PRAWNICZE SENTENCJE ŁACIŃSKIE PDF

Preview

Summary

paremie po łacinie...

Description

PAREMIE ŁACIŃSKIE

Conditio iuris – Warunek prawny; Conditio sine qua non – Warunek niezbędny;

A Actori incumbit probatio – Na powodzie spoczywa ciężar dowodu; Ad eventum – Forma przewidziana dla wywołania określonych skutków prawnych; Ad hoc – Działanie podejmowane doraźnie, tymczasowo; Ad impossibilia nemo obligatur – Nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych; Ad probationem dowodowych;

–

Do

celów

Ad solemnitatem – Pod rygorem nieważności; Audiatur et altera pars – Należy wysłuchać także drugiej strony;

B –

C Causa solvendi – Celem jest zwolnienie się z obowiązku ciążącego na osobie dokonującej przysporzenia, czyli zmniejszenie się jej pasywów; Casum sentit dominus. – Zdarzenie odczuwa właściciel (właściciel ponosi odpowiedzialność za skutki zdarzenia przypadkowego, które spowodowało zniszczenie lub uszkodzenie rzeczy); Clara non sunt interpretanda – To, co jest jasne, oczywiste w prawie, nie wymaga interpretacji; Cogitationis poenam nemo patitur – Nikt nie ponosi kary za sam zamiar (myśli);

Confessio est regina probationum – Przyznanie się jest królową dowodów; Constitutum possessorium – Forma przeniesienia posiadania polegająca na tym, że dotychczasowy posiadacz samoistny zachowuje rzecz w swoim władaniu jako posiadacz zależny albo jako dzierżyciel (na podstawie stosunku prawnego, który strony jednocześnie ustalają) – art. 349 KC; Corpus mechanicum – Rzecz, w której dobro jest ucieleśnione, nośnik dobra; Contra legem – Krytyka istniejącej regulacji;

Dolus semper praestatur – Za podstęp odpowiada się zawsze; Dura lex sed lex – Twarde prawo ale prawo;

E Ei incumbit probatio qui dicit non qui negat – Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym kto przeczy; Erga omnes – (Skuteczne) wobec wszystkich; Ex ante – Z góry, wydarzeniem się czegoś;

przed

Ex definionte – Na mocy definicji; Ex lege – Na mocy prawa; Ex tunc – Wstecz;

Culpa in contrahendo – Błąd w kontraktowaniu; Cum dolo eventualis – Z zamiarem ewentualnym; Cum in verbis nulla ambiguitas est, non debet admitti voluntatis quaestio – Gdy w słowach nie ma żadnej dwuznaczności, nie należy podnosić kwestii woli;

D De lege lata – Według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie; De lege ferenda – Z punktu widzenia pożądanej zmiany lub uzupełnienia obowiązującego prawa; Delicta commissiva – Przestępstwa z działania; Delicta ommissiva – Przestępstwa z zaniechania;

Exeptiones non suntex tendendae – Wyjątki w prawie nie mogą być interpretowane dominująco; Expressis verbis – Dobitnie, bez ogródek; Extra legem regulacji;

–

Krytyka

braku

F Facultas alternativa – Upoważnienie przemienne; Falsus procurator pełnomocnik;

–

Rzekomy

Fontes iuris – Źródła prawa; Fontes iuris cognoscendi – Źródła poznania prawa; Fonter iuris oriundi powstania prawa;

–

Źródła

G

Divide et impera – Dziel i rządź; Dolus non praesumitur – Złego zamiaru nie domniemuje się;

–

1

Ius cogens – Norma prawna bezwzględnie wiążąca; także: norma kogentna, norma kogentalna; Iustitia fundamentum regnorum – Sprawiedliwość jest podstawą rządów;

H Historia vitae magistra – Historia nauczycielką życia;

I

J

–

K

Ignotum per ignotum – Nieznane przez nieznane (błąd logiczny popełniany przy formułowaniu definicji, zbyt skomplikowane definiowanie);

–

Impossibilium nulla obligatio est – Nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych;

Lege non distinguente nostrum est distinguere – Gdy ustawa nie rozróżnia, nie do nas należy rozróżnianie;

In dubio pro reo – domniemania niewinności;

Locus regit formam actus (PRAWO MIĘDZYNARODOWE) – Miejsce dokonania czynności prawnej rządzi jej formą;

L

Zasada

Is damnum dat, qui iubet dare – Ten wyrządza szkodę, kto każe ją wyrządzić; Is fecit, cui prodest – Uczynił ten, komu przyniosło to korzyść; In fine – Na końcu; In legibus magis simplicitas quam difficultas placet – W prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość; In medio – Po środku; In principio – Na początku, na wstępie; Inter partes – Między stronami; Intra legem – Krytyka szerokiej interpretacji sprzecznej z ratio legis;

Lex imperfecta niedoskonałe;

Lex specialis derogat legi generali (REGUŁA KOLIZYJNA – REGUŁA MERYTORYCZNA) – Przepisz szczegółowy uchyla przepis ogólny; Lex superior derogat legi inferior (REGUŁA KOLIZYJNA – REGUŁA HIERARCHICZNA) – Przepis wyższego rzędu uchyla przepis niższego rzędu;

–

Ignorantia iuris nocet Nieznajomość prawa szkodzi;

Lex retro non agit – Prawo nie działa wstecz;

–

Prawo

Lex iniusta non est lex – Prawo niesprawiedliwe nie zasługuje na miano prawa; Lex iniustissima non lex est – Prawo skrajnie niesprawiedliwe nie jest prawem; Lex minus quam perfecta – Przepisy mniej niż doskonałe; Lex non obligata nisi promulgata – Prawo nie obowiązuje jeśli nie jest opublikowane; Lex perfecta – Przepisy doskonałe; Lex plus quam perfecta – Przepisy bardziej niż doskonałe;

Interpretatio cessat in claris – Wykładnia kończy się w momencie osiągnięcia jasności;

Lex posteriori derogat legi priori (REGUŁA KOLIZYJNA – REGUŁA CZASOWA) – Przepis późniejszy uchyla przepis wcześniejszy;

Iuris dispositivi – Norma dyspozytywna, norma względnie obowiązująca;

Lex prospicit non respicit – Prawo przewiduje naprzód, nie ogląda się za siebie;

M Mala fides superveniens non nocet – Późniejsza zła wiara nie szkodzi; Male nostro iure uti non debemus – Nie powinniśmy źle korzystać z przysługującego nam prawa; Manifestum non eget probatione – To, co oczywiste, nie wymaga dowodu; Mater semper certa est, pater est, quem nuptiae demonstrant – Matka zawsze jest znana, ojcem jest zaś ten, na kogo wskazuje związek małżeński; Minime sunt mutanda, quae interpretationem certam semper habuerunt – Jak najmniej należy zmieniać to, co zawsze miało jednoznaczną interpretację; Mora trahit periculum – Zwłoka pociąga za sobą ryzyko;

N Nasciturus pro iam nato quotiens de commodis eius Dziecko poczęte, ale nienarodzone, uważa się

habetur agitur – jeszcze za już 2

narodzone, ilekroć w grę wchodzi jego korzyść; Ne bis in idem – Nie można orzekać dwa razy w tej samej sprawie; dosłownie „nie dwa razy w tej samej (sprawie)”; Neglegentia culpa est – Niedołożenie należytej staranności jest winą; Negotium mixtum cum donatione – Umowa cywilnoprawna o charakterze mieszanym (np. czynność odpłatna pomieszana z darowizną); Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest – Nikt nie może polepszyć swojej sytuacji prawnej w wyniku własnego czynu bezprawnego;

Nulla iniuria est, quae in volentem fiat – Nie wyrządza się krzywdy chcącemu; Nullum poena sine culpa – Nie ma kary bez winy; Nulla poena sine lege – Nie ma kary bez ustawy; Nulla voluntas errantis est – Wola osoby działającej pod wpływem błędu nie ma znaczenia prawnego; Nulli res sua servit – Nie można mieć służebności na własnej rzeczy; Nullum crimen sine culpa – Nie ma przestępstwa bez winy; Nullum crimen sine lege – Nie ma przestępstwa bez ustawy; Nullum crimen sine lege stricta –

Nemo iudex in causa sua – Nikt nie może być sędzią w swojej sprawie;

Numerus clausus zamknięty;

Nemo iudex indonues in propria causa – Nikt nie jest właściwym sędzią we własnej sprawie;

O

Nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet – Nikt nie może przenieść więcej praw, niż sam posiada; Nemo testis in propria causa – Nikt nie może być świadkiem w swojej sprawie; Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat – Reguły nie tworzą prawa, lecz się z niego wywodzą; Non exemplis, sed legibus iudicandum est – Należy orzekać na podstawie ustaw, a nie naśladować wcześniejsze rozstrzygnięcia; Non facit fraudem, qui facit, quod debet – Nie narusza prawa, kto robi to, co jest jego obowiązkiem;

–

Katalog

Obiter dicta – Elementy poboczne; Omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subverti potest – Wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, ponieważ rzadko się zdarza, by nie można było jej podważyć; Optima est legum interpres consuetudo – Zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa

P Pacta sunt servanda – Umów należy dotrzymywać; Pactum de non cedendo – Zakaz cesji;

Non omne quod licet honestum est – Nie wszystko, co dozwolone jest uczciwe;

Par in parem non habet potestatem – Równy nie ma władzy nad równym sobie;

Novus rex, nova lex – Nowy król, nowe prawo;

Per analogiam – Przez analogię;

Placuit in omnibus rebus praecipuam esse iustitiae aequitatisque quam stricti iuris rationem – We wszystkich sprawach powinna mieć pierwszeństwo zasada sprawiedliwości i słuszności nad zasadą ścisłego prawa; Praedium Nieruchomość (służebności);

dominans

– władnąca

Praedium serviend – Nieruchomość obciążona (służebności); Prior tempore potior iure – Pierwszy w czasie, lepszy w prawie; Probatio vincit praesumptionem – Dowód obala domniemanie;

Q Quad usum – Umowa o podziale nieruchomości do korzystania; Qui non facit quod facere debet, videtur facere adversus ea, quia non facit – Jeżeli ktoś nie czyni tego, co czynić powinien uważa się, że czyni przeciwnie, ponieważ nie czyni; Qui tacet consentire videtur – Kto milczy wyraża zgodę; Quod initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere – To co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione przez sam upływ czasu;

R Ratio decidendi rozstrzygnięcia;

–

Minimum

Rebus sic stantibus – Skoro sprawy przybrały taki obrót (prawo cywilne i prawo traktatowe); Reformatio in peius iudici appellato non licet – Sędziemu orzekającemu w apelacji nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść strony, która się odwołała;

3

Reus in exceptione actor est – Pozwany staje się powodem, gdy formułuje zarzut procesowy;

Ubi societas ibi ius – społeczeństwo, tam prawo;

T

Res deterior reddita non est reddita – Jeśli rzecz została oddana pogorszona, nie uważa się jej za oddaną;

Tempus regit actum – Czas rządzi czynnością prawną (do czynności stosuje się przepisy obowiązujące w czasie jej popełnienia);

Res extra commertium – Rzeczy wyłączone z obrotu;

Tertium non datur możliwości nie ma;

Res in commertio – dopuszczone do obrotu;

Testis de visu praeponderat aliis – Świadek naoczny ma przewagę nad innymi;

Rzeczy

Res iudicata – Prawomocność orzeczenia sądowego lub ostateczność decyzji administracyjnej;

S Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem – Znać prawa to nie znaczy trzymać się słów ustawy, ale jej treści i mocy działania; Sententia ius facit inter partes – Wyrok tworzy prawo dla stron sporu; Secundum naturam est commoda cuiusque rei eum sequi, quem sequuntur incommoda – Naturalne jest, aby ten czerpał korzyści z rzeczy, kto ponosi związane z nią ciężary; Singularia non sunt extendenda – Wyjątków nie należy interpretować rozszerzająco; Socii mei socius non est socius meus – Wspólnik mojego wspólnika nie jest moim wspólnikiem; Solo consensu – Umowy konsensualne dochodzą są skuteczne wskutek złożenia dwóch identycznych oświadczeń woli stron; Sui generis – Jedyny w swoim rodzaju, szczególny; Superficies solo cedit – To co na powierzchni przypada gruntowi;

–

Gdzie

Ultimo ratio – Decydujący argument, ostateczny środek;

Trzeciej

Testis unus, testis nullus – Jeden świadek, to żaden świadek; Traditio brevi manu – Jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na tym, iż przeniesienie posiadania samoistnego na posiadacza zależnego albo na dzierżyciela następuje na mocy samej umowy między stronami (art. 351 KC); Traditio corporalis – Jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na wydaniu rzeczy (art. 348 KC);

V Vis absoluta – Przymus fizyczny bezwzględny; Vis compulsiva – Przymus fizyczny względny, kompulsywny; Vis maior – Siła wyższa;

W –

Z –

Traditio longa manu – Jedna z form przeniesienia posiadania. Polega na wydaniu dokumentów, bądź środków (np. kluczy) które dają faktyczną władzę nad rzeczą (art. 348 KC); Tres faciunt collegium – Trzy osoby tworzą stowarzyszenie;

U Ubi concordia, ibi victoria – Gdzie zgoda, tam zwycięsztwo; Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis, dispositio – W takich samych okolicznościach należy stosować te same rozwiązania prawne; Ubi lex, ibi poena – Gdzie prawo, tam kara; Ubi non est culpa, ibi non est delictum – Tam gdzie nie ma winy, nie ma też przestępstwa; Ubi societas ibi civitas – Gdzie społeczeństwo tam państwo; 4...