Samenvatting Financiële rapportering en analyse: IAS, IFRS PDF

Preview

Summary

Download Samenvatting Financiële rapportering en analyse: IAS, IFRS PDF

Description

IAS/ IFRS SAMENVATTING IAS (International Accounting Standards) IFRS (International Financial Reporting Standards GAAP (General Accepted Accounting Principles) IASB (International Accounting Standards Board)

1) Inleiding - Sinds 2005 is IAS/IFRS verplicht voor beursgenoteerde ondernemingen in de EU. - niet verplicht voor niet-beursgenoteerde ondernemingen (d.i. GAAP) - Boekhouding en rapportering moesten zich aanpassen door internationalisering van het bedrijfsleven.

2) Doel Zie cursus

3) Introductie tot IAS/IFRS 3.1 Waarom invoering nieuw kader IAS/IFRS is een systeem van accounting standaardzetting die, vanuit een privaat initiatief opgestart vele jaren geleden, thans komt tot de unieke standaard op niveau van de EG. Waarom moderniseren van de Europese boekhoudkundige richtlijnen? - Europese richtlijnen zijn verouderd en nooit aangepast aan huidige boekhoudkundige concepten en de toegelaten praktijk. - Komaf maken met individuele aanpassingen door elk vd lidstaten ( vgl. mogelijk maken) - Door internationalisatie vh bedrijfsleven (beursgenoteerde bedrijven)  nieuw presentatiemodel voor de JRR voor internationale verslaggeving nodig. - De mogelijkheid om alle vaste activa, en dus ook de immateriële, te herwaarderen - De mogelijkheid om de activa veralgemeend aan fair value (reële waarde) te waarderen, wat eigenlijk op dit ogenblik alleen gebeurde voor financiële instrumenten. - De aanpassing van de consolidatiekring door het weglaten van de bepaling dat de consolidatie noodzakelijker wijze afhangt van een kapitaalsparticipatie zodat voortaan in de consolidatie ook alle ad hoc gecontroleerde identiteiten zouden kunnen opgenomen worden. Op wat zijn de huidige boekhoudkundige regels in de EU gebaseerd? - 1978: 4de Richtlijn: opstelling jaarrekening - 1983: 7de Richtlijn: opstelling geconsolideerde jaarrekening - 1986: Richtlijn 4bis: banken - 1991: Richtlijn 4ter: verzekeringen 3.2 Doel van IAS/IFRS - het ontwikkelen van een eenduidige hoogkwalitatieve en verstaanbare wereldwijde toegepaste boekhoudstandaarden (informatieverstrekking) - de IASB wil het gebruik en de correcte toepassing van de standaarden bevorderen. - Aanreiken oplossing voor convergentie van nationale en internationale accounting standards

1

4) Besluitvorming 4.1 De ontstaansgeschiedenis vh huidige Belgisch boekhoudrecht De reglementering inzake de boekhouding en de financiële staten gaat terug tot de regelgeving voor kredietinstellingen ingevolge de crisis van de jaren dertig. Hierdoor 2 maatregelen: - splitsing van de gemengde banken (autonomie vd bankfunctie veiligstellen) - introductie controlesysteem gekoppeld aan een periodische gestructureerde en gestandaardiseerde rapportering door de kredietinstelling. 1935: Controleorgaan = de “Bankcommissie (sinds 1990 C.B.F. genoemd). - Voor de jaren dertig stelde de boekhoudwetgeving niets voor. Titel III. “Koopmansboeken” van het Wetboek van Koophandel verplichtte de handelaar tot het bijhouden van drie boeken, nl. dagboek, inventarisboek en brievenkopieboek  wetgeving had geen sancties voorzien voor handelaars die zich niet aan deze regels hielden. 1948: Wet op de Organisatie van het Bedrijfsleven gestemd, waarin o.a. voorzien werd in de oprichting van ondernemingsraden. 1973: verdere invulling wet van 1948 (o.a. opsplitsing die het K.B. maakt in de door het ondernemingshoofd te verschaffen informatie belangrijk: basisinformatie, jaarlijkse voorlichting, periodieke voorlichting en occasionele voorlichting. 1957: Verdrag van Rome: oprichting van de Europese Economische Gemeenschap (o.a. definitie van een vennootschap) 1978: de Raad neemt richtlijn aan die betrekking heeft op de inhoud vd JRR vd O !!! 1975: Belgische wetgeving  introductie “Jaarrekeningwet” - sloot bepaalde instellingen, waaronder de kredietinstellingen, ten dele uit van haar toepassingsgebied. - Uitsluiten vd kredietinstellingen vh gemeen boekhoudrecht + regime vd kredietinstellingen herzien . - regels voor kredietinstellingen: boekhouding voeren, inventarisramingen verrichten en hun jaarrekening opstellen en publiek maken. 1976: regels ondernemingen: o.a. bepalingen m.b.t. de vorm en de inhoud vd JRR, de waarderingsregels en de vorm en de inhoud van de jaarrekening die moet neergelegd worden ( 1978: voor de industriële en commerciële ondernemingen: het uitvoeringsbesluit tot bepaling van de inhoud en de indeling van een als minimum geldend genormaliseerd rekeningsstelsel 1983: op de boekhouding en de jaarrekening van de ondernemingen werden wijzigingen aangebracht aan het K.B. Jaarrekeningen van 1976 m.b.t. de vereenvoudigde boekhouding, het houden en het bewaren van boeken alsook de openbaarmaking van de jaarrekening 1983: Hierbij werd bepaald dat de eerste geconsolideerde jaarrekening moest opgesteld worden over het boekjaar 1990 1986 vaardigde de Raad een richtlijn uit betreffende de JRR en de geconsolideerde JRR van banken en andere financiële instellingen. De reden van dit regelgevend initiatief is te vinden in het feit dat kredietinstellingen steeds meer activiteiten begonnen te ontplooien in andere lidstaten, zodat, vanuit het Europese concurrentieoogpunt, harmonisatiemaatregelen zich opdrongen

2

1992: Belgische wetgeving: regels JRR en de geconsolideerde JRR van banken en andere financiële instellingen 1993: CBF: inwerking vd nieuwe rapporteringstaten uitgevaardigd, teneinde op deze wijze een zo groot mogelijke compatibiliteit te realiseren met de nieuwe jaarrekeningreglementering. De nieuwe rapporteringverplichtingen legden aan de banksector belangrijke nieuwe verplichtingen op die resulteerden in een grote kostprijs om de nodige automatisering te voorzien.. De nieuwe bancaire rapportering steunt op een tweeledige gedachte: * de periodieke (maand-, kwartaal- en semester-) rapportering aan de autoriteiten, i.e..de C.B.F; * de jaarlijks bekend te maken JRR, die wat zijn balans en resultatenrekening betreft, een samenvatting uitmaakt van de periodieke rapporteringstaten. De periodieke rapportering van de bank bestaat niet alleen uit het schema A (balans en resultatenrekening en posten buiten balanstelling), doch ook uit een ganse reeks tabellen van aanvullende beschrijvingen die samen met het schema A aan de prudentiële controleur moeten toelaten om een inzicht te bekomen in de werkelijke situatie en evolutie van de financiële instelling. 1993: wet op het statuut en het toezicht op de kredietinstellingen. De wet heeft een dubbel doel: - het actualiseren van de regelgeving van 1935 die niet meer aangepast bleek te zijn aan de huidige noden. - het omzetten van twee Europese richtlijnen in Belgisch recht. 4.2 De besluitvormingsprocedure voor de totstandkoming van regelgeving op de JRR van O Fig. 1.1 geeft een overzicht weer hoe tot aan de uitvaardiging van de IAS Verordening de wetgeving op de Belgische ondernemingen tot stand kwam. Op het Europese niveau werkt de besluitvorming als volgt: - De Commissie stelt een voorstel van richtlijn op en dient dit in bij het Europees Parlement en de Raad - Het Economisch en Sociaal Comité brengt advies uit aan het Europees Parlement en de Raad over het door de Commissie ingediende voorstel - De Raad en het Europees Parlement nemen dezelfde tekst aan. Op dat moment komt een Europese richtlijn tot stand, die een kader schept waarbij de lidstaten binnen hun verplichting tot regulering een zekere mate van vrijheid genieten mits zij het door de richtlijn beoogde doel bereiken. Op Belgisch niveau werkt de besluitvorming als volgt: - De wetgever vaardigt wetten uit. Deze wetten kunnen of een omzetting zijn van een Europese richtlijn, of ontspruiten uit een bevoegdheid die niet naar de Europese Gemeenschap is overgedragen. Deze wetten kunnen van toepassing zijn op deondernemingen zonder meer. Zij kunnen evenwel bijkomende uitvoeringsbesluiten van de Koning vereisen. - De Koning stelt besluiten op ter uitvoering van de wetten. Deze K.B.'s zijn onmiddellijk van toepassing zijn op de ondernemingen. Voor de kredietinstellingen kan de besluitgevende macht delegeerd worden naar de C.B.F.A.;

3

- De Commissie voor Boekhoudkundige Normen viseert de wetgever m.b.t. de implementatie van de Richtlijn in de Belgische wetgeving en de eventueel noodzakelijk door te voeren aanpassingen op basis van de ervaringen uit het verleden. Voor de kredietinstellingen wordt deze rol gespeeld door de C.B.F.A. Figuur 1.1 Overzicht besluitvormingsprocedure tot aan de IAS Verordening Europees niveau Commissie

Economisch en Sociaal Comité

Raad

Europees Parlement

Richtlijn

Belgisch niveau Wetgever

Wet Koning

Koninklijk Besluit (K.B.) C.B.N. Advies Commerciële / industriële ondernemingen

5) De evolutie naar en de toestand na de IAS verordening de International Accounting Standards Board (IASB) het International Accounting Standards Committee (IASC) Financial Reporting Interpretations Committee (IFRIC) het Standing Interpretations Committee (SIC) Standards Advisory Council (SAC) 5.1 De IASC Foundation 5.1.1 De structuur = privaatrechtelijk orgaan, opgericht in 1973 door accountantsorganisaties uit verschillende landen. DOEL  verslaggeving door O te verbeteren en wereldwijd te harmoniseren. Hiertoe vaardigde de organisatie accountingstandaarden uit en ijverde ze voor een wereldwijde erkenning en toepassing van deze standaarden. 2001: grondige herstructurering 4

Trustees: zij staan in voor de benoeming van de leden van de andere organen en bepalen de strategie van de organisatie. Het belangrijkste orgaan is de IASB dat instaat voor het uitwerken en het uitvaardigen van internationale accountingstandaarden. Vóór de herstructurering werd deze IASC genoemd. IAS: standaarden door IASC bekrachtigt, deze blijven gelden. IFRS: nieuwe opgestelde standaarden, worden bekrachtigd door IASB De uitgevaardigde standaarden worden aangevuld met “Interpretations of International Accounting Standards” die opgesteld worden door het IFRIC en vervolgens door de IASB goedgekeurd worden. Het IFRIC is opvolger van het SIC en is bevoegd om de interpretatie- en bevoegdheidsproblemen van bepaalde standaarden in overleg met de IASB op te lossen. De interpretaties worden hetzij “SIC Interpretation”, hetzij “IFRIC Interpretation” genoemd naargelang het advies dateert van vóór of na de hervorming van de IASC Foundation. SAC: Council die vooral een adviesverlenende taak m.b.t. de planning en de dringendheid waarmee de IASB nieuwe standaarden zou moeten uitwerken of oude standaarden zou moeten herwerken. Daarnaast kunnen de IASB of de Trustees de SAC om raad vragen, b.v. over de implicaties die bepaalde standaarden kunnen hebben . Figuur 2.1 De structuur van de IASC Foundation Trustees 19 leden

I.A.S.B. International Accounting Standards Board 14 leden

Standards Advisory Council 49 leden

I.F.R.I.C. International Financial Reporting Committee 12 leden

benoemt adviseert rapporteert

5

5.1.2. De Europese Commissie 5.1.2.1. De harmonisatie van de jaarrekeningen: een nieuwe strategie ten aanzien van internationale harmonisatie 1995 Europese Commissie stelde een Europese strategie voorop die als doe l “het bereiken van een harmonisatie op het vlak van het jaarrekeningenrecht” had. Positief gevolg van de richtlijnen: - verhoogde vergelijkbaarheid tussen JRR van verschillende O uit één lidstaat - financiële informatie werd meer betrouwbaar door het gebruik van algemeen aanvaarde kwalitatieve normen. - opwaardering boekhoudrecht: nationale wetgevingen waren afgeleid vd richtlijnen MAAR hun algemene principes stemmen overeen - Europese kapitaalmarkten erkennen de jaarrekeningen van Europese ondernemingen die opgesteld waren volgens de boekhoudregels van een andere lidstaat. - In theorie grote uniformiteit in EU MAAR in de praktijk zijn de afwijkingen tussen de lidstaten aanzienlijk. ( vb nationale interpretaties: informatie uit ene lidstaat kan anders beoordeeld worden als worden dan deze uit een andere lidstaat) PROBLEEM: bedrijven die een notering nastreven op een Amerikaanse beurs worden door de Amerikaanse beursautoriteit, de Securities and Exchange Commission (S.E.C.) verplicht hun financiële informatie te publiceren conform US GAAP. Maar er moet dus ook een JRR opgesteld worden volgens nationale regels. Dit verhoogt dan weer de kosten. Alleen een global player werd hier van vrijgesteld. Om te komen tot gelijkwaardige jaarrekeningen binnen de Unie overwoog de Europese Commissie een aantal scenario’s: - uitbreiden van het global player statuut waarbij enkele sectoren uitgesloten zouden worden van het toepassingsgebied van de richtlijnen - nastreven van wederzijdse erkenning tussen US GAAP en de richtlijnen - het invullen van open bepalingen, het wegwerken van de keuzemogelijkheden en het rechtzetten van foutieve interpretaties van de richtlijnen. - het oprichten van één Europese boekhoudkundige regelgever.  alle scenario’s waren niet haalbaar OPLOSSING= overnemen van de internationale accountingstandaarden van het IASC. 5.1.2.2. Het onderzoek naar de conformiteit tussen IAS en de richtlijnen De internationale standaarden werden geanalyseerd naar hun overeenstemming met de bestaande richtlijnen. Bij inconsistenties een van beide veranderen 5.1.2.3. De conclusies van de Europese Raad van Lissabon Bevorderen van efficiënte en transparante werking op de kapitaalmarkten. Tegen 2005 moest er een interne markt voor financiële diensten gevormd worden. 5.1.2.4. De strategie van de Europese Unie inzake de financiële verslaggeving: verdere maatregelen De financiële verslaggeving in de Unie te verbeteren (eisen van het veranderde beurslandschap).

6

5.1.2.5. De IAS Verordening Economisch en Sociaal Comité merkte op dat de hele hervorming in de eerste plaats niet ingegeven werd door overwegingen over jaarrekeningen maar wel om strategische en financiële motieven. De verordening is vooral gericht op beursgenoteerde ondernemingen. Deze O moeten vanaf het boekjaar beginnend op of na 1/1/2005 hun geconsolideerde jaarrekening opstellen volgens de IAS normen die door de Europese Commissie bij verordening worden opgelegd. De lidstaten hebben ook de mogelijkheid om de statutaire JRR volgens de internationale standaarden te laten opstellen. Bovendien kunnen de nationale instanties beslissen om het toepassingsgebied van de verordening uit te breiden tot ondernemingen die niet beursgenoteerd zijn. De Europese regelgevers dachten hierbij voornamelijk aan bedrijven uit specifieke sectoren zoals de financiële instellingen en de verzekeringsondernemingen. Figuur 2.2: het wetgevend proces bij de totstandkoming van de IAS Verordening Europese Raad

Europees Parlement

Raad

Commissie

Beleidslijn vastleggen Uitwerken voorstel IAS Verordering Uitvaardigen IAS Verordening en delegatie aan Commissie

5.1.3. De procedure tot vaststelling van de IAS/IFRS standaarden Opdat de IAS/IFRS standaarden bindend zouden zijn voor de ondernemingen, bepaalt de IAS Verordening dat zij officieel bekrachtigd moeten worden door de Europese Commissie Zo oefent de Europese Commissie een zeker toezicht uit op de kwaliteit van de standaarden van het IASB en verklaart zij dat de standaarden in overeenstemming zijn met de Goedgekeurde standaarden zie tabel 2.1. SIC/IFRIC interpretaties werden door Europese Commissie bekrachtigd: zie tabel 2.2

7

Alvorens de Europese Commissie haar goedkeuring verleent aan een IAS/IFRS standaard, worden hij beoordeeld door twee comités. Het betreft een politiek en een technisch niveau. 5.1.3.1. Accounting Regulatory Committee (A.R.C.) Het politiek niveau bestaat uit vertegenwoordigers van de lidstaten en wordt voorgezeten door de Europese Commissie ( = “Accounting Regulatory Committee” (A.R.C.) of “Regelgevend Comité voor Financiële Verslaglegging” ) TAAK = advies uitbrengen ad Europese Commissie m.b.t. het al dan niet goedkeuren van een IAS/IFRS standaard. Het A.R.C. heeft een reglement van inwendige orde Wanneer het A.R.C., een IAS standaard behandelt die van bijzonder belang is voor de kredietinstellingen kan er een vertegenwoordiger van de “Banking Advisory Committee alsook een vertegenwoordiger van de C.E.S.R. (Committe of European Securitiy Regulators) uitgenodigd worden. Figuur 2.3 Het samenspel vd Europese Commissie en de verschillende Europese comités bij de goedkeuring van UAS/IFRS standaarden Commissie

C.E.S.R.

Accounting Regulatory Committee (A.R.C.)

Banking Advisory Committee (B.A.C.)

C.E.S.R. Fin.

Europese comités Advies Deelname aan vergaderingen

5.1.3.2. Committee of European Securities Regulators (C.E.S.R.) = een comité waarin vertegenwoordigers van de effectentoezichthouders van de Europese lidstaten zijn verenigd. Het is de opvolger van het “Forum of European Securities Commissions” (F.E.S.C.O.) beschouwd. Voor België participeert de C.B.F.A. in het C.E.S.R.. TAKEN - het heeft een coördinerende rol tussen de activiteiten van de Europese effectentoezichthouders.

8

- een adviesverlenende taak aan de Europese Commissie over het alle aspecten van het effectenwezen. - ze werkt mee ad opstelling van een coherente wetgeving tussen de lidstaten.( Ze participeert in de werkzaamheden van de E.F.R.A.G., waarbinnen zij het statuut van waarnemer geniet.) -Een vertegenwoordiger van het C.E.S.R. kan zelfs uitgenodigd worden door de A.R.C. wanneer de goedkeuring van een internationale standaard aan de orde is die bepalingen bevat die van aanzienlijk belang kunnen zijn voor de gereguleerde markten en zodoende de marktautoriteiten aangaan. ( taak vervuld door “C.E.S.R. Fin” die instaat voor de coördinatie van de activiteiten van al haar leden m.b.t. de bekrachtiging van de internationale standaarden en de controle op de toepassing van de IAS/IFRS normen door de ondernemingen.) - er werd ook een subcomité ingericht, nl. het “Subcommittee on International Standards Endorsement” (S.I.S.E.) dat specifiek gericht is op het analyseren van de standaarden en de goedkeuring ervan door de Europese Commissie. 5.1.3.3. Banking Advisory Committee (B.A.C.) Op verzoek van het A.R.C. kan een vertegenwoordiger van het B.A.C. de vergaderingen van het A.R.C. bijwonen wanneer IAS/IFRS standaarden behandeld worden die ofwel specifiek gericht zijn op de banksector, ofwel een bijzondere impact kunnen hebben op de rapportering van de kredietinstellingen. Een subcomité om ad harmonisering te werken: Subcommittee on Accounting and Auditing”. Haar leden analyseren de nieuwe IAS/IFRS standaarden vooral vanuit het standpunt van het toezicht op de kredietinstellingen. 5.1.3.4. European Financial Reporting Advisory Group (E.F.R.A.G.) = een technisch comité bestaande uit deskundigen die over de kennis beschikken om de IAS/IFRS standaarden en hun overeenstemming met de Europese richtlijnen te beoordelen De E.F.R.A.G. deelt haar bevindingen mee aan het A.R.C.. E.F.R.A.G. wordt ook op pro-actieve wijze betrokken bij de opstelling van de IAS/IFRS normen door te reageren op “exposure drafts” (voorstellen tot standaarden.). De aanbevelingen die hij maakt zijn niet bindend voor het A.R.C. De E.F.R.A.G. werd n.a.v. het voorstel van verordening van de Europese Commissie opgericht doorvolgende organisaties: i. Fédération des Experts Comptables Européens - European Federation of Accountants (F.E.E.) De F.E.E. is de vereniging van beroepsinstituten van accountants, boekhouders en auditors uit de lidstaten en toekomstige lidstaten van de E.U. en de E.F.T.A.. Haar activiteiten bestrijken het domein van accountancy, audit, beroepsethiek, enz... ii. Union des Confédérations de l’Industrie et des Employeurs d’Europe - Union of Industrial and Empoyers’ Confederations of Europe (U.N.I.C.E.) Binnen U.N.I.C.E. is een werkgroep ingesteld die zich bezighoudt met “Accounting harmonization”. 9

iii. Fédération Bancaire de l’Union Européenne - European Banking Federation (F.B.E.) Deze organisatie verenigt de nationale beroepsverenigingen van banken op het Europese niveau. Zij onderzoekt de mogelijkheid van implementatie en de gevolgen van de toepassing van IAS/IFRS normen op de banks...