Ankara Gezi Rehberi PDF

Preview

Summary

ANKARA Haydarpaýa-Ankara; BoĀazköy, Höyük, Sivrihisar ve çevresi, Çankñrñ, Yozgat, vs. GEZā REHBERā Ernest Mamboury Galatasaray Lisesi ÖĀretmeni, āstanbul — Bu eser Türkiye āçiýleri BakanlñĀñ ve Ankara ValiliĀi’nin katkñlarñyla yayñmlanmñýtñr. — FRANSIZCA 2. BASIMI Güncellenmiý Baskñ, AĀustos 1934....

Description

ANKARA Haydarpaýa-Ankara; BoĀazköy, Höyük, Sivrihisar ve çevresi, Çankñrñ, Yozgat, vs.

GEZā REHBERā Ernest Mamboury Galatasaray Lisesi ÖĀretmeni, āstanbul

— Bu eser Türkiye āçiýleri BakanlñĀñ ve Ankara ValiliĀi’nin katkñlarñyla yayñmlanmñýtñr.

—

FRANSIZCA 2. BASIMI Güncellenmiý Baskñ, AĀustos 1934. 200 fotoĀraf, harita, plan, vs. 1

Ankara Üniversitesi Yayñnlarñ No: 412 Ankara Çalñýmalarñ Araýtñrma ve Uygulama Merkezi (ANKAMER) Yayñn No: 1 Bu eserin yayñn haklarñ yalnñzca Türkiye āçiýleri BakanlñĀñ’na (Ankara) aittir. Tüm basñm, yeni basñm, uyarlama ve çeviri haklarñ saklñdñr.

— Bu kitap Prof. Dr. M. Emin Özcan danñýmanlñĀñnda Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-CoĀrafya Fakültesi, Fransñz Dil ve Edebiyatñ Anabilim Dalñ araýtñrma görevlilerinden oluýan bir çeviri kurulu tarafñndan Türkçeye çevrilmiýtir:

— Çeviri Kurulu: Editör: Araý.Gör. Dr. ÇaĀrñ EroĀlu Çevirmenler: Araý.Gör. Fatma Akbulut Araý.Gör. Fatih Aynacñ Araý.Gör. Nurcan Güren Araý.Gör. Emine Güzel Araý.Gör. Ayýe Kaygun Araý.Gör. Ahmet Özkan Araý.Gör. Pñnar Sezgintürk Araý.Gör. Ayýe Tomat Araý.Gör. Ece Yassñtepe Araý.Gör. Ceylan Yñldñrñm Kapak Tasarñmñ ve Sayfa Uygulama : Ankara Üniversitesi Basñmevi ISBN: 978-605-136-149-9

Baskñ Yeri: Ankara Üniversitesi Basñmevi āncitaýñ Sokak No.10, 06510, Beýevler/Ankara Tel: 0312-213 66 55 Basñm Tarihi: 30.06.2014

2

SUNUú āsviçreli bilim adamñ ve araýtñrmacñ Ernest Mamboury tarafñndan yazñlan ve Ankara’nñn ilk tanñtñm rehberi olan “Ankara Guide Touristique” bugüne kadar Fransñzca’dan Türkçe’ye çevrilmeyi beklemiýtir. Turizmde tanñtñmñn önemi hepimizce bilinmektedir. YayñmlandñĀñ yñllarda dilimize çevrilmiý bir rehberin, Ankara’nñn tanñtñmñna büyük katkñ saĀlayabileceĀi hususunda tereddüt bulunmamaktadñr. āçiýleri BakanlñĀñ tarafñndan ilk baskñsñ 1933 yñlñnda gerçekleýtirilen rehber, seksen yñl sonra Ankara Üniversitesi tarafñndan dilimize çevrilmiý, Ankara ValiliĀi tarafñndan da bastñrñlmñýtñr.

O yñllarñn Ankara’sñnñ merak edenler ve araýtñranlar için çok iyi bir kaynak olacaĀñna inandñĀñm bu rehberin, ilgilenenlere yararlñ olmasñnñ dilerim. Alâaddin Yüksel Ankara Valisi

3

Ankara, büyük bir adamñn görüýlerinden güç alan ve iyi niyetli bir halk tarafñndan desteklenen Hükümet iradesinin neler yapabileceĀini kanñtlamaktadñr. Ernest Mamboury, 1933

SUNUú Ankara’nñn ilk üniversitesi olan ve onun adñnñ taýñyan Üniversitemiz, Baýkentimize olan vefa borcunu, bir nebze de olsa ödeyebilmek amacñyla, “Ankara Çalñýmalarñ Araýtñrma ve Uygulama Merkezi”ni (ANKAMER) kurmuýtur. Adñ geçen Birimimiz, Ankara’ya iliýkin birçok alandaki inceleme ve araýtñrmayñ büyük bir özen ve titizlikle yürütmektedir. Merkez Yönetimi, Ankara’nñn Baýkent oluýunun 90. Yñlñ etkinlikleri çerçevesinde, Ernest Mamboury tarafñndan ilk kez 1933 yñlñnda Fransñzca olarak kaleme alñnmñý olan “ANKARA Guide Touristique” adlñ yayñnñ Türkçeye çevirterek geniý kitlelere ulaýtñrñlmasñnñ amaçlamñýtñr. Bu çeviri, söz konusu amacñn ürünüdür. Yayñn, gerek Cumhuriyet öncesi gerek Cumhuriyetin ilk 10 yñlñndaki Ankara’nñn ve yakñn çevresinin tarihi ve turistik yerlerini çeýitli çizim ve özgün fotoĀraflarla ayrñntñlñ bir biçimde sunmaktadñr. Ayrñca bu kitap, bir gezi rehberi olmanñn ötesinde Cumhuriyet döneminin ilk kazñlarñnñ da kapsamlñ ve tartñýmalñ bir biçimde tanñtmaktadñr. Bugün kitaplñklarda hatta resmi arýivlerde ender olarak bulunabilen “Ankara Gezi Rehberi”, içerdikleriyle özgün bir bilimsel çalñýma özelliĀi de göstermektedir. Ankara Üniversitesi olarak, bu eseri Dilimize çevirterek ANKAMER’in ilk yayñnñ olarak genelde Türk, özelde Ankara halkñna kazandñrmanñn gururunu taýñmaktayñz. Tarihe mal olmuý olan bu önemli yapñtñ topluma kazandñrma yolunda izinlerini esirgemeyen āçiýleri BakanlñĀñna ve katkñlarñ ile bizlerle iýbirliĀi yapmñý olan Ankara ValiliĀine Üniversitem adñna teýekkürlerimi sunmayñ bir borç bilirim. Ayrñca kitabñn yayñnlanmasñ aýamasñnda baýta ANKAMER Müdürü Prof. Dr. Aliye Öztan olmak üzere Merkez Yönetim Kurulu üyeleri ve kitabñn çevirisi için Prof. Dr. M. Emin Özcan ile katkñ saĀlayan Araýtñrma Görevlilerine teýekkür ederim. Prof. Dr. Erkan ābiý Ankara Üniversitesi Rektörü

5

YAZAR HAKKINDA KISA BāLGā Ernest MAMBOURY (1878-1953)

1878 yñlñnda āsviçre’de Nyon’da doĀan Ernest Mamboury eĀitimini Nyon Koleji, Lozan’da École Normale’i ve Cenevre’de École des Arts Industriels’i bitirerek tamamlar. Daha sonra çalñýmalarñna bir süre Paris’te Académie Julian’de devam eder. Lozan’da resim öĀretmenliĀi yaparken 1899’da gezmek için izinli olarak āstanbul’a gelir. Kentin hem tarihi eserlerini inceler hem de farklñ yerlerinin resimlerini çizmeye o kadar kapñlñr ki iýinden ayrñlarak āstanbul’a yerleýir. Baýta Galatasaray Lisesi olmak üzere çeýitli eĀitim kurumlarñnda Fransñzca, Resim ve Geometri öĀretmenliĀi yapar. EĀitmenliĀinin yanñ sñra, ünlü arkeolog ve sanat tarihçileri tarafñndan yapñlan kazñlara, araýtñrmalara ressam ve topograf olarak katñlñr. Bu araýtñrmalarda pek çok alanñn ve eserin belgelemesini yapar. Ayrñca kent tarihlerini de içeren rehberler hazñrlar. Bunlardan ilki olan “Constantinople Guide Touristique” 1925 yñlñnda yayñmlanñr. Bu kitap hemen Osmanlñca, daha sonraki yñllarda āngilizce olarak basñlñr.

āstanbul’a ait bu kitabñn büyük bir ilgi görmesi üzerine, āçiýleri BakanlñĀñ Mamboury’den Ankara ile ilgili bir rehber hazñrlamasñnñ ister. Böylece ortaya çñkan “Ankara Guide Touristique” 1933’te yayñmlanñr. Kñsa sürede tükenen kitabñn 1934 yñlñnda ikinci basñmñ yapñlñr. Yedi bölümden oluýan 314 sayfalñk bu kitap Ankara’nñn Cumhuriyet öncesi tarihinin yanñ sñra Cumhuriyet’in ilk 10 yñlñndaki yapñlanmasñnñ da içerir. Ayrñca Ankara ilinin tamamñ ve Orta Anadolu’nun önemli tarihi yerleýmelerine iliýkin ilk kapsamlñ rehberdir. Kitapta baýta Ankara Kalesi’nin ilk planñ olmak üzere pek çok yapñnñn yazar tarafñndan hazñrlanmñý planlarñ özgün fotoĀraflarla birlikte sunulur. Ankara ve çevresinin arkeolojik, tarihi ve turistik yerlerinin tanñtñlmasñnñ amaçlayan kitabñn bu özellikleri günümüzde bir tarihi belge niteliĀi taýñmaktadñr. Ernest Mamboury’nin Bizans ve Türk sanatñ ile ilgili yayñnlarñ da bulunmaktadñr. 1953 yñlñnda āstanbul’da yaýamñnñ yitirmiý olan Mamboury’nin mezarñ Feriköy Protestan mezarlñĀñndadñr. 7

Ekselanslarñ Gazi Mustafa Kemal Paýa, Cumhurbaýkanñ ve

Ekselanslarñ úükrü Kaya Bey āçiýleri Bakanñ

9

Gardan Ankara Manzarası

Foto. Sébah & Joailler

REHBERāN GENEL PLANI 1. Bölüm ÇEúāTLā PRATāK BāLGāLER Giriý ................................................................................... 14 Turistlere tavsiyeler.............................................................. 20 Ankara’ya varñý ................................................................... 21 Ankara’da yaýam koýullarñ ................................................... 22 2. Bölüm GENEL BāLGāLER 1. CoĀrafi, iklimsel, zirai ve endüstriyel bakñý ......................... 43 2. Tarihsel bakñý.................................................................. 55 3. TopoĀrafik taslak............................................................. 75 4. Demografik bakñý............................................................. 91 5. Sanatsal bakñý ................................................................. 94 6. Zamandizinsel tablolar .................................................... 97 7. Çeýitli istatistikler .......................................................... 103 3. Bölüm HAYDARPAúA’DAN ANKARA’YA Anadolu demiryolu hattñ .................................................... 109 4. Bölüm úEHRāN VE ÇEVRESāNāN ZāYARETā āÇāN PRATāK BāLGāLER Hareket noktalarñ ve güzergahlar......................................... 129 5. Bölüm úEHRāN ANIT VE SāT ALANLARININ AÇIKLAMALI RESāMLā DāZāNā ........................................................................................ 141 6. Bölüm ANKARA úEHRāNāN ÇEVRESā ........................................................................................ 269 7. Bölüm Bibliografya ...................................................................... 307 Resimler ........................................................................... 311 āçindekiler ......................................................................... 315 Banka ve ticari ilanlar ........................................................ 319

11

I. BÖLÜM ÇEúāTLā PRATāK BāLGāLER Turistler için tavsiyeler Ankara’ya varÕŧ Ankara’da yaŧam koŧullarÕ

13

I. BÖLÜMÜN ÖZETā GÜNÜMÜZDE ANKARA Ankara’yñ hangi mevsimde ziyaret etmek gerekir? Turistler için tavsiyeler. Türkiye’ye hareket. Türkiye’ye varñý. Ankara’ya varñý. Hamallar. Tarifeler. Bagaj Tarifeleri. Gar’dan ýehrin görünümü. Konuýulan diller. Rehberler-tercümanlar. Para birimi. Geçici ikamet iýlemleri. Türk alfabesi. Otomobiller, taksiler. Otobüsler. Oteller. Restoranlar. āçecekler. Posta-telefon-telgraf. Posta, telefon ve telgraf tarifeleri. Hamamlar. Tiyatro. Konserler. Konferanslar. Sergiler. Sinemalar. Bahçeler. Spor Parkñ. Stadyum. At EĀitim Alanñ. Elçilikler ve temsilcilikler. Bankalar. ābadethaneler. Hastaneler. Bakanlñklar. Vilayet ve Genel yönetimler.

Ankara, 1923

Eski ýehirde bir sokak

Foto. E. Mamboury

14

GÜNÜMÜZDE ANKARA Ankara’ya gelen bir yabancñ, sarp kanyonlarñn ve kñraç, bakñmsñz ovalarñn arasñndan geçen uzun bir güzergâhñn pekiýtirdiĀi pek çok karamsar düýünceyle sñnñrlandñrñlñr ve bu düýünceler yabancñyñ, Ankara’yñ çok sñnñrlñ yaýam koýullarñna sahip zavallñ bir kasaba olarak görmeye yöneltir. Bu yabancñ belki de Ankara’da hiç bulunmamñý üstelik kendisine: “ –Ankara’ya mñ gidiyorsunuz? Ah! úehrin zorluklarñnñ göreceksiniz. Ankara’da iyi otel ve su yok, üstelik sñtma var, hiçbir ýey bulunmuyor, her ýeyi āstanbul’dan getirtmek gerekiyor.” Vs. diyecek birkaç adamcaĀñza rastlayacaktñr. Bu kötü niyetli eleýtirmenler, haksñz yere, yeni baýkente karýñ, oldukça muhalif bir anlayñý yaratñrlar. Ankara, büyük bir adamñn görüýlerinden güç alan ve iyi niyetli bir halk tarafñndan desteklenen Hükümet iradesinin neler yapabileceĀini kanñtlamaktadñr. *** 1923. Ankara yeni Cumhuriyet’in baýkenti olur; yeterli bina yoktur, bakanlñklar derme çatma binalarda hizmet vermektedir, genel idareler, bankalar ve diĀer yönetimler çoĀunlukla kerpiç evlere yerleýmiýtir, üst düzey görevliler yñkñk dökük konutlarda görev yaparlar, Cumhurbaýkanñ ise mütevazñ bir konutta oturur. Tesadüfen Ankara’ya gelen yabancñlar temiz olmayan hanlarda kalñrlar, sñtma tüm nüfusu inletmektedir, yanmñý kül olmuý semtler ise sonsuza dek ölü kalacakmñý gibi görünür. ***

1931. Bir sihirli görünmez deĀnek her ýeyi deĀiýtirdi. Gardaki 40.000 m²’lik bataklñk alan kurutuldu ve sñtma hastalñĀñ yok oldu, bir geniýleme planñ oluýturuldu, eski ýehrin bir ucundan diĀerine Hausmann’ñnkilere benzeyen çalñýmalar baýlatñldñ. 4000 ev inýa edildi ve 4000 tane daha inýa edilecek.

Ankara 1933 Gazi Bulvarñ

15

Bir zamanlar ölülerin yattñĀñ yerlerde gerçek kamu binalarñ yükseldi; tüm bakanlñklar geniý alanlara yerleýtirildi, görkemli bir CumhurbaýkanlñĀñ Köýkü inýa edildi; bankalar ise hakiki hizmet binalarñ inýa ettirdi;

SaĀlñk BakanlñĀñ

Foto. Sébah & Joailler

çok sayñda otel, konaklama sektörüne, bir baýkentten beklenen rahatlñĀñ sunan iyileýtirmeleri yerine getirerek kapñlarñnñ hizmete açtñ, büyük okullar inýa edildi, Yeniýehir, Cebeci, Çankaya, Çankñrñ Kapñ, Gar vs. yakñnlarñnda birçok semt oluýtu. Yanan semtler yeni yapñlarla donatñlñyor, bu coýkulu yeni yaýam biçimi sñnñr tanñmayan faaliyetlerini her yerde sürdürüyor. YoĀun siyasi döneminden sonra Ankara, hummalñ bir yapñlaýma dönemi yaýñyor, çok yakñnda üçüncü büyük dönüýümünü yaýayacak: Bu, düýünsel yaratñlara, büyük iktisadi ve endüstriyel giriýimlere ve ulusal refaha elveriýli olaĀan bir dönem olacak.

Merkez Bankasñ

16

Mimar Prof. Holzt Mayster

Çankaya’da bir köýk

ANKARA’YI HANGā MEVSāMDE ZāYARET ETMEK GEREKāR?

āý için Ankara’ya gelen birçok ziyaretçi çoĀu zaman, seyahat edecekleri mevsimi seçmek olanaĀñna sahip deĀildir. Ancak bunun hiçbir önemi yok, zira Ankara her mevsimde güzel ve ilginçtir. Bununla birlikte, sñcaklardan rahatsñz olanlar için Ankara’yñ ilkbahar ya da sonbaharda ziyaret etmek en iyisi olacaktñr. ālkbaharda Anadolu yeýildir ve canlñ renklere bürünür; ekili alanlar ve çiçeklenmiý meralarla bezenmiý Ankara çevresi Fransa’nñn Jura bölgesinin büyüleyici bir köýesini andñrñr. Sñcaklñk katlanñlabilir derecede olacak, sonsuz semaya hemen hemen her zaman sadñk olan güneý olaĀanüstü güzellikteki ñýñĀñnñ geçmiýin hatñralarñna ödünç verecektir. Ankara, adeta vñzñldayan bir arñ kovanñ gibi, hayat dolu olacaktñr: Millet Meclisi toplantñlar yapacak, oteller tñka basa dolu olacak, toplumun yüksek tabakasñ, katñlñmñ ile sanat ve spor etkinliklerini onurlandñracaktñr. Ankara’da ilkbahar araba gezintilerinin mevsimidir. Haziran ayñnda Ankara, gölgede 34-35 derece sñcaklñk ile çoktan yaz mevsimine girmiýtir; meclis kñsa bir süre sonra tatile çñkacak ve milletvekilleri civardaki evlerine çekilecek, yabancñ diplomatlar ile hali vakti yerinde olanlar āstanbul BoĀazñ’na taýñnacaklardñr; Ankara halkñ, “baĀlara” yani ýehrin yakñnlarñnda, biraz yüksekte bulunan ve harika üzümlerin yetiýtiĀi köylere gidecektir. Bu dönemde, sanat ve spor yaýamñ ölür, toplantñlar ve kabul törenleri ertelenir, oteller boýalñr, idari iýleri yürütmek için sñnñrlñ bir personel yeterli olmaktadñr. Bununla birlikte, bir yabancñ 17

Evkaf Vekâleti Binasñ

yaz mevsiminde korkusuzca Ankara’ya gelebilir, çünkü sñcaklñklarñn kuvvetli olmasñna raĀmen hava kurudur ve insanlar terlemez, geceler ise serin geçer. āýte bu dönem, pek çok ünlü kentin izinde, ülkenin bir ucundan diĀerine araba ile yolculuk edebilecek zamandñr. Yeri gelmiýken, Ankara dñýñna çñkmak zorunda kalan yabancñ bir turistin her iki günde bir, bir kez kinin tableti almasñ oldukça faydalñ olacaktñr. āýte sonbahar. Yavaý yavaý herkes evine döner ve hayat olaĀan seyrine geri dönmeye baýlar. At yarñýlarñ, maçlar, toplantñlar ve konserler tüm hñzñyla devam eder; hava gezintiler için elveriýli, ancak günler kñsadñr; yine de sonbahar, ilkbaharñn yerini tutmaz. Ve iýte kñý mevsimi. āstanbul sis ve nem içinde iken Ankara’da hava soĀuk ve kurudur, kar yaĀar ve topraĀñ bembeyaz bir örtü kaplar. Güneý hemen hemen her zaman parñldar ve hoý bir sñcaklñk verir. Millet Meclisi görevine döner ve sosyal yaýam canlanñr; konserler, tiyatro oyunlarñ, konferanslar birbirini izler, kabul törenleri çakñýñr. Ankara’da kñý mevsimi oldukça güzel geçer.

Hñfzñssñhha Enstitüsü 18

Foto. Sébah & Joailler

19

Kñzñlay Binasñ

TURāSTLER āÇāN TAVSāYELER

TÜRKāYE’YE HAREKET Türkiye’ye gitmek ve Ankara’yñ ziyaret etmek isteyen bir ziyaretçi pasaport iýlemleri, geçici ikamet koýullarñ vs. gibi konularda bilgi edinmelidir. Bu iýlemler deĀiýebilir nitelikte olduĀu için yolcularñn Türk Konsolosluklarñ’na, āstanbul’da Adalet Han No. 17-18 adresindeki Türkiye Gezi Kulübü’ne veya seyahat acentelerine ivedilikle baývurmalarñnñ tavsiye ediyoruz. Türkiye Gezi Kulübü, Uluslararasñ Turizm DerneĀi’ne üye olduĀu için Türk gümrük yetkilileri araba ile seyahat eden turistlerin üçlü gümrük belgelerini kabul etmektedir. TÜRKāYE’YE VARIú Avrupa’dan gelen ve Ankara’ya gitmek isteyen bir yolcu yolculuĀunu öncelikle āstanbul’a kadar düzenlemelidir. Bu yolcu, āstanbul’a denizyolu, demiryolu ya da havayolu ile ulaýabilecektir, yaýayacaĀñ tek sorun seçim yapmak olacaktñr. āstanbul’a vardñktan sonra, bir tekne onu Karaköy āskelesi’nden (GalataPera tarafñ) Anadolu Demiryolu Hattñ’nñn baýlangñcñnñn bulunduĀu Haydarpaýa’ya götürecektir. Buradan Ankara’ya her gün çok sayñda tren kalkmaktadñr. Ekspres tren akýam saat 18’de yola çñkar ve sabah 9.50’de Ankara’ya varñr, yük ve yolcu treni ise yola saat 19.10’da çñkar ve 16.35’te Ankara’ya ulaýñr. Bu trenlerde yataklñ vagonlar ve bir yemekli vagon bulunur. Ankara’ya ayrñca āzmir’den, Afyonkarahisar üzerinden (aktarma ile), ya da Eskiýehir’den de ulaýñlabilir. Toros Ekspresi ile Mñsñr, Fas ve Suriye’den gelen yolcu Eskiýehir’de tren deĀiýtirdikten sonra Ankara’ya ulaýñr; bu trende de yataklñ vagonlar ve bir yemekli vagon bulunmaktadñr. Karadeniz Bölgesi’ne gelince, Samsun Limanñ’ndan baýlayan ve Sivas üzerinden Ankara’ya ulaýmayñ saĀlayan resmedilmeye deĀer güzellikte yeni bir yol vardñr. Ayrñca, havayolu ýirketi de āstanbul’u Ankara’ya baĀlar. 20

ANKARA’YA VARIú, HAMALLAR, TARāFELER Eskiýehir’den gelirken, Gazi āstasyonu’nu biraz geçince ýehrin silueti fark edilir. Ankara Kalesi’nin girintili çñkñntñlñ yüksek duvarlarñnñn doruĀu, Hüseyin Gazi Tepesi’nin koyu renkli zemininden ayrñlñr. Tren gara girer; siyah giyimli, kñyafetlerinin yakasñnda bir iýaret bulunan yahut kol bandñ takan kasketli resmi hamallar eýyalarñnñzñ yüklenirler ve taksi ve otobüslerin beklediĀi gar meydanñna kadar taýñrlar. BAGAJ TARāFELERā Küçük koliler: ...................................10 kuruý Orta aĀñrlñktaki koliler, valizler:...........25 kuruý Sandñklar, büyük koliler: ....................35 kuruý úehrin farklñ otellerinin kapñcñlarñ peronda durur ve yolcunun konaklayacaĀñ yere ulaýñmñnñ kolaylaýtñrñr. ANKARA’NIN GARDAN GÖRÜNÜMÜ Rehberin baýñndaki fotoĀrafa bakñnñz. EĀer yolcu arabaya binmeden önce yolculuĀundan 2 dakika ayñrmak isterse, sñrtñnñ gara dönerek birkaç adñmda meydana varacaktñr. Önünde, doĀrudan ýehre doĀru ilerleyen çimenlerle ve aĀaçlarla süslenmiý çift yönlü Gar yolu uzanñr, sol taraftaki ilk bina Büyük Millet Meclisi’dir; Meclis’in tam karýñsñnda, yolun diĀer tarafñnda Ankara Palas bulunur. Yukarñda saĀda, Timur Tepesi vardñr; tepenin hemen solunda Telgraf āstasyonu direklerinin görülmesini saĀlayan bir çentikle ayrñlmñý, kñsmen saklñ Ulucak Tepesi ve hemen önünde bir kñsmñ evlerle kaplanmñý Dar Tepe tüm cñlñzlñĀñ ile yükselir. Biraz ileride saĀda, ovanñn kenarñnda bakanlñklar ve bankalar semti ile eskisinin hemen aýaĀñsñna inýa edilmiý olan yeni ýehir bulunur.

Anadolu Demiryollarñ Genel MüdürlüĀü Foto. Sébah & Joailler

21

Orduevi

Yukarñda, kalenin iki duvarñnñn çevrelediĀi orta halli mahalleler bulunur, Kale’nin saĀñnda eski Osmanlñ Hanlarñ vardñr. Ovada, saĀda Gar Meydanñndan baýlayan 16 Mart Caddesi solda Dñýiýleri BakanlñĀñna saĀda Etnografya Müzesi ve Halk Evleri binasñna uzanñr. Bu binalarñn üst kñsmñnda düzlüĀe doĀru inen güney ve güneybatñ yönündeki semtler bulunur. Meydanda en saĀda, Devlet Demiryollarñ Genel Müdürlük binasñ görülür. “Yeniýehir” olarak adlandñrñlan bölge, demiryolunun güneyinde bulunduĀu için Gar Meydanñ’ndan görülmez. KONUúULAN DāLLER Ankara’da en çok konuýulan ve en iyi anlaýñlan yabancñ diller Fransñzca ve Almanca’dñr. Bununla birlikte, resmi bir makamla iletiýime geçmek gerektiĀinde bir tercümandan yardñm almak faydalñ olur. REHBERLER-TERCÜMANLAR Ankara’da resmi rehber-tercümanlar bulunmaz, ancak oteller zaman zaman bu hizmeti vermekteler. Dikkatli bir yolcu, italik olarak belirtilmiý güzergâh bilgilerine tam anlamñyla baĀlñ kalmak koýuluyla, bu gezi rehberi sayesinde ýehri tek baýñna gezebilecektir. PARA BāRāMā Günümüzde Türk parasñ, kâĀñt ve metal paralardan oluýur. KâĀñt paralar: 1000, 500, 100, 50, 10 liralardñr. Metal paralar ise; 25 ve 1 kuruýluk nikel sikkelerden; 20, 10 ve 5’lik sarñ liralardan; 10, 5, 2 ½ deĀerindeki bir dizi bronz paradan oluýur. 1 Türk Lirasñ 100 kuruý ve 1 kuruý da 40 para deĀerindedir. Altñn ve gümüý tedavülde deĀildir.

GEÇāCā āKAMET āúLEMLERā Türkiye’ye gelen her yabancñ polis tarafñndan yürütülen özel iýlemleri gerçekleýtirmekle yükümlüdür. DeĀiýebilir nitelikte olan bu iýlemleri burada belirtmeye lüzum yoktur, zaten bunlar ülkeye giriý ve çñkñýtaki kayñt iýlemleriyle sñnñrlñdñr ve otellerin kapñcñlarñ istenilen bir zamanda bu iýlemleri düzenleme iýini üstlenirler. 22

Yangñn söndürme aracñ

TÜRK ALFABESā 1928 yñlñ Kasñm ayñnda Türk Hükümeti kñsmen Latin alfabesine dayanan yeni bir alfabeyi kabul etti, bu yeni alfabeyi özellikleri...