Dozwolony użytek chronionych utworów PDF

Preview

Summary

Dr A. Grzesiok-Horosz...

Description

Wykład 3 1. Dozwolony użytek – pojęcie i rodzaje Jest to zbiorcze pojęcie, na określenie uprawnień uczestników obrotu, umożliwiające korzystanie z utworów bez konieczności uzyskania zgody twórcy, a czasami nawet bez konieczności zapłaty wynagrodzenia. Polski ustawodawca wyróżnia: - tzw. dozwolony użytek prywatny (osobisty)-art.23 prawa autorskiego - użytek publiczny (art. 23 ze zn.2 -art. 35 ze zn.12 prawa autorskiego). 2. Dozwolony użytek – zasady Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła, stosownie do istniejących możliwości (art.34 ust.1 prawa autorskiego). Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy (art. 35 prawa autorskiego). 3. Dozwolony użytek prywatny Jak stanowi art. 23 prawa autorskiego, bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego, co oznacza: - korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów - korzystanie przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego - warunkiem jest rozpowszechnienie utworu, czyli jego udostępnienie publiczności. 4. Dozwolony użytek publiczny – cele - W celach informacyjnych. - W celach dydaktycznych i naukowych - W sferze wykonanie i prezentowania utworów - W celach państwowych - W celach gospodarczych - Dla dobra osób niepełnosprawnych 5. Dozwolony użytek publiczny – nowe rodzaje Korzystanie z utworów osieroconych (2015) Korzystanie z utworów niedostępnych w obrocie handlowym (2015) Korzystanie z utworów przez beneficjentów (2018) 6. Dozwolony użytek w celach informacyjnych Prawo przedruku polega na tym, iż - zgodnie z art. 25 prawa autorskiego - wolno rozpowszechniać (tak w oryginale, jak i tłumaczeniu) w celach informacyjnych w prasie, Internecie, radiu i telewizji już rozpowszechnione: - sprawozdania o aktualnych wydarzeniach, -artykuły na aktualne tematy polityczne, gospodarcze lub religijne - aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie, - krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów, - przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych - krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów. 7. Cele informacyjne – cd.

Zgodnie z art.26 ustawy o prawie autorskim, wolno w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach przytaczać utwory udostępniane podczas tych wydarzeń, jednakże w granicach uzasadnionych celem informacji. Zgodnie z art. 26 prawa autorskiego, wolno korzystać w granicach uzasadnionych celem informacji z przemówień politycznych i mów wygłoszonych na publicznych zebraniach i rozprawach oraz fragmentów publicznych wystąpień, wykładów oraz kazań. 8. Prawo cytatu Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne i fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak: wyjaśnianie, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawa gatunku twórczości. Prawo cytatu zostało rozszerzone, gdyż zgodnie z art. 29, wolno korzystać z utworów na potrzeby parodii, pastiszu lub karykatury, w zakresie uzasadnionym prawami tych gatunków twórczości. 9. Cele naukowe i dydaktyczne Zgodnie z dyspozycją art.27 prawa autorskiego, instytucje oświatowe, uczelnie oraz jednostki naukowe mogą, na potrzeby: - zilustrowania treści przekazywanych w celach dydaktycznych - prowadzenia badań naukowych, korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz zwielokrotniać w tym celu rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów. 10. Cele dydaktyczne i naukowe – cd. Jak stanowi art. 27 prawa autorskiego, wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach, wypisach i antologiach. Twórcy przysługuje wtedy prawo do wynagrodzenia. 11. Cele dydaktyczne i naukowe – cd. Jak stanowi art.28 ustawy o prawie autorskim, instytucje oświatowe, uczelnie, instytuty badawcze i instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk prowadzące działalność edukacyjną w formie studiów doktoranckich, podyplomowych albo innego rodzaju kształcenia, biblioteki, muzea oraz archiwa mogą, o ile czynności te nie są dokonywane w celu osiągnięcia korzyści majątkowej: - użyczać, w zakresie swoich zadań statutowych, egzemplarze utworów rozpowszechnionych, - zwielokrotniać utwory znajdujące się we własnych zbiorach w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony tych zbiorów - udostępniać zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu informatycznego (terminali tzw. dedykowanych) znajdujących się na terenie tych jednostek. 12. Public lending right Z tytułu użyczania przez biblioteki publiczne egzemplarzy utworów wyrażonych słowem, powstałych lub opublikowanych w języku polskim w formie drukowanej przysługuje wynagrodzenie za użyczenie (określane i wypłacane na zasadach określonych w ustawie o prawie autorskim (oddział 4, rozdziału 3, art. 35 ze zn.1-art. 35 ze zn.4 i licznych aktach wykonawczych). 13. Uświetnianie wydarzeń Zgodnie z art. 31, wolno korzystać z utworów podczas ceremonii religijnych, oficjalnych uroczystości organizowanych przez władze publiczne, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowej.

Przepis stanowi ponadto, iż wolno nieodpłatnie publicznie wykonywać lub odtwarzać przy pomocy urządzeń lub nośników znajdujących się w tym samym miejscu co publiczność rozpowszechnione utwory podczas imprez szkolnych oraz akademickich: - jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowej - artyści wykonawcy oraz osoby odtwarzające utwory nie otrzymują wynagrodzenia - regulacja ta nie dotyczy imprez reklamowych, promocyjnych lub wyborczych. 14. Prezentowanie utworów Zgodnie z art.32 prawa autorskiego, właściciel egzemplarza utworu plastycznego może go wystawiać publicznie, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych. Jak stanowi art.33 pkt 1 prawa autorskiego, wolno rozpowszechniać utwory (dzieła rzeźbiarskie, architektoniczne) wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku (prawo panoramy). Rozpowszechnianie w encyklopediach i atlasach opublikowanych utworów plastycznych i fotograficznych jest dopuszczalne, o ile nawiązanie porozumienia z twórcą celem uzyskania jego zezwolenia napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody (art.33 pkt 3 prawa autorskiego). 15. Korzystanie dla dobra osób niepełnosprawnych Wolno korzystać z już rozpowszechnionych utworów dla dobra osób niepełnosprawnych, jeżeli to korzystanie: - odnosi się bezpośrednio do ich upośledzenia, - nie ma zarobkowego charakteru - jest podejmowane w rozmiarze wynikającym z natury upośledzenia. Korzystanie polegające na: - zwielokrotnianiu utworów wyrażonych słowem pisanym, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi lub notacją oraz związanych z nimi utworów plastycznych lub fotograficznych, udostępnionych publicznie w jakikolwiek sposób, - rozpowszechnianiu tych utworów wszyscy niepełnosprawni na rzecz beneficjentów dbywa się na zasadach określonych w oddziale 3a (dodanym nowelizacją 2018 r.)- rozwiązanie szczególne dotyczące korzystania przez osoby mające problem ze wzrokiem korzystanie na rzecz osób z niepełnosprawnością innego rodzaju (np. osób niesłyszących), jak i korzystanie z innego rodzaju utworów odbywa wyłącznie na dotychczasowych zasadach. 16. Korzystanie z utworów dla celów państwowych Wolno korzystać z utworów: - dla celów bezpieczeństwa publicznego - na potrzeby postępowań administracyjnych, sądowych lub prawodawczych oraz sprawozdań z tych postępowań 17. Korzystanie w celach gospodarczych - wolno w celu reklamy wystawy publicznej lub publicznej sprzedaży utworów korzystać z egzemplarzy utworów już rozpowszechnionych, w zakresie uzasadnionym promocją wystawy lub sprzedaży, z wyłączeniem innego handlowego wykorzystania (art.33). Korzystanie dotyczy publicznie dostępnych wystaw w muzeach, galeriach, salach wystawowych i obejmuje korzystanie z utworów w ogłoszeniach, katalogach i innych materiałach rozpowszechnianych dla promocji wystawy lub sprzedaży oraz wystawienie lub inne udostępnianie egzemplarzy utworów dla tych celów; - wolno korzystać z utworów w związku z prezentacją lub naprawą sprzętu (art.33);

- wolno korzystać z utworu w postaci obiektu budowlanego, jego rysunku, planu lub innego ustalenia, w celu odbudowy lub remontu obiektu budowlanego (art. 33) 18. Korzystanie z utworów osieroconych Zgodnie z art. 35 utworami osieroconymi są: utwory opublikowane w książkach, dziennikach, czasopismach lub innych formach publikacji drukiem; utwory audiowizualne, a także utwory zamówione lub włączone do utworów audiowizualnych lub utrwalone na wideogramach, w zakresie korzystania z utworu audiowizualnego lub wideogramu jako całości oraz utwory utrwalone na fonogramach, znajdujące się w zbiorach archiwów, instytucji oświatowych, uczelni, instytucji badawczych, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk, bibliotek, muzeów, instytucji kultury oraz publicznych organizacji radiowych i telewizyjnych, jeżeli uprawnieni, którym przysługują autorskie prawa majątkowe do tych utworów w zakresie zwielokrotniania i udostępniania on-line nie zostali ustaleni lub odnalezieni pomimo przeprowadzenia starannych poszukiwań. Podmioty w/w mogą zwielokrotniać utwory osierocone opublikowane, a w przypadku braku publikacji – nadane po raz pierwszy na terytorium Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz udostępniać je publicznie w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. Korzystanie z utworów osieroconych jest dozwolone w celu realizacji służących interesowi publicznemu statutowych zadań, w szczególności zachowania, odnawiania i udostępniania w celach kulturalnych i edukacyjnych utworów znajdujących się w ich zbiorach. Podmioty te mogą uzyskiwać przychody z takiego korzystania, o ile zostaną one przeznaczone na pokrycie bezpośrednich kosztów digitalizacji i publicznego udostępniania utworów osieroconych. Poszukiwania: staranne i prowadzone w dobrej wierze. 19. Korzystanie z utworów niedostępnych w obrocie handlowym Celem wprowadzonych rozwiązań jest umożliwienie instytucjom korzystającym (archiwom, instytucjom oświatowym, uczelniom, jednostkom naukowym oraz instytucjom kultury) tworzenia w ramach projektów masowej digitalizacji i udostępnienie w internecie kolekcji dzieł niedostępnych w obrocie handlowym, które znajdują się w ich zbiorach. Sposób korzystania przez podmioty uprawnione: - zwielokrotnianie znajdujących się w ich zbiorach utworów niedostępnych w obrocie handlowym opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed dniem 24 maja 1994r. - udostępnianie ww. utworów publicznie w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym....