Biznes plan - wykład - Lecture notes 1-5 PDF

Preview

Summary

Wykład...

Description

BIZNES PLAN – wykład BIZNES PLAN – długofalowy i kompleksowy plan działalności organizacji gospodarczej lub realizacji przedsięwzięcia gospodarczego: -sporządzony w oparciu o wszechstronną ocenę sytuacji strategicznej firmy (uwzględniającą wszystkie istniejące uwarunkowania natury finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej i technologicznej) -w udokumentowanej formie prezentujący: -cele przedsięwzięcia -sposoby osiągnięcia tych celów -zasoby przeznaczone do ich realizacji. FUNKCJE BIZNES PLANU: wewnętrzna: -plan wykorzystywany jest jako wewnętrzny dokument niezbędny do zarządzania przedsiębiorstwem, aby w spójny i logiczny sposób rozwijać biznes w ciągu kilku najbliższych lat; -dostarcza narzędzi do bieżącego monitorowania, dokonywania przeglądów i korekt zarówno w okresie budowy, jaki i w okresie eksploatacji. Zewnętrzna: -plan ma podstawowe znaczenie dla uatrakcyjnienia przedsiębiorstwa w oczach potencjalnych inwestorów i przyciągania z zewnątrz środków potrzebnych na finansowanie jej przedsięwzięć -stanowi podstawę do rozmów z wszelkiego rodzaju kontrahentami i decydentami, takimi jak: wiodący akcjonariusze, banki, potencjalni inwestorzy, agencje finansowe państwowe i prywatne, fundusze inwestycyjne. Kto korzysta z biznes planu? Wewnętrzni interesariusze -kadra kierownicza -menadżerowie projektów -pracownicy Zewnętrzni interesariusze -instytucje finansowe – banki, fundusze inwestycyjne -obecni potencjalni inwestorzy – firmy zainteresowane udziałem w przedsięwzięciu lub zakładaniu, rozwijaniu czy restrukturyzacji przedsiębiorstwa -partnerzy gospodarczy -dostawcy i klienci -organizacje publiczne i rządowe wspierające biznes w zakresie pomocy finansowej i doradczej – agencje rozwoju regionalnego, agencje wspierania przedsiębiorczości -organy statutowe przedsiębiorstwa. Najczęstsze okoliczności sporządzania biznes planu: -uruchamianie nowej działalności gospodarczej -przeprowadzanie fuzji przedsiębiorstw -pozyskiwanie zewnętrznych środków na finansowanie działalności -krytyczny okres działalności (np. zmiana form własności lub profilu działalności, ukierunkowanie na nowe rynki, duże inwestycje, modernizacja). -inne: wycena i sprzedaż firmy, restrukturyzacja, likwidacja przedsiębiorstwa. Założenia wstępne: -zakres przedmiotowy biznes planu (czy dla całej firmy czy dla konkretnego przedsięwzięcia inwestycyjnego jak nowy oddział czy nowy produkt) -horyzont czasowy biznes planu  punkt startowy  okres analizy danych 2 lata  okres projekcji finansowych 3 lata  pierwszy rok musi być zaplanowany bardzo szczegółowo miesięcznie lub kwartalnie, 2 kolejne lata rocznie -podmioty zaangażowane w jego realizację – warunkujące powodzenie planu

1

-ranga celów – cele główne, dodatkowe, uboczne, szczegółowe -odbiorcy biznes planu -metodologia budowy biznes planu – metody oceny przeszłości i przyszłości -czynniki wpływające na jego realizację – okoliczności sprzyjające, obojętne, utrudniające Wątpliwości przy konstrukcji biznes planu: 1. Kto powinien opracować biznes plan i jaki zespół powołać do jego konstruowania? Zaleca się, aby biznes plan był opracowany przez kierownictwo firmy. Udział i pomoc doradców (konsultantów) sprowadza się do: -omówienia struktury biznesplanu i nadzorowania procesu jego tworzenia – zapoznania kadry menadżerskiej ze stosowanymi technikami i procedurami planistycznymi -przygotowania strony formalnej biznesplanu (np. planów finansowych i marketingowych) -sporządzania opinii przed wysłaniem planu do inwestora. 2. Jak obszerny powinien być biznes plan? Nie ma w tym przypadku jednolitych reguł postępowania. Należy jednak zadbać o to, aby plan był: -na tyle obszerny, aby wyczerpał zawarte w nim tematy -na tyle krótki, aby podtrzymać zainteresowanie czytających (długie dokumenty są mało komunikatywne). Zaleca się, aby biznesplan sporządzony dla małego przedsięwzięcia stanowił dokument o objętości 15-20 stron. Dla dużego przedsiębiorstwa próg ten jest odpowiednio wyższy. Rekomendowana objętość planu minimum 80 stron. 3. Na ile dokładny powinien być biznes plan? Praktyka – unikanie szczegółowych opisów, aby w przyszłej działalności zostawić sobie większą elastyczność. Przyczyna: wybór jednego rozwiązania z wielu prawdopodobnych, którego rezultatów nie sposób przewidzieć na etapie opracowania planu. Rozwiązanie: Szczegóły dotyczące alternatyw, ich przyczyn oraz wnioski na temat skutków powinny znaleźć się w planie. Zalecenia – wszystkie plany jako minimum powinny zawierać informacje na temat: -wielkości oczekiwanych środków finansowych wraz z określeniem terminów, w których będą one niezbędnie potrzebne -szczegółowych projektów przeznaczenia środków finansowych -sposobów osiągnięcia założonych celów -oczekiwanych wpływów finansowych z proponowanych przedsięwzięć. Zalecane jest przy tym, przygotowywanie biznesplanów przynajmniej w trzech wariantach: -umiarkowanym – prawdopodobnym, tzn.: zakładającym przeciętne warunki gospodarowania -ostrożnościowy – pesymistycznym, w którym bierze się pod uwagę możliwość zaistnienia czynników wymienionych na liście zagrożeń i słabych stron firmy -ambitny – optymistycznym, biorącym za podstawę możliwość wystąpienia czynników umieszczonych na liście szans otwierających się przed firmą. 4. Jak przedstawić ryzyko związane z realizacją przedsięwzięcia? 5. Czy w biznes planie powinno się zamieszczać informacje poufne? 6. Jak zainteresować potencjalnych inwestorów, kredytodawców,…? Zagadnienie ryzyka przedsięwzięć opisanych w biznesplanie -Inwestorzy interesują się przede wszystkim ryzykiem przedsięwzięcia oraz zdolnością kadry menedżerskie do jego realizacji – interesuje ich wysoki zysk. -Banki są zobowiązane do prowadzenia klasyfikacji swoich dłużników opartej na ocenie ryzyka związanego z realizacją danego przedsięwzięcia, a w konsekwencji do tworzenia znacznych rezerw – interesuje zabezpieczenie zwrotu pożyczonego kapitału. Niezbędne jest opisanie w biznes planie temat ryzyka – ustalenie wszystkich możliwych zagrożeń oraz kroków podejmowanych przez kierownictwo firmy, aby uchronić się przed nimi albo zniwelować ich wpływ. Czy zamieszczać informacje poufne? Większość przedsiębiorców wykazuje niechęć do ujawniania w planach, nawet potencjalnym inwestorom, informacji, które uważają za swoje tajemnice. Rozwiązanie: -oznaczenie biznesplanu jako „handlowo – poufny” -przed przedłożeniem planu inwestorom upewnienie się czy nie mają oni sprzecznych interesów (np. duże wspólne inwestycje z konkurencyjną firmą), -pominięcie w planie danych uważanych za poufne i przesłanie inwestorom planu w formie wyciągu.

2

Jak zainteresować inwestorów, kredytodawców,…? -innowacyjna koncepcja -wykorzystanie doradców z doświadczeniem w dziedzinie mobilizowania środków finansowych o ustalonej wiarygodności -spełnienie wymogów formalnych i merytorycznych przez dokument /patrz: cechy dobrego biznes planu/ CECHY DOBREGO BIZNESPLANU! Rodzaje cech MERYTORYCZNE

FORMALNE

Wyszczególnienie Kompleksowość Długofalowość Wykonywalność Zgodność wewnętrzna Operatywność Wariantowość Elastyczność Adekwatność Zgodność ze standardami Czytelność Zwięzłość Wiarygodność danych Poprawność rachunkowa

Elementy procedury planowania biznesowego -Analiza działalności przedsiębiorstwa – opis i ocena; oszacowanie możliwości wprowadzenia zmian, ogólna opinia o przyszłej działalności. -Opracowanie zasadniczego planu – szczegółowa analiza oraz plan przekształceń i rozwoju wraz ze wszystkimi implikacjami. -Plan wprowadzenia w życie – plan wdrożenia; powołanie zespołów lub osób odpowiedzialnych za realizację oraz wyznaczenie jej nieprzekraczalnych terminów. ZAKRES zagadnień poruszanych w biznes planie Zakres merytoryczny planu obejmuje wszystkie zagadnienia wewnętrzne przedsiębiorstwa, oraz oddziaływania zewnętrzne 1.Prezentacja organizacji 5% 2.Analiza otoczenia 15% 3.Analiza organizacyjna firmy 15% 4.Rozwiązania strategiczne 30% 5.Plan działania 30% 6.Wnioski 5% Struktura biznes planu 1.Wprowadzenie do biznesplanu – podsumowanie strategiczne oraz charakterystyka działalności firmy 2.Plan strategiczny – wyniki analizy strategicznej oraz cele (misja, wizja, cele strategiczne i operacyjne) 3.Plany fragmentaryczne (dziedzinowe, szczegółowe) – plan marketingowy, plan operacyjny (plan techniczny), plan organizacji i zarządzania, plan finansowy 4.Wnioski, podsumowania, załączniki Posumowanie wykonawcze powinno wykazywać: -cele sporządzenia bilansu planu, -krótki opis i uzasadnienie przedsięwzięć będących przedmiotem biznes planu: >przewidywaną wielkość nakładów finansowych potrzebnych do osiągnięcia celów, >sposoby finansowania zamierzeń,

3

-główne wnioski końcowe, w tym syntetyczną ocenę przewidywanych wyników finansowych i opis spodziewanych korzyści: MPV, okres zwrotu z inwestycji, stopa zwrotu z inwestycji, jako elementy świadczące o efektywności projektu, oraz wpływ danego projektu na płynność i rentowność działalności firmy. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PRZESIĘBIORSTWA na następne ćwiczenia -podstawowe dane o przedsiębiorstwie: Nazwa przedsiębiorstwa Forma prawna prowadzonej działalności Przedmiot i obszar działalności Przedmiot i obszar działalności Numer NIP i REGON Dane tele-adresowe Oddziały firmy (jedno miejsce) Właściciele, udziałowcy i struktura kapitału (w tabeli) – umowa spółki, statut Władze zarządzające -krótka historia przedsiębiorstwa i jej obecne miejsce na rynku (tego nie robimy): Data założenia firmy i rozpoczęcie działalności, Najistotniejsze osiągnięcia firmy Ogólna charakterystyka dotychczasowej działalności Syntetyczna ocena aktualnych i przeszłych wyników finansowych przedsiębiorstwa – dwa ostatnie lata. Plan strategiczny -wyniki analizy strategicznej -cele Formułowanie strategii wymaga określenia takich elementów jak: -ofertowane produkty i usługi (co zamierzamy robić?) -obsługiwane oraz nas rynki i klientów (dla kogo będziemy produkować i komu świadczyć usługi?) -przewagę strategiczną (dlatego klienci będą od nas kupować?) -priorytety w działaniu: produkty i rynki (na co będziemy kładli największy nacisk ?) -systemy i struktury (w jaki sposób chcemy wprowadzić w życie strategie, czyli co, kto, dlaczego i gdzie?) ANALIZA SWOT S-(stengths) – siły W-(weaknesses) – słabości O-(oportunities) – szanse T-(threats) – zagrożenia SW dotyczą słabych i mocnych stron organizacji – w momencie tworzenia biznesplanu. + w ciągu najbliższych 3 lat (w przyszłości) OT szansy i zagrożenia płynące z otoczenia w chwili tworzenia biznesplanu + w ciągu najbliższych 3 lat (w przyszłości) *oczekiwania stron zainteresowanych (interesariuszy, np.: żądania podwyżki, obniżenia cen czesnego itp.) Siły Pozycja lidera

Ranga 0,2

doświadczenie

0,2

Wysoka produktów Ceniona marka

jakość

0,2 0,4

Słabości Niewystarczająco wykwalifikowana kadra Rozproszona struktura dostawców Wysokie nakłady na marketing Brak certyfikatów jakości

Ranga 0,1

Zagrożenia Ryzyko zmiany koniunktury/ sezonowość

Ranga 0,25

0,3

100% Szanse Wejście na nowe rynki

Ranga 0,4

4

sprzedaży Ryzyko dot. Uruchomienia nowej działalności za granicą

Możliwość poszerzenia asortymentu Rozwój eksportu Dobre warunki do realizacji celów inwestycyjnych

Możliwość pojawienia się nowych konkurentów Zmiana potrzeb i gustów nabywców

Analiza TOWS/SWOT „wzmacniaj silne strony wykorzystuj szanse, i jednocześnie eliminuj słabe strony, omijając zagrożenia” Technika wykonywania: 1.Zdefiniuj listy szans, zagrożeń, silnych i słabych stron organizacji 2.Przypisz poszczególnym szansom, zagrożeniom, silnym i słabym stronom wagi określające ich istotność z punktu widzenia ich wpływu na możliwości rozwoju organizacji 3.Równoległe, tzn. „z zewnątrz do wewnątrz” i „od wewnątrz na zewnątrz”, zbadaj relacje zachodzące między silnymi i słabymi stronami a szansami i zagrożeniami, przy czym: A)w analizie TOWS („Z zewnątrz do wewnątrz”) posługujemy się następującym zbiorem pytań: -czy dane zagrożenia osłabią kolejne siły? Zagrożenia Rang Waga Liczba Iloczyn Zmiana Ryzyko dot. Możliwość Ryzyko Sił i a interakcj wag potrzeb i pojawienia Uruchomieni koniunktur y interakcj i a nowej się nowych gustów y i nabywcó konkurentó działalności w w za granicą 0 1 0,2 3,00 0,6 Pozycja lidera 1 na polskim rynku doświadczeni 0 0 0 0 0,2 0,00 0,0 e Wysoka 0 0 0 0 0,2 0,00 0,0 jakość produktów Ceniona 0 0 1 1 0,4 2,00 0,8 marka Waga 0,25 0,1 0,25 0,4 Liczba 1 0 2 2 interakcji Iloczyn wag i interakcji

0,25

0

0,5

0,8

Ranga Suma interakcji

10

5

Suma iloczynów

2,95

-czy dane szanse spotęgują zidentyfikowane siły? -czy dane zagrożenia spotęgują występujące słabości? -czy dane szanse pozwolą przezwycięży c istniejące słabości? B)w analizie SWOT („Od wewnątrz na zewnątrz”) posługujemy się następującym zbiorem pytań: -czy zidentyfikowane siły pozwolą wykorzystać szanse, które mogą wystąpić? -czy zidentyfikowane słabości nie pozwolą na wykorzystanie mogących się pojawić szans? -czy zidentyfikowane siły pozwolą na przezwyciężenie mogących wystąpić zagrożeń? -czy zidentyfikowane słabości wzmocnią siłę oddziaływania mogących wstąpić zagrożeń?

Siły

Słabości

Szanse TOWS Liczba interakcji Ważona liczba interakcji TOWS/SWOT liczba interakcji TOWS/SWOT ważonych liczb interakcji SWOT Liczba interakcji Ważona liczba interakcji

zagrożenia TOWS Liczba interakcji Ważona liczba interakcji TOWS/SWOT liczba interakcji TOWS/SWOT ważonych liczb interakcji SWOT Liczba interakcji Ważona liczba interakcji

TOWS Liczba interakcji Ważona liczba interakcji TOWS/SWOT liczba interakcji TOWS/SWOT ważonych liczb interakcji SWOT Liczba interakcji Ważona liczba interakcji

TOWS Liczba interakcji Ważona liczba interakcji TOWS/SWOT liczba interakcji TOWS/SWOT ważonych liczb interakcji SWOT Liczba interakcji Ważona liczba interakcji

Typy strategii podstawowych Wyniki analizy SWOT Dominują interakcje pomiędzy siłami i szansami Przeważają interakcje pomiędzy słabościami i szansami Przeważają interakcje pomiędzy

Typ strategii Agresywna (maxi-maxi)

10 2,95

Charakterystyka

Konkurencyjna (mini – maxi) Konserwatywna (maxi – mini)

6

siłami i zagrożeniami Dominują interakcje pomiędzy Defensywna (mini-mini) słabościami i zagrożeniami Prawidłowe sformułowanie celów, wymaga zastosowania zasady SMART  Specyficzne dla danej organizacji – konkretne, jednoznacznie określone, uwzględniające specyfikę działalności przedsiębiorstwa i warunku jego funkcjonowania.  Mierzalne (wymierne) – określone w sposób umożliwiający ustalenie za pomocą zdefiniowanych parametrów stopnia ich realizacji.  Akceptowane przez strony zainteresowane i ambitne, ponieważ tylko takie stanowią wystarczającą motywację do zmian.  Realne – możliwe do osiągnięcia, oparte o wnikliwą analizę strategiczną.  Ograniczone w czasie – wskazujące graniczny termin ich osiągnięcia. Cele powinny uwzględniać: (nasze cele powinny dotyczyć tych czterech perspektyw)  Perspektywę finansową (np. oczekiwany poziom rentowności, poziom kosztów, poziom płynności, zakładana struktura przychodów)  Perspektywę klienta (np. zakładany udział w rynku, poziom satysfakcji klientów, liczbę nowych klientów, stopień lojalności/rezygnacji klientów, rentowność klientów)  Perspektywę procesów (np. zakładany poziom produktywności, poziom dostępności produktów, oczekiwane wskaźniki jakości, poziom zapasów)  Perspektywę rozwoju (np. dostępność strategicznych kompetencji, efektywność szkoleń, liczbę wdrożeń nowych produktów, poziom zaangażowania pracowników) Przykłady  Zwiększenie obrotu ze sprzedaży ratalnej sprzętu AGD o 5% rocznie  Osiągnięcie w przyszłym roku obrotu na rynku lokalnym na poziomie 3 000 000zł i zysków na poziomie 120 000 oraz zwiększanie tych wartości w kolejnych latach o 10%  Utrzymanie w ciągu 3 kolejnych lat na dotychczasowych poziomie przychodów z oferowanych usług w zakresie serwisu samochodów osobowych Plan marketingowy  Podstawowe założenia strategii marketingowej opartej o wynik analizy rynki i przewidywane trendy rozwoju sytuacji rynkowej (przepisy prawne, dane makroekonomiczne)  Asortyment oferowanych produktów i usług  Polityka cenowa (co najmniej elastyczność cenowa popytu, kwestia formuł cenowych: co będzie się składało na cenę, polityka rabatowo –marżowa, jakie czesne)  Działanie w zakresie dystrybucji wyrobów i usług  Reklama i promocja sprzedaży (kwoty i na co w poszczególnych latach, ile tych działań w konkretnym roku, …)  Obecni i potencjalni klienci (profil ucznia, rodzice, do kogo chcemy trafić z ofertą, spełnianie ich potrzeb, oczekiwań)  Bezpośredni i pośredni konkurencji (należałoby te wybrane jednostki opisać, musimy się odnieść, jakie czesne płacą, oferta usługowa konkurentów, działanie marketingowe – jaką stosują politykę promocji i reklamy, dystrybucja). Najlepiej zrobić to punktowo, ocena np. od 1 do 10.  Planowana sprzedaż (już konkretne ilości uczniów, które chcemy, aby dawały nam przychody) Plan działalności operacyjnej (plan techniczny)  Proces i technologia wytworzenia wyrobów realizacji usług (ilość lekcji, godzin w jakich będą się odbywały lekcje, narzędzia, metody, sposoby, wymagania wstępne zwracając uwagę na cele nasze, kogo chcemy wypuścić z tej szkoły – wiedza, wartości)  Infrastruktura techniczna (narzędzia, wyposażenie: budynek, ławki, wyposażenia łazienki itp.) identyfikacja niezbędnych środków trwałych, ich wartość i status własności (leasing, zakup, aport) lokal (np. kupno, dzierżawa)  Zakupy materiałów i usług (wyposażenie, usługi, artykuły czystości itp., polityka wynikająca ze współpracy z dostawcami, czy mamy magazyn czy Just-in-time)  Zdolności produkcyjne i usługowe oraz plan ilościowy produkcji i usług (ile nauczyciele mogą pracować, ile jesteśmy w stanie „obrobić” uczniów)  Specyfikacja kosztów produkcji i usług ( koszty zmienne i stałe prowadzonej działalności, kategorie kosztów, które są niezbędne, nie wszystkie koszty tylko TKW)  Niezbędne inwestycje (szczególnie przy budowie od podstaw budynku) - charakterystyka planowanego przedsięwzięcia - uzasadnienie projektu - cele inwestycji - wpływ inwestycji na sytuację gospodarczą przedsięwzięcia - spodziewane efekty - nakłady i źródła finansowania projektu inwestycyjnego

7

- harmonogram realizacji inwestycji Po jednym akapicie na każdy element. Plan organizacji i zarządzania  Organizacje przedsiębiorstwa (aktualna sytuacja i planowane zmiany – zob, schemat organizacyjny – u nas struktura pionowa wystarczy), ewentualne zmiany też powinny się tu pojawić Tu też będą: zadania, uprawnienia i odpowiedzialność kluczowych osób (zadania dyrektora, osoby zarządzające finansami jednostki, kto odpowiada za proces edukacji, osoba odpowiedzialna za marketing i sprzedaż -> może to być ta sama osoba)  Posiadane zasoby ludzkie i koszty ich zatrudnienia (sytuacja aktualna i planowane zmiany), czy na cały etat, czy umowa – zlecenie, umowa o dzieła, ile osób, wynagrodzenie, koszty ponoszone przez pracodawcę (ZUS, podatki). Czy wynagrodzenie będzie cały czas na tym samym poziomie w przeciągu 3 lat?  Zasady, metody i systemu zarządzania wdrożone w przedsiębiorstwie (sytuacja aktualna i planowane zmiany)  Harmonogram głównych zamierzeń, który powinien precyzować: - logiczną kolejność działań - zakładowy czas ich realizacji (miesiąc lub kwartał, w zależności od planu finansowego) - oczekiwany efekt końcowy (podpisana umowa, odpowiednia ilość osób) - inne informacje – np. jeśli jest to możliwe na tym etapie – osoby, komórki organizacyjne odpowiedzialne za wdrożenie planów. Klasyfikacja kosztów dla celów: 1)sprawozdawczych 2)decyzyjnych 3)kontrolnych Klasyfikacja kosztów dla celów sprawozdawczych: Koszty produktu i koszty okresu Koszty produktów – to te koszty, które rozliczane są na produkty i brane są pod uwagę przy wycenie zapasów wyrobów gotowych lub produktów w toku, dopóki wyroby te nie zostaną sprzedane (np. koszy poniesione na produkcję wyrobów przeznaczonych do sprzedaży, lecz niesprzedanych i pozostających w zapasach). Koszty te będą wi...