114 Sayfa Ramazan Yetkin Kpss Tarih Ders Notları - Pdf PDF

Preview

Summary

RAMAZAN YETKİN 2016 VİDEO DERS NOTLARIVideo 1İLK TÜRK DEVLETLERİTürk kelimesi ilk Çin kaynaklarında, Türkiye kelimesi ilk Bizans kaynaklarında geçer.Anav: en eski, kültür bölgesi Afenesyova: Türklere ait eserler, Türklerin en eski kültür merkezi Tagar: En gelişmişidir.Nerelere göç ettik? Çin’e, Suri...

Description

RAMAZAN YETKİN 2016 VİDEO DERS NOTLARI Video 1 İLK TÜRK DEVLETLERİ Türk kelimesi ilk Çin kaynaklarında, Türkiye kelimesi ilk Bizans kaynaklarında geçer. Anav: en eski, kültür bölgesi Afenesyova: Türklere ait eserler, Türklerin en eski kültür merkezi Tagar: En gelişmişidir. Nerelere göç ettik? Çin’e, Suriye’ye, Hindistan’a, Mısır’a, Anadolu’ya, Avrupa’ya Neden göç ettik?: Çin baskısı, Kuraklık, Kar fırtınaları, Hayvan hastalıkları, Çin-Moğol baskısı, Göç eden boyun diğer boyu takip etmesi, boyların kendi aralarındaki mücadeleleri, Otlak-sulak arazilerin azalması. İSKİTLER İlk Türk Boyu İskitler’dir. -“Bozkırın Kuyucuları” adıyla anılır. (maden) -Tomris (ilk kadın hükümdar) -At koşum takımları ve eğerleri yapmışlar. -İlk defa Hayvan uslubu sanatını geliştirmişlerdir. Alper Tunga (Firdevsinin Şehname eserinde “Afrasiyap” adıyla geçen kişi Alper Tunga’dır) Firdevsi Şehname adlı eserini Gazneli Mahmut için yapmıştı. ASYA HUN DEVLETİ (BÜYÜK HUN DEVLETİ) İlk Türk Devletidir. İlk hükümdarı Teoman (orta asyadaki Türkleri bir bayrak altında topladı) Metehan-onlu sistemHun ne demek? : Koyun Çin kaynaklarında: Kavim, Halk, Topluluk demektir. İpek yolu için Çin ile mücadele ettiler. Çinliler çin seddini yaptı. Çini vergiye bağladı. (asimile olmamak için yerleşmemiş) Ki-oktan itibaren çinlileşmeye başladılar. (Çinli prenseslerle evlilik.) Not: Vatan sevgisinden ilk bahseden Metehan’dır. Not: İstiklali feda etmeyi gülünç ve utanç bulan Batı Hun hükümdarı ÇiÇi dir. Zamanla Kuzey ve Güney olarak 2ye ayrılır. Kuzey: Hunalar Balamir öncülüğünde Karadenizin üzerinden Avrupa’ya göç ettiler. Kavimler Göçü Göçlerin Sonucu: Roma 2ye ayrıldı. Doğu Roma-Batı Roma Avrupa Hun devleti kuruldu Hristiyanlık yayıldı Skolastik düşünce (papaz ne derse o, sorgulanamayan düşünce) 375-İlkçağ kapanmış, Ortaçağ başlamıştır.

Video 2

AVRUPA HUN DEVLETİ Atilla Doğu Romayı “Margos ve Anatolyos” anlaşmalarıyla vergiye bağladı. Atilla gözünü Batıya çevirir. Roma halkı Papadan yardım ister. *Papa (I.Leon) Atilladan ricada bulunur.Roma Hristiyanlarca kutsal. *Sasanilerin Avrupa Hunlarını rahatsız etmesi nedeniyle Romayı almaktan vazgeçti. (vazgeçme nedenleri) Atilladan sonra Uldız; Anadolu’ya seferler yapmıştır. (Anadoluya ilk seferler yapılmış) Atilla’nın ünvanları: -Tanrının kırbacı(kamçısı), -Hun-Burgon mücadelesinde (Nibelungon destasında “Etzel” ismiyle geçer.)(Almanların destanı) -Cesur kavimlerin efendisi -Macarlar Atillayı ataları kabul ediyorlar. Avrupa Hun Devleti iki tarafındada roma olduğundan zamanla asimile olacak ve yıkılacak. Avarlar Hunlar ile Avarların ortak özelliği: Avrupa’da devlet kurmaları. Avarlar: Sasanilerle birlikte ilk kez İstanbul’u kuşatmışlardır. Hristiyanlığı resmi din olarak kabul etmişlerdir. ;Kurucusu Bayan Han’dır. Üzengi yapımını Avrupalı’lara öğrettiler. Töles isyanı sonucu yıkıldılar. Bumin kağan avarların demircisidir. Avarların kızını istemiş, vermeyince Avarlara isyan ediyor. Bumin Kağanda Göktürk Devletini kurdu. GÖKTÜRK DEVLETİ (KÖKTÜRK) Kurucusu Bumin Kağan Başkent:Ötüken Asya Hunlarından sonra ilk defa Orta Asya’da siyasi birliği sağlandı. To-po kağan Budizmi kabul etti Tötü Kanalı: Asya Hunları yapmış, Göktürkler zamanında kullanılmış sulama kanalıdır. Not: Göktürkler Sasaniler ile anlaşıp Akhunları, Daha sonra Bizans ile anlaşıp Sasanileri yıkmışlardır. Bizansla ilk diplomatik ilişki. Bizden giden ilk elçinin adı “Manyak” Bizanstan gelen elçinin adı “Zemergos” Zamanla ikiye ayrılmıştır (doğu-batı) II.GÖKTÜRK DEVLETİ Kutluk Kağan (“İlteriş” ünvanıyla başa geçmiştir) (İlteriş: derleyen, toplayan) Orhun Abideleri bu devletin zamanında yapılmıştır. Uygurlar tarafından yıkılmıştır. Not Türk tarihinde ilk milli istiklal ayaklanması Kürşad Ayaklanmasıdır. Ayrıca Kürşattan sonra NİŞUFU adında bir kişi de isyan etmiştir. UYGURLAR Çİn kaynaklarında “Uygur” kelimesi “akraba, şahin gibi dolaşan” anlamındadır Maniheizm ve Budizmi benimsemiştir. Et yasak, Savaşmak yasak. Tarımda; Darı ve Yonca üretimi İlk yerleşik yaşama geçen Hareketli harf sistemiyle matbaa Örgün eğitim sisteminin ilk örnekleri Uygurlar zamanında Tiyatro (ortaoyununun temeli), Şan, opera, pandomin uygurlarda Töreyi yazıya geçirmiş, Yazılı hukuk kuralları Moğolların “Benim hocam” olarak nitelendirdikleri türkler Uygur Türkleridir. Tük bankacılık sisteminin temelleri bu dönemde atılmıştır (Çin’e borç vermiş)

Video 3 KIRGIZLAR Ölüleri yakan tek Türk kavmi Dünya tarihinde milletler arası yarışma düzenleyen ilk devlettir. Manas: Dünyanın en uzun destanı. Halen devam ediyor.(canlı destan) Kırgız adına ilk defa Orhun abidelerinde rastlarız. HAZARLAR (günümüzde Polonya’da yaşar) (***) (hazar barış çağı) Musevi (Yahudi) Hoşgörü Ticaretle uğraşır.(hayvan kürkü) (kürk yolu) Haz(hazarlar Müslüman yöneticilerine bu ismi vermişlerdir) İlk defa kendi ordularına ücretli askerler almıştır. PEÇENEKLER: Bizans ordusunda ücretli askerlik yapmışlardır. OĞUZLAR: Orhun abidelerinde ismi geçer.”Kalabalık” anlamında gelir. BSD ve Osmanlı Devletinin kurulmasında etkili olmuşlar. Müslüman oğuza: Türkmen Hristiyan oğuza: Uz denir. UZLAR :Uzlar günümüzde Romanya’da Gagavuz adıyla yaşarlar. Malazgirt savaşında peçenekler gibi savaşı Selçukluların kazanmasına etkili olmuş. BULGARLAR (***) İlk Müslüman Türk Devletidir. Avrupa’nın kuzeyinde İslamiyeti kabul ettiler. (İtil Bulgarları) İtil Bulgarları : Müslüman Almış Han zamanında Müslüman olmuşlar.(Müslüman tüccarlar etkilemiş) (tüccar olan)İbni Fadlan “RİGLE” seyahatnamesinde İtil Bulgarlarından bahseder. (***) Tuna Bulgarları: Hristiyan Borishan zamanında. Çar ünvanını kullanmışlar. TÜRGİŞLER: Kendi adına para bastıran İlk Türk Devleti BAGA TARKAN’dır. AKHUNLAR: İpek yolu için mücadele ettiler. Not: Göktürkler Sasaniler ile anlaşıp Akhunları, Daha sonra Bizans ile anlaşıp Sasanileri yıkmışlardır. BAŞKIRTLAR: Rusyaya baş kaldırdı. Günümüzde Rusya Federasyonu içinde yaşar. KIPÇAKLAR (KUMANLAR) Dede Korkut hikayelerine (oğuzlarla yaptıkları mücadeleler) konu olmuş İgor destanına (ruslarla yaptıkları mücadeleler) konu olmuş Kodex Kumanüs adında kendilerine sözlük hazırlamışlar. (Avrupa’ya Göç Edenler: Hunlar, Avarlar, Macarlar, Peçenekler, Uzlar, Sibirler) SİBİRLER (SABARLAR) Sibir: yoldan çıkan anlamında. Not:

Günümüzde ki “Yakutlar” İskitlerin torunudur. Karayimen Karaçay Hazarların devamı Gagavuzda yaşayan Türkler Uzların devamı Şincanda yaşayan Türkler Uygurların devamı

Video 4 + Video 5 + Video 6 İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ KÜLTÜR VE MEDENİYET Devlet Yönetimi Hükümdarın kullanmış olduğu semboller: Otağ (çadır) Toy (ziyafet) Örgin (taht) Ordu Çetr (şemsiye) Kemer (kur) Kotuz(sorguç):tüğ Kama (yay) Nevbet (davul) Tuğ (sancak) Kamçı (Berge) Kılıç Ünvanlar: Han, Hakan, Kağan, Yabgu, İlteriş, İlteber, İdikut, Şanyü, Tanhu, Erkin Gök Tanrı (***) Kut (siyasi)

Küç(güç) (askeri)

Ülüş (7sene bolluk var) (ekonomik)

İkili Teşkilat: Batıda Yabgu, Doğuda Hakan İkili teşkilat Asya Hunları hariç tüm devletlerde kullanmıştır. (hangisinde ikili teşkilat görüşmez diye bir soru gelirse; şıklara bak, Asya H.varsa işaretle) Asya Hunlarında 3lü teşkilar vardır. (Doğu-Merkez-Batı) Kurultay (Toy/Kengeş) (bugünkü Bakanlar Kurulu) Katılanlara TOYGUN denir. Üyeleri: Hakan, Hatun, Boy Beyleri, İleri Gelenler, Hanedan üyeleri, Komutanlar Hatun (Katun); elçi kabul eder, kendine ait askeri ve sarayı var, devleti yönetir. Boy Beyleri: Bugünkü meclis. Milletinde sorunları görüldüğü için “Demokratik”tir. Kurultay BAZEN Danışma, BAZEN Karar organıdır. *Kurultay Hakan’ı seçer *Kurultay Hakan’ı denetler *Törelerin uygulanmasını sağlar. *Eğer Hakan töreye uymazsa Hakan’ı görevinden alır. *Kurultay töreleri Hakan’ın isteğiyle değiştirir. *Her türlü mesele kurultayda görüşülür (din dahil) Kurultay; Hazarlarda “İhtiyar Meclisi”, Peçeneklerde “Komenton” gibi isimler alır. Devlet Görevlileri: Apa : Sivil yönetici Ayuki : Hükümet Tudun : Vergi memuru Aygucı : Vezir Yabgu : Batı sorumlusu Sübaşı : Oğuzlarda Komutan Tigin : Hakanın oğlu Tarkan : Komutan İnanç/İnal(ataman) : Tiginlerden sorumlu Tamgacı (Bitikçi): Yazıcı Şad : Hanedan üyesinden Komutan Tutuk: Askeri vali Ağılıg :Hazinden sorumlu Böri : Göktürklerdeki Kağan muhafız birliği Yarlıg : Hükümdarın emri Nazır (Buyruk) : Bakan Yargucı : Yargıç/Hakim Otacı : Hekim/Tabib **Şad: Tiginlerin eğitilmesi için başka yere gittikleri zaman aldıkları ünvandır.

Ordu Ücretsiz (gönüllü) (Hazarlar hariç) Ordu-Millet anlayışı (savaş zamanı herkes asker) Onlu Sistem (Askeri) (Mete Han’ın tahta çıktığı tarik Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihi kabul edilir) Onbin---tümen---tümenbaşı Bin-------tabur----binbaşı Yüz------bölük----yüzbaşı On-------tabur----onbaşı -Yelme: Savaş zamanı düşmanın durumunun öğrenilmesi amacıyla gönderilen keşif birimine denir. Yelme’nin Osmanı’da karşılığı “Akıncı”dır. (****) Türklerin dünyayı askeri alanda etkiledikleri yönler: -onlu sistem -Üzengi yapımını öğrettik (üzengi:ayağını kitleyen mekanizma, at üzerinde denge ve güç almayı sağlıyor) -Konserve yapımını öğrettik (savaşta lazım) -Ceket(avcı yeleği) ve pantolon giymeyi öğrettik (savaş esnasında şalvar ve pelerin engeldir) -Islıklı ok (Metehan buldu. (mete nereye ok atıyorsa, herkes oku o yöne atıyor) -Savaş taktikleri; Turan- Hlal-Kurt kapanı-Islıklı ok Pusu Sahte Ricat (geri çekilme) HUKUK Töre: Yazısız hukuk kuralları. Töreler değiştirilebilir.(Hakanın isteğiyle Kurultay’ın kararıyla) (İlk 4 maddesi değişmez: Adalet(Könilik), İyilik(Uzluk), Bağımsızlık(Oksızlık) hariççç) Hapis cezaları göçebelikten dolayı kısadır. (10 günü geçmez) Bazı suçların cezası İdam, Barış zamanı herhangi birine kılıç çekmenin cezası İdam, casuzluk İdam) Yargan: Yargıç Tüz: (kpss) Devlet ile vatandaşın karşılıklı olarak görevlerini bildiren yazısız sözleşme. Töreleri yazıya geçiren devlet: Uygurlardır. (Günümüzdeki Tüzük kelimesi.) SOSYAL-EKONOMİK HAYAT Savaşçı Anne (Ög) Sanat: Hayvan üslubu Baba (Kong) Taşınabilir eşyalar (halı, kilim, çul, iğne oyası) Törün(düğün) Ekonomi hayvancılık Tek eşlilik (monogami) Kölecilik, sınıf ayrımı göçebelikten dolayı yok. Kımız(milli içeceğimiz) Oguş(aile)—Urug(soy)---Boy (boy-bod)----Budun(millet)----İl(devlet) Yurt(çadır) Halkın kaldığı çadırlara denir.

DİN VE İNANIŞ (***) Dinler Göktanrı Maniheizm Musevilik(Yahudilik) Hristiyanlar İslamiyet Budizm Maniheizm Şamanizm(sihir)

İnanış Doğalar Kült Atalar Kültü Yer-Gök-Su İnancı Totemizm (uğur)

Kavramlar . şaman: sihir Uçmağ: cennet Kült:inanç Tamu : cehennem Kurgan: Mezar Umay: ruh/melek Yuğ: cenaze töreni Eşük : kefen Balbal (bengütaş): mezar taşı Kam(Baksı): Din adamı

*Ölüden sonra yaşamı; Balbal, Kurgan, Mumyalamak gösterir.(balballarında dirileceğine inanırlar) Akkoyun ve Karakoyunlular Balbal(Bengütaş) geleneğini devam ettirmişlerdir.

YAZI DİL VE EDEBİYAT Alfabeler Orhun Alfabesi (Göktürk): ilk milli alfabesi Uygur Alfabesi (milli) Latin Alfabesi

Çin Alfabesi Soğd Alfabesi

Kiril Alfabesi Arap Alfabesi

-EdebiyatSözlü Edebiyat: Sav : Atasözü (*) Sagu : Ağıt (*) Koşuk : Kopuz(saz)lar eşliğinde söylenen şiirler. Hikaye : Dede Korkut Hikayeleri (Oğuzlar ile Kumanlar arasındaki mücadeleyi anlatır) Destanlar: -Alper Tunga ve Şu: İskitler -Ergenekon ve Bozkurt: Göktürk (Dağın yarılarak çıkılması) -Oğuz Kağan Destanı: Asya Hun *** “Oğuz Kağan” adıyla bahsedilen kişi METEHAN’dır. -Türeyiş ve Göç: Uygurlar -Manas Destanı: Kırgızlar -Atilla ve Sihirli Geyik: Avrupa Hunları Yazılı Edebiyat Orhun Abideleri (kitabeleri, yazıtları) Kutluk (2.Göktürk) zamanında yazıldı Bugün Moğolistan’da Hükümdarın halka karşı görevlerini ve Çin entrikalarını anlatılır. Halkın devlete karşı sorumluluğunu anlatır. İlk siyasetname örneğidir. açı doyurmak, çıplağı giydirmek: Sosyal Devlet Bir tarafı Çince, Diğer tarafı Orhunca (Türkçe)’dir. W. Thomsen tarafından çevrildi. Türk tarihinin ilk yazılı belgeleridir. İlk bulunan kelime TENGRİ’dir (tanrı)

Orhun Abideleri kimin adına dikilmiştir? Vezir Tonyukuk + Bilge Kağan + Kültigin Vezir Tonyukuk, 725 kendi yazmış İlk Türk tarihçisi ve yazarı

Bilge Kağan ve Kültigin adına dikilmiştir. 732 735 yıllarında dikilmiştir. Yollug tigin sadece bunları yazmıştır.

Vezir Tonyukuk (Apa Tarkan): Almanya’daki Bismark’a benzetirler. Not: Orhun Kitabeleri çözülebildiği için Türk tarihinin ilk yazılı eseridir. En eski kitabe Yenisey yazıtlarıdır. Ancak çözülemediği için yıpranmış olduğu için ilk yazılı eser değil. Bugut Yazıtları: Göktürk Devletinin en eski yazıtlarıdır (*) Terhin (taryat) Karabalasagun Yazıtları Uygurlar Moyen-Çur Yazıtı Yenisey Kitabeleri : Kırgızlar’a aittir.

Bilim: 12 hayvanlı türk takvimi (takvim yapabilmek için matematiğin ve astronominin çok iyi olması lazım. bilim yapmışlar demektir.) tarih boyunca kullandığımız takvimler: -12 hayvanlı, Güneş yılı esastır. 365 gün 4 saattir. - Hicri (Ay yılı esastır)(354 gün)Halen kullanıyoruz (dini bayramlarda Örn; Ramazan ayı 10 gün kayar) -Celali (Güneş yılı esastır)BSD hükümdarı Melikşah’a sunulmuştur. ünlü matematikçi ve şair olan Ömer Hayyam tarafından hazırlanmıştır. BSD ve Babür İmparatorluğu bu takvimi kullanmıştır) - Rumi (Güneş yılı esastır) Osmanlı Devleti ticari işleri için kullanmıştır. - Miladi (Güneş yılı esastır) Türkiye Cumhuriyeti kullanıyor. Sanat: Çadır yapıyorsam Dokumacılık yapıyorumdur. Halı (Dünyanın en eski halısı Pazırık halısı Türklerin) Firesko (duvar resmi) uygurlarda resim yapan sanatçıya “Bedizci” denir. Hat, Çini, Minyatür, Fresko, Heykelcilik(balbal) Madencilik : Altın Adam Zırhı Bozkırın Kuyumcuları (İskitler) Minyatur: Uygurlarda başlar. İskitlere ve Hunlara ait olan eserler Rusyada “Ermitaj” müzesinde sergileniyor. Paralar Paraların adı Kamdu Böz Çav Kuanpoyu

Cinsi Bez Bez Kağıt Bez

Müzik Kithara: Türk Kanunu Çevgan: Müzik aleti Ir: Beste Küg: Melodi

Kullandığı Devlet Göktürk Ticarette parayı ilk kullanan devlettir.(değişim aracı) Uygurlar Uygarlar Uygurlar

Davul(Nevbet) Kopuz: Saz

Spor Seğirtme: yaya yarışları Milletlerarası yarışma:Kırgızlar Tepük: Futbol Kureş: Güreş

Video 9 İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ Talas Savaşı (Atlık Savaşı) (Çin X Abbasi) Emevilerin Mevali politikası nedeniyle islamiyete geç girdik. Abbasilerin hoşgörü politikasıyla islamiyete girdik. İslamiyete geçen ilk Türk Boyu Karluklar İslamiyete geçen ilk Türk Devleti : İtil Bulgarları Devlet dini ilk defa İslam olan devlet: İtil Bulgurları Orta Asya’da İslamiyete geçen ilk devlet: Karahanlılar İlk büyük Türk-İslam devleti: Karahanlılar KARAHANLILAR Kurucusu: Külbilge Kadirhan (*) Karluk+Yağma+Çiğil+Tuhsi’lerden oluşur. Yöneticisi ve halkı tamamen Türktür. Resmi dili Türkçe’dir. (Ulusçuluk) İlk defa Türk-İslam Medresesi açıldı (Semerkant Medresesi) İlk defa Ribat yaptılar. Ribat Kervansaray demektir. Ribatların Kervansaraylardan farkları; -Gazilerin sığınak merkezi -Güvenlik -Dini yayma merkezi İlk Türk-İslam Edebi eserleri verilmiştir. Gulam sistemini ilk defa Karahanlılar uygulamıştır. (Gulam: Savaşta esir edilen köle demektir.) GAZNELİLER Afganistan’ın Gazne şehrinde kurulmuştur. Kurusu Alp Tigin’dir. En önemli hükümdarı Gazneli Mahmut’tur. İslamiyeti ilk defa koruyan devlettir. Dünya tarihinde ilk Sultan ünvanını Gazneli Mahmut kullanmıştır(Abbasi halifesi verdi) Hindistan’a 17 sefer yapmılarak İslamiyeti yaymıştır. Yine bu seferlere “Biruni” katımıştır. Gazneli Mahmut Biruni için “Sarayımın en değerli hazinesi” demiştir. Günümüz Pakistan, Afganistan, Hindistan ve Bangladeş’te İslamiyetin varlığı Gazneli Mahmut’un seferleri sonucunda olmuştur. Çok uluslu toplum ve ordu yapısı yıkılışını hızlandırmıştır. Seras, Nesa ve Dandanakan savaşlarını B.Selçuklu’ya kaybetmiştir. Gurlular tarafından yıkılmıştır. (Gurlu/Afgan yerlileri)

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1040-1157) 1040-Dandanakan savaşı sonucunda İran’da kuruldu. Resmi dili Fars 1048-İlk Bizans X BSD savaşı olan “Pasinler” kazanıldı 1064-Tuğrul Bey Bağdat seferini yaparak halifeyi Şii Büveyoğulları baskısından kurtardı. (Abbasi halifesi Tuğrul Bey’e Doğunun ve batının sultanı ünvanını verdi.( (Şark ve gard diyebilir) 1064-Alparslan Ani Kalesi’ni fethetti. “Ebul Feth”(Fetihlerin babası) ünvanını aldı. 1071-Romen Dioganeos ile Alparslan Malazgirt Savaşını yaptı.

Malazgirt Savaşının sonuçları: » Anadolu’nun kapısı Türklere açıldı. » Anadolu’da ilk Türk-İslam Devletleri kuruldu. » İlk defa bir Bizans İmparatoru Müslüman bir Sultan’a esir düştü. » Türkleri tek başına yenemeyeceğini anlayan Bizans, Avrupa’dan yardım istedi.(Papadan) Haçlı Seferlerine sebep oldu. » Türklerin batıya karşı ilerleyişi hızlandı. BSD’nin Yıkılma Nedenleri: - Haşhaşilik hareketinin ortaya çıkması (Hasan Sabbah/İsmaili Tarikatı/Fedailer) - Abbasilerin gizli faaliyetleri - Oğuzların devlete küsmesi - Taht kavgaları - Melik ve Atabeylerin bağımsızlık çalışmaları - 1141 yılında Karahitaylar ile yapılan “Katvan Savaşı”nın kaybedilmesi.

MISIR’DA KURULAN İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ Tolunoğulları Mısır’da kurulan ilk Türk-İslam Devletidir. Bir Tevaif-i Mülk devletidir. (Abbasinin zayıflamasıyla kurulan devletçikler) Tolun “dolunay” demektir. En önemli hükümdarı Tolunoğlu Ahmet’tir. “Maristan” adı verilen hastaneler inşa ettiler. (DİKKAT Karahanlıların Bimaristan akıl hastahanesidir) İhşidler (Akşitler) İhşid: prens demek, Akşit: nur yüzlü demek. Bir Tevaif-i Mülk devletidir. Hicaz bölgesine sahip olan ilk Türk İslam Devletidir. Not: Kütüphaneleri bir devlet harikası olan “Fatımiler”dir Eyyübiler Kurucusu Selahattin Eyyubi’dir. 1187’de Hıttin Savaşıyla Haçlıları mağlup etti ve Kudüs’ü Haçlılardan geri aldı. İbni Meymun bu devlette yaşamıştır. Avrupalı şövalyeler “arma” sistemlerini Eyyübilerden aldılar. Kıpçak Türkleri bu devlete hizmet etmiştir. Memlüklüler Veraset sistemi diğer Türk devletlerinden farklıdır. (Kut yok. Komutanlarda başa geçer) 1260 Ayn Calud ve 1277 Elbistan Savaşlarıyla Moğolları dünya tarihinde ilk defa mağlup ettiler. Resmi dili Arapçadır. 1516 Mercidabık ve 1517 Ridaniye Savaşları sonucu yıkıldı. Baybars Camii ve Kalavun Camii en önemli eserleridir.

ANADOLU’DA KURULAN İLK TÜRK DEVLETLERİ DSMAÇ

Ek olarak; Dilmaçoğulları (Bitlis-Van): Bitlis Ulu Camii Vide 10

İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET Devlet Yönetimi Sembol Kılıç Yay Örgin (taht) Otağ(çadır) Eklemeler: Hutbe Tıraz(elbise) Hilat (hed.tümü) Çetr (şemsiye) Sikke (para bast.) Berat(atama onayı)

Unvan Han Hakan İlig Erkin Eklemeler: Bey Padişah Sultan Sultan-ı Azam Melik Şah

*Kut anlayışı devam ediyor. Göktanrı’nın adı “Allah” olarak değişti. *Kut Anlayışı Türkiye Cumhuriyeti ile son bulacak

Saray Görevlileri: Not: “dar” sözcüğün sonundaysa Türkçedeki “cı-ci” eki anlamına gelir.(yapan-eden) Eğer başına gelirse “kurum” anlamı taşır. Candar : Hükümdarı korur. Çaşnigir : Hükümdarın yiyecekleri ile ilgilenir. Alemdar : Bayrağı taşır. Hansalar : Hükümdarın sofrası ile ilgilenir. Silahdar : Hükümdarın silahla ile ilgilenir. Şarapdar : Hükümdarın içecekleri ile ilgilenir. Camedar : Hükümdarın kıyafetleri ile ilgilenir. Emir-i Şikar: Hükümdarın av partilerini düzenler. Taşdar : Hükümdarın temizlik işleri ile ilgilenir. Hacib (***):Halk ile hükümdar arasında bir aracıdır. --Hükümdar ve Vezirden sonra gelen en yetkili kişidir. --Hükümdar ile devlet, Hükümdar ile Halk arasındaki ilişkileri düzenler. --Uygun gördüklerini Divan-ı Mezalim’e (Sultanın huzuruna) çıkarıyor. --En bilgilesine; Has Hacip, Uluğ Hacip, Hacib-ül Hüccap denir. --Dışarıdan gelen elçileri kabul ediyor.

Devlet Görevlileri: Amid : Sivil yönetici Amil (*) : Selçuklularda vergi toplayan kişidir. Yuğruş : Karahanlılarda Vezir Muhtesip : 1.Belediye işlerinden sorumludur. 2.Çarşı ve Pazarı denetler. Melik : Hükümdarın oğlu Atabey : Meliklerin eğitiminden sorumlu olan kişidir. (İlk Türk Atabeyi: Vezir Nizam-ı Mülk (*)) Şıhne : Askeri Vali Divan-ı Saltanat

Video 11 Hukuk İlk Türk-İslam hukukunun oluşmasında; 1) İslamın getirdiği esaslar 2) Oğuzların kabile gelenekleri 3) Uygur, Akhun ve Sasani gelenekleri KADÜL KUDAT

EMİR İ DAD

KADI

EMİR-İ DAD

ŞERİ HUKUK Evlenme Boşanma Miras Hırsızlık Ticaret Savaştan kaçma Mürted olma (dinden çıkma)

ÖRFİ HUKUK Sosyal Güvenlik

Askeri davalara bakan : KADIASKER (KAZASK...