Sprawdzian-ewolucjonizm PDF

Preview

Summary

Sprawdzian z działu ewolucjonizm...

Description

1. Jedna z teorii dotyczących ewolucji organizmów zakłada (2pkt). •

narządy używane rozwijają się, a nieużywane zanikają,

•

organizmy są obdarzone siłą witalną, która powoduje ich ciągły rozwój od form najprostszych do form bardziej złożonych,

•

zmiany nabyte w życiu osobniczym dziedziczą się

Na początku XX w. August Wiesmann wykonał doświadczenie, w którym systematycznie krzyżował ze sobą szczury z obciętymi ogonami. Potomstwo tych szczurów miało zawsze prawidłowo wykształcone ogony.

b) oceń prawdziwość ostatniego założenia opisanej teorii, odwołując się do wyników doświadczenia Augusta Weismanna. ( 2. Zgodnie z prawem biogenetycznym, sformułowanym w XIX wieku przez Ernesta Haeckla, ontogeneza jest powtórzeniem filogenezy. Rysunki przedstawiają zarodki różnych grup kręgowców (2pkt).

a) wymień 2 prawdopodobieństwa występujące u zarodków różnych grup kręgowców ( b) wyjaśnij, dlaczego prawo biogenetyczne współcześnie używa się za błędne (

3. Dowody na słuszność teorii ewolucji pochodzą z różnych dziedzin biologii m.in. paleontologii, anatomii porównawczej, biochemii, genetyki, systematyki i biogeografii. Zwyczajowo dzieli się je na dwie grupy: dowody bezpośrednie oraz dowody pośrednie (2pkt).

b) podaj jeden dowód wymieniony w podpunkcie a, należący do anatomii porównawczej ( 4. Dobór naturalny jest podstawowym mechanizmem, który powoduje utrwalanie się w populacjach cech korzystnych i eliminuje osobniki o cechach niepożądanych. Wyróżnia się kilka form doboru naturalnego, ale każda z nich opiera się na tych samych prawidłowościach (3pkt).

b) podaj argument uzasadniający wybór dokonany w punkcie a ( c) wybierz ten z czynników, który bezpośrednio wpływa na eliminację z populacji gorzej przystosowanych do warunków środowiska (

( 5. W populacjach mogą działać takie mechanizmy selekcyjne jak (2pkt). •

dobór płciowy, który utrwala dymorfizm płciowy

•

dobór kierunkowy, który prowadzi do zmiany średniej wartości cechy,

•

dobór rozrywający, który prowadzi do eliminacji osobników o pośrednim natężeniu cechy,

•

dobór stabilizujący, który prowadzi do zmniejszenia różnorodności w populacji.

a) napisz, który z wymienionych rodzajów doboru, zajdzie wtedy, gdy w wyniku presji drapieżnika zmniejszy się liczba kuropatw o najmniejszej i największej masie ciała ( rodzaj doboru:( b) uzasadnij, stwierdzenie, że tylko dobór płciowy może występować równocześnie z każdym z 3 pozostałych rodzajów doboru ( 6. Wykresy przedstawiają różne rodzaje doboru naturalnego (2pkt):

b) podaj numer wykresu ilustrującego działanie doboru rozrywającego. Uzasadnij swój wybór ( wykres nr:( uzasadnienie( 7. Znaczenie w ewolucji mają zarówno całkiem nowe cechy, jak i nowe kombinacje cech już istniejących. Źródłem zmienności są w ewolucji mutacje oraz rekombinacja materiału genetycznego. Nowe cechy utrwalają się w populacjach w wyniku doboru naturalnego (2pkt).

b) wyjaśnij, dlaczego w stałych warunkach środowiska wskutek ciągłego działania doboru stabilizującego, nigdy nie dochodzi do całkowitej eliminacji skrajnych wartości cechy. ( 8. W małych izolowanych populacjach występuje zjawisku dryfu genetycznego. Polega ono na przypadkowej zmianie częstości występowania alleli. Jego przyczyną może być np. emigracja lub śmierć kilku osobników albo pojawienia się nowego osobnika z innej populacji. Dryf genetyczny wpływa na naruszenie równowagi genetycznej, opisanej równaniem matematycznym w prawie Hardy’ego – Weinberga (3pkt). a) określ, czy dryf genetyczny jest mechanizmem kierunkowym. Uzasadnij swoją odpowiedź. odpowiedź: uzasadnienie: ( b) zaznacz dwa zdania, które odnoszą się do prawa Hardy’ego – Weinberga (

( 9. W wyniku katastrofy ekologicznej, zginęła większość osobników należących

do gatunku,

występującego na świecie tylko na jednym stanowisku. Pozostała niewielka populacja, której pula genowa obejmuje jedynie ¼ puli genowej populacji sprzed katastrofy (2pkt).

b) wyjaśnij, jaki wpływ miała katastrofa ekologiczna na pulę genową całego gatunku ( wyjaśnienie:(

10. Aby populacja była w stanie równowagi genetycznej, opisanym matematycznie prawem Hardy’egoWeinberga muszą być spełnione określone warunki. W przyrodzie warunki, takie są niemożliwe do spełnienia, dlatego populacje w stanie równowagi praktycznie nie istnieją (3pkt). a) wyjaśnij, biorąc pod uwagę organizmy rozdzielnopłciowe, dlaczego populacje występujące w przyrodzie, nigdy nie osiągają stanu równowagi genetycznej ( b) napisz, który z warunków nie może być spełniony z powodu błędów w procesie replikacji. Wyjaśnij, jaki wpływ na pulę genową populacji ma niespełnienie tego warunku ( odpowiedź:( wyjaśnienie:( 11. Wiele organizmów należących do różnych gatunków jest do siebie podobnych pod względem morfologicznym. Pomiędzy osobnikami różnych gatunków istnieje izolacja rozrodcza, która uniemożliwia lub w znacznym stopniu utrudnia krzyżowanie się (3pkt):

b) wyjaśnij, które z podanych w podpunkcie a mechanizmów izolacji rozrodczej należą do izolacji prezygotycznej. Uzasadnij swój wybór ( odpowiedź:( uzasadnienie:( 12. U gadów po raz pierwszy w historii ewolucji pojawiły się błony płodowe, które umożliwiły im opanowanie środowiska lądowego. Niektóre gatunki lądowe gadów przystosowały się jednak wtórnie do środowiska wodnego, chociaż składają się one jaja na lądzie (2pkt).

b) oceń czy biorąc pod uwagę wtórnie przystosowanie niektórych gadów do środowiska wodnego, można stwierdzić, że ewolucja ma charakter odwracalny (

13. Ewolucja może prowadzić do zróżnicowania określonej grupy systematycznej, co skutkuje powstawaniem gatunków dostosowanych do różnych środowisk życia. Z drugiej strony, u grup bardzo odległych ewolucyjnie obserwuje się liczne podobieństwa uwarunkowane życiem w tym samym środowisku (2pkt). a) określ, czy zwierzęta przedstawione na rysunku wykazują konwergencję czy dywergencję cech. b) oceń, biorąc pod uwagę wtórne przystosowanie niektórych gadów do środowiska wodnego, można stwierdzić, że ewolucja ma charakter odwracalny ( 14. Mniej więcej 200 mln lat temu na Ziemi istniał, pojedynczy superkontynent (Pangea) otoczony przez superocean (Panthalassa) oraz morze (Tetyda), które z czasem przekształciło się w Morze Śródziemne. Około 150 mln lat temu nastąpił rozpad Pangei na Gondwanę i Laurazję co zapoczątkowało powstanie północnego Atlantyku (2pkt). a) napisz jaki wpływ miał dryf kontynentalny na powstawanie nowych gatunków( b) zaznacz nazwę specjacji, która zaszła w wyniku dryfu kontynentalnego ( 15. W 1953 r. Stanley Miller wykonał doświadczenie, które miało na celu zbadanie możliwości ewolucji chemicznej w warunkach, które prawdopodobnie panowały we wczesnych etapach rozwoju Ziemi. Schemat przedstawia aparaturę, w której odtworzono warunku panujące początkowo na Ziemi (2pkt)

a) sformułuj problem badawczy opisanego doświadczenia ( b) zaznacz stwierdzenie, które może być wnioskiem wynikającym z doświadczenia (

( 16. Eukarionty pojawiły się w zapisie kopalnym 1,5-1,6 mld lat temu, ale dane geochemiczne wskazują, że mogły istnieć znacznie wcześniej. Eukarionty pochodzą od prokariontów, komórki prokariotyczne nie maja otoczki jądrowej ani innych organelli obłonionych (3pkt).

c) podaj przykłady trzech struktur, które występują zarówno u fotosyntetyzujących bakterii tlenowych jak i w chloroplastach roślin wyższych ( 17. Materiał genetyczny człowieka i szympansa w 98,77% jest taki sam. Mimo to człowiek ma kilka istotnych cech, które odróżniają go od pozostałych przedstawicieli rzędu naczelnych, w tym od małp człekokształtnych (2pkt).

b) wymień 2 cechy związane z funkcjonowaniem układu nerwowego człowieka, które umożliwiły rozwój cywilizacji i kultury ( 18. Każda z grup systematycznych ma zarówno cechy wspólne dla całej grupy nadrzędnej jak i cechy specyficzne, odróżniające ją od innych grup tej samej rangi (2pkt).

b) wyjaśnij, dlaczego występowanie wskazanego w punkcie a elementu ciała naczelnych jest przystosowaniem do życia w koronach drzew ( 19. Naukowcy poszukują odpowiedzi na pytanie, czy neandertalczycy całkowicie wymarli, czy też pozostawili po sobie geny, które obecnie funkcjonują w puli genowej Homo sapiens. W wyniku porównania mtDNA człowieka współczesnego z mtDNA neandertalczyków stwierdzono, że w mt DNA wspó łczesnych populacji Homo sapiens nie występuj ą sekwencje charakterystyczne dla neandertalczyków. Ponieważ mtDNA jest dziedziczony zawsze w linii żeńskiej, można sądzić, że neandertalczycy nie pozostawili śladów w obecnej puli genowej Homo sapiens. Niemniej jednak badania prowadzone przez naukowców kanadyjskich wykazały odmienność pewnych fragmentów chromosomu X od pozostałych jego części. Fragmenty te wykazują podobieństwo do materiału genetycznego neandertalczyków. Inaczej w przypadku mtDNA chromosomy X mogą być dziedziczone również w linii męskiej (4pkt). a) zakładając że dochodziło, do krzyżowania się osobników obu gatunków Homo, określ, z którego gatunku pochodzili mężczyźni, a z którego kobiety. Uzasadnij swoją odpowiedź. b) wyjaśnij, dlaczego mt DNA jest dziedziczony wyłącznie w linii żeńskiej ( c) wyjaśnij, dlaczego chromosom X jest dziedziczony w obu liniach – męskiej i żeńskiej ( 20. Około 700 mln lat temu obok organizmów jednokomórkowych pojawiły się pierwsze formy wielokomórkowe. Początkowo były to proste zespoły eukariotycznych komórek. Kolejnym etapem, rozwoju było powstanie form kolonijnych, z których wyewoluowały organizmy plechowe, a później organizmy tkankowe. Rysunek przedstawia dwa organizmy, o różnych poziomach organizacji (3pkt).

( b) napisz, który z przedstawionych na rysunku organizmów charakteryzujące się wyższym stopniem rozwoju ewolucyjnego. Uzasadnij swoją odpowiedź. ( odpowiedź:( uzasadnienie:( 21. Oceń prawdziwość zdań (0-1p)( Czaszka małpy człekokształtnej ma wyraźne wały nadoczodołowe Siekacze u małpy człekokształtnej są mniejsze niż u człowieka W ewolucji hominidów było zwiększanie się wielkości mózgu do rozmiarów ciała

22. Określ różnicę w funkcji jaką pełni paluch stopy u małp człekokształtnych i u Homo sapiens oraz w jego położeniu względem pozostałych hominidów (0-1p)(

23. Określ pozytywny aspekt krzyżowania klaczy konia i ogiera osła (0-1p)(...