Ontdekking van Antarctica door R. Amundsen PDF

Preview

Summary

werkstuk over ondekking van Antarctica en opmaak van een tekst., werkstuk over ondekking van Antarctica en opmaak van een tekst....

Description

Naar de zuidpool De ontdekking van Antarctica door R. Amundsen Roald Amundsen was een Noorse ontdekkingsreiziger. Hij was de eerste mens die, ongeveer 100 jaar geleden, de Zuidpool bereikte. Het zou een slopende en barre expeditie worden. In 1912 publiceerde hij zijn dagboek over de tocht naar de levensgevaarlijke ontdekkingsreis.

1Naar de zuidpool

Inhoud 1

Van Noorwegen naar de Grote Barrière...................................................................................................2

1.1

Mijn programma...............................................................................................................................2

1.2

Proeftochten.....................................................................................................................................3

1.3

Oponthoud in Funchal, Madeira.......................................................................................................5

1.4

Ik onthul mijn metgezellen de bestemming van het schip................................................................5

1.5

De streek van de Westenwinden......................................................................................................7

1.6

Praatjes over de Fram.......................................................................................................................7

1.7

De Evenaar: even tot rust komen......................................................................................................8

1.8

Onze Eskimohonden.........................................................................................................................8

1.9

De Kerguelen....................................................................................................................................9

1.10

Kerstmis 1910.................................................................................................................................10

2

Inrichting van Framheim, onze uitvalsbasis............................................................................................11

2.1

We passeren de poolcirkel..............................................................................................................11

2.2

In het pakijs....................................................................................................................................12

2.3

De grote Barrière............................................................................................................................13

2.4

Ons werkterrein..............................................................................................................................13

De ontdekking van Antarctica door R. Amundsen

Naar de Zuidpool 2

1 Van Noorwegen naar de Grote Barrière 1.1

Mijn programma

Al vele jaren lang dacht ik over een expeditie naar de Noordelijke IJszee. Met de Fram wilde ik een nieuwe tocht ondernemen door de IJszee, namelijk door in het ijs af te drijven naar de pool, beginnend bij de Beringstraati. Mijn doel was het onderzoeken van het grote, witte veld, dat het grootste deel bedekt van de ijsmuts van de pool, en op die manier het werk van Nansen 1 te voltooien. De voorbereidingen waren al ver gevorderd. De datum van het vertrek was vastgesteld in het begin van 1910, toen plotseling het nieuws zich verspreidde van de aankomst van Peary 2 aan de Noordpool. Ik begreep dat de toekomst van mijn plan in gevaar verkeerde. Alleen een snelle beslissing kon nog redding brengen. Onmiddellijk veranderde ik het plan, ik zou naar het Zuiden gaan.

Ik had weliswaar aangekondigd, dat mijn expeditie een uitsluitend wetenschappelijk karakter zou dragen en ik er geen prijs op stelde een record te halen. Bovendien schonken, degenen die ingeschreven hadden voor de tocht, mij hun giften enkel met het oog op een programma, dat over de Noordelijke IJszee ging. Maar gezien het nieuwe feit, dat zich had voorgedaan, en de geringe kans, dat ik mijn oorspronkelijk plan zou kunnen uitvoeren, oordeelde ik, dat ik, zonder tegenover de gevers onoprecht te handelen, een onderneming mocht wagen die, in geval van welslagen, alles weer in orde zou brengen. Met een volkomen gerust geweten besloot ik, de uitvoering van mijn oorspronkelijk plan een paar jaar uit te stellen. In de tussentijd zou ik trachten, het geld bijeen te brengen dat mij nog ontbrak. De Noordpool was bereikt. Het belangrijkste van de problemen van de IJszee in de ogen van het grote publiek waren opgelost. Om de belangstelling van de menigte te houden ten gunste van mijn reis naar het Noorden, bleef mij niets anders over dan het slaan van een grote slag door het bereiken van de Zuidpool. Maar ik besloot voorlopig mijn plan geheim te houden. Ziehier het programma van de expeditie: de Fram, het oude, roemrijke schip van Nansen, zal ons herbergen. Het schip zal Noorwegen verlaten ten laatste op 15 augustus. Madeira zal onze eerste en enige haven zijn. Van daar zullen we langs de weg van de zeilschepen, want de Fram is een zeilschip, eerst naar het Zuiden gaan door de Atlantische Oceaan; daarna zullen we oostwaarts varen ten zuiden van kaap de Goede Hoop en van Australië, om naar de Ross-zee te stevenen tegen 1 januari 1911. 1 Fridtjof Wedel-Jarlsberg Nansen (Store Frøen (Oslo), 10 oktober 1861 - Lysaker (bij Oslo), 13 mei 1930) was een Noorse ontdekkingsreiziger, wetenschapper en diplomaat. 2 Robert Edwin Peary (Cresson, 6 mei 1856 - Washington D.C., 20 februari 1920) was een Amerikaans ontdekkingsreiziger. Hij claimde in 1909 als eerste persoon de Noordpool te hebben bereikt, hetgeen tegenwoordig door velen als onwaarschijnlijk wordt gezien. De ontdekking van Antarctica door R. Amundsen

3Naar de zuidpool Als basis van de werkzaamheden heb ik de Walvisbaai gekozen, het zuidelijkste punt dat een schip kan bereiken aan de rand van de Grote Barrière. We hopen ter plaatse te zijn op 15 januari. Tien mannen zullen zich, voor twee jaren, op die gletsjer inrichten in een huis, waarvoor wij de bouwmaterialen zullen meenemen. Als zij ontscheept zijn, zal de Fram weer zee kiezen en naar Buenos Aires gaan. Met die haven als uitgangspunt, zal zij een oceanografische tocht ondernemen in de zuidelijken Atlantische Oceaan tot aan de kust van Afrika. Is die kruistocht gedaan in oktober 1911, dan zal het schip terugkeren naar de Walvisbaai, om de expeditie aan boord te nemen. Het zal hen al of niet gelukt zijn om de Zuidpool te bereiken. In elk geval zullen ze gereed zijn, om aan boord van de Fram te gaan in de laatste dagen van januari 1912. Zo werd vastgesteld in mijn klein huisje aan de Bandefjord, en het programma, dat ik hier heb ontvouwd, is van punt tot punt verwezenlijkt. De laatste zin van het ontwerp toont aan, met welke precisie ik de benodigde tijd voor de uitvoering had berekend. "Wij zullen van de Zuidpool terug zijn den 22_sten_ januari 1912," schreef ik; en het was op die dag, dat wij in onze winterkwartieren terugkwamen, na het einddoel te hebben bereikt. Vaak onze voorspellingen goed uit. Wat dat betreft, was kapitein Nilsen een echte tovenaar. Terwijl ik mij tevreden stelde met het noemen van een datum, aarzelde hij niet, de uren erbij te berekenen. Hij had gezegd, dat we op 15 januari 1911 bij de Barrière zouden wezen, die ongeveer 30 000 kilometers van Noorwegen verwijderd is. Vier-en-twintig uren vóór die datum kwamen we aan het eind van onze vaart. Een stemming van het Noorse parlement gaf mij de beschikking over de Fram en een krediet van 105 000 francs voor de nodige herstellingen en veranderingen. Toebereidselen aan boord van de Fram Sedert het begin van de maand mei 1910, ligt de Fram tegenover de eerbiedwaardige wallen van de oude vesting Akershus. Onmiddellijk begon de lading onder leiding van luitenant Nilsen, een bijzonder lastig werkje. Het komt er niet alleen op aan, de bagage in het ruim te bergen, maar alles moet ordelijk worden gerangschikt, zodat we weten waar zich alles bevindt. Tegelijk met de proviand wordt de uitrusting ingescheept en al het andere. Ieder van mijn medewerkers heeft een specialiteit en zijn eigen verantwoordelijkheden. Op 2 juni is alles klaar. Die dag bezochten de koning en de koningin ons aan de Fram. De volgenden dag in de namiddag legden wij aan vóór mijn woning aan de oever van de Bandefjord, om de hut aan boord te brengen, die ons gedurende den winter zou beschutten.

1.2

Proeftochten

Na een voorlopige proeftocht van enkele weken in de zeeën in de buurt van Noorwegen, om ons te overtuigen van den goede staat van het schip, kwamen we op 24 juli te Christiansand aan. Hier zouden we de rest van de proviand innemen, namelijk 400 balen droge vis, onze hele skiuitrusting, de sleeën, het timmerhout enz. Verder moesten we nog aan boord nemen de 97 Eskimohonden, die sinds het midden van De ontdekking van Antarctica door R. Amundsen

Naar de Zuidpool 4 maart opgeborgen waren op een afgelegen eilandje bij Flekkerö. Door de lange en zware zeereis was de troep in niet al te beste staat, maar een goede voeding bracht redding. Alleen luitenant Nilsen weet waar de tocht heen gaat. Mijn metgezellen, die voor het ogenblik niets anders vermoeden, dan dat ze reizen naar San Francisco over kaap Hoorn, waren wel verbaasd over veel dingen die te Christiansand aan boord werden gebracht. Waarom nu al die honden meenemen en zo een lange reis laten maken? Immers in Alaska kunnen we alle dieren krijgen, die we nodig hebben, en van even goede kwaliteit. Waartoe al die planken, terwijl we ze zo gemakkelijk in San Francisco kunnen kopen? Niemand durft mij wat te vragen; maar Nilsen wordt met vragen bestormd. Enkele dagen vóór het vertrek nam ik dan ook de luitenants Prestrud en Gjertsen in vertrouwen, nadat ze op hun erewoord en schriftelijk hebben beloofd, het stilzwijgen te bewaren. Te Christiansand voegen zich twee leden van de expeditie, Hassel en Lindström, bij ons, en de machinist wordt afgedankt. Om hem te vervangen zendt het huis Diesel uit Stockholm ons een van de werklieden, die de motor heeft gemonteerd, Knud Sundbeck. Deze uitstekende kracht heeft ons de grootste diensten bewezen. Zielkundige waarnemingen over de honden Toen alles aan boord was, richtten we boven het dek een soort van tweede dek in, opdat de honden voor de zon en de regen beschut zouden zijn. In de namiddag van 9 augustus heeft de inscheping plaats van onze 97 metgezellen op vier poten. Ze komen bij twintigtallen tegelijk in een grote praam en worden dadelijk vastgemaakt. De operatie is in twee uur volbracht. Thans is het dek helemaal vol; zelfs de brug is ingenomen door onze passagiers. Veertien dieren zijn daar geïnstalleerd, zodat er nauwelijks plaats is voor de officier van wacht, die misschien wel op één been zal moeten staan. Toen de laatste hond aan boord was, werd het anker gehesen. Op weg naar de Zuidelijke IJszee, een reis van 16 000 mijlen! Het was prachtig weer gedurende de overtocht over de Noordzee. Dank zij die gelukkige omstandigheid. Hierdoor werd het acclimatiseren voor de honden veel gemakkelijker. Er is veel gezegd voor het vertrek: dat ze door de golven zouden worden weggespoeld, dat ze zouden sterven door de hitte van de tropenzon, dat we ze niet zouden kunnen voeden enz. Het welslagen van onze onderneming hangt inderdaad af van de toestand, waarin de honden zullen aankomen op het terrein van onze werkzaamheid. Van het begin af is het dus mijn streven, het hun naar de zin te maken. Vooreerst wordt de troep verdeeld in groepen van tien dieren, en elke groep wordt toevertrouwd aan één of twee personen, die er de zorg en de verantwoording voor dragen. Het verdelen van het voedsel is geen kleinigheid; daar moet de gehele bemanning bij te pas komen. Een Eskimohond eet liefst zoveel als hij op kan. De beste manier om de weg naar zijn hart te vinden is dan ook hem een stuk vlees te geven. Volgens dit beginsel is dan ook ons hele gedrag tegenover onze kostgangers geregeld, en het resultaat van deze politiek is uitstekend, zodat na enkele dagen alle groepen op de besten voet stonden met hun verzorgers. Maar het kettingregime was niet naar den zin van de honden; hun temperament is veel te vurig om zich daarin te schikken. Het zou echter gevaarlijk zijn, hun de vrijheid te gunnen, voordat hun opvoeding De ontdekking van Antarctica door R. Amundsen

5Naar de zuidpool verder is gevorderd. Is het eenvoudig hun genegenheid te winnen, het is niet zo gemakkelijk ze op te voeden. Het is roerend hoe blij de dieren zijn, als we ons met hen bezig houden. Vooral ‘s morgens is de begroeting hartelijk. Zodra hun meesters verschijnen op het dek, drukken ze hun vreugde uit door in koor te huilen. Ze zijn pas tevreden als ze geliefkoosd worden. Als men hierbij één vergeet, zie je de teleurstelling. Van dag tot dag raken ze beter gewend aan boord, en we beginnen te hopen, hen allen gezond en wel aan de Barrière aan wal te zetten. Dat resultaat kan enkel worden bereikt door overvloedig en gezond voedsel. Het bestaat hoofdzakelijk uit gedroogde vis. Om daarin afwisseling te brengen, wordt hun driemaal in de week soep voorgezet van gehakte vis met maïsmeel. Dit valt zeer in de smaak. Ze kennen al de dagen, waarop dit hun zal worden voorgezet, en zodra ze het gerammel van de pannen horen, beginnen ze zo hard te huilen van blijdschap, dat men elkaar onmogelijk kan verstaan. Naargelang ik nader kennis maak met mijn reisgezellen, word ik er meer en meer van overtuigd, dat ze met vreugde het plan om naar de Zuidpool te gaan zullen begroeten. Ik ontvouw hen het plan nadat we Madeira hebben verlaten. Ik wil zo vlug mogelijk in die haven komen. Het zal zo prettig zijn eindelijk te kunnen spreken! Het is noch aangenaam, noch gemakkelijk, een geheim te bewaren, vooral aan boord van een schip, waar men op elkaar is aangewezen. In onze dagelijkse gesprekken had men het natuurlijk vaak over de moeilijkheden, die ons zouden wachten in de buurt van Kaap Hoorn. Als de honden al goed heenkomen door de eerste overgang over de equator en door tropische zeeën, blijft het nog de vraag, of het geluk bij ons blijft in den Stillen Oceaan en verder. De verplichting, om op al mijn woorden te passen, begint mij zeer te drukken. En als ik nog maar met nieuwelingen te doen had, maar de meeste van mijn reismakkers hebben jaren in de poolstreken doorgebracht, zodat de geringste toespeling genoeg is om het hee plan te onthullen.

1.3

Oponthoud in Funchal, Madeira

Op 5 september om tien uur 's avonds kregen we de vuurtoren van San Lorenzo in zicht, op het eilandje Foca dichtbij Madeira. De volgende dag wierpen we het anker uit op de rede van Funchal. Nauwelijks was dat gebeurd, of de gezondheidsdienst kwam aan boord, vertegenwoordigd door een klein meneertje, dat heel gewichtig deed. Boven gekomen, had hij na het zien van al die open bekken van de, van warmte hijgende honden, geen lust, meer vragen te stellen en stapte zo gauw mogelijk de trap weer af. Omdat Funchal onze enige haven zal zijn, nemen we er verse levensmiddelen aan boord en een aanzienlijke voorraad water. Drie dagen later vertrokken wij. Nu was het ogenblik gekomen, het moment om mijn reisgezellen op de hoogte te brengen van het besluit, dat ik al bijna een jaar geleden had genomen. De hele bemanning wordt op dek geroepen. Wat ging er wel om in hun gedachten, toen dit bevel werd gegeven? Ik weet het niet, maar zeker dachten ze niet aan de Zuidelijke IJszee, noch aan de Zuidpool.

De ontdekking van Antarctica door R. Amundsen

Naar de Zuidpool 6

1.4

Ik onthul mijn metgezellen de bestemming van het schip

Luitenant Nilsen brengt een grote kaart boven, wat direct de nieuwsgierigheid wekt. Weinig woorden volstaan, om duidelijk te maken waar we heen gaan. Op de kaart van het zuidelijk halfrond leg ik kort mijn plannen uit en de motieven, die mij hebben aangezet, het tot nu toe geheim te houden. Van tijd tot tijd kijk ik onder het spreken mijn toehoorders aan, om hun indrukken waar te nemen. In het begin lees ik, wat heel natuurlijk is, enkel de grootste verbazing op hun gezichten, maar die uitdrukking maakt al spoedig plaats voor iets anders, en voor ik gedaan heb, is er een glimlach op elk gezicht. Ik ben dus zeker van het antwoord, dat ik zal krijgen. Toen ik met mijn uitleg klaar was, verzocht ik de mannen, mij elk afzonderlijk hun voornemen mee te delen. Iedereen was bereid mij te volgen. Al op voorhand was ik overtuigd van hun hulp, maar toch ben ik bijzonder blij bij dit blijk van vertrouwen in deze ernstige zaak. Ik ben trouwens niet de enige gelukkige aan boord. Die avond is de vrolijkheid algemeen. Nu hebben wij geen tijd te verliezen met praatjes; we moeten zo gauw mogelijk vertrekken. Twee uur krijgen mijn metgezellen, om hun familie te schrijven en hun vrienden op de hoogte te stellen van onze nieuwe bestemming. De brieven waren blijkbaar niet lang, want ze waren merkwaardig vlug klaar. De post werd daarna overhandigd aan mijn broer, die ons gaat verlaten. Hij neemt ze mee naar Christiania om ze daar op de post te doen, nadat onze verandering van programma aan de pers is meegedeeld.

Indien al mijn nieuwe plannen warm worden toegejuicht door mijn gezellen, zal dat ook het geval zijn met de publieke opinie? Later vernamen we, dat de meningen verdeeld waren geweest. Op dit ogenblik mag die vraag ons niet bezighouden. Mijn broer kreeg de opdracht, ons besluit bekend te maken, en ik beken dat ik hem niet benijdde voor die zending. We drukten hem de hand, en hij ging van boord. Onze contacten met de buitenwereld zijn voor lange tijd afgesneden. In het vervolg hebben we enkel op onszelf te rekenen. Er was geen ontroering onder ons, geen spoor van droefheid, die altijd met een scheiding gepaard gaat. De mannen lachten en maakten gekheid. We steken in zee voor de lange en gevaarlijke reis met een onbezorgdheid, alsof het een pleziertocht gold. Eenmaal in zee, zet de Fram, met al haar zeilen bijgezet, vlug koers naar het Zuiden, voortgestuwd door den noordoost passaat. Na de snikhete dagen op de rede is de koelte heerlijk. De honden, die stellig het verblijf te Funchal te warm hebben gevonden, begroeten de komst van de koelte met een concert. Ook zij moeten hun aandeel in de algemene opluchting hebben, en we laten hen smullen. De ontdekking van Antarctica door R. Amundsen

7Naar de zuidpool De volgenden morgen, als ik aan dek kom, krijg ik de indruk, dat men mij nog hartelijker begroet dan anders; ik zie slechts lachende gezichten. Mijn metgezellen verbazen zich er vooral over, dat ze niet eerder mijn plannen hebben geraden. "Die honden, die hut met keuken en het complete meubilair!" roept er een. "Hoe heb ik zo dom kunnen zijn, om geen vermoeden te krijgen? Hoe kon dat alles nodig zijn voor een schip, dat hoogstens kon afdrijven en tussen het ijs raken?" Ik troost diegenen, die daarover klagen, met de opmerking, dat hun gebrek aan doorzicht de expeditie ten goede is gekomen. De officieren, die ik in vertrouwen heb genomen, zijn ook gelukkig dat ze ontheven zijn van het geheim. Voortaan kunnen ze praten zonder terughouding en zonder vrees. Het nieuwe programma van de expeditie blijkt een onuitputtelijk onderwerp van gesprek. Dank zij de algemene belangstelling voor de nieuwe onderneming verloopt onze vaart zonder verveling. Een groot aantal van mijn medewerkers hebben al vele jaren in de Noordelijke IJszee doorgebracht; maar ze weten nog niets van de Zuidelijke. Ik alleen heb een campagne meegemaakt in de zuidelijke poolwereld, toen ik luitenant was aan boord van de Belgica, en bovendien hebben misschien één of twee personen van de bemanning eens een ijsberg gezien in de buurt van kaap Hoorn. Mijn metgezellen kennen evenmin de rijke literatuur, die er over het Zuidpoolgebied bestaat. Waarom ook zouden ze zich vroeger met die studie hebben beziggehouden? Thans zijn de omstandigheden veranderd. Ik...