sejmiki ziemskie PDF

Preview

Summary

geneza sejmików ziemskich...

Description

PUNKT 1. GENEZA SEJMIKÓW ZIEMSKICH ( z neta bo nie wiem gdzie to jest w książce) - król powoływał się do nich, pragnac oprzec się w swej polityce na sredniej szlachcie -zjazd całej szlachty z terenu danej ziemi bądź województwa - jego obradom przewodniczył starosta - jego uchwały nazywano laudami Po 1320 roku z wiecu dzielnicowego wyodrębnił się sąd wiecowy i rada panów, na te zjazdy urzędników zaczął z czasem przybywac ogół szlachty danej ziemi- w wyniku tych przekształceń powstały sejmiki ziemskie Słowo „sejmik” miało wskazywac na odrębną pozycję obu zgromadzeń Sejmiki ziemskie wyodrębniły się na przełomie XIV/XV wieku - najnowsza definicja sejmików ziemskich brzmi „ sejmik był dobrowolnym zgromadzeniem członków stanu uprzywilejowanego – szlachty danej ziemi, województwa czy prowincji” 2. Geneza sejmu walnego. Od połowy XVI w. panująca doktryna konstytucyjna przyjmowała, że na sejm składały się trzy „stany sejmujące” : król , senat, i izba poselska. Król w sejmie stał się wiec częścią składową szlacheckiego parlamentu. Ta zmiana pozycja monarchy, stojącego dawnej ponad izbami, świadczyła o wzroście roli sejmu, który stał się naczelnym organem władzy. Początkowo nie było stałych terminów zwoływania sejmu ani stałego miejsca jego obrad. Sejm zwoływał król, przeważnie co roku, najczęściej w Piotrkowie położonym w centrum Królestwa. System sejmowania uregulowały artykuły henrykowskie, które nałożyły na króla obowiązek zwoływania sejmu co dwa lata, przewidując ponadto możność zwołania sejmu w pilnych sprawach. Odkąd sejmy dzieliły się na: sejmy zwyczajne (ordynaryjne) zwoływane co dwa lata i sejmy nadzwyczajne (ekstraordynaryjne) zwoływane w razie potrzeby. Artykuły henrykowskie zastrzegały, że: - sejm ordynaryjny nie ma trwać dłużej niż 6 tygodni - sejm ekstraordynaryjny nie dłużej niż 2 tygodnie. Przedłużenie obrad w razie potrzeby, zwane prolongacją, wymagało zgody wszystkich posłów. Miejscem wspólnych polsko-litewskich sejmów stała się po unii lubelskiej Warszawa. Od roku 1673 co trzeci sejm miał odbywać się w Grodnie, więc na terenie Wielkiego Księstwa, co miało pokreślić jego równorzędność w ramach federacyjnej Rzeczpospolitej. Sejmy koronacyjne odbywały się nadal w Krakowie. Za Zygmunta I ustaliły się i został zamknięty skład senatu. Wchodzili doń: arcybiskupi i biskupi rzymskokatoliccy, wojewodowie i kasztelanowie, z dostojników koronnych i nadwornych, zwanych też ministrowie, ci tylko, którzy w XV w. zasiadali w razie królewskiej, a więc marszałek wielki i marszałek nadworny, kanclerz i podkanclerzy, podskarbi. Po unii lubelskiej do senatu weszli analogiczni dostojnicy litewscy. Do senatu natomiast nie weszli hetmani i podskarbi nadworny , gdyż godności te ustabilizowały się już po zamknięciu składu senatu.

Na początek XVII w. senat liczył łącznie z Korony i Litwy 140 senatorów, wszystkich powoływanych dożywotnio. Na sejm walny senat zwoływany był równocześnie z izbą poselską, ale w odróżnieniu od posłów znaczna część senatorów (zwłaszcza kasztelanów mniejszych) nie przybywała na obrady.

3. kompetencje sejmików ziemskich w okresie monarchii stanowej i Rzeczpospolitej Szlacheckiej a. Monarchia stanowa 

Powstanie sejmików:  Dawny wiec dzielnicowy rozpadł się na sąd wiecowy i rade dostojników ziemskich (panów)  Rada panów zajmowała się administracją ziemi i ustawodawstwem partykularnym, jednak wzrost znaczenia szlachty zmusił ją do odwoływania się do szlachty  Tak powstał sejmik ziemski składający się z rady panów (powoli zanikała) i ogółu szlachty  Małopolskie sejmiki -> przewodniczył wojewoda  Wielkopolska -> starosta  Ziemie gdzie nie było wojewody -> najstarszy godnością urzędnik ziemski



Uprawnienia  Sądownictwo (jako sąd wyższy)  Lokalne podatki na potrzeby ziemi  Nadzwyczajne podatki  Laudy – kodyfikacja prawa zwyczajowego na ziemii  Od XV w. przedstawiały kandydatów na sędziego, podsędka i pisarzy ziemskich



Przywilej cerekwickiz 1454 -> wzrost znaczenia sejmików, wysunęły się na czoło, w XV w. współistniały sejmiki ziemskie, sejmy prowincjonalne i sejm walny (działały równolegle i alternatywnie)

b. Rzeczpospolita szlachecka 

Osłabienie sejmu walnego i zanik sejmików generalnych powodował wzrost znaczenia sejmików ziemskich. W połowie XVII w. przerosły one sejm. Uzyskały wtedy prawo wyboru komisarzy do Trybunału Skarbowego oraz same powoływały wojewódzkie sądy skarbowe. Sejmiki zasadniczo zwoływał król. aby to obejść zaczęto stosować limitację obrad (XVII w.)

c. 4. Kompetencje sejmu walnego w okresie monarchii stanowej i Rzeczpospolitej Szlacheckiej.

d.

e. f. g. h. i. j.

Sejm walny w okresie monarchii stanowej: - elekcja króla - uchwała statutów - zmuszanie króla do wydania przywilejów - spisywanie prawa

k. Sejm walny w okresie Rzeczpospolitej Szlacheckiej:

l. - ustawodawstwo ogólnopaństwowe – ograniczało ono dotychczasowe uprawnienia ustawodawcze króla, któremu pozostawiono wydawanie edyktów w spawach miast królewskich, żydów, lenn, chłopów i górnictwa - uchwalanie podatków - zgoda na wojnę i pokój - nobilitacja – prawo nadawania szlachectwa - indygenat – szlachectwo nadawane cudzoziemcom - kontrola nad rządem, królem – 4 senatorów na dworze cały czas kontrolowało króla, na 2 lata wybierano 16 – 4 co kwartał – składali sprawozdanie czy król nie narusza prawa, rządzi w sposób zgodny z prawem projektów konstytucji (ustaw niepodatkowych): senat, król,rzadziej posłowie, sejmiki. - sejm uchwalał podatki (uniwersały),cła, monopole, regulował sprawy monetarne. - kontrola podskarbich i wybór poborców podatkowych. - w dziedzinie polityki zagranicznej sejm wysłuchiwał zagranicznych posłów, integrował lenna, nadawał ogólny porządek polityki zagranicznej i zawierał traktaty. - kompetencje wojskowe do zwoływania pospolitego ruszenia, powoływania wojsk zaciężnych i reformy systemu obronnego państwa

5.Organizacja sejmu walnego Od połowy xvi wieku panujaca doktryna konstytucyjna przyjmowała, że na sejm składały się trzy stajny sejmujące: król, senat i izba poselska. Król w sejmie stał się więc częścią składową szlacheckiego parlamentu. Ta zmiana pozycji monarchy, stojącego dawniej ponad izbami, świadczyła o wzroście roli sejmu, który stał się naczelnym organem władzy. Początkowo nie było stałych terminów zwoływania sejmu ani stałego miejsca jego obrad. Sejm zwoływał król, przeważnie co roku, najczęściej w Piotrkowie położonym w centrum Królestwa. System sejmowania uregulowały artykuły henrykowskie, które nałożyły na króla obowiązek zwoływania sejmu co dwa lata, przewidując ponadto możność zwoływania sejmu w pilnych sprawach. Odtąd sejmy

dzieliły się na sejmy zwyczajne(ordynaryjne) zwoływane co dwa lata, i sejmy nadzwyczajne (ekstraordynaryjne), zwoływane w razie potrzeby .Artykuły henrykowskie zastrzegały, że sejm ordynaryjny nie ma trwać dłużej niż sześć tygodni, a ekstraordynaryjny nie dłużej niż dwa tygodnie. Przedłużanie obrad w razie potrzeby, zwane prolongacją, wymagało zgody wszystkich posłów. Miejscem wspólnych polsko-litewskich sejmów stała się po unii lubelskiej Warszawa. Od roku 1673 co trzeci sejm miał odbywać się w Grodnie, więc na terenie Wlk. Księstwa, co miało podkreślać równorzędność w ramach federacyjnej Rzeczypospolitej. Sejmy koronacyjne odbywały się nadal w Krakowie. Za Zygmunta I ustalił się i został zamknięty skład senatu. Wchodzili doń: arcybiskupi i biskupi rzymskokatoliccy, wojewodowie i kasztelanowie, z dostojników koronnych i nadwornych, zwanych też ministrami, ci tylko, którzy w XVw. Zasiadali w radzie królewskiej,a wiec marszałek wielki i marszałek nadworny, kanclerz i podkanclerzy, podskarbi. Po unii lubelskiej do senatu weszli analogiczni dostojnicy litewscy. Do senatu natomiast nie weszli hetmani i podskarbi nadworny, gdyż godności te ustabilizowały się już po zamknięciu składu senatu. Na początku XVIIw senat liczył łącznie z Korony i Litwy 140senatorów, wszystkich powoływanych dożywotnio. Na sejm walny senat zwoływany był równocześnie z izbą poselską ,ale w odróżnieniu od posłów znaczna część senatorów (zwłaszcza kasztelanów mniejszych ) nie przybywała na obrady.

6. 6.Sej mi k is zl ac heck i e–c har ak t er y s t yk a,k l as y fi k ac j af unk c j onal nait er y t or i al na.-r oz wójs ej mi k ó wwXVI I ,wmi a r ęj ak ul egał aos ł abi eni udz i ał al noś ćs ej muwal negoiz ani ks ej mi k ówgener al ny c h;w2poł .XVI I w.pr z er os ł ys ej m -ws pr awac h ogól ni ej s z y c hnas ej mi k ac hdec y dowal iwpr akt y cemagnac idz i ał aj ąc yz apoś r edni c t wem oddanejs obi es zl acht y-ws pr awac h l ok al ny c h-ogółs z l ac heck iW 2.Poł .XVI Iw.s ej mi kiuz y s k ał ypr awowy bor uk omi s ar z ydoT r y bunał uSk ar bowego,al et eżsame powoł y wał ywoj ewódz ki es ądy( k omi s j e)s k ar bowedoosądz ani az al egaj ąc y c hzpodat k ami ,r oz l i c z ani apobor c ówiwyk ony wani a i nny c hz l econ y chpr z ezs ej mi k iz adańPr ak t y kt y c hzak az anow1717r .FUNKCJ ESAMORZĄDUL OKALNEGO SEJ MI KÓW Roz wi nęł ys i ęwc i ąguXVI IZal eż ni eodwo j ewódz t wa,z wi ąz ał ys i ęonezs ej mi k amipr z edsej mowy mil ubr el ac y j ny mi , naj c z ęś c i ejzs ej mi k amideput ac k i miSej mi k ideput ac k i e-od1578r .z bi er ał ys i ęc or oc z ni ec el em wy bor udeput at ówdoT r y bunał u Powy bor z edeput at as ej mi kodr ac z anonanas t ępnydzi eń,pr z ez nac z aj ąck ol ej nąs es j ęnaobr adyiuchwał ywpr awac hz i emi . T AKI ESESJ EOKRESLANO MI ANEM SEJ MI KUGOSPODARCZEGO Sej mi k iz woł y wałk r ólAbyobej ś ćt eogr ani c z eni e,s ej mi k i z acz ęł ys t os owaćodr ac z ani e-l i mi t ac j ęobr adiwt ens posóbuni ez al eż ni ł ys i ęodwł adzyc ent r al nejL i mi t owanys ej mi kmógł wz nowi ćs am f or mal ni eodr oc z oneobr ady ,wy s t ar c z ył oj egoz woł ani epr z ezmar s z ał k as ej mi k uZas adaj ednomyś l noś c i–dl a z apewni eni as z l ac hc i ek aż degowoj ewódz t wa( z i emi )r epr e z ent ac j inas ej mi eiwTr y bunal eKor onny m Zas adawi ęks z ośc i -pr z y wy bor ac hpos ł ówideput at ówt r ybunal s k i ch;Zc z as em wi el es ej mi k ów,byumoż l i wi ćsk ut ec z nef unk c j onowani e ,wpr owadz i ł ou s i ebi edec ydowani ewi ęk s z oś c i ągł os ówSej mi kz i ems kiij egof unk c j e:SEJ MI KPRZEDSEJ MOWY-s chy ł ekXVw.Wy s ł uc hi wał l egac j ik r ól ews k i ejoz woł ani us ej mu,wy bi er ałp os ł ównas ej m wal nyiuk ł adałdl ani c hi ns t r uk c j eSEJ MI KRELACYJ NY-XVI w. Wy s ł uc hi wałr el ac j ipos ł ówzobr ads ej muij egouc hwał ,podej mo wałuc hwał yz wi ąz anezr edak cj ąor azr eal i z ac j ąkons y t y t uc j i s ej mowy c hor azws pr awac hwz i ęt y c hpr z ezpos ł ówodec yz j i„ panówbr ac i ”(m. i n.opr z y ł ąc z eni usi ędouchwałpodat k owy c h s ej mu)SEJ MI KELEKCYJ NY-XVw.Wybi er ałk andy dat ównaur z ąds ędz i ows k iz i ems k i ,s poś r ódk t ór y chk r óldok ony wał nomi nac j i .Zbi er ałs i ęwr az i ewak ans uur z ęduSEJ MI KKAPTUROWY-od1572r .Zor gani z owanynaz as adz i ek onf eder ac j i , powoł y wałwł adz ek onf eder ac j iis ądk apt ur owydl awoj ewódz t wa( z i emi )nac z asbez k r ól ewi aSEJ MI KDEPUTACKI -od1578r . Wy bi er ałc or oc z ni edeput at adoTr y bunał uk or onnegoSEJ MI KGOSPODARCZY-wy odr ębni as i ęodpocz ąt k uXVI I w. Podej mo wałuc hwał y( l auda)ws pr a wac hz i emi ,r epar t y c j ipodat k ówuc hwal ony c hpr z ezs ej m;wy bi er ałpobor c ówpodat k owy c hi k ont r ol owałi c hdz i ał a l noś ć;nak ł adałpodat k iwoj ewódz ki e;dec y dowałowy dat k ac hz es k ar buwoj e wódz k i ego,uc hwal ałz ac i ąg ż oł ni er z apowi at owego,wy z nac z ałj egodowódc ów;od2poł owyXVI I I w.Wy bi er ałk omi s ar z ydot r y bunał uSk ar bowegoRz ądy s ej mi k oweRoz wi nęł ys i ęonewwar unk ac hupadk uz nacz eni awł adzcent r al n y ch.Odwoł y wani es i ędos ej mi k ówwpr z ypadk u ni edoj ś c i ados k ut us ej mówst ał os i ęnor mą.Odpoc ząt k uXVI Iw.s ej mi k isamez ac z ęł yr ek r ut owaćt z w.Żoł ni er z apowi at owego by l i nopowoł y waniiopł ac anipr z ezs ej mi k i .Rz ądys ej mi k owez ni os ł ak onst y t uc j a1717r .odbi er aj ącs ej mi k om k ompet encj ew s pr awac hwoj s k owy c his k ar bowy c h.

7 Punkt 7. Zasady ustrojowe państwa Andegawenów i Jagiellonów c) Zasada tolerancji religijnej Zasada powiązania państwa i Kościoła, monizm religijny. Ukraina-prawosławie, ponadto Żydzi-opieka państwa. Protestanci: -husytyzm np. Abraham Zbąski, pod hasłami husytyzmu utworzono utworzono w 1439 konfederację Spytka z Melsztyna (powody polityczne). Kościół zwalczał husytyzm, za namową bp krakowskiego W. Jagiełło w 1424 wydał edykt wieluński (odstępstwo od wiary jako crimen laesae maiestatis, karane śmiercią). Edykt nie był ściśle zachowywany. -reformacja – luteranizm popularny w miastach, kalwinizm wśród szlachty. 1522 i 1524 edykty Zygmunta Starego „przeciwko Luteranom”, kary śmierci i konfiskaty majątku dla heretyków. Edykty nie były egzekwowane. Zygmunt August – neutralność w sprawach wiary (1555 – „nie jestem królem waszych sumień”) Zobowiązanie króla, że herezja nie będzie ścigana. 7d. Zasada suwerenności Korony Królestwa Za Ludwika Węgierskiego suwerenność Korony była pełna, wszystkiedotyczące Polski aktywydawał on jako władca Polski, pod pieczęcią koronną. Hołd składany papieżowi nie ograniczałsuwerenności, nie miał bowiem charakteru prawnego.Rexest imperator in regnosuo, herb – biały orzeł na czerwonym tle z koroną. Król byłzwierzchnikiem lennym księstw podległych Koronie. Np. w wypadku Mazowsza stosunek lenny doprowadził do inkorporacji.

Punkt 7E Zasada monarchiczno- arystokratycznej formy rządu Pastwo było rzdzone przez krla ORAZ rad krlewsk. Regia potestas – krl był dzierycielem najwyszej, cho% ograniczonej prawem, władzy. Prawo – w pierwszym rzdzie prawo boe, w drugim ludzkie. Krl potwierdzał ich respektowanie przysig. Kompetencje krla: ustawodawcze, wykonawcze i sdowe. Wł. wykonawcza krla – polityka zagraniczna, wojna i pokj, obsadzanie urzdw i nadzr nad nimi, take czuwanie nad stanem skarbu krl. Oraz domeny krlewskiej. Najwysze dowdztwo wojskowe. Władza ustawodawcza krla – przywileje, statuty, ordynacje i inne akty, na ogł wydawane „na pro,b” zainteresowanych – petyta przedkładane na sejmach. Krl a sejm walny (nihil novi 1505) – jeeli działalno,% krla dotyczyła praw pospolitych i wolno,ci publicznych, krl musiał pozyska% zgod rady oraz posłw ziemskich. Władza sdownicza krla – monarcha jako iudex supremus. Mgł wywoła% kad spraw przed swj sd, był arbitrem w sporach midzy szlacht a duchowiestwem. W. Jagiełło sprawował sdy podczas objazdu pastwa. Sdy asesorskie, nadworne i sejmowe. Jagiełło – do,% zaleny od Rady, K. Jagielloczyk okazywał ju pewn autonomi. Dopiero gro9ba rokoszu w 1453 pohamowała jego poczynania.

Władza rozdawnicza – uprawnienie do nadawania ziemi, przywilejw, tytułw i urzdw. Rada Krlewska. Złoona z biskupw ordynariuszy rzymskokatolickich, wojewodw i kasztelanw, take ministrw. Reguły dot. działalno,ci rady ustalono w czasach Z. Starego, wtedy te zaczto nazywa% rad „senatem” (nawizanie do tradycji rzymskich). Wynik obrad rady w zasadzie nie wizał krla prawnie (tylko moralnie). Od 1422 wyjtek – sprawy monety. „Rada komorna”/”senat dworski” - wska grupa najbardziej zaufanych wspłpracownikw, ktrzy doradzali krlom. Czasem jedna szczeglnie istotna osoba – Kallimach u Jana Olbrachta. Protesty – m.in. rokosz lwowski przeciwko Bonie w 1537. Rada zawierała umowy z bojarami i ksitami WKL w sprawie unii, take rzdziła w czasie bezkrlewia. 1501 Mielnik – uwypuklona rola senatu jako jednego ze stanw sejmujcych. Od Aleksandra Jagielloczyka – ewolucja rzdw w stron systemu monarchicznoparlamentarnego, aktywizacja polityczna ,redniej szlachty. Nihil novi 1505.

7f. Zasada ustroju parlamentarnego

Sejm Walny Powstał z potrzeby konsultacji pomiędzy monarchą a istotnymi siłami społecznymi. Sejm walny wywodzi się z wieców urzędniczych. Obrady toczyły się w obrębie rady królewskiej. Przedmiot obrad: Wszystkie sprawy publiczne. Na sejmie wydawano statuty: bądź z inicjatywy króla bądź kanclerzy, bądź jako następstwo zgłoszenia petytów. Pierwszy sejm walny- Piotrków 1468

Powstanie izby poselskiej Wykształca się instytucja poselstwa ziemskiego – tylko posłowie umocowani przez szlachtę ziemską mogli wyrażać w jej imieniu zgodę m.in. na podatki. Mniejsze grono posłów mogło skuteczniej wymuszać na królu i radzie ustępstwa, gdyż łatwiej było osiągnąć porozumienie co do postulatów.

Sejm w XVI w. Do lat dwudziestych XVI w. izba poselska nie była reprezentacją całego stanu szlacheckiego, a raczej poszczególnych ziem. Za czasów Z. Augusta izba poselska miała charakter reprezentatywny całego stanu.

Za ostatnich Jagiellonów król był trzecią izbą sejmową, zwierzchnikiem sejmujących. Stał niejako ponad sejmem.

7G Za Andegawenów i Jagiellonów elekcyjność ograniczona była dziedzicznością tronu – krąg osób, spośród których wybierano króla, zamykał się w obrębie dynastii. Ludwik Węgierski- objął tron na mocy układów z Wyszehradu 1339 i Budy 1355. Była to w istocie elekcja dynastii. Ludwik nie miał synów, a zgodę na objęcie tronu przez córkę [Jadwigę] otrzymał po wydaniu przywileju koszyckiego w 1374. Jadwiga od 1384 dziedzicznym królem Polski, oddała królestwo W. Jagielle (król wybrany). Elekcja Jagiełły w 1385, potwierdzona w 1386. W praktyce sprawował on szerszą władzę niż Jadwiga (był mężczyzną). Śmierć Jadwigi w 1399 przekreśliła dziedziczność polskiego tronu na rzecz elekcyjności. Władysław i Kazimierz Jagiellończycy obejmowali władzę w drodze elekcji, w łonie rady królewskiej. Nie istniały sformalizowane zasady elekcji, więc możliwe było odstępstwo od dotychczasowych precedensów → elekcja vivente rege Zygmunta Augusta w 1529.

7HZas adanadr zędnoś c ip r awa.Zasadaz abezpi ec z ał apr z edsamowol ąur zędni k ówpańs t wowy c hik r ól a( k t ór ys t ałnas z c z y c i e hi er ar c hi i ) ,t a k ż es ądymi ał ydz i ał aćnapods t awi epr awa.Zas adapr z ej awi ał as i ęt akż epodc z ask or onac j ik aż degok r ól a,k t ór y z obowi ąz y wałs i ędopr z es t r zegani apr a wws z y s t k i c hs t anówio sób.-z as adawy ni k ał at ak ż ezdokt r y nyipr z eś wi adc z eni a wy żs z oś c ipr awaBoż ego ,k t ór es t ał oponadwł adz ąpańs t wa,aws z el k i epr z ej awył amani apr awapr z ezmonar c hęmogł y s k ut k owaćwy s t ąpi eni em p r z ec i wk oni emuz godni ezPr awem Opor u( t ak ż ez br oj ni e,naj c zęś c i ejwpos t ac ir ok os z u)12NZas ada j ednomy ś l noś c iSpos óbpodej mowani au chwałnaSe j machis ej mi k ach( s t os owanat ak ż epr z ywy bor z ekr ól a)-pot r z ebnaby ł a t z w.zgodapows z echna,k t ór ejwy r az em by ł obr aks pr z ec i wu.W XVIw.ipi er wsz ejpoł .VI Iw.pomi j anoni er azgł osypr z eci wne ni el i c z ny c hoponent ów,pr z y j muj ącfik c j ęj ednomyś l noś c i ,j eś l iwc z eś ni ejni epos k ut k ował apr es j amor al nal ubnamowy ,aby poddal is i ęwi ęk s z oś c i .-wi ęk s z oś ćgł os ówdec y dował apr z ywy bor z emar s z ał k ai zbypos el k i ejis pr awdz ani uważ noś c i mandat ó w

7 I. Zasady ustrojowe państwa Andegawenów i Jagiellonów: I. zasada integralności terytorialnej Królestwa Zakaz rozporządzania terytorium państwa przez władcę (aspekt negatywny) oraz zobowiązanie do utraconych ziem Królestwa (aspekt pozytywny). [Korona Królestwa Polskiego – jedyna,

niepodzielna, niezbywalna]. Integralność potwierdzona w 1374 Koszyce, także unia w Krewie 1385. Unieważniono zapisy terytorialne KW na rzecz Kaźka Słupskiego – bo król nie może rozporządzać terytorium. Jednak terytorium można było rozporządzać za wspólną zgodą stanów. Od XVI w. takie decyzje zapadały na sejmach walnych. Integralność nie oznacza jednolitości ustrojowo-prawnej. Np. autonomia Prus Królewskich 14541569, autonomia prawna Mazowsza przetrwała do 1576. Z zasady wynikało też dążenie do zacieśnienia więzi z Wielkim Księstwem Litewskim. Unie w Horodle 1413, Wilnie 1499, Mielnik 1501 nie doprowadziły do zjednoczenia (opór Jagiellonów). 1569 – sukces.

. 7JZasadypodzi ał uwł adz ypańs t wowejihi er ar c hi c znejs t r ukt ur yu r z ędów( k r ól ur z ędy s ej m)Podz i ałwł adzy :-poz i omy ( dek onc ent r ac j a)–r oz dz i el...