The Macedonian tripartite article PDF

Preview

Summary

The Macedonian tripartite article: a discourse-oriented account* (Barbara Sonnenhauser) 1. The definite article in Macedonian1 Grammars, textbooks and linguistic descriptions usually assume the existence of a postponed ‘tripartite definite article’ in the Macedonian literary language (e.g., Lyons 19...

Description

The Macedonian tripartite article: a discourse-oriented account* (Barbara Sonnenhauser) 1. The definite article in Macedonian1 Grammars, textbooks and linguistic descriptions usually assume the existence of a postponed ‘tripartite definite article’ in the Macedonian literary language (e.g., Lyons 1999: 56, Friedman 2002: 261, Rehder 1998: 337, Weiss 1996: 430, Lunt 1952: 41f, Конески 1996: 228-230, Минова-Ѓуркова 2000: 44f, Тасевска 2007: 51).2 More recently, the analysis of the respective forms – от, ов and он – as ‘articles’ is questioned, mainly on functional and semantic grounds (cf. Тополињска 2006: 9, Mendoza 2004: 172). The present paper will remain agnostic towards that question, neither will it touch upon the issue of how to account for these forms morphologically and syntactically. The focus will rather be on the functioning and the interaction of от, ов and он – they will still be referred to as ‘articles’ – on the text level. Since textbooks and grammars usually cite isolated examples, they fail to recognise the central function of these forms: the introduction of perspectives into the discourse. These perspectives and the question of how they can be accounted for in terms of the semantics of the article forms will be discussed in this paper. 1.1 Deixis Traditionally, the tripartite article in Macedonian is accounted for in terms of spatial and temporal deixis, with от being neutral in this respect, ов expressing the closeness of the denoted object to the speaker and он expressing its remoteness from the speaker, cf. (1): (1)

a. b. c.

човекот (neutral) човеков (proximal) човекон (distal)

The examples in (2) illustrate this function in real life texts: (2)

a. b.

Напиши пред вратана: „Забранет пристап за мажи“! [ВАЦ] Овде ја отварам темава, односно отварам простор, каде ќе ги поместуваме оние постови на членовите, кои ни оставиле силен впечаток.

c.

Твоја волја. Последново време не знам како да разговарам со тебе. [КЧИ]

[http://forums.vmacedonia.com/f33/forumski-tsitati-1652/, 01.03.09]

Because of this deictic component displayed by ов and он, Конески (1996: 229) regards the examples in (3) as infelicitous. In (3a), the request for a second person to hand over a book which is already close to the speaker – indicated by ов – sounds inconsistent according to *

This paper has been presented at the Forth Meeting of the Slavic Linguistic Society 2009 in Zadar. I would like to thank Emilija Crvenkovska, Elena Petroska and Stanislava-Stasha Tofoska for their encouraging comments. 1 Many thanks to Anastasia Meermann for helping me compiling the corpus and Tanja Angelovska for her native speaker assistance. 2 The existence of an indefinite article еден – which will not be discussed here – is controversial (e.g. Weiss 1996, Friedman 2003, Тополињска 1981/1982). The possibility of еден to appear with the definite article, and its impossibility to assume generic interpretations are taken as evidence for it still functioning as numeral. Weiss (1996: 440f), however, cites examples where еден is used in generic and predicative contexts, as well as in contexts in which it is virtually redundant. He still does not want to classify it as indefinite article since it differs too much in semantics and function from indefinite articles of other European languages (1996: 452). Tomić (2006: 56), in contrast, analyses еден as indefinite article, even though it has some diverging uses.

1

him. The same holds for (3b), with the giving of a book which is far from the speaker – indicated by он – to another person: (3)

a. b.

?

даj ми ja книгава на ти ja книгана

?

Within an appropriate context, however, these examples may very well be fine. This can also be seen from examples as (4), where a second person pronoun is combined with the alleged proximal article ов: (4)

a. b.

Милувам секој ден под твојов прозорец да поминам и […] [АПП] Госпоѓо Христова, Вашиов уважен сопруг и јас сме овде поради една многу важна работа. [РКП]

The deictic component of ов and он illustrated in this section is assumed to differentiate both from the deictically unmarked от and is one of the reasons for why both forms are sometimes denied their status as articles. 1.2 Anaphora Despite its deictic component, ов may also be used anaphorically (cf., e.g., Минова-Ѓуркова 2000: 128f) and hence assume a function typical of articles. Accordingly, пилево in (5aii) anaphorically refers to едно пиле in (5ai), as do женава и мажоф in (5bii) and татково in (5biii) to една жена и еден маш in (5bi): (5)

a.

b.

Имаше еден орач и ораше. Орачот си донесе семе. Носејќи семе, летнало от небото (i) едно пиле […] Е, појде, значи, ќе го чека (ii) пилево другиот ден, фториот ден, ќе го чека. [Имаше еден орач …, Видоески 2000: 56] Беше (i) една жена и еден маш. Тије немаа челат и си прат муабет (ii) женава и мажоф. „Д имаме едно дете на ѓаволот ќе му го дам“, го вети (iii) татково. Им се роди дете, тоа расте, порасте и стигна за женене. [Детето и ѓаолот, Видоески 2000: 72]3

In its anaphoric use, the deictic component of ов does not play any role, hence in (5) от would be fine as well. Assuming that the difference is relevant in some way, this suggests a characterisation of ов other than in terms of deixis merely (он cannot be used anaphorically). 1.3 Further interpretations Besides the expression of deixis and anaphoricity, ов and он are ascribed further interpretations, such as expressivity (cf. Тополињска 1974, 2006). Within their specific context, парков and светов in (6a,b) are assigned a slightly positive evaluation, whereas oној, мојон and сватон in (7a,b) suggest a negative evaluation, again induced by the context. (6)

a. b.

Е, како не. Ко-оклку јас што сум бил ге-енерален директор на парков! [ТОД] БЕЖАНИЈА: Кажи нешто убаво.

3

The texts taken from Видоески (2000) pertain to the western group of dialects. Some characteristic features of this group are – besides the preservation of the tripartite article – the ending -т in the 3rd person singular present (e.g. имат instead of има), the loss of intervocalic /в/ (e.g. чоек instead of човек) and the elimination of a vocal with clitics if the following wordform starts with a vocal (e.g. д имаме instead of да имаме), cf. Марковиќ (2002: 17f). Видоески (2000) uses a phonetic transcription (e.g. -оф instead of -ов), which is taken over not in all details here.

2

ИНКАСАТОРОТ: Имав многу жени, а со тебе ми е како прв пат. ПАУЗА. Сите патишта на светов ме враќаат кај тебе. [ДДМ] (7)

a.

b.

Оној, мојон, утринава пак замина. Готви некој штрајк во Перник. Чесен збор, понекогаш ми се чини како да не сум се омажила за маж, како сите жени, туку за - политика, за целата светска политика. [КЧИ] Готово му е се. Одовде до Струга ќе оди со Пандета, сватон твој, а оттаму има и други што ќе одат заедно до Битола. [РКП]

Another possible interpretation of ов and он is possessivity (cf. Цивьян 2005: 143). Interpreting на светов in (8a) as ‘in the world close to me/the speaker’ would make as little sense as interpreting во земјава in (8b) as ‘in the country close to me/the speaker’. Rather, both NPs are interpreted possessively, i.e. ‘my world’ and ‘our country’.4 (8)

a. b.

Не знам што ќе се случи понатаму. Можеби тоа ми се допаѓа. Единствено сигурно нешто на светов е изненадувањето. [ИИП] Во земјава нема случај на заразен од грипот А, кој со голема брзина се шири низ светот. [http://www.novamakedonija.com.mk, 4.5.09]

Due to its unmarkedness with respect to deixis and due to its relation to the other two forms, от may also be interpreted as expressing closeness to the hearer (Конески 1996: 229, Минова-Ѓуркова 2000: 127, Tomić 2006: 56). Конески (1996: 229) illustrates this with the examples in (9): (9)

a. b. c.

на ти ја книгава (оваа до мене) дај ми ја книгана (онаа што ја гледаме двајцата малце понострана) дај ми ја книгата (таа што е до тебе, таа што ја држиш)

In cases where the denoted object can be assumed to be close to the hearer, as in (9c), от may thus be interpreted deictically. This can be seen also in (10), where ‘our stout children’ (нашиве јадри чеда) are opposed to ‘your fragile’ (вашите кревки) such that те can be interpreted as indicating closeness to the addressee: (10)

Ги гледате ли, почитувани граѓани нашиве јадри чеда, со лица црвени како јаболко, наспроти вашите кревки, небаре недохранети градски деца. […] Децава наши имаат мајки што ги родиле, но и кози што ги одржале живи. [ЛСВ]

Конески (1996: 230) summarises this interaction of the three forms as follows: „По таков начин, постоењето нa членовите -ов, -он ја обусловува во споменaтиот случај [cf. (9), B.S.] пространствената нијанса и во членот -от, а од друга страна постоењето на членот -от го обусловува членското значење на -ов и -он, иако е тоа сврзано со пространствената определба.“ This actually amounts to emphasising that the articles need to be analysed within whole texts, i.e. that analyses of isolated examples have to be replaced by analyses of their interaction. This direction of research with its focus on the discourse behaviour of the respective forms is supported also by the various problems arising with traditional analyses. 4

Note the contrast in (8b) between земјава (‘our country’) and светот (‘the world’).

3

2. Problems The first problem related to the tripartite article is its occurrence, which seems to be restricted not only dialectally but also as regards text genres.5 Instances of article variation can be found in novels, but hardly in newspaper texts. In the latter, already lexicalised forms prevail, such as вечерва in (11a) and годинава in (11b). Both are not definite NPs but adverbials as is indicated by their stress pattern: stress is penultimate with adverbials and antepenultimate with definite NPs, i.e. годинава vs. годинава (Минова-Ѓуркова 2000: 128, Lunt 1952: 21). Годинава in (11c) is indeed a definite NP: (11)

a.

Македонија вечерва (20.15 ч.) на „Амстердам арена“ ќе се обиде да извлече поволен резултат со апсолутниот фаворит за освојување на првото место во групата 9 за пласман на СП 2010 година, Холандија. [www.vreme.com.mk, 1.4.2009]

b.

Арно ама, годинава, повторно „ништо од бизнисот“. [www.novamakedonija.com.mk, 10.5.09]

c.

Од почетокот на годинава досега, Владата преку издавање едномесечни записи се задолжи со повеќе од 90 милиони евра. [www.novamakedonija.com.mk, 20.5.09]

As will become clear later on, this variation in occurrence is not arbitrary and dialectal distribution is only part of the explanation. Moreover, there are uses of ов which are neither deictic nor anaphoric, e.g. детево in (12iii). It cannot be deictic, since hints concerning the presence of a child are lacking. It cannot be anaphoric either, as there is no suitable antecedent. Едно дете in (12i) cannot serve as antecedent, since it is too far away and thus has only a low activation grade, and, even more importantly, it is within the scope of a modal operator, irrealis д имаме.6 Hence, it can establish only a ‘short-term referent’ in the sense of Karttunen (1976: 372-377) which exists within a restricted domain – here within the scope of an irrealis predicate – and may be referred to anaphorically by means of a coreferent pronoun within this domain – here, with the pronoun го: (12)

[…] „Д имаме (i) едно дете на ѓаволот ќе му го дам“, го вети татково. Им се роди (ii) дете, тоа расте, порасте и стигна за женене. „Море чојку, рече женава, треба да го жениме (iii) детево.“ [Детето и ѓаолот, Видоески 2000: 72]

Another highly problematic notion is that of ‘the speaker’ which is central in traditional accounts taking deixis as crucial feature of ов and он. Regarding the speaker as the basis for article use, the variation between змијата and змијава in (13) can hardly be accounted for. Obviously, it is one and the same snake within one and the same situation that is being talked about. Why should it be closer to the speaker in (13iii) and (13iv) than in (13iv) and (13v)?7 (13)

[...] Пиштит нешто пред огнот добога. Пришол овчарот. […] Кога видел, (i) змија пиштит. Станал је угаснал околу (ii) змијата. Му велит (iii) змијава: „Што ме куртули од огнов, што сакаш бакшиш да ти да?“ „Што има ти бакшиш да ми

5

Instances of он are especially hard to find, since this form seems really constrained to the spoken vernacular of the respective dialect areas (cf. Тополињска 2006: 13, Минова-Ѓуркова 2000: 128). Therefore, this paper relies mainly on examples with ов to account for the opposition of от and ов/он. 6 This contradicts Weiss’ (1996: 439) assumption that еден has always widest possible scope within the sentence, i.e. that it can be neither within the scope of a quantifier or a modal operator nor any other worldconstructing predicate. 7 The use of от in (13ii) indicates anaphoric reference to змија in (13i).

4

даеш?“ „Сакај ти – рекла (iv) змијата – па ќе вида“. Рече овчарот: „Ништо нејќи друго, само јазик да разбера кое како зборит“. (v) Змијата рече: „Ако сакаш јазик да знаеш, камо в уста да ти дуфна“. „Е не – рече – ми е страф, ќе ме укасаш“. „Ако ти е страф, дај го кафалот, нис кафал ќе ти дуфна“. И дуфнала. И рече (vi) змијава: „Оа ќе ти кажа, ќе знаеш јазик, ама ако кажеш другему, ќе умреш.“ [Немушти јазик, Видоески 2000: 48f]

The problems with traditional accounts pointed out in this section illustrate the need for a different account of the Macedonian tripartite article, one that considers also the distribution of the respective forms on the text level. With the exception of Цивьян (2005) the possibility – and necessity – of such a discourse-based approach has remained unnoticed so far. 3. The text level As regards the use of articles within non-dialogical texts, different instantiations of ‘the speaker’ have to be distinguished. Цивьян (2005) distinguishes between the narrator conveying the text and the persons speaking within the text.8 As conveyer of the text, the narrator basically has no possibility of changing the text of the person, but may define his own position as being within or outside the text (Цивьян 2005: 143). Among the means to achieve this positioning are direct and indirect speech, evidential forms – and the choice of articles. In this section it will be show how article variation serves to distinguish persons within the text, to distinguish perspectives and to differentiate text levels. In (14), there seems to be one main character only, denoted by чоек. However, the context suggests that it is actually two different persons. Despite this lexical uniformity as regards their denotation, they can still be differentiated – by means of article variation. On closer inspection the variation between ов and от appears to be not accidental but as strategy to distinguish чоек1 marked with ов from чоек2 marked with от:9 (14)

Имаше еден чоек1 богат и c имаше една жена уба. И с имаше две дечина машки. Ама на чоекоф1 коа ќе легне да спије и на сонот некојси чоек2 му доаѓал и му викал: пријателе, у жиотот твој имаш една сиромашнија голема што не постои, само дали сакаш на старос дали на младос? И чоекоф1 не смеел да се рещи ништо. Неколку вечера така му се јавуело. Еден ден чоекот1 с увилил, с угајлел и жената го прашала […]. И така чоекоф1 и рекол на жената […]. И жената му вика […]. И чоекоф1 легнал да спије и одма му дошол чоекот2 па го прашуе, рече: „Што напраи ти?“ И овој [=чоек110] одгоори: „Поарно нека биде сега него после.“. И чоекоф1 почна да дава кому нива, кому ливада […]. Кога стана сабајле сиромајоф1 и ја тражи жената, ја нема […] И чоекоф1 вище кисина по пат […] [Среќата се враќа, Видоески 2000: 46f]

Whereas the article variation in (14) serves to distinguish persons (or rather: referents), it serves to differentiate perspectives in (15) and (16). Referring to ‘the speaker’ the variation between годинава in (15i) and in годинатa (15ii) can hardly be accounted for, especially given that it is one and the same year that is being talked about. A closer look on the context 8

Cf. also Ducrot (1996: 56) who regards the notion of ‘the speaker’ as „extremely confused“, i.e. as a notion „which covers a number of wholly different ideas“. He distinguishes three possible instantiations of ‘the speaker’: the producer of an utterance (the producer is irrelevant for linguistic analyses), the locuteur who is responsible for the utterance (the locuteur is indicated by forms of the first person, Ducrot 1996: 62), and the énonciateur as origin of the perspectives of an utterance (Ducrot 1996: 68). 9 Note that жена is marked with от only. This indicates her location in the background of the story plot. 10 Being used anaphorically, the demonstrative овој refers to a referent which is not in the current focus of attention (cf. Diessel 1999: 96). It hence excludes the topic of the preceding discourse (i.e. чоек2) as possible antecedent, and instead refers the less topical чоекоф (i.e. чоек1).

5

reveals, however, that this year is looked upon from different perspectives: in (15i) it is the perspective of the administration (владата […] признае дека), whereas in (15ii) it is a more general, more outside perspective – the perspective of the author: (15)

Владата конечно реши да признае дека буџетот (i) за годинава бил преамбициозен и дека буџетските расходи мора да се приспособат, односно дека мора да се штеди. Среќна околност е што изборите за локалните и за претседателските избори не беа (ii) кон крајот на годината бидејќи граѓаните, а пред се стопанствениците можеби ќе требаше дотогаш да чекаат Владата да усвои ребаланс на буџетот и да ги најави толку долго очекуваните антикризни мерки. [www.novamakedonija.com.mk, 24.4.09]

The same holds for (16), where случајов indicates the perspective of господин Гидеон, again accompanied by a lexical hint – почна да и објаснува […] дека – at this embedding: (16)

Господинот Гидеон во тој миг премина на еден доверлив тон, со снижен глас почна да и објаснува, како да открива некаква голема тајна, дека во случајов може да се искористи една постапка […] [СМК]

That the change of perspective from the author to a person is indeed achieved by the article alone is illustrated in (17), where последниве четириесетина години indicates Мазарена’s perspective without any lexical indication of embedded perspective: (17)

Три месеци по смртта на чичкото доби едно големо, официјално писмо. Значи - наследство! Е, ама, на тоа Мазарена Сета повеќе никогаш нема да наседне! До гуша и’ се сите тие оставнински постапки, и преку нос, и преку глава! Последниве четириесетина години била најмалку на петнаесетина такви отворања на тестаменти. [СМК]

In (15)–(17), the article variation is located on the level of the narrator. By changing from от to ов, he changes his omniscient, i.e. authorial, perspective to a restricted, i.e. personal, one and thereby locates himself within the text. In (18), the article variation is found on both the level of the narrator and the level of the persons: кобилата in (18ii), кон’ов in (18iii), кобилаа in (18iv), кобилата in (18v) and кобилата in (18vii) pertain to the level of narrator, whereas кобилата in (18vi), кобилата in (18viii) and кон’ов in (18ix) pertain to the level of the person, i.e. маж. The latter two illustrate the use of articles focused upon in traditional accounts: the speaking person – маж – denotes an object not close to him (one can infer even closeness to the addressee), кобилата, as opposed to an object close to him, кон’ов, prompting his wife to get off her horse (от кобилата) and get on his (на кон’ов): (18)

И му викат жена му [...]: „Мажу, ќе ме водиш на гости кај татка“. „Д...