz zaraz o tym zapomina; występuje po zadziałaniu czynnika, który spowodował amnezję i sprawia, że od tego momentu pacjent nie jest w stanie magazynować w pamięci nowych informacji.

1.

HIPOMNEZJA - zmniejszenie zdolności zapamiętywania i odtwarzania wspomnień; przejawia się to przewagą upośledzenia pamięci dawnej (odleglejszych wspomnień) lub pamięci świeżej (wydarzeń ostatnich godzin lub dni). Może mieć charakter czynnościowy i przemijający – wraz z ustąpieniem innych zaburzeń takich jak depresja, stany reaktywne, dysocjacyjne, lub charakter bardziej trwały, gdy przyczyną jest uszkodzenie lub choroba mózgu.

2.

HIPERMNEZJA - pamięć wzmożona – zdolność odtwarzania zwiększonej liczby wspomnień – bodźców działających aktualnie lub zdarzeń przeszłych. Nie ma wielkiego znaczenia klinicznego. Występuje u geniuszy i pod wpływem działania substancji psychoaktywnych zmieniających świadomość. EKMNEZJA – polega na przeżywaniu przeszłości jak teraźniejszości; tradycyjnie (w Polsce) tym terminem określa się też znaczne ograniczenie pamięci wydarzeń niedawnych przy dość dobrze zachowanej pamięci wydarzeń wcześniejszych. W zaburzeniach świadomości, pod wpływem substancji halucynogennych.

3.

II.

JAKOŚCIOWE – paramnezje:

1.

ALLOMNEZJE: 1. ILUZJE PAMIĘCIOWE – wspomnienia rzeczywiste lecz odtworzone w sposób zniekształcony – pod wpływem silnych emocji, przeżyć, w psychozach, pod wpływem urojeń.

2.

KRYPTOMNEZJE – odtwarzanie wspomnień bez rozpoznania ich wtórności – wspomnieniowy charakter śladu pamięciowego ulega zatarciu, więc chory sądzi, iż przeżywa coś całkiem nowego. Np. odtwarzanie melodii, wiersza bez rozpoznania ich wtórności. Może prowadzić do tzw. nieświadomego plagiatu lub glossolalii – mówienia językiem, którego mówiący, jak twierdzi, wcześniej nie znał. W zaburzeniach świadomości, deficytach i zaburzeniach osobowości, zaburzeniach dysocjacyjnych.

3.

ZŁUDZENIA UTOŻSAMIAJĄCE – błędne rozpoznanie umiejscowienia aktualnej sytuacji w czasie. Występują w zab. dysocjacyjnych, zaburzeniu osobowości typu borderline, zab. świadomości, uszkodzeniach mózgu.

1.

Déjà vu (już widziałem) i Déjà vécu (już przeżywałem) – przeżycie oswajające to błędne rozpoznanie aktualnie przeżywanej sytuacji jako już sobie znanej, choć w rzeczywistości jest zupełnie nowa.

2.

2.

Jamais vu (nigdy nie widziałem) i Jamais vécu (nigdy nie przeżywałem) – przeżycie wyobcowujące - to błędne nierozpoznanie aktualnie przeżywanej sytuacji jako już sobie znanej (wspominanej) – poczucie, że w rzeczywistości dobrze znana sytuacja jest czymś całkowicie nowym. PSEUDOMNEZJE

1.

KONFABULACJE – wspomnienia rzekome – wypełnianie luk pamięciowych fałszywymi inf., bez świadomej intencji wprowadzania w błąd, oszukania. W uszkodzeniach mózgu, zab. świadomości.

2.

OMAMY PAMIĘCI – rzekome, fałszywe wspomnienia (zdarzeń, które nie wystąpiły) z silnym sądem realizującym. Od konfabulacji odróżnia je większy stopień stanowczości i silniej motywujący wpływ na zachowanie. W zespołach urojeniowych, po środkach halucynogennych.

Ćwiczenia 2 ZABURZENIA ZWIĄZANE ZE STRESEM ( CIERPIAŁKOWSKA str.375-392) Modele zespołów zaburzeń związanych ze stresem Czynniki stresowe mogą mieć charakter normatywny (przewidywalne zdarzenia) i nienormatywny (np. katastrofy). Lazarus i Folkman wyodrębnili : 1. dramatyczne wydarzenia o charakerze katastrofy obejmujace zazwyczaj duże grupy ludzi 2. poważne wyzwania lub zagrożenia dotyczące pojedynczych lub kilku osób 3. codzienne niewielkie przeszkody i utrapienia 

Aktualnie dominuje transakcyjny model stresu Lazarusa  wielkość przeżywanego stresu jest odzwierciedleniem reakcji między czynnikami zewnętrznymi a właściwościami człowieka.  im większa nierównowaga związana z wymaganiami związanymi z charakterem stresora a możliwościami ich spełnienia przez człowieka, tym większy stres i prawdopodobieństwo pojawienia się dezaptacyjnych, patologicznych strategii.

OSTRA REAKCJA NA STRES i ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO ICD i DSM zespół ostrego stresu / ostrej reakcji stresowej zespół stresu pourazowego / potraumatycznego

tylko w ICD trwałe zmiany osobowości po katastrofach Przez wiele lat w klasyfikacjach ICD i DSM figurował tylko zespół ostrego stresu – o stsusie zaburzen przemijających; problemem było uznanie, że u ludzi dotą zdrowych zadziałanie czynnika jedynie zewnetrznego mo ż powodoważ trwałe, patologiczne reakcje emocjonalne, mentalne i somatyczne.

1. OSTRA REAKCJA NA STRES (ASD) zaburzenie przemijające w ciągu kilku godzin lub dni przeżycie przez osobę wyjątkowego stresu fiz. lub psych., tj. utraty bezpieczeństwa fizycznego własnego lub bliskich, a nawet osoby nieznanej np. na skutek katastrofy, wojny, napadu, gwałtu, także zagrożenia lub utraty pozycji społecznej (bankructwo, utrata mienia) OBJAWY w momencie przeżywania stresu :  zawężona świadomość i uwaga  stan „oszołomienia” + zaburzenia orientacji + niemożność zrozumienia całej sytuacji  utrata kontaktu z rzeczywistością (np. w postaci zaburzeń dysocjacyjnych) albo pobudzenie i nadmierna aktywność (np. reakcja ucieczki, fuga)  często towarzyszy temu paniczny lęk z objawami pobudzenia AUN (kołatanie serca, drżenie ciała itp.)  oprócz, lub zamiast lęku może też być silna złość, rozpacz czy depresja  

PODSTAWA ROZPOZNANIA :   

bezpośredni i wyraźny związek miedzy wydarzeniem stresowym a pojawieniem się symptomów objawy znikają po kilku godzinach lub dniach, po czym może wystąpić częściowa lub całkowita niepamięć epizodu jeśli trwa dłużej niż 1 miesiąc, przechodzi w PTSD

2. ZABURZENIA STRESU POURAZOWEGO (PTSD)      

rozpoznaje się , gdy u osoby powstaje opóźniona i / lub przedłużona reakcja na wydarzenia stresowe/katastroficzne o wyjątkowo zagrażającym lub traumatycznym charakterze musi występować powtarzające się „przeżywanie na nowo” zdarzenia traumatycznego początek zaburzenia: bezpośrednio po wydarzeniu albo po okresie utajenia (do 6 miesiąca po wydarzeniu) diagnozowany po co najmniej miesiącu po urazie może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy często mija po 6 miesiącach lub nabiera charakteru przewlekłego przechodząc w trwałą zmianę osobowości

OBJAWY GRUPUJĄ SIĘ : 

ALBO (1) wokół powtarzającego się przeżywania urazu na nowo (tzw. reminescencje)



ALBO (2) wokół lękowego unikania wszelkich sytuacji i ludzi, którzy mogliby wywołać skojarzenia z wydarzeniem i związanych z nim przeżyć, trwałe unikanie bodźców związanych z urazem i osłabienie normalnej reaktywności.



Uporczywie utrzymuje się stan odrętwienia, otępienia uczuciowego, anhedonii, który przerywany bywa nagłymi wybuchami silnych emocji (lęk, rozpacz, zgroza).

 

Występuje nadmierne pobudzenie AUN – wzmożona czujność, odruch orientacyjny i bezsenność Pojawiają się mniej lub bardziej intensywne myśli samobójcze, tendencja do nadużywania alkoholu i/lub leków PTSD występuje też u dzieci – uporczywie powtarzane gry i zabawy „na temat”



UWAGA !!! W PTSD nie są obecne zaburzenia dysocjacyjne (depersonalizacja, derealizacja), w odróżnieniu od ASD

3. ZABURZENIA ADAPTACYJNE 



Występują, jeśli w sytuacji doniosłych zmian zachodzących w życiu (np. zmiana miejsca zamieszkania, utrata społecznego oparcia, choroba fizyczna itp.) dochodzi do pojawienia się depresji i poczucia pokrzywdzenia emocjonalnego ograniczających w znacznym stopniu funkcjonowanie w różnych sferach życia. Występują w ciągu 1 m-ca od pojawienia się wydarzenia i NIE trwają dłużej niż 6 m-cy.

SYNDROM POTRAUMATYCZNY OCALAŁEGO Początkowo odnoszony przede wszystkim do byłych więźniów obozów koncentracyjnych, weteranów wojennych, potem także tych, którzy przeżyli klęski żywiołowe, akty terroryzmu, katastrofy. Lifton i Olson, syndrom ocalałego : a. intruzja śmierci - obraz-uczucie śmierci wdzierające się w normalne życie b. poczucie winy że się przeżyło wobec tych, którzy zginęli c. psychiczne odrętwienie – zakorzenione w reakcji „oszołomienia” d. podejrzliwość i nieukierunkowany gniew – nawet wobec osób wspierających i troszczących się; oskarżenia o obłudę i nieszczerość e. sformułowanie nowego sensu i znaczenia istnienia - poczucie przerwania ciągłości linii życia, ponowne zaangażowanie się w życie jako zadanie. W Polsce częstsze rozpowszechnienie zdarzeń traumatycznych niż w USA : Polska 75,5% - USA 60% populacji W USA rozpowszechnienie PTSD od 0,5% do 1,3% w następstwie gwałtu ASD u 80 – 90% ofiar, z tego u 50% rozwija się PTSD W Polsce 24% doświadczyło groźnego wypadku 23% przemocy w dzieciństwie 22% było świadkiem śmierci kogoś bliskiego lub napadu Nie u każdej osoby doświadczającej zdarzeń krytycznych dochodzi do rozwinięcia się PTSD – nawet gdy wystąpiła ostra reakcja na stres. MODELE NADWRAŻLIWOŚCI NEUROLOGICZNEJ  Mózg człowieka jest dobrze wyposażony zarówno do radzenia sobie z krótkotrwałym stresem jak i z większością traumatycznych wydarzeń.  Adaptacyjne wzorce zachowania pojawiają się dzięki aktywacji osi HPA (podwzgórze-przysadkanadnercza) – dają one szansę na przywrócenie homeostazy w organizmie.  Reaktywność układu nerwowego - kwestia indywidualna; ten sam stresor może u kogoś wywołać zwykłą mobilizację, a u kogoś innego stan wyczerpania.  Nadwrażliwość (reaktywność) czy podatność na stres – wskazują na nią pewne badania i koncepcje  Badania koncentrują się na 2 kwestiach: o uszkodzenie neuronów, zwłaszcza hipokampa i ciała migdałowatego o analiza procesów neurochemicznych, prowadzących do wzrostu neuroprzekaźników pobudzających i spadku hamujących 

Sampolsky – badania na zwierzętach (1990) : istnieje dodatni związek między chronicznym stresem a uszkodzeniem hipokampa i ciała migdałowatego na skutek długotrwałego działania glikokortykoidów. im wcześniej i dłużej w życiu dziecka wystąpi długotrwały stres, tym większe prawdopodobieństwo uszkodzenia hipokampa i wystąpienia supresji immunologicznej i podatności na różne choroby somatyczne; większa podatność na reakcje lękowe w życiu dorosłym.





Wysoki poziom aktywności osi podwzgórze-przysadka-nadnercza utrzymujący się pod wpływem nadmiernego stresu powoduje znaczne nasilenie czynności ciała migdałowatego, które nie zmniejsza się nawet wtedy, gdy przestają działa czynniki stresowe. Dlatego właśnie po zakończeniu sytuacji traumatycznej utrzymują się różne objawy charakterystyczne dla PTSD.

Wpływ długiego działania glikokortykoidów na spadek stężenia noradrenaliny, serotoniny i osłabienie aktywności układu dopaminergicznego - zakłócenie funkcjonowania systemu noradrenergicznego powoduje niezdolność do regulacji procesów pobudzania – pod wpływem stresu traumatycznego zachodzi aktywacja szlaków neuronalnych między miejscem sinawym i hipokampem, co początkowo podnosi NA, co skutkuje wzrostem jej wychwytu i w końcu obniżeniem jej stężenia. Prowadzi to do nadwrażliwości na kolejne dawki noradrenaliny - stąd PTSD = ponowne przeżywanie spowodowane reaktywacją szlaków miejsce sinawe – hipokamp, a każda kolejna wzmacnia doświadczanie stresu (van der Kolk) koncepcja ta wyjaśnia raczej krótkotrwałe utrzymywanie się objawów ostrej reakcji na stres niż PTSD. 

OD DYSTRESU DO ZABURZEŃ W POSTACI TRAUMY Nie u każdej osoby doświadczającej zdarzeń krytycznych dochodzi do rozwinięcia się PTSD – nawet gdy wystąpiła ostra reakcja na stres. Podkreśla się możliwość wystąpienia podatności na działanie traumy, wynikającej z:

1. obciążenia biologicznego – historia zaburzeń psychicznych w rodzinie, temperament 2. obciążeń psychicznych - związanych z wczesną traumatyzacją – odzwierciedlenie w cechach osobowości. Wg. Strelaua najbardziej znacząca jest reaktywność emocjonalna przejawiająca się m.in. małą wytrzymałością emocjonalną, ważne są także neurotyczność i poziom lęku, ogólny stan zdrowia, kondycja psychiczna osoby np. poziom poczucia koherencji STRATEGIE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM U OFIAR A NASILENIE OBJAWÓW PTSD  styl radzenia sobie skoncentrowany na zadaniu – mniej nasilone objawy PTSD  styl radzenia sobie skoncentrowany na emocjach – bardziej nasilone ZWIĄZKI MIĘDZY RODZAJEM I NASILENIEM OBJAWÓW OSTREGO STRESU A WYSTAPIENIEM PTSD  istotny wpływ mają nasilone objawy dysocjacji (zaburzeń świadomości), chaotycznych zachowań i nieadekwatnych reakcji (np. poczucie zupełnej bezradności czy doświadczenie stuporu)  nie ma większego znaczenia wystąpienie lęku, pobudzenia psychoruchowego czy reakcji depresyjnych  znaczącą role dla utrwalenia się PTSD ma brak wsparcia społecznego PODEJŚCIE PSYCHOANALITYCZNE PSYCHOANALITYCZNE ROZUMIENIE TRAUMY W WYJAŚNIANIU UWARUNKOWAŃ POJAWIANIA SIĘ SYMPTOMÓW PSYCHOPATOLOGICZNYCH PRZYJMUJE 3 OBLICZA: 1. Trauma jako bodziec uaktywniający konflikt wczesnodziecięcy okresu edypalnego – pod wpływem dużej frustracji w życiu dorosłym następuje regresja; symptomy odzwierciedlają pragnienia i mechanizmy obrony tego okresu rozwojowego, w którym nastąpiła fiksacja. Frustracja wyzwala konflikty wczesnodziecięce, będące pierwotną przyczyną problemu. 2. Trauma jako bodziec naruszający ochronę przeciwbólową i funkcje ego – utrata zdolności obrony przed wielością i intensywnością bodźców; stan bezradności, albo apatia, albo dezorganizacja granicząca z paniką. Wskazuje na możliwości poradzenia sobie jednostki ze stresem (jego wielkość a zasoby i deficyty osoby). 3. Trauma jako przymus powtarzania dominującej funkcji aparatu psychicznego, polegającej na wiązaniu napięcia i eliminowaniu pobudzenia - usiłowanie przejęcia kontroli przez ego nad doświadczanym w sytuacji traumatycznej lękiem oraz unikanie i tłumienie wspomnień i przeżyć z nią związanych. Krystal – trauma infantylana i trauma dorosła:





infantylana pojawia się w okresie wczesnodziecięcym, gdy dziecko na skutek frustracji zostaje zalane negatywnymi emocjami współwystępującymi z reakcjami wegetatywnymi i psychosomatycznymi; reakcje te nasilają się, gdyż dziecko nie ma innej możliwości radzenia sobie z silnym afektem jak przez somatyzację w konsekwencji trauma u osoby dorosłej występuje wtedy, gdy reaguje ona jak dziecko, a więc odczuwa przede wszystkim bezradność; nie rozpoznaje i nie różnicuje pojawiających się uczuć, które są tak intensywne, że dominują nad możliwością ich poznawczego opracowania. Osoba taka jak dziecko „zalewana” jest afektami i zmasowanymi reakcjami somatycznymi.

W psychoanalizie wyodrębnia się :  traumę będącą podstawą kształtowania się zaburzeń psychicznych, zwłaszcza zaburzeń osobowości  oraz traumę katastroficzną KONCEPCJE POZNAWCZE i „SIEĆ STRACHU” (Foa)  





  



uwarunkowania PTSD wyjaśnia się zjawiskami zachodzącymi podczas przetwarzania informacji i ich zapamiętywania, w kontekście silnego pobudzenia emocjonalnego Strach jako złożona struktura poznawcza, zawierająca reprezentację (inne emocje tak samo, każdy je posiada): o bodźców wywołujących reakcję emocjonalną, np. obawy, złości, smutku o reakcji werbalnych, poznawczych, emocjonalnych i fiz. na bodźce o znaczenia bodźców i skojarzonych z nimi reakcji reprezentacje patologicznego strachu – powstające w niesprzyjających okolicznościach – zawierają nadmiernie nasilone reakcje unikania i pobudzania, które są bardzo oporne na próby modyfikacji. Te reprezentacje zawierają również: o skojarzenia bodziec-bodziec o charakterze nierealistycznym o skojarzenia między nieszkodliwymi bodźcami a reakcjami ucieczki i unikania o fałszywe skojarzenia między reprezentacjami bodźca i reakcji a reprezentacjami znaczenia, którym towarzysza też błędne przekonania, że jedyną możliwością uniknięcia lęku jest ucieczka przed bodźcami lękotwórczymi i/lub że konfrontacja z nimi prowadzi do katastrofy. wg Foa, PTSD powstaje i utrzymuje się na skutek utworzenia po przebytym stresie „sieci strachu”, gromadzącej informacje o tym, co jest niebezpieczne bez korekty tych informacji. To reprezentacje poznawcze, obejmujące patologiczne wspomnienie traumy. Aktywizacja reprezentacji traumy przez bodźce sprzyja pojawieniu się symptomów PTSD Unikanie sytuacji powiązanej z urazem uaktywniane na skutek fałszywych przekonań, że w konfrontacja z nimi przyniesie negatywne skutki. Ważne fałszywe przekonania podtrzymujące objawy: o świat jest wyjątkowo niebezpiecznym miejscem o jestem wyjątkowo niekompetentny Bryant i Harvey – strategie radzenia sobie polegające na unikaniu : aktywnym i pasywnym (dysocjacji) → ulga związana z obniżeniem poziomu kortyzolu. Mają istotne znaczenie dla podtrzymywania sieci strachu.

Koncepcja Horowiza:  2 założenia: o traumatyczne zdarzenia są źródłem bardzo wielu inf., których osoba nie może dopasować do posiadanych już schematów – jest to przyczyną przeciążenia informacyjnego. Inf. te trwają w nie zintegrowanej formie, a mechanizm zaprzeczenia i odrętwienia pozwala na ich utrzymanie poza świadomością. o reakcja na stres może ulegać dynamicznym zmianom, które w sprzyjających okolicznościach prowadzą do przetworzenia i integrowania inf. o zdarzeniu traum. z istniejącymi schematami poznawczymi

ZABURZENIA SPOSTRZEGANIAĆwiczenia 3 (Wciórka 340-348str.)

Bilikiewicz – 3 wymiary zaburzeń spostrzegania:

1. Odpowiedniość siły/wielkości spostrzeżenia do wielkości fiz. bodźca - przedmiotowość spostrzeżeń, sposób rzutowania - podwyższenie vs podwyższenie

2. Trafność sądu klasyfikującego – poprawność rozpoznania - nierozpoznanie bodźca istniejącego – agnozja vs błędne rozpoznanie bodźca istniejącego - złudzenia o sąd klasyfikujący:...