Sentencje PDF

Preview

Summary

Sentencje...

Description

SENTENCJE ŁACIŃSKIE 1. Ab ovo ad mala. - Od jajka aż do jabłek. (Od początku do końca.) (Rzymski sposób ucztowania zakładał rozpoczynanie uczty od jaj, które wzmagały apetyt, natomiast kończenie (uczty) na owocach, wśród których dominowały jabłka. U Horacego na określenie sprawy błahej od początku do końca.) 2. Ad perpetuam rei memoriam. - Na wieczną rzeczy pamiątkę. 3. Alea iacta est. - Kości zostały rzucone. (dosł. Kostka została rzucona. Słowa Gajusza Juliusza Cezara, przekraczającego rzekę Rubikon 10 I 49 p.n.e., rozpoczynającego tym samym wojnę domową z senatem i Pompejuszem.) 4. Altius! Citius! Fortius! – Wyżej! Szybciej! Odważniej! (dewiza igrzysk olimpijskich) 5. Ama et quod vis fac! - Kochaj i rób co chcesz! 6. Amantes amentes. - Zakochani są jak szaleńcy. 7. Amicus certus in re incerta cernitur.- Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. 8. Amor omnia vincit. - Miłość zwycięża wszystko. (Wergiliusz) 9. Audaces fortuna iuvat. - Odważnym szczęście sprzyja. 10. Audiatur et altera pars. - Niech zostanie wysłuchana i druga strona. 11. Ave Caesar, morituri te salutant. - Witaj Cezarze, idący na śmierć pozdrawiają Ciebie. (Pozdrowienie gladiatorów wkraczających na arenę.) 12. Bis dat qui cito dat. - Kto szybko daje, dwa razy daje. 13. Cogito ergo sum. - Myślę, więc jestem. (Kartezjusz) 14. Consuetudo altera natura hominis. - Przyzwyczajenie drugą naturą człowieka. 15. Corvo rarior albo. - Rzadszy niż biały kruk. 16. Cura ut valeas! - Dbaj o zdrowie! 17. De gustibus non est disputandum. - O gustach się nie dyskutuje. 18. De mortuis aut bene aut nihil. – O zmarłych albo dobrze, albo wcale nie mówić. 19. Divide et impera! - Dziel i rządź! (Tzn. zasiewaj niezgodę, aby łatwiej panować nad kłócącymi się. Łaciński odpowiednik greckiej dewizy przypisywanej Filipowi II Macedońskiemu.) 20. Dulce et decorum est pro patria mori. - Słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę. 21. Dum spiro, spero. - Dopóki żyję, mam nadzieję. 22. Duobus litigantibus tertius gaudet. - Gdzie dwóch się kłóci, tam trzeci się cieszy. 23. Dura lex sed lex.- Twarde prawo, ale prawo. 24. Edimus ut vivamus, non vivimus ut edamus.- Jemy po to, by żyć, a nie żyjemy po to, by jeść. 25. Et tu, Brute, contra me? – I Ty, Brutusie, przeciwko mnie? (Według tradycji słowa wypowiedziane przez Gajusza Juliusza Cezara w chwili, gdy był przebijany sztyletem przez Brutusa w Idy Marcowe (15 marca) 44 r. p. n. e.) 1

26. Exemplis discimus. - Uczymy się na przykładach. 27. Feci, quod potui, faciant meliora potentes. - Zrobiłem co mogłem, kto potrafi, niech zrobi lepiej. 28. Felix, qui potuit rerum cognoscere causas. - Szczęśliwy zaiste ten, kto zdołał poznać przyczyny wszechrzeczy. 29. Festina lente! - Spiesz się powoli! 30. Finis coronat opus. - Koniec wieńczy dzieło. 31. Fortuna dicitur caeca. - Podobno los jest ślepy. 32. Gutta cavat lapidem non vi sed saepe cadendo. - Kropla drąży kamień nie siłą lecz częstym spadaniem. 33. Historia vitae magistra est. - Historia nauczycielką życia. 34. Hannibal ante portas. – Hannibal u bram (Rzymu) (W czasie II wojny punickiej wódz kartagiński Hannibal podszedł pod Rzym, ale odstąpił od zdobycia miasta. Rzymianie byli przez jakiś czas bezpośrednio zagrożeni i stąd przysłowiowy zwrot oznaczający poważne zagrożenie. W przen. zbliża się, zagraża ojczyźnie niebezpieczeństwo.) 35. Hominem te esse memento! - Pamiętaj, że jesteś człowiekiem! 36. Homo homini lupus est. - Człowiek człowiekowi wilkiem. 37. Homo homini res sacra. - Człowiek człowiekowi rzeczą świętą. 38. Homo sum et nil humanum a me alienum esse puto. - Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce. (Terencjusz) 39. Honores saepe mutant mores, sed raro in meliores. - Zaszczyty często zmieniają obyczaje, lecz rzadko na lepsze. 40. Ignavis semper feriae. - Dla leniwych zawsze wakacje. 41. Ignis, mare, mulier - tria mala.- Ogień, morze, kobieta - trzy nieszczęścia. 42. Ignoramus et ignorabimus. - Nie wiemy i nie będziemy wiedzieć. 43. Ignorantia iuris nocet. - Nieznajomość prawa szkodzi. 44. In diem vivere.- Żyć z dnia na dzień. 45. In dubio pro reo. – W razie wątpliwości na korzyść oskarżonego. 46. In hoc signo vinces. - Pod tym znakiem zwyciężysz. (Cesarz rzymski Konstantyn Wielki w czasie marszu na Rzym ujrzeć miał na niebie świecący krzyż z tymi słowami w języku greckim, po czym pokonał swego konkurenta Maksencjusza w bitwie pod Saxa Rubra, w pobliżu Rzymu w 312 roku.) 47. In vino veritas, in aqua sanitas. - W winie prawda, w wodzie zdrowie. 48. Inter arma silent leges / Musae. - W czasie wojny milczą prawa / Muzy. ( nie powstaje żadna twórczość) 49. Invidia gloriae umbra est. - Zazdrość jest cieniem chwały. 50. Mater semper certa est. - Matka jest zawsze pewna. 2

51. Medice, cura te ipsum. - Lekarzu lecz się sam. 52. Mens sana in corpore sano. - W zdrowym ciele zdrowy duch. 53. Nemo propheta in patria sua. – Nikt nie jest prorokiem we własnej ojczyźnie. (parafraza słów Chrystusa) 54. Nihil de nobis sine nobis. - Nic o nas bez nas. 55. Nihil novi sub sole. – Nic nowego pod słońcem. 56. Non omnia possumus omnes. - Nie wszyscy możemy wszystko. 57. Non omne, quod nitet, aurum est. - Nie wszystko złoto, co się świeci. 58. Non scholae sed vitae discimus. - Uczymy się dla życia, nie dla szkoły. 59. Nulla regula sine exceptione. - Nie ma reguły bez wyjątku. 60. Nullus locus domestica sede iucundior. - Nie ma przyjemniejszego miejsca niż dom. 61. O nomen dulce libertatis! - O słodkie imię wolności! 62. O tempora! O mores! - Co za czasy! Co za obyczaje! 63. Oculum pro oculo, dentem pro dente. - Oko za oko, ząb za ząb. 64. Omnia mea mecum porto. - Wszystko co mam, noszę ze sobą. 65. Otium post negotium. - Najpierw praca, potem odpoczynek. 66. Pacta sunt servanda. - Umów należy dotrzymywać. 67. Parva domus parva cura. - Mały dom, mała troska. 68. Per aspera ad astra. - Przez cierpienie do gwiazd. 69. Plenus venter non studet libenter. - Pełen brzuch przeszkadza w nauce. 70. Potius sero quam numquam. - Lepiej późno niż wcale. 71. Qualis vita, talis mors. - Jakie życie, taka śmierć. 72. Quidquid discis, tibi discis.- Czegokolwiek się uczysz, uczysz się dla siebie. 73. Quod scimus, gutta est, ignoramus mare. - Co wiemy jest kroplą, czego nie wiemy morzem. 74. Quot capita, tot sententiae.- Ile głów, tyle myśli. 75. Repetitio est mater studiorum. - Powtarzanie jest matką wiedzy. 76. Sapere aude! - Odważ się być mądrym! 77. Scio me nihil scire. - Wiem, że nic nie wiem. (Sokrates) 78. Sero venientes, male sedentes. - Nie ma miejsca dla spóźnialskich. 79. Sero venientibus ossa. – Kto późno przychodzi, sam sobie szkodzi. 80. Si vis amari, ama! - Jeśli chcesz być kochanym, kochaj! 81. Sic itur ad astra. - Tak się idzie do gwiazd. 82. Sine ira et studio. - Bez gniewu i stronniczości. / Obiektywnie. 83. Sponte sua. - Dobrowolnie, z własnej woli. 84. Stat crux, dum volvitur orbis. - Krzyż stoi, dopóki kręci się świat. 85. Suae fortunae quisque faber est. - Każdy jest kowalem własnego losu. 3

86. S.P.Q.R. – Senatus Populusque Romanus (Senat i naród rzymski) (Często występujące na godłach, sztandarach i budowlach; coś działo się, bądź budowla została wzniesiona dla lub w imię senatu i narodu rzymskiego.) 87. Tempora mutantur et nos mutamur in illis. - Czasy się zmieniają, a my zmieniamy się wraz z nimi. 88. Tempus fugit. - Czas ucieka. 89. Timeo Danaos et dona ferentes. – Lękam się Danaów (Greków), nawet gdy przynoszą dary. (Wergiliusz) 90. Ubi concordia, ibi victoria. - Gdzie zgoda, tam zwycięstwo. 91. Usus est magister optimus. - Doświadczenie jest najlepszym nauczycielem. 92. Vanitas vanitatum et omnia vanitas. - Marność nad marnościami i wszystko marność. 93. Varium et mutabile semper femina. - Zmienna zawsze i niestała jest kobieta. 94. Veni, vidi, vici. – Przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem. (Wg Plutarcha – Żywot Juliusza Cezara; słowa Gajusza Juliusza Cezara zawarte w liście do przyjaciela w Rzymie, Amatiusza, na temat swego szybkiego zwycięstwa nad królem Pontu, Farnacesem, w bitwie pod Zelą w 47 r. p.n.e.) 95. Verae amicitiae sempiternae sunt. - Prawdziwe przyjaźnie są wieczne. 96. Verba docent, exempla trahunt. - Słowa uczą, przykłady pociągają. 97. Verba volant, scripta manent. - Słowa ulatują, pisma pozostają. 98. Veritas se ipsa defendit. - Prawda broni się sama. 99. Votum separatum. - Opinia odmienna od poglądu większości. 100.

Vox populi, vox Dei. - Głos ludu, głosem Boga.

4...