Rudy cynku i ołowiu do złóż stratoidalnych PDF

Preview

Summary

geologia złóż wgig...

Description

Rudy cynku i ołowiu

Zastosowanie cynku i ołowiu Cynk (Zn):    

ochrona przed korozją (cynkowanie stali, blachy ocynkowane itp.) Składnik stopów metalicznych (mosiądz 60% Cu + 40% Zn; tombak 80%Cu + 20% Zn) Do produkcji ogniw elektrycznych Biel cynkowa (ZnO) - wypełniacz do farb i lakierów; stabilizator gumy, tworzyw sztucznych, kauczuku; również do celów kosmetycznych; w ceramice

Ołów (Pb):      

Akumulatory samochodowe, baterie Kable, rury (nie wodociągowe!) Amunicja Farby Szkło ołowiowe (kryształowe, o dużej przezroczystości) Ekrany do ochrony przed promieniowaniem rentgenowskim i gamma

Ołowica - choroba spowodowana dostaniem się Pb do organizmu, który wiąże się z tlenkami i prowadzi do silnego zatrucia organizmu i uszkodzenia mózgu

Skład chemiczny minerałów rudnych Zn i Pb Siarczki:   

Sfaleryt ZnS wurcyt ZnS Galena PbS

Tlenki:   

Cynkit ZnO Franklinit ZnFe3O Glejta, litargit, masykot PbO

Węglany:   

Smithsonit ZnCO3 Hydrocynkit Cerusyt PbCO3

Siarczany 

Anglezyt PbSO4

GALMAN - Utleniona ruda Zn i Pb, mieszanina minerałów

Siarkosole:  

Bournonit PbCuSbS3 Boulangeryt Pb5Sb4S13

Krzemiany Zn  

Hemimorfit Willenit

Rudy cynku i ołowiu

Sfaleryt  

Wzór: α-ZnS (regularny układ krystalograficzny) Domieszki: Mn, Cd, Fe, Hg, Ti, Cu, Sn, In

 

Barwa: w zależności od domieszek: białokremowa, miodowa, brunatna, czarna, czerwona Odmiany polimorficzne: o Klejofan o Marmatyt o Brunckit o Blenda cynkowa o blenda rubinowa o przybramit

(Srebrne kryształy - sfaleryt; brązowa skała - syderyt)

(Srebrna skała - galena; kremowa i brązowa - mieszanina sfalerytu i wurcytu tzw. BLENDA SKORUPOWA)

Rudy cynku i ołowiu

Wurcyt  

Wzór: β-ZnS (heksagonalny układ krystalograficzny) Domieszki: Fe, Mn, Cd

 

Barwa: brązowoczarna, pomarańczowoczarna występuje w złożach hydrotermalnych CECHY CHARAKTERYSTYCZNE: o rzadko występuje w formie krystalicznej, jego kryształy są tabliczkowe, tworzy promieniste skupienia o pojawia się najczęściej w formie bezpostaciowej (blenda skorupowa) o domieszki Fe powodują ciemniejsze barwy

( wurcyt - srebrne kryształy )

( blenda skorupowa - kremowoczarna - mieszanina wurcytu i sfalerytu )

Rudy cynku i ołowiu

Cynkit      

Wzór: ZnO Barwa: krwisto czerwona lub pomarańczowa Rysa: pomarańczowa Połysk: diamentowy Zawartość Zn: 73,25% Powstawanie:  strefy kontaktowo-metasomatyczne  warunki sztuczne

BRAK ZNACZENIA ZŁOŻOWEGO!

Rudy cynku i ołowiu

Smithsonit       

Wzór: ZnCO3 Barwa: bezbarwny, biały lub lekko zabarwiony z odcieniem zielonym, żółtym, brązowym Rysa: biała Połysk: diamentowy Twardość: 5 Gęstość: 4,4 - 4,5 g/cm3 Zawartość Zn: 52,15 %

Rudy cynku i ołowiu

Hemimorfit       

Wzór: Zn4[(OH)2Si2O7]*H2O Barwa: bezbarwny, biały, zielononiebieski lub brunatny Rysa: biała Połysk: szklisty Twardość: 5 Gęstość: 3.4-3.5 g/cm3 Zawartość Zn: 54,29%

(kuliste naskorupienia kremowe (mogą występować też niebieskie))

( brązowe kryształki na skale - hemimorfit, srebrna galena, reszta- sfaleryt)

Rudy cynku i ołowiu

Galena   

Wzór: PbS Barwa: ołowianoszara Rysa: szaro-czarna

   

Połysk: metaliczny, matowy na starym przełamie Twardość: 2,5 Gęstość: 7,2-7,6 g/cm3 Inne cechy: krucha, miękka, charakterystyczna kostkowa ŁUPLIWOŚĆ, ciężka, tworzy zbite skupienia lub dobrze wykształcone kryształy o pokroju sześcianu, ośmiościanu, dwunastościanu i dwudziestościanu

(Kryształ galeny)

(Galena (srebrna) na Syderycie)

Rudy cynku i ołowiu

Anglezyt         

Wzór: PbSO4 Barwa: bezbarwny lub żółtawy Rysa: biała Połysk: diamentowy lub tłusty Przełam: muszlowy Twardość: 2,5-3 Gęstość: 6,3 g/cm3 Zawartość Pb: 68,32% Inne: występuje w postaci NASKORUPIEŃ na galenie

Rudy cynku i ołowiu

Siarkosole ołowiu 

Wzór: o Boulangerit PB5Sb4S11 (jednoskośny) o Bournonit PbCuSbS3 (rombowy)

 

Barwa: ołowianoszara Rysa: szara, czarna

   

Połysk: metaliczny Twardość: 2,5-3,0 Gęstość: 5,7-6,0 g/cm3 Zawartość Pb: o Boulangerit 54,88% o Bournonit 42,4 %

Boulangerit - włókniste skupienia, igiełkowate

Bournonit - „jakby grafit”

Rudy cynku i ołowiu

Typy rud Zn i Pb 

Rudy siarczkowe - sfaleryt, galena, siarkosole oraz towarzyszące im siarczki żelaza (piryt, markasyt); MIN 2% Zn+Pb



Rudy utlenione - galmany (smithsonit, hydrocynkit, hemimorfit, cerusyt,anglezyt, wodorotlenki Fe, minerały płonne (minerały ilaste, kwarc, kalcyt, dolomit), możliwe resztki galeny)

Rudy cynku i ołowiu

Najważniejsze typy genetyczne złóż rud Zn i Pb ZŁOŻA STRATOIDALNE W SKAŁACH WĘGLANOWYCH (in. MVT) - Navan (Irlandia), Reocin (Hiszpania), Pine Point (Kanada) SKARNOWE - Trepca (Kosowo), Rudniki (Serbia) HYDROTERMALNE ZŁOŻA ŻYŁOWE - Miedzianka, Stara Góra, Góry Sowie (Sudety), Szczakowskie Górki, Góra Moczydło, Ołowianka, Kozi Grzbiet, Karczówka (G. Świętokrzyskie), Bańska Szczawnica (Słowacja), Pribram (Czechy) ZMETAMORFIZOWANE - Mt. Isa, Broken Hill (Australia), Ammeberg (Szwecja), Balmat (USA) SEDEX - Rammesberg (Niemcy), Red Dog (Alaska) VHMS - Rio Tinto (Hiszpania), Neves Corvo (Portugalia), Kuroko (Japonia) WIETRZENIOWE - Vazante (Brazylia), Cinkur (Turcja)

Złoża stratoidalne w skałach węglanowych (in. metasomatyczno-hydrotermalne, MVT - Mississippi Valley Type)    

Wystepują w dolomitach i seriach wapienno-dolomitowych Mineralizacja pojawia się w horyzontach rudnych Rudy występują w postaci pseudopokładów, poziomych soczew lub wypełnień gniazdowych Miąższość srtef rudonośnych wynosi od kilku do kilkudziesięciu metrów, powierzchnia obszaru zmineralizowanego/złożowego wynosi setki kilometrów kwadratowych

 

Główne minerały kruszcowe: galena, sfaleryt, markasyt, dużo rzadziej baryt i fluoryt Minerały płonne to głównie dolomit, kalcyt, syderyt, ankeryt



Tekrtury rud: drobno i gruboziarniste minerały, naskorupienia kolomorficzne, minerały rudne stanowiące spoiwo brekcji dolomitowej

Przykładowe obszary złożowe:  

Złoża doliny Mississippi (Tri state, SE Missouri, Wisconsin) Złoża obszaru śląsko-krakowskiego (Polska)...