SIYASI TARIH PDF

Preview

Summary

T.C. ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ YAYINI NO: 3023 AÇIKÖ⁄RET‹M FAKÜLTES‹ YAYINI NO: 1975 S‹YAS‹ TAR‹H-II Yazarlar Doç.Dr. Kemal YAKUT - Doç.Dr. Esra YAKUT (Ünite 1, 2) Prof.Dr. Erel TELLAL (Ünite 3, 4) Prof.Dr. Ça¤r› ERHAN (Ünite 5, 6) Yrd.Doç.Dr. Gökhan ERDEM (Ünite 7) Yrd.Doç.Dr. Gökhan ERDEM - Arfl.Gör. Öz...

Description

T.C. ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ YAYINI NO: 3023 AÇIKÖ⁄RET‹M FAKÜLTES‹ YAYINI NO: 1975

S‹YAS‹ TAR‹H-II

Yazarlar Doç.Dr. Kemal YAKUT - Doç.Dr. Esra YAKUT (Ünite 1, 2) Prof.Dr. Erel TELLAL (Ünite 3, 4) Prof.Dr. Ça¤r› ERHAN (Ünite 5, 6) Yrd.Doç.Dr. Gökhan ERDEM (Ünite 7) Yrd.Doç.Dr. Gökhan ERDEM - Arfl.Gör. Özge ÖZKOÇ (Ünite 8)

Editör Prof.Dr. ‹lber ORTAYLI

ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹

Bu kitab›n bas›m, yay›m ve sat›fl haklar› Anadolu Üniversitesine aittir. “Uzaktan Ö¤retim” tekni¤ine uygun olarak haz›rlanan bu kitab›n bütün haklar› sakl›d›r. ‹lgili kurulufltan izin almadan kitab›n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay›t veya baflka flekillerde ço¤alt›lamaz, bas›lamaz ve da¤›t›lamaz. Copyright © 2013 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, without permission in writing from the University.

UZAKTAN Ö⁄RET‹M TASARIM B‹R‹M‹ Genel Koordinatör Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Genel Koordinatör Yard›mc›s› Arfl.Gör.Dr. ‹rem Erdem Ayd›n Ö¤retim Tasar›mc›lar› Doç.Dr. Murat Ataizi Yrd.Doç.Dr. Mestan Küçük Grafik Tasar›m Yönetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z Ö¤r.Gör. Nilgün Salur Dil Yaz›m Dan›flmanlar› Emine Koyuncu Gözde Metin Kitap Koordinasyon Birimi Uzm. Nermin Özgür Kapak Düzeni Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z Dizgi Aç›kö¤retim Fakültesi Dizgi Ekibi

Siyasi Tarih-II

ISBN 978-975-06-1683-9 1. Bask› Bu kitap ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ Web-Ofset Tesislerinde 25.000 adet bas›lm›flt›r. ESK‹fiEH‹R, Ocak 2013

iii

‹çindekiler

‹çindekiler Önsöz ............................................................................................................ K›saltmalar....................................................................................................

vii ix

‹kinci Dünya Savafl›’na Giden Yol (1929-1939) .....................

2

“BÜYÜK ÇÖKÜfi” VE ULUSLARARASI S‹STEM‹N ZAYIFLAMASI .............. AVRUPA’DA REJ‹M DE⁄‹fi‹KL‹KLER‹N‹N MEYDANA GELMES‹................ ‹talya’da Faflist Rejimin Kurulmas›................................................................ Almanya’da Nasyonal Sosyalizmin (Nazizmin) Egemen Olmas›................ Sovyetler Birli¤i ve Stalin’in Mutlak ‹ktidar› ................................................ Japonya’da Militarist Yönetim ve Yay›lmac›l›k............................................ Çeflitli Avrupa Ülkelerinde Faflizm ............................................................... ‹ngiltere.................................................................................................... Fransa....................................................................................................... Portekiz .................................................................................................... Çeflitli Ülkelerde ...................................................................................... AVRUPA’DA STATÜKONUN BOZULMASI .................................................. Almanya’n›n Versailles Bar›fl Antlaflmas›’n› Bozma Çabalar› ...................... Almanya’n›n Çekoslovakya’daki Südetler Bölgesini Ele Geçirmesi ........... ‹spanya ‹ç Savafl› ........................................................................................... ‹talya’n›n Yay›lmac› Politikas›....................................................................... ‹talya’n›n Habeflistan’› ‹flgali ................................................................... ‹talya’n›n Arnavutluk’u ‹flgali.................................................................. Sovyetler Birli¤i-Almanya Sald›rmazl›k Pakt›............................................... UZAK DO⁄U’DA STATÜKONUN BOZULMASI.......................................... Japonya’n›n Mançurya’y› ‹flgal Etmesi.......................................................... Çin-Japon Savafl›............................................................................................ Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Okuma Parças› .............................................................................................. Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Yararlan›lan Kaynaklar..................................................................................

3 5 5 7 11 12 13 13 14 14 14 15 15 17 19 21 21 21 21 22 22 23 25 26 27 29 30 31

‹kinci Dünya Savafl› (1939-1945) ............................................ 32 SAVAfiIN BAfiLAMASI VE YAYILMASI......................................................... Polonya’n›n ‹flgali .......................................................................................... ‹ngiltere’nin Savafla Girmesi ve Denizlerde Savafl›n Bafllamas›.................. Sovyetler Birli¤i’nin Balt›k Ülkelerine Yerleflmesi....................................... Danimarka ve Norveç’in ‹flgal Edilmesi....................................................... Bat› Cephesi’nin Aç›lmas› ............................................................................. Manfl Cephesi ................................................................................................ Atlantik Savafl› ............................................................................................... Kuzey Afrika Cephesi ................................................................................... Balkan Cephesi.............................................................................................. Almanya’n›n Sovyetler Birli¤i’ne Sald›rmas› ................................................ ABD’nin Savafla Girmesi .............................................................................. SAVAfi SIRASINDA GERÇEKLEfiT‹R‹LEN ÖNEML‹ S‹YASAL BULUfiMALAR................................................................................................ Atlantik Bildirisi ............................................................................................. Kazablanka Konferans› ................................................................................. Washington Konferans›................................................................................. Quebec Konferans› .......................................................................................

33 33 35 35 36 38 40 41 41 43 44 46 47 47 47 48 48

1. ÜN‹TE

2. ÜN‹TE

iv

‹çindekiler

Moskova Konferans›...................................................................................... Kahire Konferans›.......................................................................................... Tahran Konferans›......................................................................................... Yalta Konferans› ............................................................................................ Potsdam Konferans› ...................................................................................... SAVAfiIN SONA ERMES‹ ............................................................................... Avrupa’da Savafl›n Sona Ermesi ................................................................... Uzak Do¤u’da Savafl›n Sona Ermesi ............................................................ ‹K‹NC‹ DÜNYA SAVAfiI’NDA TÜRK‹YE’N‹N DIfi POL‹T‹KASI .................. Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Okuma Parças› .............................................................................................. Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Yararlan›lan Kaynaklar..................................................................................

3. ÜN‹TE

Savafl Sonras›nda Dünya Düzeni (1945-1950) ...................... 64 DEMOKRAS‹ CEPHES‹N‹N DA⁄ILMASI: MÜTTEF‹KLER ARASI ANLAfiMAZLIKLAR ........................................................................................ ABD’N‹N ÇEVRELEME POL‹T‹KASI ............................................................. SSCB VE DO⁄U AVRUPA’DA SOVYET BENZER‹ REJ‹MLER..................... “SO⁄UK SAVAfi” KAVRAMI VE B‹RLEfiM‹fi M‹LLETLER DÜZEN‹............. So¤uk Savafl................................................................................................... Birleflmifl Milletler Sistemi ............................................................................. SAVAfiTAN SONRA DÜNYANIN D‹⁄ER BÖLGELER‹NDEK‹ GEL‹fiMELER .................................................................................................. Orta Do¤u...................................................................................................... Asya................................................................................................................ Latin Amerika ................................................................................................ Özet ............................................................................................................... Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Yararlan›lan Kaynaklar..................................................................................

4. ÜN‹TE

65 68 71 72 72 75 77 77 80 84 85 87 88 88 89

So¤uk Savafl’ta T›rmanma (1950-1962) ................................ 90 ÇEVRELEMEN‹N KURUMSALLAfiMASI VE ULUSLARARASI BUNALIMLAR ................................................................................................ Asya Geliflmeleri............................................................................................ Orta Do¤u Geliflmeleri.................................................................................. Bat› Avrupa Geliflmeleri................................................................................ BA⁄LANTISIZLAR VE SÖMÜRGEDEN KURTULUfi (DEKOLON‹ZASYON)................................................................................... SOVYET DIfi POL‹T‹KASI VE DO⁄U BLOKU ............................................ S‹LAHLANMA YARIfiI.................................................................................... Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Yararlan›lan Kaynaklar..................................................................................

5. ÜN‹TE

49 50 50 51 52 53 53 54 54 59 60 61 62 62 63

91 91 94 100 103 105 109 112 114 115 115 116

Yumuflama................................................................................ 118 YUMUfiAMA DÖNEM‹N‹N BAfiLAMASI....................................................... 119 Yumuflama Öncesi Diyalog Aray›fllar›.......................................................... 119

v

‹çindekiler

Cenevre Görüflmeleri .............................................................................. Bar›fl ‹çinde Bir Arada Yaflama .............................................................. ABD-SSCB Gerginli¤inin Zirveye T›rmanmas›............................................. Küba Devrimi .......................................................................................... U-2 Olay› ................................................................................................. Küba Bunal›m›......................................................................................... KÜBA BUNALIMI’NDAN SONRA DO⁄U-BATI ‹L‹fiK‹LER‹ ........................ Do¤u ve Bat› Bloklar› Aras›ndaki Gerilimin Azalmas›................................ Çin-Sovyet Anlaflmazl›¤›n›n Derinleflmesi ve ABD-ÇHC ‹liflkileri .............. Vietnam Savafl› .............................................................................................. Varflova Pakt› ‹çindeki Sorunlar ................................................................... Bat› Bloku ‹çindeki Sorunlar ........................................................................ Amerikan-Frans›z Gerginli¤i ................................................................... Türk-Amerikan Sorunlar› ........................................................................ Türk-Yunan Sorunlar› ............................................................................. AVRUPA BÜTÜNLEfiMES‹............................................................................. AKÇT’den Roma Antlaflmas›’na ................................................................... De Gaulle ve Avrupa Bütünleflmesi ........................................................... 1970’lerde Avrupa Bütünleflmesi .................................................................. ORTA DO⁄U GEL‹fiMELER‹......................................................................... 1967 Arap-‹srail Savafl› .................................................................................. Ürdün ‹ç Savafl› ............................................................................................. 1973 Arap-‹srail Savafl› ve M›s›r-‹srail Bar›fl›................................................ Petrol Bunal›m›.............................................................................................. Lübnan ‹ç Savafl› ........................................................................................... Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Yararlan›lan Kaynaklar..................................................................................

119 120 121 121 121 122 124 124 125 126 127 129 129 129 130 131 131 132 133 134 135 136 136 138 138 140 141 142 142 143

‹kinci So¤uk Savafl Dönemi .................................................... 144 YEN‹ D‹NAM‹KLER VE ETK‹LER‹ ................................................................ Bat› Dünyas›’n›n Ekonomik Hegemonyas› .................................................. Ekonomik Çöküfl Sürecinde Do¤u Bloku .................................................. Ba¤›ml›l›k Sarmal›nda Üçüncü Dünya ......................................................... ABD VE BATI BLOKU .................................................................................. ABD................................................................................................................ Bat› Avrupa.................................................................................................... SSCB VE DO⁄U BLOKU .............................................................................. SSCB ............................................................................................................... Do¤u Avrupa ................................................................................................ ÜÇÜNCÜ DÜNYA ......................................................................................... Orta Do¤u Geliflmeleri.................................................................................. SSCB’nin Afganistan’› ‹flgali .................................................................... ‹ran ‹slam Devrimi .................................................................................. ‹ran-Irak Savafl›........................................................................................ Lübnan ‹ç Savafl› ve ‹srail’in Lübnan’› ‹flgali ......................................... Güneydo¤u Asya Geliflmeleri ....................................................................... Özet................................................................................................................ Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Yararlan›lan Kaynaklar..................................................................................

145 146 148 149 150 150 153 154 154 155 157 157 157 158 159 160 161 163 165 166 166 169

6. ÜN‹TE

vi

‹çindekiler

7. ÜN‹TE

So¤uk Savafl’›n Sona Ermesi................................................... 170 ABD VE BATI BLOKU .................................................................................. ABD................................................................................................................ BATI AVRUPA .............................................................................................. Avrupa Entegrasyonu: Bütünleflme ve Derinleflme..................................... ‹ki Almanya’n›n Birleflmesi .......................................................................... SSCB VE DO⁄U BLOKU .............................................................................. SSCB ............................................................................................................... Do¤u Avrupa ................................................................................................ ÜÇÜNCÜ DÜNYA ......................................................................................... Orta Do¤u Geliflmeleri.................................................................................. Güneydo¤u Asya Geliflmeleri ...................................................................... Latin Amerika Geliflmeleri ............................................................................ Afrika Geliflmeleri.......................................................................................... Özet ............................................................................................................... Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. Yararlan›lan Kaynaklar..................................................................................

8. ÜN‹TE

171 171 172 172 172 175 175 178 183 183 184 185 186 188 191 192 192 193

Küreselleflme ve Yeni Dünya Düzeni (1991-2003) ........... 194 YEN‹ DÜNYA DÜZEN‹N‹N TEMEL D‹NAM‹KLER‹..................................... YEN‹ DÜNYA DÜZEN‹NDE KAZANANLAR VE KAYBEDENLER: BATI-DO⁄U .................................................................................................. ABD................................................................................................................ Avrupa ve Avrupa Birli¤i .............................................................................. Rusya Federasyonu .......................................