Ceza Hukuku Genel Hükümler (öğrenci dostu basım) PDF

Preview

Summary

A s t a n a Ya y ı n l a r ı CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER TEMEL BİLGİLER Hakan Hakeri © Bu eserin bütün hakları saklıdır. Yayınevinden izin alınmadan kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz, hiçbir şekilde fotokopi, film vb. elektronik ve mekanik yöntemlerle kopya edilemez, çoğaltılamaz ve yayınlanamaz....

Description

Accelerat ing t he world's research.

Ceza Hukuku Genel Hükümler (öğrenci dostu basım) Astana Yayınları

Related papers

Download a PDF Pack of t he best relat ed papers 

Ceza Genel Final hilal t alas

Ceza-hukuku-ders-not lari mahmut deksim 5237 Sayılı YT CK'da Kast ın Unsurları ve Türleri - Özellikle Olası Kast ın Değerlendirilmesi Doç. Dr. Murat Volkan Dülger

A s t a n a Ya y ı n l a r ı

CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER TEMEL BİLGİLER

Hakan Hakeri © Bu eserin bütün hakları saklıdır. Yayınevinden izin alınmadan kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz, hiçbir şekilde fotokopi, film vb. elektronik ve mekanik yöntemlerle kopya edilemez, çoğaltılamaz ve yayınlanamaz. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.

KAPAK TASARIM Adalet Kahvecioğlu SAYFA TASARIM Aydın Kahvecioğlu ISBN: 978-605-84030-9-3 ASTANA YAYINLARI Taşkent Cad. Eski 1. Cad. No: 3/13 Bahçelievler / ANKARA Tel: 0 312 230 04 85 Belgegeçer : 0 312 230 04 89 www.astanayayinlari.com.tr [email protected]

BASKI AYDAN WEB.OFSET

Hakan HAKERİ İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi

CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER TEMEL BİLGİLER 13. Baskı

»Temel İlkeler »Ceza Kanununun Uygulama Alanı »Suçun Unsurları »Suçun Özel Görünüş Şekilleri »Yaptırımlar

Ast ana Yayı nl arı -2 0 1 6

13. Baskıya Önsöz Kitabın yeni bir baskısıyla tekrar okuyucuyla buluşmaktan memnun olduğumu ifade ederek başlamak istiyorum. Bu baskıda Anayasa Mahkemesi’nin Türk Ceza Kanunu ile ilgili olarak verdiği iptal kararını kitaba işledim. Ayrıca yeni güncel gazete haberlerini ekledim. Bu kitap aslında büyük kitabımın özeti niteliğinde. Özet niteliğinde olması ve maliyetleri artırmamak bakımından atıf ve kaynakçaya yer verilmemiştir. Kitabın daha geniş ve atıflı şekli, Ceza Hukuku Genel Hükümler kitabımdır. Bu nedenle, bilimsel çalışmalar için söz konusu kitabın 19. baskısından yararlanılmasını özellikle vurgulamak istiyorum. Kitaba ilgi gösteren öğrencilere ve kitabı tavsiye eden meslektaşlarımıza teşekkür etmeyi bir borç biliyorum. Ayrıca, kitabın tasarımını gerçekleştiren Aydın Kahvecioğlu ve basımını gerçekleştiren Astana Yayınevi’ne teşekkür ederim. Hakan Hakeri 1 Şubat 2016 Kadıköy-İstanbul

İÇİNDEKİLER 13. Baskıya Önsöz .....................................................................................5 Kısaltmalar ..............................................................................................27

BİRİNCİ BÖLÜM SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ §1. GİRİŞ .................................................................................................29 I. Kavram ..............................................................................................29 II. Ceza Hukukunun Amacı ..................................................................29 III. Sistem.................................................................................................31 §2. CEZA KANUNUMUZ ......................................................................33 §3. CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ..........................................................................33 Hukuk Devleti İlkesi.........................................................................34 A. Genel Olarak...................................................................................35 B. Kanunilik İlkesinin Sonuçları .........................................................37 1. Suç Tespit Eden Ceza Normları Açık Biçimde Belirlenmelidir: Belirlilik İlkesi .................................................37 2. Örf ve Adet Hukuku Ceza Hukukunda Doğrudan Doğruya Bir Kaynak Niteliği Taşımaz ......................................................38 3. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulamaz ......41 4. Kıyas Yasağı ...............................................................................41 5. Geçmişe Yürüme Yasağı .............................................................42 III. Orantılılık İlkesi ...............................................................................43 IV. İnsanilik İlkesi ..................................................................................44 V. Kanun Önünde Eşitlik İlkesi ...........................................................45 VI. Kusur İlkesi .......................................................................................45 VII. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi ..........................................46 §4. HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR ...........................................................................................46 I. Haksız Fiiller ve Suçlar ....................................................................47

I.

8

Ceza Hukuku Temel Bilgiler

A. Genel Olarak...................................................................................47 B. Haksız Fiiller ile Suçların Farkları .................................................48 II. İdari Yaptırımı Gerektiren Fiiller ve Suçlar...................................49 A. Disiplin Suçları ve Suçlar ...............................................................49 1. Genel Olarak ...............................................................................49 2. Disiplin Suçları ile Suçlar Arasındaki Farklar ............................50 3. Disiplin Soruşturması ile Aynı Anda Ceza Soruşturması/ Kovuşturması Yapılması Durumu ...............................................51 B. Kabahatler ve Suçlar.......................................................................52 1. Genel Olarak ...............................................................................52 2. Suç ve Kabahat Ayrımının Uygulamadaki Önemi ve Sonuçları .. 53 §5. CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ ..............................56

İKİNCİ BÖLÜM TÜRK CEZA KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI §1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA.........................................60 I. Geçmişe Yürümezlik İlkesinin Kapsamı ........................................62 II. Failin Lehine Olan Kanunun Tespiti...............................................62 III. Çeşitli Açılardan Lehe Olan Kuralların İncelenmesi....................64 A. Geçici veya Süreli Ceza Kanunları Açısından ...............................64 B. Cezanın İnfaz Rejimine İlişkin Kanunlar .......................................65 C. Güvenlik Tedbirleri .........................................................................66 D. Kabahatler ......................................................................................67 E. Kovuşturma Şartları ........................................................................67 F. Zamanaşımına İlişkin Kanunlar ......................................................68 G. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararları.........................................69 H. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarındaki Değişiklikler ............69 IV. Suçun İşlendiği Zaman .....................................................................70 A. Problem: Hareket mi, Netice mi Esas Alınacak? ...........................70 B. Problem: Kesintisiz Suçlar .............................................................71 C. Problem: Zincirleme Suçlar ............................................................72 D. Problem: İhmali Suçlar...................................................................72

İçindekiler

9

E. Problem: Teşebbüs Halinde Kalan Suçlar.......................................72 §2. YER BAKIMINDAN UYGULAMA ...............................................73 I. Suçun İşlendiği Yer ...........................................................................74 A. Genel Olarak...................................................................................75 B. Problemli Durumlar ........................................................................76 II. Sistemler.............................................................................................76 A. Mülkilik (Ülkesellik) Sistemi .........................................................78 1. Tanım ..........................................................................................78 2. Ülke Neresidir? ...........................................................................78 B. Şahsilik Sistemi ..............................................................................81 1. Faile Göre Şahsilik .....................................................................81 a. Türk Vatandaşlarının Yabancı Ülkelerde İşlediği Suçlar..............82 b. Türkiye Namına Memuriyet veya Görev Yapanların İşledikleri Suçlar ..........................................................................84

2. Mağdura Göre Şahsilik ...............................................................84 D. İkame Yargı Sistemi .......................................................................87 E. Evrensellik Sistemi (Adalet Prensibi) .............................................88 F. Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması .......................................91 G. Hak Yoksunluklarının Türkiye’de Geçerli Olması .........................92 H. Yabancı Ülke Kanununun Göz Önünde Bulundurulması...............92 III. Yabancıların Geri Verilmesi ............................................................93 A. Kavram ...........................................................................................93 B. Şartları ............................................................................................94 C. Geri Vermenin Mümkün Olmadığı Haller ......................................94 1. Siyasi ve Diğer Nedenlerle Kovuşturma veya Kötü Muamele Tehlikesi Halinde Geri Verme Yasağı .........................................94 2. Suçun Nitelikleri Sebebiyle Geri Verilmezlik ............................95 D. Geri Vermede Özellik İlkesi ...........................................................95 E. Geri Vermede Usul..........................................................................95 §3. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ...............................................98 I. Cumhurbaşkanı ................................................................................99 II. Yasama Dokunulmazlığı .................................................................100

Ceza Hukuku Temel Bilgiler

10

A. Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık) ........................................102 1. Kapsamı ....................................................................................102 a. Madde Bakımından ....................................................................102 b. Yer Bakımından..........................................................................103 c. Kişi Bakımından.........................................................................103 d. Zaman Bakımından ....................................................................103

2. İstisnası .....................................................................................103 3. Sonuçları ...................................................................................103 B. Kovuşturma Yasağı (Geçici Dokunulmazlık) (AY 83) .................104 1. Kapsamı ....................................................................................104 2. İstisnaları...................................................................................105 3. Sona Ermesi ..............................................................................107 4. Zamanaşımı Sorunu ..................................................................107 III. Uluslararası Yargı Bağışıklığı........................................................108 IV. Yabancı Bazı Asker ve Sivil Kişiler ile Yakınlarının Yargı Bağışıklığı .............................................................................109 V. Kamu Görevlileri ............................................................................110

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SUÇ

§1. SUÇ GENEL TEORİSİ ..................................................................113 I. Genel Açıklamalar ..........................................................................113 II. Haksızlığın ve Kusurluluğun Dışında Kalan Hususlar ...............114 A. Kovuşturma Şartları .....................................................................115 1. Şikâyet ......................................................................................115 a. Genel Olarak .............................................................................. 115 b. Şikâyetin Özellikleri .................................................................. 115

2. İzin, Talep ve Karar ..................................................................118 3. Yabancı Hükümetin Talebi (Şikâyeti) .......................................119 B. Şahsi Cezasızlık Sebepleri/Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler – Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler ......................................119 III. Suçun Yapısal Unsurları ................................................................120

İçindekiler

11

A. Suçun Kanuni Unsuru (Tipiklik) ..................................................121 1. Genel Bilgiler............................................................................121 a. Tanım ..........................................................................................122 b. Hayal Suç ve Kuruntu Suç .........................................................123 c. Fail..............................................................................................124 aa. Genel Olarak .........................................................................124 bb. Mahsus (Özgü) Suçlar ..........................................................125 d. Mağdur .......................................................................................126 e. Suçun Konusu ............................................................................126 f. Suçun Basit (Temel) Şekli, Basit Suç Tipinden Türeyen Suçlar ...126 aa. Suçun Basit (Temel) Şekli ....................................................126 bb. Türeyen Suçlar (Nitelikli Haller)..........................................127

g. Kanuni Unsur (Tipiklik) ve Hukuka Aykırılık İlişkisi ..............129 2. Tipikliğin Maddi Unsuru (Fiil) ....................................................130 a. Hareket .......................................................................................135 aa. Kavram..................................................................................135 bb. Neler Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılır?...............136 cc. Hareketin Sayısı ve Şekilleri Bakımından Suçlar .................143 aaa. Tek Hareketli Suçlar ......................................................143 bbb. Çok Hareketli Suçlar .....................................................143 ccc. Serbest Hareketli Suçlar ................................................143 ddd. Bağlı Hareketli Suçlar ...................................................144 eee. Seçenek Hareketli Suçlar ...............................................144 fff. İcrai-İhmali Suçlar...........................................................144 aaaa. Genel Açıklamalar ..................................................144 bbbb. İhmal Kavramı .......................................................145 cccc. İhmali Suçların Çeşitleri .........................................146 (1) Saf İhmali Suçlar (Gerçek İhmali Suçlar) ..................147 (2) Garantörsel İhmali Suçlar (Görünüşte İhmali Suçlar) 149 (a) Genel Olarak ..............................................................149 (b) Garantörlük ................................................................150 (aa) Genel Açıklamalar ....................................................150

12

Ceza Hukuku Temel Bilgiler (bb) Kavram .....................................................................150 (c) Garantörlük Kaynakları ..............................................151 (aa) Kanun .......................................................................151 (bb) Sözleşme ..................................................................153 (cc) Öngelen Tehlikeli Eylem ..........................................153 b. Netice .........................................................................................154 aa. Neticeye Göre Suçların Tasnifi .............................................155 aaa. Neticesi Harekete Bitişik Suç (Sırf Hareket Suçları) Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suç Ayrımı ..................155 bbb. Zarar Suçu-Tehlike Suçu Ayrımı ...................................157 ccc. Kalkışma Suç Tipleri (Teşebbüs Suçları) ......................159 ddd. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar ..............................159 eee. Ani Suç-Kesintisiz Suç Ayrımı ......................................160 aaaa. Genel Açıklamalar ..................................................160 bbbb. Kesintisiz Suç ile Diğer Suçlar Arasındaki Farklar .161 (1) Zincirleme Suç ile Farkı.............................................161 (2) İz Bırakan Suç ile Farkı .............................................161 cccc. Suçun Kesintisiz Olmasının Sonuçları ...................162 bb. Birden Fazla Neticenin Bir Suç Sayıldığı Durumlar ............163 c. Nedensellik Bağı(Sebep-Sonuç ilişkisi) .....................................167 aa. Nedensellik Bağı Yoktur .......................................................171 bb. Normal Nedensellik ..............................................................171 cc. Çifte Nedensellik ..................................................................172 dd. Toplam (Atipik) Nedensellik ................................................173 ee. Sollayan (Öne Geçen) Nedensellik .......................................176 ff. Varsayılan Nedensellik...........................................................178

3. Tipikliğin Manevi Unsuru ........................................................181 a. Genel Olarak ..............................................................................182 b. Kast ve Taksir.............................................................................183 aa. Kast ...........................................................................................188 aaa. Kavram ..........................................................................188 bbb. Kastın Unsurları ............................................................189

İçindekiler

13 aaaa. Kastta Bilmek Unsuru ............................................189 bbbb. Kastta İstemek Unsuru...........................................191 ccc. Kastın Aranacağı Zaman................................................195 ddd. Kastın Çeşitleri ..............................................................197

aaaa. Özel Kast – Genel kast ...........................................197 bbbb. Ani Kast-Tasarlama ...............................................197 cccc. Doğrudan Kast-OlasıKast .......................................197 (1) Tanım..........................................................................197 (2) Bilme Unsuru Bakımından Olası Kast .......................200 (3) Olası Kastla İşlenemeyen Suçlar................................200 (4) Olası Kast ve Teşebbüs ..............................................200 dddd. Weber Kastı............................................................200 bb. Taksir ....................................................................................201 aaa. Tanım .............................................................................202 bbb. Taksirin Kasttan Farkı ...................................................203 ccc. Taksirin Unsurları ..........................................................205 aaaa. Taksirin Cezalandırılacağı Konusunda Kanunda Hüküm Bulunması ..................................................206 bbbb. Dikkat ve Özen Görevinin Yerine Getirilmemesi ..207 cccc. Neticeye Sebep Olan Fiilin İradi Olması................208 dddd. Neticenin Öngörülebilir (Tahmin Edilebilir) Olması ....................................208 eeee. Failin Neticeyi İstememiş Bulunması..................... 211 ffff. Hareket ile Netice Arasında Nedensellik...