Cognitief sterk functioneren PDF

Preview

Summary

enkel van de les van cognitieve functioneren (casus)...

Description

1.1 Cognitief sterk functioneren 1.1.1 Theoretische achtergrond Cognitief begaafde leerlingen (en goed buiten de school) = leerlingen met sterke cognitieve vaardigheden, die al dan niet tot uiting komen in sterke leerprestaties onder invloed van niet-cognitieve persoonlijkheidskenmerken en/of omgevingsfactoren Cognitief sterke vaardigheden  Meeste mensen (68%) zitten rond een IQ van 100: tussen index/IQ van 85 tot 115  Vanaf het gemiddelde gaan we per 10 naar boven (+1SD) waar de kinderen zitten die bovengemiddeld scoren  Hoofdbegaafdheid: wnr indexscore de

grens v 130 overschrijdt  

Arbitraire opdeling Vaak vanaf de top 10 % rond cognitieve vaardigheden = spreken we v cogn. sterke vaardigheden ⇒ vanaf ongeveer een index score of IQ van 120

1.1.2 Cognitief sterk functionerende lln. (prodia-protocol) Omvatten enerzijds lln. met sterke cognitieve vaardigheden, die al dan niet tot uiting komen in sterke leerprestaties onder invloed van niet-cognitieve persoonlijkheidskenmerken en/of omgevingsfactoren + anderzijds ook lln. met sterke leerprestaties (bijv. in taal, wiskunde) ongeacht hun onderliggende cognitieve vaardigheden of capaciteiten  ook hun hebben meer uitdaging nodig 1.1.2.1 Model van cognitieve begaafdheid & talentontwikkeling  Om te tonen dat cogn. hoogbegaafdheid niet betekent dat men het perse goed doen op school  Cognitieve sterke vaardigheden zit in de persoon zelf, maar zal pas door ontwikkelingsproces leiden tot goede leerprestaties ⇒ hier gaat het om de top 10 % in cogn. vaardigheden & op school  Wanneer men zich goed ontw. kunnen ze zichzelf ontplooien in een thema dat men interesseert  Ze kunnen zich ook betrokken voelen (bv. schools vlak), men een sterk welbevinden gaat hebben  Wnr ontwikkelingsproces niet goed loopt kan het zijn dat iemand sterke vaardigheden heeft/veel talent heeft maar het niet gezien wordt

Figuur 1: uitwerking Prodia model

1.1.2.2 Onderpresteren  Relatief onderpresteren: onder eigen niveau + rond het groepsgemiddelde



(niet veel mensen trekken aan de alarmbel, maar indien blijvend zakt men door naar het absolute)  niet zoveel problemen, bewust of onbewust, tijdelijk,... Absoluut onderpresteren: onder eigen niveau + onder groepsgemiddelde (valt op voor iedereen)  cognitief begaafde persoon: ongelukkig, fysieke/psychische klachten, zwakke motivatie & werkhouding, gedragsproblemen,..

1.1.3 Kracht in jezelf | hoe onderpresteren tegengaan? ⇒Niet-cognitieve leerlingkenmerken: 1.1.3.1 Persoonlijkheid  Leerhonger (need for cognition): de mate waarin lln. actief opzoek gaat naar uitdagingen (actief vragen stellen, info gaan opzoeken, dingen wilt weten & houden v complexe denkopdrachten)  Nauwgezetheid (zorgvuldigheid): de mate waarin lln. in het algemeen goed georganiseerd is, nauwkeurig is in het organiseren v/h werk op school, zorgvuldige manier uitvoeren v schoolwerk ⇒ Als cogn. begaafde lln. deze kenmerken hebben ze meer kans hebben op sterke schoolprestaties 1.1.3.2 Motivatie  Autonome motivatie voor schoolse taken: lln. met een hoge mate hiervan gaan zich inzetten voor school omdat ze dit persoonlijk waardevol & interessant vinden  grote kans op betere prestaties ⇒ gebrek aan autonome motivatie: lln die weinig waarde aan school inzetten en het nut er niet van inzien  minder goed inzetten en dus ook grotere kans op mindere prestaties  Prestatiemotivatie: er is een motivatie om goed te gaan presteren om het goed te gaan doen ⇒ Als deze 2 soorten motivaties aanwezig zijn: leidt dit tot betere prestaties op school

1.1.3.3 Competentiebeleving  Positief schools zelfconcept: lln. die het gevoel hebben dat ze de capaciteiten hebben om het goed te doen op school (competent voelen)  betere schoolprestaties  “effort beliefs” (~groeimindset): mensen die geloven dat men door inzet/inspanning zaken kan bijleren en het beter kan doen op school, minder snel opgeven  grote kans om het goed te doen

Groeigerichte mindset: intelligentie/hoe ik presteer is ontwikkelbaar  Uitdaging: uitdagende leerstof ik kei boeiend want ik kan er door bijleren  hindernissen: boeiend, zoeken hoe kan ik het oplossen?  inspanning: ze geloven in effort belief  kritiek: is een vorm van leerkansen  succes van andere: als leermoment ⇒ meeste mensen zijn niet het ene of de andere (beiden): maar mensen die meer de groeigerichte mindset hebben zullen meer inspanningen leveren op school & kan leiden tot betere leerprestaties ⇒ cognitief begaafde kinderen vertonen vaker kenmerken van the fixed mindset 1.1.3.4 Regulatie van leer- of studeergedrag  Plannen, organiseren, evalueren, bijsturen: lln. die dit goed kunnen zijn beter instaat om hun cogn. talent om te zetten in sterke leerprestaties  Doorzetten: lln. die dit doen hebben ook meer handvaten om goed te presteren ZONE VAN NAASTE ONTWIKKELING (VYGOTSKI, 1896-1934)



ZNO bij regulaire leerling O Comfortzone: beheersen v/d leerstof, kan je zelfstandig zonder hulp ⇒leervaardigheden niet voor nodig O ZNO leerzone: taken waarvan je niet goed weet hoe je ze moet oplossen, wnr je ermee start & mss hulp vraagt kan je het uitvoeren: zone waarin je leert, uitdagend O paniekzone: wnr het te moeilijk is, ook met hulp lukt het niet



ZNO bij cognitief begaafdheid: O Brede comfortzone: beheersen veel, zelfs bij nieuwe info (niet uitdagende zone) O Paniekzone: men heeft niet geleerd dat leerzone normaal is, heeft een fixed mindset ⇒ ‘inspanning is er niet, ik moet het kunnen of ik ben niet zo slim als ik dacht’

EXECUTIEVE FUNCTIES: - Het kan dat iemand cognitief begaafd is die deze functies niet onder de knie heeft, omdat ze niet in de leerzone zijn geraakt (niet nodig om andere oplossing te zoeken/te plannen etc.) 1.1.3.5 Fysieke en mentale gezondheid  Als je ziek bent/een diagnose krijgt gaan er vaak veel krachten naar het beter worden  invloed op je leerproces/kan het risico op onderpresteren beïnvloeden  Cognitief begaafde lln. hebben vaak andere leer- of ontwikkelingsstoornis (= dubbelbijzondere lln.)  nog meer extra uitdagingen ⇒eventueel cogn. capaciteiten niet gezien worden (bv. ‘slechte aandacht dus die zal wel niet intelligent zijn’)  minder kans om in de uitdaging te komen 1.1.3.6 Kracht in jezelf is veranderlijk Alle leerling kenmerken zijn veranderbaar ⇒ door in te zetten op de kracht v/d omgeving ⇒ begaafde lln. komen in situaties waarin ze

1.1.4 Kracht in je omgeving: Kenmerken omgeving 1.1.4.1 Maatschappelijke invloeden  Sociaal - cultureel context o Lage SES: in armoede/bezig zijn met andere zaken (bv. huishouden). Stimulerend onderwijsaanbod op 2e plek want 1ste plek is overleven o Geslacht: meisjes minder gezien, ondersteund o Andere cultuur: cognitief begaafdheid minder gezien, zeker indien thuis andere taal dan Nederlands  Historische context: afwisseling in hvl men aandacht geeft aan cogn. begaafdheid o Recent: we moeten het stimuleren, want we verliezen zo talenten  vroeger: iedereen gelijk, weinig voorzien voor cogn. begaafde kinderen 1.1.4.2 Opvoeding en gezinsfunctioneren  Cognitief stimulerende thuisomgeving: aangemoedigd om leerervaringen op te doen (bv. hobby’s, musea..), geld voor verrijkingsactiviteiten  cogn nieuwsgieriger  cogn. sterk presteren  Algemeen opvoedingsklimaat: voldoende structuur, warme & ondersteunend, weinig conflict, enigszins gelijke opvoedingsstijl, aanvaarding van wie kind is  Ondersteunen op schools vlak: taakbetrokkenheid ouders, leergierigheid stimuleren, inspanningen belangrijker vinden dan prestaties (autonome leermotivatie stimuleren) 1.1.4.3 Peergoep  Ontwikkelingsgelijken: vrienden die op hetzelfde cogn. niveau denken niet eenvoudig te vinden  minder aansluiting, minder op gemak  Normen rond school en presteren: in welke mate belang aan schoolse presteren, indien hier een norm rond is  verhoogd kans dat men beter zal presteren, meer gericht wordt op leren  Aanvaarding door klasgenoten: gevoel dat erbij hoort, niet gepest worden  Sociale doelen (adolescentie): bv. populair zijn  goed doen op school 1.1.4.4 Onderwijsleeromgeving  Onderwijsaanpassingen (zie verder)  Kwaliteitsvolle (uitdagende) instructie: bevorderd betrokkenheid en ook het leren  Structuur: duidelijk verwachtingen, feedback: wat is de bedoeling  Positieve relaties: begrip vanuit lkr die de behoefte aanvoelt, instaat om opdrachten te geven die aansluiten bij persoonlijke interesses, in leerzone brengen  Focus verandert doorheen talentontwikkeling:

ONDERWIJSAANPASSINGEN 1. Compacten !! (in de klas) 2. Verrijken (extra materiaal toevoegen; nog in de klas) binnenklasdifferentiatie o Verdiepen o Verbreden

o Versterken 3. Versnellen (naar volgend jaar gaan; uit de klas halen) 4. Groeperen (Kangoeroeklas / plusklas)

Figuur 2: zone van naaste ontwikkeling

1. Onderwijsaanpassingen: Compacten o = (herhaling)leerstof schrappen in de leerstof voor cogn. sterke lln. o ALTIJD = start van alles o Herhalingsstof: 75 tot 100% schrappen o Nieuwe leerstof: 50 tot 75% schrappen  Om te vermijden dat men afhaakt (te saai) & maakt tijd vrij om te verrijken (in leerzone krijgen) 2. Onderwijsaanpassingen: Verrijken Verrijken = verplicht (≠ beloning)

a) Verbreden » buiten reguliere curriculum (iets extra aanleren) Bijv. Schaken, Chinees, … b) Verdiepen » Op dezelfde leerstof blijven. leerstof meer complex verwerken, meer uitdagen in kwaliteit » Bijv. ahv. taxonomie van Bloom (op bovenste niveaus inzetten)

c) Versterken » Versterken in eigenheid Bv. Psycho-educatie (mindset, zelfbeeld, omgaan met stress,…)

3. Onderwijsaanpassingen: Versnellen » Versneld naar hogere klas o vervroegde instap (Bv van lagere onderwijs naar secundair) o jaar overslaan (Bv. van 1ste naar 2e lj) o halftijds hoger jaar doen ⇒versnellen indien verrijking onvoldoende, maar gemiste leerstof niet laten bijwerken » Sneller door leerstof o graadklas (twee jaren in 1 jaar) o zelfstudie 1. Onderwijsaanpassingen: Kangoeroeklas/ plusklas = cognitief sterke lln. uit klas halen en project werk doen (op complexe manier met leerstof om gaan  leerzone geraken) = gestructureerde vorm van verrijking = contact met ontwikkelingsgelijken

1.1.4.5 Ingrijpende gebeurtenissen & toeval  Ziekte of verlies familieleden  Ongelukken Hierdoor minder tot leren komen, want met  Oorlog andere zaken bezig, minder ruimte voor  Pesten  Misbruik…  Ook pos. toeval kan: lkr die sensitief is voor hoe die met cogn. begaafde lln. moet omgaan … 1.1.5 Omgeving ~ persoonsfactoren Uitdaging stimulering nodig om kracht in jezelf te ontwikkeling & men moet kansen grijpen die de omgeving biedt...