Pdfcoffee - ,,,,, PDF

Preview

Summary

Ang Kalupi ni: Benjamin PascualA. Ang Kalupi - Benjamin Pascual Si Benjamin P. Pascual ang sumulat ng akdang “Ang Kalupi”. Isa siyang fictionist at playwright. Si Benjamin ay taga Lungsod ng Laoag, Ilocos Norte. , Maynila. Ipinanganak siya noong Enero 16 , 1928. Si Domingo Pascual at Adriana Punong-...

Description

Ang Kalupi ni: Benjamin Pascual

A. Ang Kalupi - Benjamin Pascual Si Benjamin P. Pascual ang sumulat ng akdang “Ang Kalupi”. Isa siyang fictionist at playwright. Si Benjamin ay taga Lungsod ng Laoag, Ilocos Norte. , Maynila. Ipinanganak siya noong Enero 16 , 1928. Si Domingo Pascual at Adriana Punong-Bayan ang kanyang mga magulang. Isinulat din niya ang “Huling Kahilingan” na snagwagi noong 1963. Siya ay ikinasal kay Erminda Besabe. Sila ay nagkaroon ng limang anak. Nagtrabaho din siya sa Liwayway bilang comic editor at copy editor magsimula 19561981.

B. Sanggunian -

Libosada11.blogspot.com

-

Markjan-markjan.blogspot.com

-

https://www.slideshare.net/maamjona/diskriminasy on

-

https://www.slideshare.net/ArchieleousSilva/angkalupi-suring-basa

-

https://brainly.ph/question/1909909

-

http://libosada11.blogspot.com/2017/03/suringbasa-ng-maikling-kuwento-ang_28.html

C. Buod

Madalas sa buhay natin tayo ay nagkakamali, nagbibintang, at nanghuhusga. Ganito

ang naging

sitwasyon ni Aling Martha sa kwento na ito. Sa pag gising ni Aling Martha agad siyang nagsimula maghanda para sa gawaing bahay at pag aasikaso sa pagtatapos ng pag aaral ng kanyang anak. Naisip niyang mamalengke para masarap ang kanilang kakainin. Habang naglalakad si Aling Martha sa palengke, may tumatakbong binata na nabunggo siya at agad naman humingi ng paumanhin ang binata. Nang si Aling Martha ay magbabayad para sa binibili niyang gulay, ang kanyang pitaka ay nawawala. Isa lamang ang hinala niya, ang binatang naka bunggo sa kanya. Agad niya itong pinuntahan at pinag bintangan na siya ang kumuha sa kanyang pitaka. Dinala nito ang binata sa pulisya. Pilit na pinagbibintangan ni Aling Martha ang binata hanggang siya ay kinagat ng binata at tumakbo palabas ng pulisya. Agad naman itong hinabol ni Aling Martha at ng mga pulis, hanggang ang binata ay nabangga ng sasakyan. Nagtanong si Aling Martha sa mga pulis kung may pananagutan ba siya sa binata at sinabi naman ng pulis na ang nagmamaneho ng sasakyan ang mananagutan dito. Bumalik si Aling Martha sa palengke at nag utang muna sa kanyang pinagbibilhan at umuwi na si Aling Martha. Agad siyang tinanong ng kanyang anak kung saan niya galing ang pera sa pamimili, sabi naman ni Aling Martha na galing ito sa kanyang

pitaka. Nagtaka ang kanyang asawa dahil naiwan ni Aling Martha ang kanyang pitaka sa bahay. Nabitawan at natumba si Aling Martha sa kanyang narinig.

D. Uri ng Pampanitikan Ang Kalupi ay isang maikling kuwento, upang maging tiyak ito ay isang realismong maikling kuwento. Nasabi na ganitong uri ng panitikan ang Kalupi sapagkat ito ay nagpapakita ng realidad na may mga bagay na hindi nabibigyang hustisya sa lipunan. At una, nagpapakita din ito ng katotohanan na may mga tao talaga na kayang gumawa ng masama para sa sariling interes nito. Ang lumabas na halimbawa

ay

ang

pagnanakaw.

Pangalawa,

naipakita din ang realidad ng ating lipunan sa panahon ngayon, ang diskriminasyon sa mga mahihirap at mahihina. Ang diskriminasyon na naipakita sa akdang ito ay diskriminasyon sa estado ng buhay. Pangatlo ay nasabing walang hustisya dahil may mga tao talagang grabe kung manghusga dahil sa antas ng isang tao. Ang maikling kuwento ay isang maiksing salaysay hinggil sa isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa. Ito rin ay may ilang tauhan at may isang kakintalan o impresyon lamang. Nagsasalaysay ito ng tuloy-tuloy, may isang kasukdulan, at nag-iiwan ng kakintalan o impresyon sa isip ng mambabasa. Iba pang dahilan ay ang mga pangyayari ay umiinog sa buhay ng pangunahing

tauhan. Isa itong masining na anyo ng panitikan. Tulad ng nobela at dula, isa rin itong paggagad ng realidad, kung ginagagad ang isang momento lamang. Ito rin iyong isang madulang pangyayaring naganap sa buhay sa pangunahing tauhan. Si EdgarAllan Poe ang tinuturing na “Ama ng Maikling Kuwento”. Ayon kay Allan Poe, ang maikling kuwento ay isang akdang pampanitikan likha ng guni-guni at bungang isip na hango sa isang tunay na pangyayari sa buhay. Iba pang dahilan kung bakit nasabi na maikling kuwento ang akda na ito ay dahil maikli lamang ito at matatapos mo itong basahin sa isang upuan lamang. Iilan lamang ang mga tauhan na iyong makikita. Ang mga pangyayari ay maingat na inihanay-hanay batay sa pagkakasunod-sunod nito. Ang akdang “Ang Kalupi” ay maikling kuwento dahil kaya itong basahin na hindi inaabot ng araw para matapos.

E. Tema ng Akda Ang tema o paksa ng akda ay pumapatungkol sa diskriminasyon.

Ang

diskriminasyon

ay

ang

negatibo at hindi makatarungang pagtrato sa mga tao dahil

sa

pagkakaiba

ng kanilang katangian.

Maraming anyo ng diskriminasyon ngunit ang pinakanangibabaw na anyo ay ang estado ng buhay. Ito ay pinakanakita sa parte ng akda kung saan Linggo ng umaga nang dumating si Aling Marta sa

gitnang pasilyo at umakmang hahakbang na papasok, ay siyang paglabas na humahangos ng isang batang lalaki, at ang kanilang pagbabangga ay muntik na niyang ikabuwal. Ang siko ng bata ay tumama sa kanyang dibdib. Habang namamalengke si Aling Marta ay napansin niya na nawawala ang kanyang kalupi. Nag-iisip ng mga nakaraang pangyayari si Aling Marta. Maya-maya ay parang kidlat na gumuhit sa kanyang alaala ang gusgusing batang kanyang nakabangga. At dahil mahirap lamang si Andres naisip ni Aling Marta na ninakaw ng binata ang kanyang kalupi. Nang Makita ni Aling Marta si Andres ay agad niya itong pinagbintangan. Si Andres ay mailalarawan bilang isang mabuting binata na nagsisikap kahit na siya ay mahirap lamang kaya hindi niya magagawa ang magnakaw. Ipinatawag ang mga pulis upang maipahayag ang problema ni Aling Marta. May mabigat na pagkakasala sa batas si Aling Marta dahil sa mali niyang paghatol sa katauhan ng bata. Madalas mangyari na dahil sa ayos ng isang tao ay dagli siyang napagbibintangan ng di mabuti. Ang tema o paksa ng akda ay makabuluhan. Ito’y nagpapamulat sa mga mambabasa kung ano ang magiging epekto ng mapanghusgang isipan ng tao dahil lamang sa pisikal na anyo o kalagayan ng isang tao.

Maaring magkaroon ng pisikal ,

emosyonal , panlipunan at intelektuwal na epekto ang diskriminasyon.

Isa sa mga halimbawa ng

pisikal na epekto ang nangyare kay Andres, siya ay

namatay dahil sa pagbibintang ni Aling Marta. Maaari ding sabihin na ang paksa o tema nito ay napapanahon sa kadahilanang maraming namamatay at biktima ngayon na kailanman ay hindi parin nakakamtan ang hustisya na inaasam-asam. ang mga taong mahirap ang bantog sa pagiging biktima sa diskriminasyon sa ating lipunan at kaawa-awa ito kung iisipin. Sa buhay ay pantay- pantay tayo at ibig sabihin rin nito hindi lang sa mga mayayaman tao ang

dahilan

kung

bakit

nararanasan

ang

diskriminasyon kundi sa mga mahihirap rin. F. Mga Tayutay ● Naglalaro ang isang ngiti ng kasiyahan Pagbibigay Katauhan Ito ay masasabi naming personipikasyon marahil ang salitang naglalaro ay nagbibigay-katauhan

sa

salitang ngiti na walang buhay at talino. ● Anaki’y kidlat nagumuhit sa karinlan, nagbalik sagunita ni Aling Marta ang larawan ng duguan ang katawan at natatakpan ng diyaryo, at para niyang naririnig ang mahina at gumagaralgal natinig nito. Parang kidlat na gumuhit sa kanyang alaala - Pagtutulad Ito ay masasabi naming pagtutulad dahil ginamitan ito ng salitang "parang". Ito rin ay isang halimbawa ng pagtutulad dahil ito ay naghahambing ng dalawang bagay.

●

Naiwan siya sa harap ng bata, at ngayon ay tila maamong kordero sa pagkakatungo, sisiguksigok, nilalaro ng payat na mga daliri ang ulo ng tangang bangos. - Pagtutulad Ito ay masasabing isang halimbawa ng pagtutulad dahil ito ay ginamitan ng salitang tila. Ito rin ay isang pagtutulad dahil inihambing ang salitang “siya” sa “maamong kordero”.

● Ang mga nanonood ay parang nangangapatdan ng dila upang makapagsalita ng pagtutol. Pagtutulad Ito ay isang halimbawa ng pagtutulad dahil kinumpara ang mga manonood sa nangangapatdan ng dila. Ito rin ay ginamitan ng salitang “parang”. ● Maputla ang kulay ng kanyang mukha at aywan ba niya at pati siya ay tila pinanawan ng lakas. Pagtutulad Ito ay isang pagtutulad dahil ginamitan ito ng salitang “tila”. ● Bakit ba ako nanganganino sa kanila? - Tanong Rhetorikal Ito ay isang tanong na walang inaasahan sagot na ang layunin ay maikintal sa isipan ng nakikinig ang mensahe. ● Kung

lahat

ng

kawalang-ingat

mo’y

pagpapasensiyahan nang pagpapasensiyahan ay makakapatay

ka

ng

tao.

-

Pagmamalabis

Ito ay isang halimbawa ng pagmamalabis dahil lubhang pinalalabis niya ang tunay na kalagayan ng

pangyayari. Hindi literal na makakapatay ng tao ang pagpapasensya.

G. Teorya Naturalismo ang isa sa mga ginamit nilang teoryang pampanitikan sa akda. Ang naturalismo ay mga kasuklam- suklam na mga pangyayari sa mga buhay ng mga tao. Sa “Ang Kalupi”, pinakita ang sinapit ng bata dahil sa kanyang itsura at posisyon sa buhay. Dahil doon, napagkamalan ni Aling Marta ang bata na mandudukot. Sa nakasamaang palad, nasagasaan ang takot na bata. Hindi iyon mangyayari kung hindi nanguna ang panghuhusga ni Aling Marta. May parte din dito si Aling Marta. Naiwan niya ang kanyang pitaka sa kanilang bahay. Pero dahil nakita niya ang itsura ng bata, agad siyang nagbintang at hindi man lamang nag- isip. Ang pagbintang ni Aling Marta ay ang nagbigay daan sa masamang kinahihinatnan sa bata. Tila parang gumawa narin ng krimen si Aling Marta. Realismo ang pinakabinibigyan tugon na teorya sa akda na “Ang Kalupi”. Ang layunin ng realismo ay ang ipakita ang iba’t- ibang mukha ng buhay. Dito pinapakita ang realidad o mga nangyayari sa ating paligid. Sa akdang “Ang Kalupi”, ipinakita ng may akda ang karanasan at nasaksisan sa lipunan. Katulad ng batang pinaghusgahan ni Aling Marta dahil ang bata isang dukha lamang. Pinakita dito ang hati sa

mga may kaya at sa mga wala. Dito rin pinakita ang pagiging mapanghusga ng mga tao base sa kanilang itsura at sa posisyon sa buhay. Isa ito sa mga nangyari, nangyayari at mangyayari sa ating lipunan. Ang realismo ay, katulad ng sinabi, maraming mukha, hindi lamang isa. Pinakita rin dito ang pagiging nanay ni Aling Marta sa kanyang sa pamamagitan ng paghahanda ng handaan para sa graduasyon ng kanyang anak. Ito ang pagiging maunawain ng mga tao at nasa realidad din ito ng buhay. Moralistiko ang isa sa mga ginamit nilang teoryang pampanitikan sa akda. Ang layunin ng moralistiko ay ilahad ang iba’t ibang pamantayang sumusukat sa moralidad ng isang tao. Ang pamantayan ng tama at mali. Ang moral na makukuha mo sa “Ang Kalupi” ay ang magpakumbaba kung ikaw ay mali. Isa pang aral na makukuha mo rito ay ang huwag magbintang ng tao ng walang sapat na ebidensya. Ang ibang tao dito ay nanonood lamang habang inaapi ni Aling Marta ang inosenteng bata. Mas malala, ang ibang tao naman ay ginagatungan pa ang pangyayari. Makikita

rin

dito

ang

diskriminasyon.

Sa

paghuhusga mo ng isang tao maari kang makasakit mas malala ay makapatay. At makikita rin dito na mababa na nga ang kalagayan nung bata mas lalo pang pinapababa ni Aling Marta.

Imahismo ang isa sa mga teoryang maaaring makita sa akda na ito ay ang teoryang imahismo. Ito ay gumamit ng mga imahen na higit na maghahayag sa mga damdamin, kaisipan, ideya, saloobin at iba pang nais na ibahagi ng may-adka. Ang mga salitang ito ay ginamit upang madaling maunawaan kaysa gumamit lamang ng karaniwang salita.Sa halip na paglalarawan at tuwirang maglalahad ng mga imahen na layong ilantad ang totoong kaisipan ng pahayag sa loob ng panitikan. Biniigyang diin ng imahismo ang pagpili ng tiyak na salita. Ito ay kalayaan sa pagpili ng mga paksa at forma at ang paggamit ng mga salitang karaniwang ginagamit sa araw-araw.

Nagbibigay

ito

ng

eksaktong

paglalarawan. Ang pagbibigay anyo sa mga ideya ay makikita rin. Ito ay nagpapahayag ng kalinawan sa mga imaheng biswal katulad na lamang ng literal na paglalarawan sa mga tauhan at ng kanilang buhay. Ang teoryang ito ay ginamit upang mas maintindihan ng mga tao ang akda sa pamamagitan ng mga nabubuong imahe sa kanilang mga utak. Sosyolohikal Isa rin ito sa mga teoryang makikita sa akda na ito. Ang teoryang sosyolohikal ay may paksang nagbibigay ng kaapihang dinanas ng tauhan sa kwento. Ang layunin ng sosyolohikal na panitikan ay ipakita ang kalagayan at suliraning panlipunan ng lipunang kinabibilangan ng may akda. Masasabing

teoryang sosyolohikal ang akdang ito dahil makikita mo ang diskriminasyon sa lipunan ng akda at sa lipunan ngayon. Hindi lang si Aling Marta ang nanghusga kay Andres pati na rin ang mga tao sa paligid nila. Makikita rin ang kawalan ng katarungan sa akdang ito. Hindi binibigyang pansin ang mga mahihirap pag dating sa pagkamit ng hustisya. Iba pang dahilan na masasabi na ito’y sosyolohikal dahil ang akdang “Ang Kalupi” ay pumapatungkol sa kawalan ng katarungan at naipakita ito sa paraang diskriminasyon at kahirapan. Ang mga isyung nabanggit ay kabilang sa mga suliraning panlipunan na kinakaharap ng ating ekonomiya sa kasalukuyang panahon. Sa akda naipakita ang diskriminasyon sa panghuhusga ni Aling Marta kay Andres. Ang kahirapan naman isa sa mga problema ng bansa at sa akdang ito. Humanismo ang isa rin sa mga binigyang pansin na teorya. Humanismo ay ang kahinaan at kalakasan ng mga tao. Masasabing humanismo ang “ang kalupi” dahil sa ipinakitang pagaabuso ni Aling Marta sakanyang kalakasan. At ipinakita rin ang kahinaan ni Andres na kung saan siya naman ang inabuso. Pinakita sa akda kung paano minaltrato ni Aling Marta

si

Andres.

Ang

humanismo

rin

ay

pumapatungkol sa karapatan ng tao. At makikita rin dito na ipinagkait kay Andres ang kanyang mga karapatan ipagtanggol ang kanyang sarili. Dapat...