Maksymy prawnicze PDF

Preview

Summary

maksymy prawnicze prawo rzymskie...

Description

ŁACIŃSKIE MAKSYMY PRAWNICZE A  Accesio cedit principal – rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej  Actor sequitur forum rei – powód idzie za sądem pozwanego  Ambiguitas contra stipulatorem – sformułowanie dwuznaczne rozumieć należy przeciw wierzycielowi  Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum – zmienną jest wola zmarłego, aż do samego kresu życia  Audiatur et altera pars – niech będzie wysłuchana i druga strona B  Benignius leg es interpretandae sunt, quo voluntas larum conservetur – ustawy należy interpretować tak, aby zrealizować ich zamiar  Bis de eadem re agi non potest – nie można procesować się dwa razy o to samo

C  Casum sentit dominus – skutki przypadku ponosi właściciel  Cessante ratione legis, cessat lex ipsa – gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawe, traci moc sama ustawa  Consuetudo est optima legum interpres – zwyczaj jest najlepszym interpretatorem ustawy  Contractus ab initio voluntatis est, ex post fatum necessitatis – zawarcie umowy jest dobrowolne, ale następstwa są przymusowe D  Da mihi fatum, dabo tibi ius – podaj mi fakty, a ja dam ci prawo  Damnum sine iniuria esse potest – możliwe jest wyrządzenie szkody bez popełnienia czyny bezprawnego  Dies interpellat pro homine – termin wzywa zamiast człowieka  Dolo facit, qui petit, quod redditurus – działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić

 Dolus omnimodo puniatur – działanie w złym zamiarze zawsze musi być ukarane  Dura lex, sed lex – twarde prawo, lecz prawo E  Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat – ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza  Emptio tollit locatum – kupno uchyla najem  Executio iuris non habet iniuriam – wykonywanie prawa nie jest bezprawiem  Ex maleficio non oritur contractus – z bezprawnego działania nie powstaje zobowiązanie umowne  Expressio unius est exclusio alterius – włączenie jednego jest wykluczeniem czegoś innego F  Falsa demonstratio non nocet – fałszywe oznaczenie nie szkodzi  Fur semper in mora – złodziej jest zawsze w zwłoce

G  Genus perire non potest – gatunek nie może przepaść H  Herediatas nihil aliud est, quam successio in universum ius, quod defunctus habuerit – spadkobranie to nic innego, jak sukcesja w całość prawa, jakie miał zmarły  Hominum causa omne ius constitutum sit – wszelkie prawo ustanawia się ze względu na człowieka I

 Ignorantia iuris nocet, ingnorantia facti non nocet – nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu szkodzi  Impossibilium nulla obligatio est – zobowiązanie do niemożliwego jest nieważne

 In contractibus tacie insunt, quae sunt moris et consuetudinis – uznaje się za włączone w sposób milczący do umowy, to co jest obyczajem i zwyczajem  In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt – w umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie  In dubiis benigniora – w sytuacjach dwuznacznych należy przyjąć pogląd bardziej korzystny (dla stron)  In pari delicto, potior est conditio possidentis – w przypadku równej winy, korzystniejsze jest położenie tego, kto posiada  Iura novit curia – sąd zna prawo  Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cique tribuere – nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiem nie szkodzić, oddać każdemu to, co mu się należy  Ius civile vigilantibus scriptum est – prawo cywilne stworzone jest dla osób starannych

 Ius est ars boni et aequi – prawo jest sztuką tego, co dobre i sprawiedliwe  Ius publicum provatorum pactis mutari non potest – prawo publiczne nie może być zmienione poprzez umowy osób prywatnych  Ius singulare est, quod contra tenorem rationis propter aliquam utilitatem auctoritate constituentium introductum est – prawem szczególnym jest to, co zostało wprowadzone wbrew ogólnej zasadzie z powodu jakiejś użyteczności, z mocy autorytetu tego, kto może stanowić prawo  Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi – sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą przyznawania tego, co się komu należy L  Lege non distinguere nec nos distinguere debemus – nie należy wprowadzić rozróżnień tam, gdzie nie czyni tego ustawa

 Lex posterior derogat priori – ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą  Lex retro non agit – ustawa nie działa wstecz M  Mala fides superveniens nocet – późniejsza zła wiara szkodzi  Male nostro iure uti non debemus – nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa  Malitiis non est indulgendum – nie należy tolerować szykan  Mater semper certa est, pater vero is est, quem nuptiae demonstrant – matka jest zawsze pewna, ojcem zaś jest ten, na kogo wskazuje małżeństwa  Melior est condicio posidentis – lepsza jest pozycja tego, który posiada  Minima non curat praetor – urząd jurysdykcyjny nie troszczy się o drobnostki N

 Nasciturus pro iam nato habet quotines de commodis eius agitur – dziecko poczęte uważa się za już narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyść  Ne bis in idem contestetur – ten sam proces nie będzie rozpoczynany dwukrotnie  Ne eat iudex ultra petita partium – niech sędzia nie wykracza ponad żądania stron  Nemo audiatur propriam turpitundinem allegans – powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany  Nemo est iudex in propria causa – nikt nie jest sędzią we własnej sprawie  Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet – nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw, niż sam posiada  Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest – nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, cześć zaś beztestamentowo

 Nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest – nikt nie może sobie zmienić podstawy posiadania  Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quo est regula fiat – nie z reguły powstaje prawo, lecz regułę tworzy się na podstawie prawa  Non omne, quo licet, honestum est – nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe  Nulla poena sine lege – nie ma kary bez ustawy  Nulli res sua servit – nie można mieć służebności na własnej rzeczy  Nuptias non concubitus, sed consensus facit – małżeństwo powstaje przez porozumienie, a nie faktyczne pożycie O  Omnis definitio in iure civil periculosa est: parum est enim, ut non subverti posset – wszelka definicja jest w prawie cywilnym niebezpieczna, gdyż rzadko kiedy nie można jej podważyć

 Optima legum interpres consuetudo – zwyczaj jest najlepszą wykładnią ustawy P  Pacta sunt servanda – umów należy dotrzymywać  Prior tempore, potior iure – pierwszy w czasie, lepszy w prawie  Publicm ius est, quo ad statum rei Romanae spectat; privatum, quo ad singulorum utilitatem: sunt enim quaedam publice utilia, quaedam privatim – prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, która ma na względzie korzyść jednostek: są bowiem pewne rzeczy użyteczne dla ogółu, inne zaś dla osób prywatnych Q  Qui tacet, consentire vide tur – milczenie oznacza zgodę  Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere – co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione przez upływ czasu

 Quod universitati debetur, singulis non debetur – co należy się wspólnocie, nie należy się jej członkom  Quod principia placuit, legis habet vigorem – co podoba się cesarzowi, zyskuje moc prawa R  Ratihabitio mandato comparatur – zatwierdzenie równa się zleceniu  Rebus sic stantibus – każda umowa obowiązuje na warunkach z momentem jej zawarcia  Reformatio in peius iudici appellato non licet – sędziemu apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść odwołującego się  Res inter alios acta noce re non debet – czynność dokonana miedzy określonymi osobami nie powinna szkodzić innym S  Salus populi suprema lex esto – dobro ludu niechaj będzie najwyższym prawem

 Scire leg es non hoc est verba larum tenere, sed vim ac potentatem – znać prawa nie znaczy trzymać się słów ustaw, lecz ich treść i mocy działania  Semel heres, semper heres – kto raz został spadkobiercą, jest nim na zawsze  Servitus in facjendo consistere nequit – służebność nie może polegać na działaniu  Servitutibus civiliter utendum est – służebność należy wykonać oględnie  Singularia non sunt extendenda – nie należy rozszerzać wyjątków  Summum ius, summa iniuria – najwyższe prawo najwyższym bezprawiem  Superficies solo cedit – znajduje się na powierzchni gruntu, staje się jego częścią składową T  Testis unus testis nullus – jeden świadek, żaden świadek  Tres faciunt collegium – trzech tworzy stowarzyszenie

 Tutor rem pupili emere non potest – opiekun nie może kupować rzeczy podopiecznego U  Ubi lex non distinguit, nec nos distinguere debemus – tam gdzie ustawa nie rozróżnia, nie powinniśmy rozróżniać  Ubi ius ibi remedium – tam gdzie jest uprawnienie, jest środek dla jego urzeczywistnienia  Ubi societas, ibi ius – gdzie społeczność, tam prawo  Utile per inutile non vitiatur – to, co jest właściwe nie jest obciążane wadą tego, co niewłaściwie V  Vanae voces populi non sunt audientiae – nie należy dawać posłuchu czczym głosom ludu  Venire contra fatum proprium nemini licet – nie wolno występować przeciw temu, co wynika z własnych czynów  Vim vi repellere licet – siłę wolno odeprzeć siłą

 Vis maior cui humana infirmitas resistere non potest – siła wyższam której ludzka słabość nie jest w stanie się oprzeć  Volenti non fit iniuria – chcącemu nie dzieje się krzywda  Voluptatis vel affectionis aestimatio non habebitur – przyjemność i uczucie nie są szacowane w pieniądzu...