Sensibiliteit PDF

Preview

Summary

Download Sensibiliteit PDF

Description

Biomedische wetenschappen 6. Sensibiliteit 6.1 Receptorcellen

o Sensibele neuronen voeren gevoelsinfo aan naar CZS voor verdere verwerking o Zelf ontvangen ze info van receptorcellen o Receptorcellen gespecialiseerd in waarnemen van 1 welbepaalde prikkel Bv. Staafjes en kegeltjes van netvlies die licht waarnemen Tastreceptoren in huid die druk, pijn of temperatuur waarnemen Reukcellen in neusslijmvlies Haarcellen van binnenoor die instaan voor waarneming akoestische info Receptoren t.h.v. tongpapillen voor smaakwaarneming o Receptoren niet enkel functioneel, ook anatomisch verschillend 6.2 Smaakvermogen

o Rand en achteraan tong o Verder onderverdeeld:  Zoet  Zuur  Bitter  Zout o Ook andere categorieën: umami (= gewaarwording opgewekt door glutamaat, 1 van de 20 aminozuren die vaak gebruikt wordt als smaakversterker) o Smaakinfo gedeelte tong voor tong V verloopt via nervus facialis naar hersenen o Smaakinfo van achterste deel tong verloopt via nervus glossopharyngeus naar hersenen o Smaak wordt uiteindelijk bewust t.h.v. hersenschors 6.3 Tastzin

o T.h.v. huid receptorcellen met specifieke gevoeligheid voor pijn, temperatuur en druk o Gespecialiseerde receptoren in spieren, pezen en gewrichten die ons toelaten stand ledematen in ruimte te kennen (= proprioceptie) o Proprioceptie: laat ons toe met ogen gesloten top van neus te raken o Info vanuit receptoren in huid, spieren, pezen en gewrichten van lichaam verloopt in zenuwvezels van perifere naar ruggenmerg toe, dat ze binnendringen via achterhoorn o Cellichamen zenuwvezels t.h.v. spinala ganglia o Info vanuit receptoren in huid, spieren, pezen en gewrichten van hoofd verloopt in zenuwvezels van craniale zenuwen naar hersenstam o Beide synaps maken met 2e neuron, waarvan axon middenlijn kruist, om vervolgens thalamus te bereiken o Verbindingen met associatieneuronen in grijze stof:  Geven hevige prikkels rechtstreeks door aan motorische neuronen in voorhoorn van ruggenmerg  reflex ontstaat o Vanuit thalamus  zenuwvezels  gyrus postcentralis hersenschors waar prikkels bewust worden o Ruggenmerg verdeelt in segmenten, 1 per wervelniveau: 1

Biomedische wetenschappen 

Sensibele pijn- en temperatuursvezels die aankomen t.h.v. achterhoorn, t.h.v. elk segment  afkomstig van welomschreven delen van huid (= dermatomen)

6.4 Reukzin

o o o o

Bovenin neusholte: reukcellen Info via n. olfactorius naar hersenen Banen betrokken bij reukinfo in hersenen zeer complex Reuk wordt via thalamus bewust t.h.v. temporale hersenschors

6.5 Visus

o Oog verdeelt 3 rokken of lagen:  Buitenste oogrok: stevigheid aan oog  Cornea of hoornvlies  Sclera  Middelste oogrok  Iris of regenboogvlies vooraan  Opening centraal in iris = pupil (kan verwijden of vernauwen d.m.v. spiertjes in iris onder invloed van autonoom zenuwstelsel)  Chorioidea achteraan  Veel bloedvaatjes  Binnenste oogrok  Retina of netvlies  T.h.v. netvlies lichtgevoelige staafjes en kegeltjes  Zenuwvezels die t.h.v. deze receptoren vertrekken, verlopen samen naar hersenen toe als n. opticus o Plaats waar n. opticus oogbol verlaat  geen staafjes en kegeltjes  niet lichtgevoelig = blinde vlek o Belangrijke structuur = lens  Beelden op netvlies geprojecteerd  Boven in gezichtsveld: onder op netvlies (en vice versa)  Recht in gezichtsveld: links op netvlies (en vice versa) o Oog opgevuld door corpus vitreum (= doorzichtige geleiachtige substantie)  Doel: vorm oog bewaren o Op oogbol hechten verschillende spieren aan die zorgen voor nauwkeurige bewegingen o 3 craniale zenuwen betrokken bij bezenuwing van spieren:  Nervus oculomotorius  Nervus trochlearis  Nervus abducens o Verloop visuele banen:  Zenuwvezels vertrekkende uit retina verlopen in nervus opticus  T.h.v. chiasma opticum kruisen vezels afkomstig van nasale helft van netvlies  Zogenaamde temporale vezels kruisen niet

2

Biomedische wetenschappen 

Vezels verlopen beiderzijds verder als tractus opticus, die uiteindelijk uitwaaiert als radiatio optica, om zo area 17 van schors occipitale kwab te bereiken o Linker area 17 ontvang info uit linker retinahelften = rechterhelft gezichtsveld o Rechter area 17 ontvang info uit rechter retinahelften = linkerhelft gezichtsveld 6.6 Gehoor

o Gehoor (en evenwichtsorgaan) o Binnenoor:  Cochlea  3 halfcirkelvormige kanalen o Prikkels vanuit 2 receptororganen verlopen via 8e craniale zenuw (nervus vestibulocochlearis) o Prikkels vanuit haarcellen cochlea verlopen naar hersenschors o We worden ons bewust van prikkels t.h.v. primair auditieve hersenschors o Area 41 en 42 ontvangen info van beide oren o Prikkels vanuit halfcirkelvormige kanalen verlopen naar vestibulaire kernen in hersenstam o Vestibulaire kernen hebben verbindingen met cerebellum, dragen bij tot evenwicht

3...