Dalsze spadki PDF

Preview

Summary

STANOWISKO PRAWNE SPADKOBIERCY Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku I. Uwagi ogólne Spadkobierca nabywa spadek w chwili śmierci z mocy prawa. Nabycie praw i obowiązków spadkowych nie jest uzależnione od wcześniejszego złożenia oświadczenia woli. Nabycie to nie ma charakteru definitywnego, ...

Description

STANOWISKO PRAWNE SPADKOBIERCY 1. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku I. Uwagi ogólne • Spadkobierca nabywa spadek w chwili śmierci z mocy prawa. • Nabycie praw i obowiązków spadkowych nie jest uzależnione od wcześniejszego złożenia oświadczenia woli. • Nabycie to nie ma charakteru definitywnego, w określonym terminie można złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku, jeśli nie złoży się żadnego oświadczenia spadek nabywa się z mocy prawa. • Sposoby przyjęcia spadku: - z dobrodziejstwem inwentarza(ograniczenie odpowiedzialności do wartości stanu czynnego spadku art. 1031§2) -wprost (bez ograniczenia odp za długi spadkowe art. 1031§1) • Można także odrzucić spadek- spadkobierca traktowany tak jakby nie dożył otwarcia spadku (podobnie zapisobierca windykacyjny) II. • •

Gmina, skarb państwa i fundacje: Gmina i SP w przypadku dziedziczenia ustawowego nie mogą odmówić przyjęcia spadku. Mogą natomiast odrzucić spadek, który przypada im na mocy testamentu Przyjęcia spadku nie może też odmówić powoływana w nim fundacja

III. Złożenie oświadczenia przez osobę niemającą pełnej zdcp Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przez osobę niemającej pełnej zdolności do czynności prawnych, składa jej przedstawiciel ustawowy. Na przyjęcie spadku wprost oraz na odrzucenie spadku w imieniu osoby niemającej pełnej zdcp potrzebna jest zgoda sądu opiekuńczego. Osoba mająca pełnię zdolności do czynności prawnych może złożyć oświadczenie osobiście lub poprzez pełnomocnika(którego pełnomocnictwo było pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym) IV.

Sytuacja spadkobiercy oraz zapisobiercy windykacyjnego przed złożeniem oświadczenia

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w okresie 6 miesięcy od chwili dowiedzenia się przez spadkobiercę o tytule swego powołania Do chwili złożenie stosownego oświadczenia spadkobierca:  Ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Jego majątek osobisty pozostaje oddzielony od majątku spadkowego  Nie może zbyć spadku, udziału w spadku ani rzeczy do spadku należącej  Nie może uzyskać postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku ani poświadczenia dziedziczenia Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub notariuszem. Przyjmując spadek nie można się już go zrzec, majątek osobisty ulega połączeniu z majątkiem spadkowym 2. Transmisja Jeżeli spadkobierca umrze przed złożeniem stosownego oświadczenia, co do spadku i przed upływem terminu do złożenia takiego oświadczenia, jego spadkobiercy wstępują wówczas w jego sytuację i mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. – transmisja (transmissio hereditatis).  Zmarły spadkobierca- transmitent

 Osoba powołana do dziedziczenia po nim- transmitariusz Złożenie oświadczenia co do spadku po spadkodawcy jest możliwe dopiero po przyjęciu spadku po transmitencie lub równocześnie z nim. Niemożliwe jest odrzucenie spadku po transmitencie, a przyjecie spadku po spadkodawcy transmitenta. Możliwe jest przyjęcie spadku po transmitencie, a odrzucenie spadku po spadkodawcy transmitenta. 3. Odrzucenie spadku I. Skutki • Oświadczenie o odrzuceniu spadku powoduje, że spadkobierca traci prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku ze skutkiem ex tunc. I jest traktowany tak jak by nie dożył spadkobrania(w jego miejsce wchodzą jego dzieci ) • Nie jest możliwe odrzucenie spadku na korzyść innej osoby • Odrzucenie spadku może prowadzić do: -Zmiany tytułu powołania do spadku. Testamentowy odrzucił spadekdziedziczenie ustawowe -Zmiany wielkości udziałów poszczególnych spadkobierców -Zmiany kręgu osób dochodzących do dziedziczenia • Odrzucenie zapisu windykacyjnego powoduje powrót przedmiotu zapisu do majątku spadkowego, chyba że testator skorzystał z podstawienia • Brak możliwości przyjęcia dorozumianego • Spadkobierca który objął w posiadanie majątek spadkowy i zaczął nim zarządzać może go następnie odrzucić. Jeżeli tak się stanie, do stosunków między nim a spadkobiercami, którzy zamiast niego doszli do spadku stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Spadkobierca dopóki nie odrzuci spadku prowadzi własne sprawy. 4. Bezskuteczność oświadczenia o odrzuceniu spadku I. Ochrona interesów wierzycieli Odrzucenie spadku przez spadkobiercę może prowadzić do pokrzywdzenia jego wierzycieli. Ma to miejsce gdy majątek osobisty spadkobiercy jest obciążony długami, a majątek spadkowy ma znaczną wartość. W związku z tym jego wierzyciele, których wierzytelności istniały w chwili otwarcia spadku mogą żądać żeby odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do nich, w razie niewypłacalności dłużnika. II.

Przesłanki  Z żądaniem może wystąpić wierzyciel tego spadkobiercy, który odrzucił spadek, dowodząc, że w ten sposób spadkobierca-dłużnik stał się niewypłacalny w większym stopniu niż był przed dokonaniem czynności  żądanie jest kierowane do spadkobiercy, który odrzucił spadek z pokrzywdzeniem wierzycieli . Stosuje się do niego domniemanie z art. 529  treścią żądania jest uznanie za bezskuteczne wobec wierzyciela oświadczenia spadkobiercy o odrzuceniu spadku  z żądaniem nie może wystąpić osoba, która w chwili odrzucenia spadku nie była jeszcze wierzycielem spadkobiercy

III. Skutki Uznanie odrzucenia spadku za bezskuteczne powoduje, że wierzyciel spadkobiercy-dłużnika może kierować egzekucje do przedmiotów spadkowych tak jakby spadek został przyjęty przez dłużnika. Wierzyciel może wystąpić z żądaniem w ciągu 6 miesięcy od chwili powzięcia wiadomości o odrzuceniu spadku, ale nie później niż przed upływem trzech lat od odrzucenia spadku (termin zawity).

5. Termin I. Skutki upływu terminu Oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku może zostać złożone w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o swoim tytule powołania. W braku takiego oświadczenia następuje fikcja prawna zgodnie, z którą przyjmuje spadek. Od 18.10.2015r jest traktowany jak spadkobierca przyjmujący spadek z dobrodziejstwem inwentarza. II. Termin do złożenia oświadczenia przez transmitariusza W przepisach jest określone tylko, że ten termin nie może się skończyć wcześniej niż termin do nabycia spadku przez transmitenta.  Jeżeli transmitent dowiedział się o tytule swego powołania przed śmiercią, termin ten nie biegnie od nowa lecz ulega przedłużeniu.  Jeżeli transmitent natomiast zmarł przed dowiedzeniem się o tytule powołania- termin dla transmitariusza rozpoczyna się w chwili, kiedy dowiedział się o tytule powołania transmitenta 6. Zakaz warunku i terminu Oświadczenie o przyjęciu spadku nie może być złożone pod warunkiem lub z zastrzeżeniem termin. Dołączenie do oświadczenia warunku lub terminu powoduje nieważność oświadczenia. 7. Wady oświadczeń woli • Do oświadczenia o przyjęcie lub odrzucenie spadku mają zastosowanie ogólne przepisy dotyczące wad oświadczeń woli. W art. 1019§1 wymieniony został jedynie błąd i groźba, należy do tego dodać także stan wyłączający świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. • Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nie może być obarczone sankcją pozorności. • Błąd lub groźba nie pociąga za sobą nieważności bezwzględnej a jedynie możliwość uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia(zgodnie z zasadą ogólną), jednak stosowne oświadczenie w tej sprawie może zostać złożone przed sądem, jednocześnie oświadczając czy i jak spadek przyjmuje bądź odrzuca. Może się też uchylić od skutków prawnych niezachowania terminu. Ponadto uchylenie się od skutków prawnych wymaga zatwierdzenia przez sąd . • Błąd musi dotyczyć treści oświadczenia i być istotny (zgodnie z zasadą ogólną). • Groźba musi mieć charakter bezprawny i poważny. • SN- niewiedza spadkobiercy o stanie spadku mimo podjętych działań zmierzających do jego ustalenia może być uznana za błąd istotny • Możliwość od uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminy do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku z powodu błędu co do prawa • Groźba powinna być poważna, a niebezpieczeństwo musi grozić osobie lub dobrom majątkowym składającego oświadczenie lub osobie 3 • termin do uchylenia się od skutków prawnych wadliwego oświadczenia o przyjęciu/odrzuceniu spadku wygasa po upływie roku od chwili kiedy spadkobierca wykrył błąd lub ustał stan obawy 8. Treść oświadczenia • Oświadczenie o przyjęciu spadku powinno zawierać dane określone w art. 641§1 • Ponadto przy przyjęciu spadku powinno być zaznaczone czy przyjmowany jest wprost czy z dobrodziejstwem inwentarza (w braku określenia- z dobrodziejstwem inwentarza) • Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceni spadku ma charakter niepodzielny (nie można spadku częściowo przyjąć, a częściowo odrzucić)

Wyjątki:  przyjęcie lub odrzuceniu udziału spadkowego z tytułu podstawienia może nastąpić niezależnie od przyjęcia lub odrzucenia udziału spadkowego z innego tytułu  spadkobierca może odrzucić przydział przypadający mu z przyrostu, a przyjąć udział przypadający mu jako spadkobiercy powołanemu  jeżeli spadkobierca jest powołany z mocy ustawy, jak i testamentu może odrzucić jako spadkobierca testamentowy, a przyjąć jako ustawowy Stwierdzenie nabycia spadku, poświadczenie dziedziczenia I. Uwagi ogólne Sąd stwierdza nabycie spadku na wniosek osoby mającej w tym interes: - spadkobiercy - wierzyciele spadkodawcy - uprawnieni do zachowku - zapisobiercy windykacyjni i zwykli - wierzyciele spadkodawcy i zapisobiercy windykacyjnego - osoby zainteresowane wykazaniem, że nie są spadkobiercami i nie ponoszą odp za długi spadkowe - wykonawca testamentu Istnieje możliwość uzyskania aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza. Krąg osób uprawnionych do wystąpienia o wydanie takiego aktu to spadkobiercy ustawowi lub testamentowi, a także zapisobiercy windykacyjni. II. postępowanie 1.Postępowanie sądowe 



 

 



stwierdzenie nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego następuje w postępowaniu prowadzonym w trybie nieprocesowym. W postepowaniu powinny brać udział wszystkie osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi. Osoba, której prawa dotyczy wynik postępowania może wziąć udział w każdym stanie prawnym aż do zakończenia postępowania w II instancji W toku postępowania sąd z urzędu bada kto jest spadkobiercą, a szczególności bada czy spadkodawca pozostawił testament oraz wzywa do złożenia testamentu osobę co do której są podejrzenia, że testament się znajduje, Jeśli powstanie spór co do ważności testamentu sąd go rozstrzyga w toku postępowania Nie może natomiast orzec o niegodności ani o wyłączeniu małżonka z dziedziczenia, W zasadzie nie bada czy dany przedmiot wchodzi w skald spadku(wyjątek dziedziczenie ustawowe i gospodarstwo rolne oraz art. 971) Stwierdzenie nabycia spadku powinno stwierdzać sytuacje prawną danego majątku w sposób całościowy. W postanowieniu stwierdzającym nabycie spadku sąd określa wszystkich spadkobierców oraz określa ich udział w spadku, a także nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego Niedopuszczalne jest stwierdzenie nabycia spadku wzgl części majątku spadkowego albo w stosunku tylko do niektórych spadkobierców

2.Postępowanie przed notariuszem  Notariusz sporządza akt poświadczenie dziedziczenia ustawowego lub testamentowego. Z wykluczeniem sytuacji, gdy: - spadkodawca pozostawił testament w formie szczególnej -gdy już wcześniej sporządzono akt poświadczenia dziedziczenia/ wydano postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku

 

 



-w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące że przy jego sporządzeniu nie byli obecni wszyscy spadkobiercy i zapisobiercy windykacyjni albo istnieją testamenty, które nie zostały otwarte lub ogłoszone -spadkobiercą ustawowym jest gmina lub SP -spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub nie posiadając żadnego obywatelstwa nie zamieszkiwał w Polsce, albo gdy w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości położonej za granicą Poprzedzone spisaniem protokołu dziedziczenia- następuje przy udziale wszystkich osób, będących spadkobiercami oraz zapisobiercami windykacyjnymi Notariusz nie jest umocowany do ustalania kręgu spadkobierców. Akt sporządzany jest na podstawie składanych oświadczeń o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączyłyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi oraz o znanych testamentów spadkodawcy lub ich braku Za fałszywe oświadczenia- odpowiedzialność karna za fałszywe zeznania Po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz ma obowiązek dokonań jego wpisu do rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia, musi zostać opatrzony bezpiecznym kwalifikowanym podpisem elektronicznym = prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku Niezbędnym warunkiem sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia jest zgodne żądanie osób mogących wchodzić w grę jako spadkobiercy. Jakiekolwiek spory mogą być rozstrzygane na drodze sądowej

3.termin Stwierdzenie nabycia spadku ani wydanie aktu poświadczenia dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku 4. deklaratywny charakter orzeczenia Postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku oraz akt poświadczenia dziedziczenia ma charakter deklaratywny 5. domniemania domniemywa się, że osoba która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo akt poświadczenia dziedziczenia jest spadkobiercą i ma taki udział w spadku jak w postanowieniu. Obalenie tego domniemania- wystąpienie z wnioskiem o uchylenie postanowienia stwierdzającego nabycie spadku możliwe jest, gdy osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku nie jest spadkobierca lub przypada jej inny udział niż w postanowieniu. Złożenie wniosku nie jest ograniczone w terminie i może je złożyć każda zainteresowana osoba. Uchylenie zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia następuje na drodze sądowej w postępowaniu nieprocesowym. III. Skutki stwierdzenia nabycia spadku 1. Dowód uprawnień spadkobiercy Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia w pewnych okolicznościach jest jedynym dowodem, ze określona osoba jest spadkobiercą lub zapisobiercą windykacyjnym. Poza tym stanowi jeden z elementów ochrony osób trzecich. Jeżeli osoba trzecia rości sobie prawo do spadku art. 1027 nie ma zastosowania. Niezbędne jest wtedy ustalenie rzeczywistego kręgu spadkobierców, a to może zostać dokonane jedynie w postepowaniu o nabycie spadku. 2. ochrona osób trzecich



 

  



Osoba nabywająca jakieś prawo należące do spadku od osoby legitymującej się stwierdzeniem nabycia spadku albo poświadczeniem dziedziczenia jeżeli działa w dobrej wierze jest chroniona prawne(wyjątek od zasady nemo plus iuris). Także gdy osoba taka zostaje zwolniona od ciążącego na niej obowiązku Nabycie prawa lub zwolnienie z obowiązku staje się skuteczne wzgl rzeczywistego spadkobiercy. Może on jedynie dochodzić roszczeń z tytułu odszkodowanie lub bezpodstawnego wzbogacenia od osoby która dokonała rozrządzeń Analogicznie przy uzyskaniu przedmiotu zapisu windykacyjnego Ochrona czynności zarówno pod tytułem odpłatnym jak i darmym Nie działa gdy nabywca działa w złej wierze (wie że osoba legitymująca się stwierdzeniem nabycia spadku nie jest spadkobiercą, a także brak takiej wiedzy, mimo że jej uzyskanie nie nastręczało trudności) W przypadku gdy osoba podejmuje czynności ze spadkobiercą, który nie uzyskał jeszcze stwierdzenia nabycia spadku/apd osoba ta działa na własne ryzyko i nie jest chroniona. Czynność ta nie wywrze skutków w stosunku do rzeczywistego spadkodawcy

Ochrona dziedziczenia I. Uwagi ogólne Art. 1029 zawiera roszczenie skierowane przeciwko osobie władającej spadkiem jako spadkobierca(kiedy nim nie jest), przez rzeczywistego spadkobiercę o wydanie rzeczy lub całego spadku .W grę wchodzą dwa przypadki: 1. osoba władająca spadkiem uzyskała sądowe stwierdzenie nabycia spadku/apd, które później zostało uchylone 2. osoba nie uzyskała stwierdzenia nabycia spadku/apd II. Roszczenie spadkobiercy 1. Treść Treścią jest żądanie wydania spadku lub rzeczy należących do spadku rzeczywistemu spadkobiercy. Przesłanki:  tytuł spadkobiercy  pozbawienie władania całości lub części spadku  pozostawanie tych rzeczy w rękach rzekomego spadkobiercy 2. charakter prawny Nie jest to roszczenie stricte petytoryjne. Spadkobierca może żądać wydania rzeczy jaką spadkodawca władał w chwili śmierci na mocy ważnego tytułu prawnego jak np.. używanie. 3. konkurencja z roszczeniem windykacyjnym Ma to miejsce gdy chodzi o wydanie poszczególnych rzeczy należących do spadku, jeśli są do rzeczy należące do spadkobiercy (a poprzednio spadkodawcy), istnieje możliwość wystąpienia zarówno z roszczeniem windykacyjnym (art. 22§1), jak i roszczeniem z art. 1029§1. 4. adresat Żądanie jest kierowane do osoby władającej przedmiotami należącymi do spadku jako spadkobierca, osoba taka więc musi się uważać za spadkobiercę i z tego tytułu dochodzić sowich praw, Jeżeli osoba władająca opiera swoje uprawnienie na innej podstawie niż spadkobranie art. 1029 nie ma zastosowania (wtedy np. roszczenie windykacyjne,posesoryjne) 5. Przedawnienie

roszczenie o wydanie spadku lub przedmiotów należących do spadku przedawnia się z upływem lat 6 od momentu pozbawienia spadkobiercy władania spadkiem. Jeżeli spadkobierca nie objął tego władania- od chwili otwarcia spadku. Upływ terminu nie pozbawia dochodzenia swoich praw przez spadkobiercę z innych tytułów prawnych np. jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, którą włada inna osoba spadkobiercy przysługuje roszczenie windykacyjne, które się nie przedawnia art. 233§1 III. Rozliczenia między spadkobiercą a władającym spadkiem Korzystanie z przedmiotów należących do spadku przez osobę nieuprawnioną pociąga za sobą konieczność uregulowania kwestii rozliczeń z tego tytułu pomiędzy spadkobiercą a władającym spadkiem. Rozliczenia te są traktowane analogicznie jak rozliczenia między właścicielem a samoistnym posiadaczem (art. 224-227, 229 i 231 KC- należy stosować odpowiednio) 1. Dobra wiara władającego spadkiem  analogicznie jak w sytuacji posiadacza samoistnego zakres odpowiedzialności samoistnego posiadacza zależy od czy był on w dobrej wierze czy nie  dobra wiara władającego spadkiem zachodzi gdy istnieją uzasadnione okolicznościami przekonanie, że jest on spadkobiercą  dowiedzenie się przez spadkobiercę o wszczęciu postępowania o uchylenie stwierdzenia nabycia spadku jest równe sytuacji gdy samoistny posiadacz dowiedział się o wytoczeniu powództwa windykacyjnego  dobra wiara istnieje do momentu wytoczenia powództwa z art. 1029 2. zakres zastosowania art. 1029 Przepis art. 1029 nie będzie miał zastosowania w sytuacji gdy spadkobierca posiadał spadek a następnie go odrzucił. Rozliczenia między takimi osobami mają charakter prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia. Uprawnienia takie przysługują także osobie, w stosunku do której uchylono postanowienie o uznaniu za zmarłego oraz orzeczenia stwierdzającego zgon osoby fizycznej. Osoba taka może żądać zwrotu majątku należącego do niej , a uważanego za spadek. Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe I. Uwagi ogólne 1. Zakres odpowiedzialności Wejście w ogół praw i obowiązków spadkodawcy powoduje m.in. że spadkobierca ponosi odpowiedzialność za zobowiązania których podmiotem był zmarły. Odpowiedzialność ta zależy, od treści oświadczenia o przyjęciu spadku, czy chodzi o okres przed przyjęciem spadku czy po jego przyjęciu, a gdy do dziedziczenia dochodzi więcej niż jedna osoba, czy nastąpił już dział spadku . 2. Odpowiedzialność pojęcie Odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe będzie rozumiana jako normatywna możliwość zaspokojenia się wierzyciela z majtku dłużnika w drodze postępowania egzekucyjnego. 3. Odpowiedzialność osobista Odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe ma charakter odpowiedzialności majątkowo-osobistej. Jeżeli dłużnik nie wykona swojego zobowiązania wierzyciel może poszukiwać zaspokojenia na całym majątku dłużnika- przyszłym i obecnym. Konsekwencje: 1. gwarancją spełnienia świadczenia jest cały majątek dłużnika

2. wierzycielom przysług...