Scansione metrica del IV Libro dell Eneide PDF

Preview

Summary

Download Scansione metrica del IV Libro dell Eneide PDF

Description

Scansione metrica del IV Libro dell’Eneide Premessa Dal momento che non credo esista ancora una scansione metrica completa, che possa essere consultata online, del IV Libro dell’Eneide di Virgilio, mi è sembrato opportuno realizzarne una versione, per quanto semplice che sia. La scansione è rivolta a tutti coloro che, per un motivo o per un altro, si trovano a dover tradurre, analizzare e ovviamente leggere il IV libro dell’Eneide, i quali potranno consultarla per chiarire dubbi e incertezze. Settembre 2014 Legenda Le vocali e i dittonghi su cui cade l’accento metrico sono muniti di accento grafico, di sottolineatura e saranno scritti in grassetto, per facilitare la focalizzazione del tempo forte (arsi). Le sinalefi sono indicate per mezzo del trattino basso (“_”), in grassetto, posto tra una parola e l’altra. Le cesure sono indicate per mezzo di due barre verticali (“||”) poste tra una parola e l’altra. N.B.: Dei dittonghi su cui cade l’accento metrico è stata accentata graficamente sempre la seconda vocale. Indice Pag. 2 DE DIDONE ET ANNA SORORE (vv. 1-53) Pag. 4 DE DIDONE AMORE INCENSA (vv. 54-89) Pag. 5 DE IUNONIS ET VENERIS FOEDERE (vv. 90-128) Pag. 7 DE DOLOSA VENATIONE (vv. 129-159) Pag. 8 DE SECRETO CONUBIO (vv. 160-172) Pag. 9 DE FAMA (vv. 173-197) Pag. 10 DE IARBAE IRA (vv. 198-218) Pag. 11 DE IOVIS IUSSU (vv. 219-295) Pag. 14 DE DIDONIS INTERVENTU (vv. 296-330) Pag. 16 DE AENEAE RESPONSO (vv. 331-361) Pag. 17 DE REGINAE DIDONIS DESPERATIONE (vv. 362-392) Pag. 18 DE AENEAE APPARATU AD DISCESSUM (vv. 393-407) Pag. 19 DE EXTREMO DIDONIS INCEPTO (vv. 408-449) Pag. 21 DE INFELICIBUS DIDONIS FATIS (vv. 450-473) Pag. 22 DE MORTIS APPARATU (vv. 474-503) Pag. 23 DE DIDONIS VENEFICIIS (vv. 504-521) Pag. 24 DE EXTREMA DIDONIS VIGILIA (vv. 522-552) Pag. 25 DE SUBITO AENEAE DISCESSU (vv. 553-583) Pag. 27 DE DIDONIS IMPRECATIONE (vv. 584-629) Pag. 29 DE DIDONIS INTERITU (vv. 630-666) Pag. 30 DE ANNAE SORORIS DESPERATIONE (vv. 667-705)

IV LIBRO DE DIDONE ET ANNA SORORE (vv. 1-53) Àt regìna gravì || iamdùdum saùcia cùra vòlnus alìt venìs || et caèco càrpitur ìgni mùlta virì virtùs animò || multùsque recùrsat gèntis honòs, || haerènt || infìxi pèctore vòltus vèrbaque nèc placidàm || mebrìs dat cùra quiètem.

5

Pòstera Phoèbeà || lustràbat làmpade tèrras ùmentèmque_Auròra polò || dimòverat ùmbram, cùm sic ùnanimam_àdloquitùr || male sàna soròrem: ”Ànna soròr, || quae mè || suspènsam_insòmnia tèrrent! quìs novos h ìc nostrìs || succèssit sèdibus hòspes,

10

quèm sese_òre ferèns, || quam fòrti pèctore_et àrmis! Crèdo_equidèm, || nec vàna fidès, || genus èsse deòrum. Dègenerès animòs || timor àrguit. || Heù quibus ìlle Iàctatùs fatìs! || Quae bèlla_exhaùsta canèbat! Sì mihi nòn animò || fixum_ìmmotùmque sedèret,

15

nè cui mè vinclò || vellèm sociàre iugàli, pòstquam prìmus amòr || decèptam mòrte fefèllit; Sì non pèrtaesùm thalamì || taedaèque fuìsset, hùic unì forsàn || potuì succùmbere cùlpae. Ànna, fatèbor enìm, || miserì post fàta Sychaèi còniugis èt sparsòs || fratèrna caède penàtis, sòlus hic ìnflexìt sensùs || animùmque labàntem ìmpulit. Àdgnoscò veterìs || vestìgia flàmmae. Sèd mihi vèl tellùs || optèm prius ìma dehìscat,

20

vèl pater òmnipotèns adigàt || me fùlmine_ad ùmbras,

25

pàllentìs umbràs Erebò || noctèmque profùndam, ànte, Pudòr, || quam tè violo_aùt || tua iùra resòlvo. Ìlle meòs, || primùs qui mè || sibi iùnxit, amòres àbstulit; ìlle habeàt secùm || servètque sepùlcros.” Sìc effàta sinùm || lacrimìs implèvit obòrtis.

30

Ànna refèrt: || “O lùce magìs || dilècta soròri, sòlane pèrpetuà || maerèns || carpère iuvènta, nèc dulcìs natòs, || Venerìs nec praèmia nòris? Ìd cinerem_aùt || manìs || credìs curàre sepùltos? Èsto,_aegràm || nullì quondàm || flexère marìti,

35

nòn Libyaè, || non ànte, Tyrò; || despèctus Iàrbas dùctorèsque_aliì, || quos Àfrica tèrra triùmphis dìves alìt: || placitòne_etiàm pugnàbis amòri? Nèc venit ìn mentèm || quorùm consèderis àrvis? Hìnc Gaetùlae_urbès, || genus ìnsuperàbile bèllo,

40

èt Numidae_ìnfrenì || cingùnt || et inhòspita Sýrtis, hìnc desèrta sitì regiò || latèque furèntes Bàrcaeì. || Quid bèlla Tyrò || surgèntia dìcam gèrmanìque minàs? Dìs equidem_aùspicibùs || reor èt Iunòne seconda

45

hùnc cursum_Ìliacàs || ventò || tenuìsse carìnas. Quàm tu_urbèm, || soròr, || hanc cernès, || quae sùrgere règna còniugiò talì! || Teucrùm comitàntibus àrmis Pùnica sè quantìs || attòllet glòria rèbus!

Tù modo pòsce deòs veniàm, || sacrìsque litàtis

50

ìndulge_hòspitiò || causàsque_innècte moràndi, dùm pelagò desaèvit hièmps || et aquòsus Orìon, quàssataèque ratès, || dum nòn tractàbile caèlum.”

DE DIDONE AMORE INCENSA (vv. 54-89) Hìs dictìs impènso_animum_ìnflammàvit amòre spèmque dedìt dubiaè mentì || solvìtque pudòrem.

55

Prìncipiò delùbra_adeùnt || pacèmque per àras èxquirùnt; || mactànt lectàs || de mòre bidèntis lègiferaè Cererì || Phoebòque || patrìque Lyaèo, Iùnoni_ànte_omnìs, || cui vìncla iugàlia cùrae. Ìpsa tenèns dextrà pateràm || pulchèrrima Dìdo

60

càndentìs vaccaè media_ìnter còrnua fùndit aùt ante_òra deùm || pinguìs spatiàtur ad àras; ìnstauràtque dièm donìs, || pecudùmque reclùsis pèctoribùs inhiàns || spiràntia cònsulit èxta. Heù vatum_ìgnaraè mentès! || quid vòta furèntem,

65

quìd delùbra iuvànt? || est mòllis flàmma medùllas ìnterea_èt tacitùm || vivìt sub pèctore vòlnus. Ùritur ìnfelìx Didò || totàque vagàtur ùrbe furèns, || qualìs coniècta cèrva sagìtta, quàm procul ìncautàm || nemora_ìnter Crèsia fìxit pàstor agèns telìs || liquìtque volàtile fèrrum nèscius: ìlla fugà || silvàs || saltùsque peràgrat

70

Dìctaeòs, || haerèt laterì || letàlis harùndo. Nùnc media_Aèneàn || secùm per moènia dùcit Sìdoniàsque_ostèntat opès || urbèmque paràtam,

75

ìncipit èffarì || mediàque_in vòce resìstit; nùnc eadèm || labènte diè || convìvia quaèrit, Ìliacòsque_iterùm demèns || audìre labòres èxposcìt || pendètque_iterùm || narràntis ab òre. Pòst ubi dìgressì || lumènque_obscùra vicìssim

80

lùna premìt || suadèntque cadèntia sìdera sòmnos, sòla domò maerèt vacuà || stratìsque relìctis ìncubat. Ìllum_absèns || absèntem_audìtque vidètque, aùt gremio_Àscaniùm, || genitòris imàgine càpta, dètinet, ìnfadùm || si fàllere pòssit amòrem.

85

Nòn coeptae_àdsurgùnt turrès, || non àrma iuvèntus èxercèt portùsve_aut pròpugnàcula bèllo tùta parànt: || pendènt opera_ìnterrùpta minaèque mùrorum_ìngentès || aequàtaque màchina caèlo.

DE IUNONIS ET VENERIS FOEDERE (vv. 90-128) Quàm simul àc talì || persènsit pèste tenèri

90

càra Iovìs coniùnx || nec fàmam_obstàre furòri, tàlibus àdgreditùr Venerèm || Satùrnia dìctis: ”Ègregiàm verò laudem_èt || spolia_àmpla refèrtis tùque puèrque tuùs, || magnum_èt memoràbile nòmen,

ùna dolò divòm || si fèmina vìcta duòrum_est.

95

Nèc me_adeò fallìt || veritàm te moènia nostra sùspectàs habuìsse || domòs Karthàginis àltae. Sèd quis erìt modus aùt || quo n ùnc certàmine tànto? Quìn potiùs pacem_aèternàm || pactòsque_hymenaèos èxercèmus? Habès, || totà quod mènte petìsti:

100

àrdet amàns Didò || traxìtque per òssa furòrem. Còmmunem_hùnc ergò populùm || paribùsque regàmus aùspiciìs, || liceàt Phrygiò || servìre marìto dòtalìsque tuaè Tyriòs || permìttere dèxtrae.” Òlli (sènsit enìm || simulàta mènte locùtam,

105

quò regnum_Ìtaliaè || Libycàs avèrteret òras) sìc contra_èst ingrèssa Venùs: || “Quis tàlia dèmens àbnuat aùt || tecùm malìt || contèndere bèllo? Sì modo quòd memoràs || factùm || fortùna sequàtur. Sèd fatìs incèrta feròr, || si Iùppiter ùnam

110

èsse velìt Tyriìs urbèm || Troiàque profèctis mìscerìve probèt populòs || aut foèdera iùngi. Tù coniùnx, || tibi fàs animùm || temptàre precàndo. Pèrge: sequàr.” || Tum sìc excèpit || règia Iùno: ”Mècum_erit ìste labòr, || nunc quà ratiòne quod ìnstat cònfierì possìt, || paucìs, || advèrte, docèbo. Vènatum_Aèneàs || unàque misèrrima Dìdo ìn nemus ìre parànt, || ubi prìmos cràstinus òrtus èxtulerìt Titàn || radiìsque retèxerit òrbem. Hìs ego nìgrantèm || commìxta gràndine nìmbum,

120

115

dùm trepidànt alaè || saltùsque_indàgine cìngunt, dèsuper ìnfundam_èt || tonitrù caelum_òmne cièbo. Dìffugiènt comitès || et nòcte tegèntur opàca: spèluncàm Didò || dux èt Troiànus eàndem dèveniènt. || Adero_èt, || tua sì mihi cèrta volùntas,

125

cònubiò iungàm stabilì || propriàmque dicàbo. Hìc hymenaèus erìt.” || Non àdversàta petènti àdnuit àtque dolìs risìt || Cytherèa repèrtis.

DE DOLOSA VENATIONE (vv. 129-159) Òceanum_ìntereà || surgèns || Auròra relìquit.

Ìt portìs || iubare_èxortò || delècta iuvèntus;

130

rètia ràra, plagaè, || latò venàbula fèrro, Màssylìque ruùnt equitès || et odòra canùm vis. Règinàm || thalamò || cunctàntem_ad lìmina prìmi Poènorum_èxspectànt, || ostròque_insìgnis et aùro stàt sonipès ac frèna feròx || spumàntia màndit. Tàndem prògreditùr || magnà stipànte catèrva, Sìdoniàm pictò chlamydèm || circùmdata lìmbo; cuì pharetra_èx aurò, || crinès nodàntur in aùrum aùrea pùrpureàm || subnèctit fìbula vèstem. Nèc non èt Phrygiì comitès || et laètus Iùlus

140

ìncedùnt. || Ipse_ànte_aliòs || pulchèrrimus òmnis ìnfert sé socium_Aèneàs || atque_àgmina iùngit.

135

Quàlis ubi_hìbernàm Lyciàm || Xanthìque fluènta dèserit àc Delùm || matèrnam_ìnvisit Apollo ìnstauràtque choròs, || mixtìque_altària cìrcum

145

Crètesquè Dryopèsque fremùnt || pictìque_Agathýrsi; ìpse iugìs Cynthì graditùr || mollìque fluèntem frònde premìt crinèm fingèns || atque_ìmplicat aùro, tèla sonànt umerìs: || haud ìllo sègnior ìbat Aèneàs, || tantum_ègregiò || decus ènitet òre.

150

Pòstquam_altòs ventum_ìn montìs || atque_ìnvia lùstra, ècce feraè saxì || deièctae vèrtice càprae dècurrère iugìs; || alià de pàrte patèntis trànsmittùnt cursù campòs || atque_àgmina cèrvi pùlverulènta fugà glomerànt || montìsque relìnquont. Àt puer Àscaniùs || mediìs in vàllibus àcri gaùdet equò || iamque_hòs cursù, || iam praèterit ìllos spùmantèmque darì || pecora_ìnter inèrtia vòtis òptat aprum_aùt || fulvòm descèndere mònte leònem.

DE SECRETO CONUBIO (vv. 160-172) Ìntereà magnò || miscèri mùrmure caèlum

160

ìncipit, ìnsequitùr || commìxta gràndine nìmbus; èt Tyriì comitès passim_èt || Troiàna iuvèntus Dàrdaniùsque nepòs Venerìs || divèrsa per àgros tècta metù petière; || ruùnt de mòntibus àmnes. Spèluncàm Didò || dux èt Troiànus eàndem

165

155

dèveniùnt. || Prima_èt Tellùs || et prònuba Iùno dànt signùm: || fulsère_ignès || et cònscius aèther cònubiìs summòque_ululàrunt || vèrtice Nýmphae. Ìlle diès primùs letì || primùsque malorum caùsa fuìt; || neque_enìm speciè || famàve movètur

170

nèc iam fùrtivòm || Didò || meditàtur amòrem; còniugiùm vocat, hòc || praetèxit nòmine cùlpam.

DE FAMA (vv. 173-197) Èxtemplò Libyaè || magnàs it Fàma per ùrbes, Fàma, malùm quo nòn || aliùt velòcius ùllum: mòbilitàte vigèt || virìsque_adquìrit eùndo,

175

pàrva metù primò, || mox sèse_attòllit in aùras ìngreditùrque solo_èt || caput ìnter nùbila còndit. Ìllam Tèrra parèns, || ira_ìnritàta deòrum, èxtremam,_ùt perhibènt, || Coeo_Ènceladòque soròrem prògenuìt pedibùs celerem_èt || pernìcibus àlis,

180

mònstrum_horrèndum,_ingèns, || cui quòt sunt còrpore plùmae, tòt vigilès oculì subtèr || (miràbile dìctu), tòt linguaè, || totidem_òra sonànt, || tot sùbrigit aùris. Nòcte volàt caelì mediò || terraèque per ùmbram strìdens nèc dulcì declìnat || lùmina sòmno; lùce sedèt custòs || aut sùmmi cùlmine tècti, tùrribus aùt altìs || et màgnas tèrritat ùrbes,

185

tàm fictì || pravìque tenàx || quam nùntia vèri. Haèc tum mùltiplicì populòs || sermòne replèbat gaùdens èt paritèr || facta_àtque_infècta canèbat:

190

vènisse_Aèneàn || Troiàno sànguine crètum, cuì se pùlchra virò || dignètur iùngere Dìdo; nùnc hiemem_ìnter sè luxù, || quam lònga, fovère règnorum_ìmmemorès || turpìque cupìdine càptos. Haèc passìm dea foèda virùm || diffùndit in òra.

195

Pròtinus àd regèm || cursùs detòrquet Iàrban ìncendìtque_animùm dictìs || atque_àggerat ìras.

DE IARBAE IRA (vv. 198-218) Hìc Hammòne satùs || raptà Garamàntide n ýmpha tèmpla Iovì centùm || latìs immània règnis, cèntum_aràs posuìt || vigilèmque sacràverat ìgnem,

200

èxcubiàs divom_aèternàs, ||pecudùmque cruore pìngue solum_èt variìs || florèntia lìmina sèrtis. Ìsque_amèns animi_èt || rumòre_accènsus amàro dìcitur ànte_aràs || media_ìnter nùmina dìvom mùlta Iovèm manibùs || supplèx oràsse supìnis:

205

”Iùppiter òmnipotèns, || cui nùnc Maurùsia pìctis gèns epulàta torìs || Lenaèum lìbat honòrem, àspicis haèc? || an tè, || genitòr, || cum fùlmina tòrques, nèquiquam_hòrremùs, || caecìque_in nùbibus ìgnes tèrrificànt animòs || et inània mùrmura mìscent?

210

fèmina, quaè || nostrìs erràns || in fìnibus ùrbem èxiguàm pretiò posuìt, || cui lìtus aràndum cuìque locì legès dedimùs, || conùbia nostra rèppulit àc || dominum_Aèneàn || in règna recèpit. Èt nunc ìlle Parìs || cum sèmivirò comitàtu,

215

Maèonià mentùm mitrà || crinèmque madèntem sùbnixùs, || raptò potitùr; || nos mùnera tèmplis quìppe tuìs ferimùs || famàmque fovèmus inànem.”

DE IOVIS IUSSU (vv. 219-295) Tàlibus òrantèm dictìs || aràsque tenèntem aùdiit Òmnipotèns || oculòsque_ad moènia tòrsit

220

règia_et òblitòs || famaè meliòris amàntis. Tùm sic Mèrcurium_àdloquitùr || ac tàlia màndat: ”Vàde_age, nàte, || vocà zephyròs || et làbere pìnnis Dàrdaniùmque ducèm, || Tyrià Karthàgine quì nunc èxspectàt || fatìsque datàs || non rèspicit ùrbes,

225

àdloquere_èt || celerìs defèr || mea dìcta per aùras. Nòn illùm nobìs || genetrìx pulchèrrima tàlem pròmisìt Graiùmque_ideò || bis vìndicat àrmis; sèd fore quì gravidam_ìmperiìs || bellòque fremèntem Ìtaliàm regerèt, || genus àlto_a sànguine Teucri pròderet àc || totùm sub lèges || mìtteret òrbem. Sì nulla_àccendìt || tantàrum glòria rèrum

230

nèc super ìpse suà || molìtur laùde labòrem, Àscaniòne patèr || romànas ìnvidet àrces? quìd struit? Aùt qua spè || inimìca_in gènte moràtur

235

nèc prolem_Àùsoniam_èt || Lavìnia rèspicit àrva? Nàviget; haèc summa_èst, || hic nòstri nùntius èsto.” Dìxerat. Ìlle patrìs magnì || parère paràbat ìmperio:_èt primùm || pedibùs talària nèctit aùrea, quaè sublìmem_alìs || sive_aèquora sùpra

240

seù terràm rapidò || paritèr cum flàmine pòrtant. Tùm virgàm capit: hàc || animàs ille_èvocat Òrco pàllentìs, || aliàs sub Tàrtara || trìstia mìttit, dàt somnòs adimìtque_et || lùmina mòrte resìgnat. Ìlla frètus agìt ventòs || et tùrbida trànat

245

nùbila. Iàmque volàns apicem_èt || latera_àrdua cèrnit Àtlantìs durì, || caelùm qui vèrtice fùlcit, Àtlantìs, || cinctum_àdsiduè || cui nùbibus àtris pìniferùm caput èt || ventò pulsàtur et ìmbri; nìx umeròs infùsa tegìt; || tum flùmina mènto

250

praècipitànt senis èt || glaciè riget hòrrida bàrba. hìc primùm || paribùs nitèns || Cyllènius àlis cònstitit; hìnc || totò praecèps || se còrpore_ad ùndas mìsit, avì similìs, || quae cìrcum lìtora, cìrcum pìscosòs scopulòs humilìs || volat aèquora iùxta: haùt alitèr, || terràs intèr || caelùmque, volàbat lìtus harènosum_àd Libyaè || ventòsque secàbat, màternò venièns ab avò || Cyllènia pròles.

255

Ùt primum_àlatìs || tetigìt magàlia plàntis, Aèneàn || fundàntem_arcès || ac tècta novàntem

260

cònspicit; àtque_illì || stellàtus iàspide fùlva ènsis eràt || Tyriòque_ardèbat mùrice laèna dèmissa_èx umerìs, || divès quae mùnera Dìdo fècerat èt || tenuì telàs discrèverat aùro. Còntinuo_ìnvadìt: || “Tu nùnc Karthàginis àltae

265

fùndamènta locàs || pulchràmque_uxòrius ùrbem èxstruis? Heù || regnì || rerùmque_oblìte tuàrum? ìpse deùm || tibi mè || clarò demìttit Olýmpo règnatòr, || caelum_èt terràs || qui nùmine tòrquet; ìpse_haec fèrre iubèt || celerìs mandàta per aùras:

270

Quìd struis? Aùt || qua sp è || Libycìs teris òtia tèrris? Sì te nùlla movèt || tantàrum glòria rèrum [nèc super ìpse tuà || molìris laùde labòrem], Àscaniùm || surgèntem_et spès herèdis Iùli rèspice, cuì || regnum_Ìtaliaè || Romànaque tèllus

275

dèbetùr.” || Talì || Cyllènius òre locùtus mòrtalìs visùs || mediò sermòne relìquit èt procul ìn tenuem_èx || oculìs evànuit aùram. Àt vero_Aèneàs || aspèctu_obmùtuit àmens, àrrectaèque_horròre comae_èt || vox faùcibus haèsit. Àrdet abìre fugà || dulcìsque relìnquere tèrras, àttonitùs tantò || monitu_ìmperiòque deòrum. Heù quid agàt? || Quo nùnc || regìnam_ambìre furèntem

280

aùdeat àdfatù? || Quae prìma_exòrdia sùmat? Àtque_animùm || nunc hùc celerèm, || nunc dìvidit ìlluc, ìn partìsque rapìt variàs || perque_òmnia vèrsat. Haèc altèrnantì || potiòr sentèntia vìsa_est: Mnèsthea Sèrgestùmque vocàt || fortèmque Serèstum, clàssem_aptènt tacitì, || sociòsque_ad lìtora cògant, àrma parènt || et, quaè rebùs || sit caùsa novàndis,

290

dìssimulènt; || sese_ìntereà, || quando_òptima Dìdo nèsciat èt tantòs rumpì || non spèret amòres, tèmptatùrum_aditùs || et quaè mollìssima fàndi tèmpora, quìs || rebùs dextèr modus. || Òcius òmnes ìmperiò laetì parènt || et iùssa facèssunt.

295

DE DIDONIS INTERVENTU (vv. 296-330) Àt regìna dolòs || (quid fàllere pòssit amàntem?) praèsensìt || motùsque_excèpit || prìma futùros, òmnia tùta timèns. || Eadem_ìmpia Fàma furènti dètulit àrmarì classèm || cursùmque paràri. Saèvit inòps animì || totàmque_incènsa per ùrbem bàcchatùr, || qualìs commòtis || èxcita sàcris Thýas, ubi_aùditò || stimulànt trietèrica Bàccho òrgia nòcturnùsque || vocàt clamòre Cithaèron. Tàndem_his Aèneàn || compèllat vòcibus ùltro: ”Dìssimulàre_etiàm speràsti, || pèrfide, tantum pòsse nefàs || tacitùsque meà || decèdere tèrra?

305

300

285

nèc te nòster amòr || nec tè || data dèxtera quòndam nèc moritùra tenèt || crudèli fùnere Dìdo? Quìn etiam_hìbernò || molìri sìdere clàssem èt mediìs properàs || aquilònibus ìre per àltum,

310

crùdelìs? || Quid? Sì || non àrva_alièna domòsque ìgnotàs peterès, || et Tròia_antìqua manèret, Tròia per ùndosùm || peterètur clàssibus aèquor? Mène fugìs? || Per ego_hàs lacrimàs || dextràmque tuàm te (quàndo_aliùt || mihi iàm miseraè || nihil ìpsa relìqui),

315

pèr conùbia nòstra, || per ìnceptòs hymenaèos, sì bene quìd de tè meruì, || fuit aùt tibi quìcquam dùlce meùm, || miserère domùs || labèntis et ìstam, òro, sì quis adhùc || precibus locus, || exue mentem. Tè proptèr Libycaè gentès || Nomadùmque tyrànni

320

òdere,_ìnfensì Tyriì; || te pròpter eùndem èxstinctùs pudor èt, || qua sòla sìdera_adìbam, fàma priòr. || Cui mè || moribùndam dèseris, hòspes? Hòc solùm nomèn || quoniàm || de còniuge rèstat. Quìd moror? Àn || mea Pýgmaliòn || dum moènia fràter dèstruat aùt captàm ducàt || Gaetùlus Iàrbas? Sàltem sì || qua mihì de tè || suscèpta fuìsset ànte fugàm subolès, || si quìs mihi pàrvulus aùla lùderet Aèneàs, || qui tè tamen òre refèrret, nòn equidem_òmninò capta_àc || desèrta vidèrer.”

330

325

DE AENEAE RESPONSO (vv. 331-361) Dìxerat. Ìlle Iovìs monitìs || immòta tenèbat lùmina_et òbnixùs curàm || sub còrde premèbat. Tàndem paùca refèrt: || “Ego tè || quae plùrima fàndo ènumeràre valès numquàm, || regìna, negàbo pròmeritàm || nec mè || meminì...