Wettige zelfverdediging PDF

Preview

Summary

Download Wettige zelfverdediging PDF

Description

Inleiding In de huidige Belgische wetgeving is noodweer opgenomen als een rechtvaardigingsgrond. Indien deze verdediging wordt aanvaard door een rechter dan zal de straf volledig komen te vervallen. Volgens art. 416 Sw. zal iemand niet schuldig bevonden worden aan een misdaad of wanbedrijf indien de slagen en verwondingen of de doodslag gebruikt werden om zichzelf of een andere persoon te verdedigen. Daarnaast kan een dader ook art. 417 inroepen als hij een vermoeden heeft dat zijn eigen veiligheid of die van een ander in gevaar is en hij zich verdedigd. Hiervoor zijn door de wetgever 2 gevallen beschreven in het strafwetboek. Ofwel kan art. 417 Sw. ingeroepen worden wanneer er wordt ingebroken in een bewoonde woning gedurende de nacht. Ofwel kan het artikel ingeroepen worden wanneer men zich verdedigt tegen daders van diefstal of plundering met geweld tegen personen. Niet alleen België heeft wetgeving over noodweer. Volgens art. 2 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens wordt het recht op leven beschermt. In dit artikel wordt uitdrukkelijk gezegd dat niemand van het leven mag beroofd worden. Hierop zijn volgens het tweede lid van dit artikel enkele uitzonderingen indien het geweld absoluut noodzakelijk is. Volgens art. 2 §2 a mag iemand geweld gebruiken ter verdediging van wie dan ook tegen onrechtmatig geweld. Volgens sommige politieke partijen is de huidige wettelijke basis voor noodweer als rechtvaardigingsgrond niet toereikend genoeg. Zij willen art. 72 Sw., dat tegenwoordig is opgeheven, terug invoeren. Dit willen ze vooral zodat het weer mogelijk wordt om noodweer te kunnen inroepen bij het gebruik van geweld om goederen te verdedigen. Hierbij baseren ze zich op wetgeving uit buurlanden zoals Nederland en Duitsland waar dit wel mogelijk is. Theoretische toelichting Naast de gronden opgenomen in art. 416 en 417 Sw. zijn er geen andere rechtvaardigingsgronden in de Belgische wetgeving die men kan inroepen om vrijgesproken te worden van geweld tegen personen. De plaatsing van deze twee artikels zorgt er ook voor dat niet om het even welk geweld kan vrijgesproken worden. Doordat de wetgever ervoor gekozen heeft deze twee artikels in boek twee te plaatsen kan men zich enkel verdedigen wanneer men bedreigd wordt met doodslag of slagen en verwondingen. Doordat ze niet in boek één van het strafwetboek staan kunnen ze niet worden ingeroepen bij noodweer van goederen. Toch zijn er situaties die alhoewel ze niet onder art. 416 en 417 Sw. vallen op een alternatieve manier binnen de Belgische wetgeving kunnen worden opgelost. Volgens art 71 Sw. zal het misdrijf vervallen indien de dader gedwongen werd door een macht die hij niet kon weerstaan. Door de morele dwang die de dader onderging was hij niet meer instaat te weten wat hij deed. Deze schulduitsluitingsgrond zorgt ervoor dat de straf vervalt en zo kan het slachtoffer zich ook niet meer burgerlijke partij stellen. Daarnaast kan een dader ook terugvallen op art. 411 Sw., en dit met betrekking tot uitlokking. Indien het geweld een gevolg was van zware gewelddaden tegen hem kan de rechter hier rekening mee houden. Dit artikel is een verschoningsgrond waardoor de dader strafvermindering kan krijgen. Hierbij blijft het

misdrijf echter bestaan en kunnen er dus wel burgerlijke gevolgen aan gekoppeld zijn. Wetsvoorstel Vlaams Belang Het voorstel van Vlaams Belang is er vooral op gemaakt kleine zelfstandigen te beschermen. Hierbij moet men denken aan de gewelddadige juweliersovervallen waarbij de juwelier geweld gebruikte om zijn goederen te beschermen. Volgens deze partij is de huidige interpretatie van noodweer door de Belgische wetgeving veel te eng. Er moet volgens hen een mogelijkheid zijn tot een ruimere interpretatie van noodweer in uitzonderlijke situaties. Hierbij denken zij aan iemand die zijn goederen bijvoorbeeld beschermt in situaties waar de ordediensten niet op tijd zouden aankomen. Hun wetsvoorstel houdt in dat art 72. Sw. terug wordt ingevoerd. In dit artikel is niet enkel het gebruik van geweld tegen personen gerechtvaardigd uit zelfverdediging of om anderen te verdedigen, ook goederen mogen onder dit artikel beschermd worden. Met de herinvoering van dit artikel zou er terug een rechtvaardigingsgrond zijn om goederen met geweld te beschermen. Daarnaast wilt de partij ook een toevoeging doen aan art 72. Sw in de vorm van noodweerexces. Hierdoor wordt het gebruik van geweld door een hevige gemoedsverandering een schulduitsluitingsgrond. Is er nood aan artikel 72 Sw.? Op de eerste plaats zou de herinvoering van dit artikel conflicterend zijn met art. 2 EVRM die geweld tegen personen enkel toestaat in het geval dat de dader of een andere persoon bedreigd wordt. Onder geen enkel geval laat het EVRM toe dat geweld gebruikt wordt om goederen te beschermen. Daarnaast zijn er reeds artikels in het Belgische rechtssysteem die bescherming bieden aan daders ook indien het gebruikte geweld niet onder art. 416 of 417 Sw. zou vallen. Het voorstel van Vlaams Belang om noodweerexces in te voeren lijkt overbodig. Dit wordt al reeds opgevangen door art. 71 Sw. in het huidige wetsboek. In het huidige artikel wordt reeds gesproken van morele dwang als schulduitsluitingsgrond. Door dit bestaand wetsartikel lijkt er geen nood te zijn aan een extra toevoeging die ook voor schulduitsluiting zou zorgen. Daarbij komt dat het wetsvoorstel er voor kiest noodweer terug te verplaatsen van boek 2 naar boek 1. Dit zorgt ervoor dat de wet een zeer ruime interpretatie krijgt en op zowat elke situatie zou kunnen toegepast worden. Volgens mij is dit zelfs contradictorisch omdat ook Vlaams Belang in zijn wetsvoorstel aangeeft dat noodweer enkel kan in uitzonderlijke situaties. Hieruit volgt dat de herinvoering van art. 72 eerder een stap terug in de tijd is en zeker geen vooruitgang van de wetgeving zou betekenen. Maar er is op dit moment een lacune in de wet als het erop aankomt personen te beschermen die in extreme situaties overgaan tot het gebruik van geweld. Beide art. 71 en 411 Sw. die tegenwoordig kunnen gebruikt worden bij de verdediging van geweld in zulke situaties zijn overgeleverd aan de mening van de rechter. Deze moet

zelf bepalen of er in een bepaalde situatie sprake is van morele dwang of uitlokking. Hierdoor is de rechtszekerheid voor een dader in zo’n situatie klein en de verontwaardiging van het volk begrijpelijk. Volgens mij zou het een beter idee zij het bestaande art. 417 Sw. uit te breiden. In dit artikel staan nu al twee uitzonderingen waarbij een persoon gerechtvaardigd is om geweld te gebruiken omdat het redelijk is om aan te nemen dat het eigen leven of het leven van andere in gevaar is. Hierbij zou er een toevoeging kunnen zijn aan dit wetsartikel dat ingaat op stress gerelateerde situaties. Het zou hier bijvoorbeeld over een vorm van noodweerexces gaan waarin duidelijk de vereiste elementen beschreven staan die genoodzaakt zijn om ervan te kunnen spreken. Dit zou ervoor zorgen dat voor deze uitzonderlijke situaties meer rechtszekerheid bestaat die niet enkel onderhevig is aan de mening van een rechter. Besluit Alhoewel dat Vlaams Belang gelijk heeft in zijn wetsvoorstel dat de huidige wetgeving in België in verband met noodweer niet toereikend is, is hun voorstel veel te algemeen. Ze gaat in op fundamentele rechten in Europe en lijkt eerder een stap in de verkeerde richting. Art. 72 zou veel te algemeen zijn en op te veel situaties van toepassing zijn. Daarom lijkt het mij beter om wel rekening te houden met deze uitzonderlijke situaties maar deze in te kaderen in de huidige wetgeving....