Streszczenie-Zimbardo PDF

Preview

Summary

Download Streszczenie-Zimbardo PDF

Description

I Psychologia i życie Psychologia zajmuje się naukowym badaniem zachowań jednostek i ich procesów psychicznych. Metoda naukowa: Obejmuje szereg uporządkowanych kroków, stosowany do analizowania i rozwiązywania problemów. Zachowanie to działanie, wyraz przystosowania organizmów do środowiska. Cele psychologii to opisywanie, wyjaśnianie, przewidywanie oraz kierowanie zachowaniem. Dane behawioralne to sprawozdania z obserwacji dotyczące zachowania organizmów oraz warunków w jakich, te zachowania występują. Przewidywania to twierdzenia dotyczące prawdopodobieństwa, że wystąpi jakieś zachowanie lub, że zostanie wykryta określona zależność. Przewidywania naukowe natomiast opiera się na wiedzy, o tym w jaki sposób zjawiska wiążą się ze sobą,a tym samym na wskazaniu mechanizmów łączących te zjawiska z pewnymi predyktorami. Przewidywanie przyczynowe określa warunki w jakich zachowanie będzie się zmieniać. Predyktor-> Obserwacja czegoś co pozwala na wyciągnięcie wniosków i przewidywanie na tej podstawie) Wilhelm Wundt 1879 Założył w Lipsku pierwsze laboratorium psychologiczne. Edward Tichener założył pierwsze laboratorium w USA. William James napisał „zasady psychologii”. Stanley Hall założył APA w 1900r. Strukturalizm Titchener badał elementy świadomego życia psychicznego używając do tego introspekcji. Introspekcja to systematyczne obserwowanie przez jednostkę myśli i uczuć dotyczących określonych doznań sensorycznych. Tichener kładł nacisk na pytanie „co?”. Nazwa strukturalizm pochodzi od badania struktury psychiki i zachowania. Krytyka strukturalizmu: • Redukcjonistyczny (sprowadzał złożone procesy do prostych wrażeń). • Atomistyczny (usiłował łączyć elementy w całość, zamiast badać złożone zachowania bezpośrednio). • Mentalistyczny (badał tylko sprawozdania oparte na słowie ludzi, nie brał pod uwagę osób upośledzonych umysłowo) Alternatywą dla strukturalizmu była psychologia postaci (Gestalt), jej twórca to Max Wertheimer. Psychologia postaci interesowała się tym, jak umysł interpretuje wiele doświadczeń postrzegając je jako zorganizowane całości.

Funkcjonalizm William James uznawał, że świadomość to ciągły strumień, właściwość psychiki w nieustannej interakcji ze środowiskiem. Funkcjonalizm stawiał pytanie: „Jaka jest funkcja aktu behawioralnego?”. Założycielem szkoły Funkcjonalizmu był John Dewey. Dzięki jego pracy, w szkołach zaczęto uczyć poprzez działanie. Nurt Psychodynamiczny Zachowanie jest motywowane przez potężne wewnętrzne siły. Przyczyną zachowań ludzkich są instynkty i popędy oraz potrzeby rozwiązywania konfliktów pomiędzy potrzebami osobistymi, a wymaganiami społeczeństwa. Głównym celem działania jest redukowanie napięcia. Psychodynamiczne zasady opisał Sigmund Freud, według niego osobowość kształtuje się we wczesnym dzieciństwie. Nurt Behawiorystyczny Bada jak bodźce ze środowiska kontrolują określone rodzaje zachowania. Założycielem behawioryzmu był John Watson zaś B.F Skinner był prekursorem radykalnego behawioryzmu. Badania przeprowadzane na zwierzętach były odnoszone do ludzi. Nurt Humanistyczny Ludźmi nie kierują potężne wewnętrzne siły, nie są też przedmiotem manipulacji środowiska. Ludzie są istotami aktywnymi i dobrymi z natury, mają zdolność dokonywania wyboru. Badanie zachowania w tym nurcie polega na przeszukiwaniu biografii. Człowiek dąży do pozytywnego rozwoju. Carls Rogers uważał, że jednostka ma naturalną skłonność do rozwoju. A.Maslow wprowadził pojęcie samorealizacji. Samorealizacja to dążenie jednostki do jak najpełniejszego rozwoju swoich potencjalnych możliwości. Podejście humanistycznie pojmuje człowieka w sposób holistyczny tzn. Należy zajmować się całą osobą. Zrozumienie człowieka wymaga wiedzy o psychice, ciele, zachowaniu, a także znajomości sił społecznych i kulturowych. Nurt Poznawczy Główny przedmiot zainteresowania to myśl ludzka i procesy związane z gromadzeniem wiedzy. Ludzie działają, bo myślą. Zachowanie jest tylko częściowo zdeterminowane przez poprzednie zdarzenia bodźcowe i konsekwencje wcześniejszych zachowań. Uważa się myśl za skutki i przyczyny działań zewnętrznych. Kierunek Ewolucyjny Łączy psychologię z drogą doboru naturalnego. Kierunek Społeczno-Kulturowy Szuka różnic kulturowych w zakresie przyczyn i konsekwencji zachowania. Wykład Rodzaje świadomości: Ekstraspekcyjna (świadomość=przytomność) Introspekcyjna (zdaję sobie sprawę, że coś się dzieje w moim umyśle)

Metapoznawcza (feeling of konowing) Subiektywna (qualia) Władysław Heinrich założył pierwsze laboratorium psychologiczne w Krakowie 1903. Asocjacjonizm: świadomość jako rezultat kojarzenia, prawa kojarzenia: styczność i podobieństwo. Tolman jest przedstawicielem behawioryzmu umiarkowanego, zajmował się zachowaniami celowymi i mapami poznawczymi. Związki S->O->R (stimulus, organism, response) Skinner jako filozof „Walden II”-czyli behawiorystyczny raj, „Poza wolnością i godnością” Godność=otrzymywanie wzmocnień pozytywnych, a wolność = brak wzmocnień negatywnych. Człowiek z plasteliny (lub modeliny). Behawioryzm teoretyczny zachowanie jako przedmiot umysłu i świadomości – kategorie zbędne. Metodologiczny wnioskowanie z zachowania o umyśle. Wg Freuda Id nieświadome, Ego świadome, superego częściowo świadome. Jung animus i anima kobieca strona mężczyzny i męska strona kobiety. Cień to mało szlachetne alter ego. George Kelly człowiek jako podmiot, konstruktor własnej osobowości, człowiek jako badacz, psychoterapia poznawcza (zmiana obrazu świata i siebie w świecie). Terapeuta to „promotor” pracy naukowej pacjenta. Psychologia ewolucyjna David Buss lata 1980 ogólne założenie: umysł jest produktem ewolucji naturalnej, umysł jest przystosowany do warunków w których ewoluował. Nadrzędnym celem umysłu jest przeżycie organizmu i przekazanie genów. Elektyzm to nauka o mechanizmach zachowania poznawczych, fizjologicznych i mózgowych. Łączenie badań podstawowych z praktyką. II Metody Badawcze w psychologii W procesie badawczym można wyróżnić dwie fazy: 1.Sformułowanie pomysłu. 2.Sprawdzenie pomysłu. Teorie psychologiczne mają na celu wyjaśnienie jak działa mózg, psychika, umysł i środowisko i jak są/mogą być ze sobą powiązane. Teoria to zbiór pojęć, wyjaśniających jakieś zjawisko lub zbiór zjawisk. Determinizm, to idea głosząca, że zachowania, emocje itd. wynikają ze specyficznych czynników przyczynowych. Hipoteza- prowizoryczne, sprawdzalne twierdzenie dotyczące związku między przyczynami i następstwami. „Jeśli...to”. Metoda naukowa to zbiór procedur służących do zbierania i interpretowania materiału dowodowego, w taki sposób by ograniczyć błędy i wyciągnąć wnioski. Tendencyjność obserwatora, to błąd wywołany osobistymi motywami i oczekiwaniami obserwującego.

Środki redukujące tendencyjność: Standaryzacja->stosowanie jednakowych, stałych procedur we wszystkich fazach zbierania danych. Operacjonalizacja pomaga standaryzować znaczenie pojęć. Zmienna czynnik, który się zmienia pod względem wielkości lub rodzaju. Zmienna niezależna to czynnik, którym badany manipuluje. Występuje jako przyczynowy element związku. Zmienna zależna przyjmuje rolę skutku. To co eksperymentator mierzy. Metody eksperymentalne Badacz manipuluje zmienną, stara się zmierzyć inną zmienną i jednocześnie ograniczyć wpływ innych zmiennych. Efekt oczekiwania badacz subtelnie sygnalizuje badanym czego od nich oczekuje i wywołuje u nich daną reakcje. Efekt Placebo uczestnicy eksperymentu zmieniają swoje zachowani, chociaż nie występuje manipulacja eksperymentalna. Procedury kontrolne to metody ułatwiające utrzymywaniu na stałym poziomie wszystkich zmiennych i warunków, poza tymi które wiążą się ze sprawdzaną hipotezą. Metody korelacyjne – pomagają ustalić w jaki sposób dwie zmienne, atrybuty, cechy są ze sobą związane. Korelacja nie implikuje związku przyczynowo skutkowego. Rzetelność: zgodność, powtarzalność. Trafność: mierzy tę cechę, którą ma mierzyć. Umożliwia generalizacje czynników. Miary samoopisowe odpowiedzi w formie pisemnej, słownej, ustnej na pytania stawiane przez badaczy. Miary behawioralne to sposoby badań zewnętrznych działań oraz obserwowalnych i dających się zarejestrować reakcji. Jane Goodall 30 lat badała życie szympansów w środowisku naturalnym. Celowe wprowadzenie badanych w błąd: • Wystarczająca wartość naukowa i dydaktyczna. • Wykazanie, że nie ma równie skutecznych metod, bez wprowadzania w błąd. • Uczestnicy, po poznaniu celu badania mają prawo do wycofania swoich danych.

IV Percepcja Percepcja to całość procesów poznawania przedmiotów i zdarzeń w środowisku, odczuwania ich zmysłami, identyfikowania, nazywania oraz przygotowania do reagowania na nie. Spostrzeżenie to, to co jest odbierane na skutek procesu percepcji. Etapy percepcji: • Odbiór wrażeń.(Proces dzięki, któremu stymulacja z narządów zmysłów, wywołuje impulsy nerwowe reprezentujące doświadczenia z wnętrza organizmu lub spoza niego). • Organizacja percepcyjna ( Tworzona jest wewnętrzna reprezentacja jakiegoś obiektu i powstaje spostrzeżenie bodźca zewnętrznego). • Synteza ( Integracja i łączenie prostych cech zmysłowych takich jak barwa, krawędzie, linie w spostrzeżenie przedmiotu) Reprezentacja dostarcza roboczego opisu środowiska zewnętrznego postrzegającej jednostki. Wyróżniamy dwa rodzaje bodźców percepcyjnych: • Bodziec dystynalny ( fizyczny bodziec w świecie zewnętrznym). • Bodziec proksymalny (obraz optyczny na siatkówce). Bodźce dwuznaczne Dwuznaczność pokazuje, że jeden obraz na poziomie zmysłowym może prowadzić do licznych interpretacji na poziomie percepcji i identyfikacji. Figury dwuznaczne charakteryzują się percepcyjną niestabilnością. Sześcian Neckera pokazuje dwuznaczność na etapie organizacji percepcyjnej, a rysunek kaczki/królika na etapie rozpoznawania. Złudzenia Powstają gdy system percepcyjny wywołuje doświadczenie bodźca w sposób, który jest ewidentnie nieprawidłowy. Ludzie przeżywają złudzenia w tych samych sytuacjach percepcyjnych. Psychofizyka Zajmuje się mierzeniem intensywności doświadczeń zmysłowych. Bada związki między bodźcami fizycznymi, a zachowaniem. Twórcą pojęcia był Fechner. Próg absolutny minimalny zasób energii fizycznej potrzebnej do wywołania doświadczenia zmysłowego. To poziom bodźca, w którym sygnał zmysłowy jest wykrywany w połowie przypadków. Wyniki badań nad progiem absolutnym mogą zostać przedstawione za pomocą funkcji psychometrycznej, jest to wykres, który pokazuje odsetek detekcji przy każdej intensywności bodźca. Adaptacja sensoryczna polega na zmniejszeniu reaktywności systemów sensorycznych na przedłużającą się stymulację. Tendencyjność reakcji to tendencyjność obserwatora do preferowania określonego sposobu reagowania, z powodów nie mających związku z cechami sensorycznymi bodźca. Teoria detekcji sygnałów wyróżnia dwa procesy w detekcji sensorycznej:  Początkowy proces sensoryczny (odzwierciedla wrażliwość obserwatora, na siłę bodźca)  Proces decyzyjny, który odzwierciedla tendencyjność reakcji obserwatora. Próg różnicy to najmniejsza, fizycznie dostrzegalna różnica pomiędzy dwoma bodźcami. Ledwie dostrzegalna różnica, to punkt, w którym bodźce są rozpoznawane jako odmienne w połowie przypadków. Prawo Webera: Ledwie dostrzegalna różnica pomiędzy bodźcami jest

stałym ułamkiem natężenia bodźca wzrokowego. Im bodziec wzrokowy bardziej intensywny, tym większy powinien być przyrost dla uzyskania ledwie dostrzegalnej różnicy. Transdukcja to przekształcenie jednej formy energii fizycznej, takiej jak światło w inną postać, na impuls nerwowy. Receptory zmysłowe przekształcają fizyczną postać sygnału sensorycznego w sygnały komórkowe, które mogą być przetwarzane przez układ nerwowy. Układ wzrokowy Światło wchodzi do rogówki->tylnej komory-> źrenicy->ciało szkliste->siatkówka W siatkówce fala świetlna jest przekształcana na sygnał nerwowy. Pręciki najlepiej działają w ciemności, a czopki w dzień. Plamka żółta zawiera wyłącznie czopki, to obszar najostrzejszego widzenia. Komórki dwubiegunowe łączą impulsy z licznych receptorów i wysyłają je do komórek zwojowych. Komórki poziome łączą receptory jeden z drugim,a komórki amakrynowe łączą komórki dwubiegunowe z innymi komórkami dwubiegunowymi, te grupy komórek integrują informacje w siatkówce ale nie przesyłają sygnałów do mózgu. Plamka ślepa (jest w miejscu, w którym nerw wzrokowy opuszcza oko), to miejsce które nie zawiera receptorów. Procesy zachodzące w mózgu Potyliczny płat mózgu=pierwotna kora wzrokowa. Pasma wzrokowe dostarczają informacji do dwóch skupisk komórek w mózgu. Analiza wzrokowa dzieli się na szlaki: • Do rozpoznawania wzorca. • Do rozpoznawania miejsca. Pole odbiorcze komórki jest to obszar w polu wzrokowym, z którego otrzymuje ona stymulację. Nasycenie to czystość i żywość wrażeń barwnych. Jasność to doświadczenie barw pod względem ilości światła. Teorie widzenia barw Tomas Young twierdził, że w oku są trzy rodzaje receptorów barw odpowiedzialnych za wrażenie barwy czerwonej, zielonej i niebieskiej,a pozostałe barwy to kombinacje tych trzech podstawowych. Teoria Younga została rozwinięta przez Helmholtza i nazywa się teorią trzech barw. Hering zaproponował inne rozwiązanie, teorię procesów przeciwstawnych. Doświadczanie barw jest wynikiem 3 systemów podstawowych, a każdy z nich obejmuje dwa przeciwstawne elementy: czerwony vs. zielony, niebieski vs. żółty, czarny vs. biały. Słuch Właściwości fali dźwiękowej: • Częstotliwość ( liczba cykli, które wykonuje fala w określonej jednostce czasu, wyrażana w hercach Hz). • Amplituda (określa siłę fali dźwiękowej, mierzona w jednostkach ciśnienia) Wysokość dźwięku jest wyznaczana przez jego częstotliwość np. niskie częstotliwości dają niskie dźwięki. Ludzie słyszą od 10Hz do 20 000Hz. Głośność to fizyczna intensywność dźwięku, determinowana przez amplitudę. Mierzy się ją w dB. Barwa dźwięku jest tym co odróżnia jeden dźwięk od innego. Czysty ton ma tylko jedną częstotliwość i jedną amplitudę. Szum nie ma prostej struktury częstotliwości, zawiera wiele częstotliwości, które nie są ze sobą powiązane.

Procesy, które muszą zajść aby słyszeć: • Fale dźwiękowe muszą zostać przekształcone w fale przenoszone przez płyn w ślimaku ucha. • Fale w płynie muszą wzbudzić drganie mechaniczne blaszki podstawowej ślimaka. • Te drgania muszą zostać przekształcone w impulsy elektryczne. • Impulsy elektryczne muszą dotrzeć do kory słuchowej. Głuchota przewodzeniowa problem w przenoszeniu drgań powietrza do ślimaka. Głuchota nerwowa to defekt mechanizmów neuronalnych, które przekazują impulsy do kory nerwowej. Teorie percepcji wysokości dźwięku Teoria miejsca (Helmholtz), blaszka w ślimaku porusza się, gdy fale dźwiękowe są przekazywane przez ucho wewnętrzne. Kolejna teoria, to teoria częstotliwości, która wyjaśnia słyszenie wysokich tonów przez odwołanie do rozkładu w czasie drgań blaszki podstawowej. Człowiek jest w stanie określić przestrzenną lokalizację zdarzeń akustycznych (lokalizacja dźwięku). Węch Ludzie wykorzystują węch, głównie w powiązaniu ze smakiem. U innych gatunków pozwala na komunikację i umożliwia przeżycie. Smak Brodawki na języku zawierają receptory smaku tzw. kubki smakowe. Podstawowe smaki: słodki, słony, gorzki, kwaśny i umami (to smak glutaminianu sodu). Są zastępowane nowymi receptorami co kilka dni, dlatego bardzo rzadko zdarza się całkowita utrata smaku. Dotyk i zmysły skórne Wrażenie skórne to nacisk, ciepło i zimno. Zmysł równowagi i kinestetyczny Zmysł równowagi wskazuje w jaki sposób ciało, a szczególnie głowa, jest ukierunkowane w stosunku do przyciągania ziemskiego. Zmysł kinestetyczny nieustannie dostarcza informacji zwrotnej o tym co robi ciało, w trakcie aktywności motorycznej. Ból Reakcja organizmu na działanie szkodliwych bodźców, które wywołują uszkodzenie tkanek lub są wystarczająco silne. Wg najnowszej teorii bólu, ludzie doświadczają bólu nawet bez lub z niewielkim udziałem przyczyn fizycznych. W takich przypadkach ból jest skutkiem aktywności mózgu. Procesy organizujące percepcję Uwaga to selekcja ukierunkowana na cel. Selekcja ukierunkowana na cel wybieranie obiektów, na które chce się zwrócić uwagę ze względu na własne cele. Pochwycenie przez bodziec cechy obiektów same przyciągają uwagę niezależnie od własnych celów. Bywa silniejsze niż selekcja ukierunkowana na cel.

Wykład uwaga to system redukcji nadmiaru informacji. Narządy zmysłów=dużo informacji, świadomość=mało informacji, pole uwagi a pole świadomości, procesy przeduwagowe. (automatyczne, nieświadome) Funkcje uwagi: selektywność, czujność, przeszukiwanie, kontrola czynności jednoczesnych i przełączanie. Selektywność to wybór: bodźca, ciągu myśli, źródła informacji. Coctail party phenomenon, odrzucamy informacje nieistotne, kryteria „istotności. Hipoteza nadmiernej czujności automatycznie kierujemy uwagę ku sygnałom zagrożenia. Czujność: długotrwałe oczekiwanie, wydatkowanie energii, reagowanie na sygnał (bodziec ważny), ignorowanie szumu(bodźce zakłócające) ignorowanie dystraktorów(bodźce nieważne, podobne do sygnału). Przykłady czujności uwagi: śledzenie urządzeń rejestrujących (radar, pulpit sterowniczy), służba wartownicza (trzeba uważać, choć „nic się nie dzieje”), psychoterapia (czujnośc na słowa, wypowiedziane przez pacjenta. Teoria detekcji sygnałów reakcje poprawne (trafne, poprawne odrzucenie), błędne (fałszywy alarm). Przeszukiwanie Czujność=bierne czekanie, przeszukiwanie=aktywne badanie pola percepcyjnego. Przykłady: inspekcja mapy, sprawdzanie czy na kopercie jest właściwy znaczek, sprawdzanie, czy uczeń umie „wszystko”. Kontrola czynności jednoczesnych dwie lub więcej czynności, ograniczone „zasoby”, niemożliwość pogodzenia wymagań, konieczność przerzucania uwagi, „koszt” kontroli jednoczesnej, „koszt” przerzucania uwagi. Co niewymaga uwagi? Czynności automatyczne, automatyzacja=uwalnianie uwagi, czynności limitowane danymi (np. słuchanie wykładu, do pewnego momentu decyduje wysiłek, gdy nie znamy terminów decyduje wiedza. Czy uwagą można kierować?Michael Posner: trzy podsystemy uwagi:mechanizm aktywacyjny, mechanizm orientacyjny, mechanizm zarządczy. Kierowanie uwagi: system zarządczy: najpóźniej rozwinięty w ontogenezie, najwcześniej szwankuje w starości, wymaga wysiłku. Kontrola poznawcza Samokontrola umysłu, zdolność do monitorowania, regulacji i sterowania. Funkcje zarządcze EF Baddeley, Della, Sala. Papagno i Spinnler (1997) syndrom przedni=dezorganizacja zachowania, lokalizacja funkcji zarządczych, nadzorczych w przednich płatach czołowych. Uwagowe koncepcje funkcji wykonawczych: model Shallice (dwustopniowy model kontroli) content&onscheduling system kontroli czynności automatycznych (wzbudzana ta, która najbardziej pasuje do sytuacji). SAS Supervisory attentional system, to system kontroli czynności kontrolowanych, SAS jest odpowiedzialny za: rekonfigurację modułów zadaniowych (uwaga). Tworzenie reprezentacji problemów ad hoc (pamięć). Struktura funkcji zarządczych EF: Hamowanie (dominującej reakcji, dystrakcji), Przełączenie ( z zadania na zadanie z procesu na proces) Uaktualnienie zawartości WM, Koordynacja czynności jednoczesnych, monitorowanie celu. Kontrola poznawcza a samokontrola: Poziom behawioralny( obserwowalne funkcje i dysfunkcje samokontroli), poziom poznawczy (funkcje zarządcze),poziom neuronalny(neuronalne mechanizmy hamowania, planowania i innych przejawów kontroli). Teoria filtra w procesach poznawczych selekcja zachodzi wcześnie, przed rozpoczęciem nadawania znaczenia napływającej informacji. Sprawdzano teorie za pomocą słuchania dychotycznego. Obecnie uważa się, że informacja na którą nie jest zwracana uwaga, jest przetwarzana w pewnej mierze, jednak nie osiąga poziomu świadomości. Grupowanie percepcyjne Figura to przedmiot widziany z przodu, a tło to płaszczyzna z tyłu, z której wyodrębnia się figura. • Prawo bliskości (grupowanie razem elementów sąsiadujących ze sobą).

• Prawo podobieństwa (grupowanie razem elementów najbardziej podobnych). • Prawo ciągłości (spostrzeganie linii jako ciągłych, nawet gdy są one przerwane). • Prawo domykania (zapełnianie niewielkich przerw w doświadczanych obiektach). • Prawo wspólnego losu (grupowanie razem obiektów, które zdają się poruszać w tym samym kierunku). Fiksacja = integracja przestrzenna + integracja czasowa Percepcja ruchu Wymaga łączenia informacji z poszczególnych spojrzeń. Zjawisko fi zachodzi gdy dwa nieruchome punkty, znajdujące się w różnych miejscach w polu wzrokowym są na przemian włączane i wyłączane w ...