Luật so sánh các dòng họ pháp luật Common Law - Civil Law PDF

Preview

Summary

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘIKHOA LUẬT\HỌC PHẦN LUẬT HỌC SO SÁNHBÀI TIỂU LUẬN CUỐI KỲSO SÁNH CÁC DÒNG HỌ PHÁP LUẬTCIVIL LAW, COMMON LAW VÀ ISLAM LAW -ẢNH HƯỞNG ĐẾN HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAMGiảng viên: PGS Nguyễn Hoàng AnhThS. Hà Thị ÚtHọ và tên: Nguyễn Thu HiềnMã SV: 19050082Lớp: Luật Kinh doanh KHà Nội...

Description

Đề bài: So sánh sự giống nhau và khác nhau về hệ tư tưởng, nguồn luật, và nghề luật của dòng họ pháp luật Civil Law, Common Law và Islam Law. Trên cơ sở đó, bình luận về sự ảnh hưởng của các dòng họ pháp luật chính trên thế giới tới hệ thống pháp luật Việt Nam (nếu có).

MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU

1

Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN

1

1.1. Dòng họ pháp luật Civil Law

1

1.2. Dòng họ pháp luật Common Law

2

1.3. Dòng họ pháp luật Islam Law

3

Chương II: SO SÁNH CÁC DÒNG HỌ PHÁP LUẬT: CIVIL LAW, COMMON LAW VÀ ISLAM LAW 2.1. Giống nhau

4 4

2.1.1. Về hệ tư tưởng

5

2.1.2. Về nguồn luật

5

2.1.3. Về nghề luật

6

2.2. Khác nhau

6

2.2.1. Về hệ tư tưởng

6

2.2.2. Về nguồn luật

9

2.2.3. Về nghề luật

13

Chương III: SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC DÒNG HỌ PHÁP LUẬT CHÍNH TRÊN THẾ GIỚI ĐẾN HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM

15

KẾT LUẬN

16

TÀI LIỆU THAM KHẢO

16

PHẦN MỞ ĐẦU Trên thế giới có nhiều hệ thống, dòng họ pháp luật khác nhau cùng tồn tại. Trong số đó, có ba dòng họ pháp luật lớn và điển hình phải kể đến là Civil Law, Common Law và Islam Law. Mỗi hệ thống pháp luật có những đặc điểm, đặc trưng khác nhau nhưng cũng có nhiều điểm tương đồng trong những mặt nhất định. Việc xác định sự tương đồng hay khác biệt ở những khía cạnh khác nhau giữa các dòng họ pháp luật trên có vai trò vô cùng quan trọng. Điều này là cơ sở để tìm hiểu và có cái nhìn khách quan, tổng quan hơn về các dòng họ pháp luật trên thế giới. Cùng với đó, việc tìm hiểu và so sánh ba dòng họ lớn này cũng là cơ sở cho thấy sức ảnh hưởng của chúng đến với hệ thống pháp luật của Việt Nam, giúp pháp luật Việt Nam có thể tham khảo và học hỏi từ các dòng họ pháp luật lớn, bổ sung những khiếm khuyết còn tồn tại và tạo nên một hệ thống pháp luật hiệu quả, hoàn hảo hơn. Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1. Dòng họ pháp luật Civil Law Civil Law là tên tiếng anh của Luật châu Âu lục địa, là một hệ thống pháp luật thịnh hành nhất trên thế giới, tồn tại ở các nước lục địa Châu Âu như Hà Lan, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đức, Italia…, phần lớn các nước châu Phi, hầu hết các nước Mỹ Latinh và một số nước phương Đông trong đó có Nhật Bản. Nó còn được gọi với cái tên khác là Dân luật hay luật Đức - La Mã. Civil Law có nền tảng bắt nguồn từ pháp luật của một số nước lục địa châu Âu. Trong đó, pháp luật của Pháp là quan trọng nhất, đồng thời có ảnh hưởng lớn nhất tới các quốc gia khác có cùng hệ thống pháp luật này. Dòng họ Civil Law có nền tảng là luật La Mã cổ đại (khoảng 1-250 sau Công nguyên), cùng với một số ảnh hưởng từ giáo luật. Đôi khi, tại một số quốc gia, luật được điều chỉnh và bổ sung phù hợp theo phong tục tập quán, văn hóa của quốc gia đó. Civil Law đặt 1

trọng tâm chính vào quyền tự do cá nhân và ủng hộ sự hợp tác, trật tự và khả năng dự đoán. Ngày nay, các học giả luật so sánh cho rằng hệ thống Civil Law có thể chia thành 3 nhóm. Thứ nhất, nhóm Civil Law của Pháp tồn tại ở Pháp, Tây Ban Nha và các nước thuộc địa cũ của Pháp. Thứ hai, nhóm Civil Law của Đức tại Đức, Áo, Thụy Sỹ, Nhật Bản, Hy Lạp, Hàn Quốc, Trung Quốc. Thứ ba, nhóm Civil của những nước Scandinavia thuộc Đan Mạch, Thụy Điển, Ailen, Na Uy, Phần Lan. Civil Law là một hệ thống toàn diện đầy đủ, được hệ thống hóa bằng văn bản rõ ràng, dễ tiếp cận gồm 3 bộ luật: luật Thương mại, luật Dân sự, luật Hình sự. Bộ luật này được coi là hoàn chỉnh, là kết quả của việc cung cấp đầy đủ các điều luật và nguyên tắc hình thành điểm khởi đầu cho những pháp lý và thực thi công lý. Các quy định đã được hệ thống hóa nổi bật với những điều luật cụ thể, các quy tắc ứng xử được tạo bởi cơ quan lập pháp hoặc các cơ quan tối cao khác. Bên cạnh đó, tuy Civil Law là một hệ thống chủ yếu lập pháp nhưng vẫn có chỗ cho cơ quan tư pháp điều chỉnh các quy tắc theo sự thay đổi, nhu cầu mới của xã hội, bằng cách giải thích và luật học sáng tạo. Nhìn chung, dòng họ pháp luật Civil có các đặc điểm chính sau đây: (1) Chịu ảnh hưởng lớn từ luật La Mã; (2) Phần chia thành công pháp và tư pháp; (3) Coi trọng lí luận, được xem như sản phẩm của trí tuệ bác học; (4) Trình độ hệ thống và pháp điển hóa cao; (5) Luật thành văn là hình thức thông dụng và phổ biến, không khuyến khích phát triển, áp dụng tiền lệ pháp. 1.2. Dòng họ pháp luật Common Law Dòng họ pháp luật Common Law hay còn có tên gọi khác là dòng họ pháp luật Anh - Mỹ hay thông luật, là hệ thống pháp luật lớn thứ hai trên thế giới. Common Law ra đời tại Anh, sau này được phát triển ở Mỹ và các quốc gia thuộc địa của hai quốc gia này. 2

Nguồn gốc pháp luật chủ yếu của dòng họ pháp luật Common Law dựa trên nền tảng pháp luật Anh cổ hay còn gọi là luật Anglo - Saxong với những tập quán được hình thành từ sự phát triển của cộng đồng. Từ con đường thuộc địa hóa của hoàng gia Anh mà, dòng họ này đã lan khắp châu Phi, châu Mỹ, châu Úc, châu Á, hình thành nên hệ thống Common Law. Tuy nhiên, sức ảnh hưởng của nó là khác nhau và có thể chia làm hai nhóm. Thứ nhất là nhóm quốc gia chưa có cuộc sống văn mình khi bị Anh xâm chiếm như Úc, Newzealand… với hệ thống pháp luật rất giống pháp luật Anh. Thứ hai là nhóm các quốc gia Anh tranh giành được hoặc được chuyển nhượng, đã có sẵn nền văn minh như Bắc Mỹ, Nam Phi, Ấn Độ… Dòng họ pháp luật này được phát triển từ những tập quán và coi trọng tiền lệ. Nó thừa nhận học thuyết tiền lệ pháp, coi án lệ như một nguồn luật chính thức. Điều này đem đến cho hệ thống Common Law sự cởi mở, gần gũi với thực tế, mang đầy tính chủ động sáng tạo, mềm dẻo, linh hoạt trong tư duy luật pháp. Nhìn chung, dòng họ pháp luật Common Law có những đặc điểm chính sau: (1) Hệ thống pháp luật bất thành văn, luật trực thuộc ít, coi trọng án lệ (2) Thẩm phán đóng vai trò quan trọng trong việc sáng tạo, phát triển các quy phạm pháp luật. (3) Không phân biệt luật công và luật tư. (4) Là lịch sử của các quyết định tư pháp, là cơ sở đánh giá sự việc trong tương lai. (5) Có chế định ủy thác. (6) Có sức ảnh hưởng lớn, rộng khắp nhưng không đồng đều. 1.3. Dòng họ pháp luật Islam Law Dòng họ pháp luật Islam Law (luật Hồi giáo) là một dòng họ luật lớn trong hệ thống pháp luật thế giới, có mối quan hệ mật thiết với đạo Hồi. Vì vậy, tư tưởng trung tâm cua nó tuân phục ý chí và luật lệ của thượng đế. Dòng họ Islam Law có nguồn luật chính là luật Shari’ah, dựa trên tư tưởng về nghĩa vụ con người, tuy nhiên vẫn có chỗ cho khái niệm pháp luật nhờ sự công 3

nhận những ranh giới nhất định đối với bổn phận (là điều có thể gánh vác được của mỗi người do thượng đế trao cho) và sự quy định cụ thể các quyền cá nhân. Luật Hồi giáo không phải là hệ thống pháp luật gắn với nhà nước, mà giống như một luật giáo hội tại các nhà thờ, mang tính tôn giáo của những người theo đạo. Có thể thấy, các quốc gia thuộc dòng họ Islam Law không có sự tách biệt giữa nhà thờ và nhà nước. Luật Shari’ah là luật do thánh Alla ban hành, không biến đổi và được nhà nước áp dụng cho mọi thời đại, nên theo đó, nhà nước, pháp luật và tôn giáo là một. Dòng họ Islam Law thể hiện ý chí của thượng đế nên điều chỉnh hầu hết các lĩnh vực của đời sống bên cạnh việc đề cập đến những vấn đề nhà nước quan tâm. Dù không mang tính cưỡng chế nhưng Islam law vẫn được bao trùm trong hệ thống các tập quán với học thuyết về nghĩa vụ. Nhìn chung, dòng họ Islam Law có những đặc điểm cơ bản sau: (1) Tính chất lỗi thời của nhiều chế định, vụn vặt và không hệ thống hóa. (2) Khó phân biệt quy định pháp luật và quy định tôn giáo. (3) Quy định cả những vấn đề cá nhân mà nhiều hệ thống pháp luật khác không điều chỉnh. (4) Về nguyên tắc, Islam Law chỉ điều chỉnh mối quan hệ giữa người theo đạo Hồi với nhau, còn với người ngoài thì dùng pháp luật Nhà nước. (5) Chú trọng lĩnh vực dân sự. Chương II: SO SÁNH CÁC DÒNG HỌ PHÁP LUẬT: CIVIL LAW, COMMON LAW VÀ ISLAM LAW 2.1. Giống nhau Cả 3 dòng họ pháp luật Civil Law, Common Law và Islam Law đều là các dòng họ pháp luật lớn trên thế giới. Chúng có sức ảnh hướng nhất định đối với từng khu vực, quốc gia khác nhau trên thế giới. Theo bản đồ hệ thống pháp luật dưới đây, có thể thấy rõ sự phổ biến của ba dòng họ pháp luật này. 4

Hình 1: Các hệ thống pháp luật trên thế giới (Nguồn: vozForums) Chú thích: ☐ Civil Law

☐ Common Law

☐ Islam Law

2.1.1. Về hệ tư tưởng Hệ tư tưởng pháp luật là tổng hợp các tư tưởng, quan điểm có tính chất khoa học, lý luận về pháp luật, phản ánh pháp luật một cách sâu sắc dưới các khái niệm và phạm trù khoa học. Civil Law, Common Law, Islam Law đều chịu ảnh hưởng nhất định từ các bộ luật đi trước, được ban hành nhằm thực hiện quyền lực của nhà nước, điều hành, quản lý xã hội ở một mức độ nhất và bảo vệ lợi ích cho giai cấp. Chính vì vậy, các dòng họ pháp luật này đều mang bản chất giai cấp, bản chất xã hội, được bảo đảm thực hiện và có tính quy phạm phổ biến. 2.1.2. Về nguồn luật Theo TS Nguyễn Thị Hồi, nguồn của pháp luật là tất cả các căn cứ được các chủ thể có thẩm quyền sử dụng làm cơ sở xây dựng, ban hành và giải thích pháp luật, đồng thời áp dụng vào giải quyết các vụ việc pháp lý xảy ra trong thực tế. Theo đó, các nguồn pháp luật cơ bản gồm văn bản quy phạm pháp luật, tập quán pháp, tiền lệ pháp, các học thuyết pháp lý, các nguyên tắc pháp luật. Có thể thấy, ở cả ba dòng họ pháp luật Civil Law, Common Law và Islam Law đều có những nguồn pháp luật cơ bản trên. Tuy Islam Law không coi trọng các nguồn luật cơ bản 5

đó nhưng vẫn có chỗ cho chúng nhằm mục đích lấp đầy những khoảng trống và thể chế hóa các quy định của luật pháp (án lệ trong Islam Law được gọi là Qiyas, có vai trò bổ trợ cho Kinh Qu'ran và Kinh Sunna). Sự tương đồng này xuất phát từ quá trình hình thành và phát triển của các dòng họ pháp luật này đều dựa trên cơ sở lý luận pháp luật. Chúng được xây dựng cùng với quá trình hình thành và phát triển của các hoạt thuyết nghiên cứu pháp luật đối với dòng họ Civil Law, thông qua thực tiễn xét xử các vụ án cụ thể đối với Common Law và học thuyết tôn giáo, giáo điều, luật thần thánh đối với hệ thống Islam Law. 2.1.3. Về nghề luật Có thể thấy, về nghề luật, dòng họ Common Law, Civil Law và Islam Law đều có thẩm phán và luật sư, dù vai trò của họ có sự khác biệt trong từng bộ luật. Luật sư là người có kiến thức pháp luật, thông thạo nghề nghiệp để có thể cung cấp, giúp đỡ cho khách hàng của mình. Đây là một nghề mang tính chất dịch vụ, gắn liền với số phận con người với vai trò và trách nhiệm hết sức cao cả và nặng nề. Luật sư có nhiệm vụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho con người, đồng thời tôn trọng, bảo vệ sự thật và pháp luật. Về thẩm phán, hay còn gọi là quan tòa, là người thực hiện quyền xét xử chính tại phiên tòa. Thẩm phán có nhiệm vụ thực hiện xét xử một cách công bằng, không thiên vị tại các phiên tòa. Thẩm phán là người có chuyên môn, kiến thức, kinh nghiệm cao về pháp luật. Cũng như các nghề luật khác, thẩm phán phải tôn trọng, tuân thủ, bảo vệ sự thật, luật pháp và đạo đức nghề nghiệp của mình. 2.2. Khác nhau 2.2.1. Về hệ tư tưởng Civil Law

- Civil Law cho rằng pháp luật thể hiện ý chí, bảo vệ lợi ích của giai cấp và gắn với Nhà nước. 6

- Civil Law chịu ảnh hưởng sâu sắc từ luật La Mã, có mối quan hệ mật thiết với các nguyên tắc của luật dân sự La Mã. Luật vật chất được coi trọng hơn luật thủ tục và luật tư là lĩnh vực coi trọng hơn hết. - Civil Law coi trọng lý luận pháp luật. Chính vì vậy, nó có các quy phạm pháp luật được xây dựng từ khái quát đến cụ thể, từ lý luận đến thực tiễn, đạt đến trình độ pháp điển cao và được coi là hệ thống pháp luật hoàn thiện, đầy đủ nhất, được hệ thống hóa tốt nhất. - Civil Law chịu ảnh hưởng từ học thuyết phân quyền, nên cho rằng các cơ quan xét xử không có chức năng lập pháp, mà đó là chức năng của Nghị viện. Common Law

- Common Law cho rằng pháp luật thể hiện ý chí, bảo vệ lợi ích giai cấp và gắn với Nhà nước. - Common Law không chịu ảnh hưởng sâu sắc từ luật La Mã mà chịu ảnh hưởng nhiều hơn từ pháp luật Hoàng gia Anh, đồng thời thừa nhận học thuyết tiền lệ pháp. - Common Law có tư duy pháp lý linh hoạt, coi trọng giải quyết vấn đề trên thực tiễn đời sống, pháp luật sinh từ cuộc sống và được thể nghiệm bới các thẩm phán.

Islam Law

- Islam Law coi luật pháp là ý chí của đấng Allah qua sự phát hiện tuyệt vời của sứ giả trung thành của ngài là nhà tiên tri Mohammed. - Islam Law tuân phục hoàn toàn ý chí và luật lệ của thượng đế. Nó không gắn với Nhà nước và đồng thời không có bất kỳ thế lực hay quyền lực nào có thể thay đổi nó. - Islam Law được xây dựng trên cơ sở đạo Hồi, các phong tục tập quán của người Hồi giáo. Hệ thống pháp luật Islam Law 7

không phải một ngành khoa học độc lập mà chỉ là một khía cạnh của đạo Hồi. Đây là hệ thống pháp luật có sự hòa trộn giữa đạo đức, quy phạm tôn giáo và pháp luật. * Nguyên nhân có sự khác nhau nêu trên chủ yếu là do hoàn cảnh lịch sử hình thành và phát triển của ba dòng họ pháp luật: Đối với Civil Law, nó được phát triển từ bản tập hợp “Corpus Juris Civilis” của Hoàng đế Justinian thời kỳ cổ đại, sau đó hình thành các trường phái pháp luật nghiên cứu và tiếp nhận truyền thống luật La Mã, truyền bá ra ngoài châu Âu thông qua con đường xâm lược các nước thuộc địa, dưới sự ảnh hưởng của giáo luật. Trong một số trường hợp, luật La Mã trở thành luật tích cực nhờ đạo luật lập pháp, đồng thời được phổ biến trong xã hội nhờ các chuyên giá và học giả pháp lý. Cuối thời kỳ trung cổ, khi bị Tây Âu xâm lược, chiếm đóng, nền kinh tế công thương Tây Âu phát triển, các trường học được mở là nơi truyền bá và phát triển rộng rãi bộ luật châu Âu lục địa. Dần dần, giáo luật được hợp nhất với luật La Mã do luật La Mã đã ảnh hưởng sâu sắc đến luật địa phương - một truyền thống pháp luật truyền thống của châu Âu. Sau này, dù Tây Âu bị bộ tộc Đức xâm lược nhưng do luật Đức không phù hợp nên luật La Mã vẫn được duy trì. Cho đến thế kỉ XII, người ta tìm thấy nguyên văn bản bộ Corpus Juris Civilis và bắt đầu nghiên cứu, hiện đại hóa nó cho phù hợp với tình hình xã hội. Từ đây, họ mở các trường đào tạo luật, hành nghề luật sư cho vua chúa, giáo hội… khắp lãnh thổ châu Âu. Nhờ việc đào tạo chung, duy nhất mà các nước châu Âu đã tạo nên bộ Dân luật của quốc gia mình dựa trên nền tảng chung là luật La Mã. Đối với Common Law, sự hình thành và phát triển của nó gắn liền với lịch sử Common Law của nước Anh. Anh đã từng bị đế quốc La Mã xâm lược vào khoảng thế kỉ V. Tuy nhiên, trong gần bốn thế kỷ nằm dưới ách thống trị của La Mã, do phương thức cai trị có sự khác biệt so với các quốc gia châu Âu, đồng thời với bối cảnh Anh lúc lấy giờ là kinh tế hàng đổi hàng, Anh đã không hoàn toàn bị áp đặt bởi luật La Mã. Sau khi La Mã suy tàn, Anh được chia ra thành nhiều vương 8

quốc cùng các hệ thống pháp luật khác nhau mang tính địa phương, chủ yếu dựa trên nền tảng luật Anglo - Saxong (pháp luật Anh cổ). Đến thế kỉ XI, một nhà nước thống nhất được hình thành với ba tòa án xuất hiện, có thẩm quyền chồng chéo nhau. Trong đó, Tòa án Hoàng gia với ưu điểm về tính hiện đại, hiệu quả đã được ưa chuộng hơn và thực hiện xét xử lưu động trên khắp cả nước. Khi các thẩm phán lưu động đi khắp đất nước đã sưu tầm, chọn lọc và thảo luận về cách thức giải quyết những vụ tranh chấp trên cả nước. Những phán quyết đó được ghi lại trở thành án lệ, từ đó hình thành nên Common Law chủ yếu giải quyết các vụ việc dựa trên những phán quyết trước đó. Hệ thống Common Law được mở rộng qua con đường thuộc địa hóa của Hoàng gia Anh và lan sang các châu lục khác tạo nên hệ thống Common Law. Đối với Islam Law, pháp luật Hồi giáo gắn liền với đạo Hồi. Người theo đạo hồi Phục tùng ý chí của đấng Allah là người duy nhất có quyền phán quyết điều nào đúng, điều nào sai. Đạo Hồi với những lời răn dạy của Allah được nhà tiên tri Mohammed tìm ra và truyền lại đã khiến người theo đạo phải tuân theo những giáo lý về đạo đức cũng như những quy tắc của cuộc sống. Đạo Hồi và Islam Law được hình thành từ thế kỉ VII, khi nhà tiên tri Mohammed truyền đi thông điệp từ thánh Allah, lập nên một đế chế tôn giáo và phát triển mạnh mẽ. Từ thế kỉ IX đến thế kỉ XIV, nền văn minh hồi giáo phát triển mạnh mẽ nhất, lớn hơn bất kì đế quốc nào lúc bấy giờ. Điều đó được thực hiện chủ yếu bằng con đường xâm chiếm và chinh phục. Cho đến nay, Islam vẫn chi phối và điều chỉnh phần lớn các quốc gia Ả rập, và ảnh hưởng tới một số quốc gia Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia, Philippines, các nước thuộc Liên Xô cũ như Uzbekistan. Kirgistan… 2.2.2. Về nguồn luật Civil Law

- Mức độ coi trọng nguồn pháp luật của dòng họ Civil Law lần lượt là: văn bản quy phạm pháp luật, tập quán pháp, án lệ, các học thuyết pháp lý, cuối cùng là các nguyên tắc pháp luật. - Civil Law coi trọng văn bản quy phạm pháp luật, đây là 9

nguồn luật chính. Bên cạnh đó, dưới sự ảnh hưởng sâu sắc của luật La Mã, Civil Law cũng đề cao luật này. Đây là hai nguồn luật quan trọng nhất của hệ thống Civil Law. - Civil Law cho rằng tập quán pháp là những nguyên tắc xử sử đã hình thành và tồn tại từ lâu đời, mang tính bắt buộc chung. - Về án lệ, Civil Law nhận định đây là nguồn không chắc chắn và dễ bị thay đổi nên nó không mang tính chất bắt buộc. Tuy nhiên, với tính linh hoạt, ngày nay trong xu hướng hội tụ, án lệ với tính linh hoạt cao ngày càng được thừa nhận và áp dụng nhiều hơn nhằm khắc phục những nhược điểm cứng nhắc của nguồn luật chính - văn bản quy phạm pháp luật. Common Law - Mức độ coi trọng nguồn pháp luật của dòng họ Common Law lần lượt là: án lệ, luật thành văn, tập quán pháp, các nguồn khác. - Common Law thừa nhận án lệ là nguồn luật chính thức, mang tính bắt buộc. Điều này chi phối hệ thống luật pháp theo hướng các phán quyết đã tuyên bố của tòa án cấp trên có giá trị ràng buộc tòa án cấp dưới trong xét xử. - Common Law không coi trọng nguồn luật thành văn. Khi nhắc tới pháp luật thành văn là nguồn pháp luật, người ta sẽ nghĩ tới Hiến pháp hoặc các đạo luật, luật, văn bản dưới luật hoặc các điều ước quốc tế… Tuy nhiên, nguồn luật thành viên ngày nay ngày càng được coi trọng nhiều hơn, đặc biệt là đối với những lĩnh vực, vụ việc chưa có án lệ. Đây cũng là điều dĩ nhiên bởi trong thời kỳ hội nhập quốc tế, các quốc gia thuộc dòng họ Common Law đều phải thực hiện các cam kết quốc tế mà hộ đã tham gia và ký kết. Điều này phần nào góp phần bổ sung, hoàn thiện hơn hệ thống luật thành văn của dòng họ Common Law. 10

Islam Law

- Mức độ coi trọng nguồn pháp luật của dòng họ Islam Law lần lượt là: kinh Koran, kinh Sunna, Ijma, Qias. Đây là bốn nguồn không đồng nhất chỉ duy nhất có ở luật Hồi giáo. - Nếu như nguồn luật chính của Civil Law là luật thành văn, và của Common Law là án lệ, Islam có hai nguồn luật cơ bản là kinh Koran và kinh Sunna, hai nguồn còn là nguồn luật pháp sinh. - Kinh Koran chính là lời của thánh Allah được trình bày dưới dạng thơ với nhiều luật lệ, bao trùm phạm vi rộng, kể cả các vấn đề cá nhân - thứ mà Civil Law và Common Law không quy định, tuy nhiên lại ít quy định về thương mại, tài chính, hợp đồng... Cách thức thể hiện của kinh Koran là những điều răn dạy bắt đầu bằng lời giới thiệu, kết thúc bằng lời cấm đoán, ít có thể áp dụng quy phạm pháp luật. Kinh Koran được coi là Hiến pháp của Islam Law. - Kinh Sunna, nguồn cơ bản thứ hai, là lối sống, cách ứng xử của nhà tiên tri Mohammed nên nó được coi như là các phong tục tập quán mang tính truyền thống của Hồi giáo. Đặc biệt, kinh Sunna đề cao sức mạnh của lời thề - một trong những quy định độc đáo không có trong Civil Law và Common Law. - Khác với 2 nguồn luật cơ bản là kinh Koran và kinh Sunna thể hiện tính thần thánh, nguồn luật thứ 3 - Ijma được hình thành trên sự thống nhất quan điểm về pháp luật của các học giả pháp lý đạo Hồi. Ijma gần giống với tập quán pháp của dòng họ Civil Law. - Nguồn phát sinh cuối cùng là Qias, là án lệ được tuyên bởi thẩm phán cấp cao. Các thẩm phán có thể dùng tiền lệ pháp giải quyết vụ việc mà cách giải quyết không được đề cập tại các nguồn trước đó, giúp các luật gia có thể kết hợp giữa ý chí 11

thần thánh và ý chí con người. * Nguyên nhân sự khác nhau trong cấu trúc nguồn luật của ba dòng họ pháp luật là do hệ tư tưởng, tư duy pháp lý và quá trình hình thành, phát tr...