Epekto ng paggamit ng wikang filipino at wikang ingles sa larangan ng pagtuturo PDF

Title Epekto ng paggamit ng wikang filipino at wikang ingles sa larangan ng pagtuturo
Author Marc Adrian Salcedo
Course BS Industrial Engineering
Institution Notre Dame of Dadiangas University
Pages 28
File Size 385.8 KB
File Type PDF
Total Downloads 6
Total Views 198

Summary

EPEKTO NG PAGGAMIT NG WIKANG FILIPINOAT WIKANG INGLES SA LARANGAN NGPAGTUTURO AT PAGKATUTOBilang Parsyal na Pagtupad para sa asignaturang GE11: Filipino sa Ibat-ibang DisiplinaIpinasa ninaBolatin, Mark Andrei Lacamento, Joshua Salcedo, Marc AdrianIpinasa kayJoseph B. Gamiao, LPT, MAED GuroMarso 2019...


Description

EPEKTO NG PAGGAMIT NG WIKANG FILIPINO AT WIKANG INGLES SA LARANGAN NG PAGTUTURO AT PAGKATUTO

Bilang Parsyal na Pagtupad para sa asignaturang GE11: Filipino sa Ibat-ibang Disiplina

Ipinasa nina

Bolatin, Mark Andrei Lacamento, Joshua Salcedo, Marc Adrian

Ipinasa kay

Joseph B. Gamiao, LPT, MAED Guro

Marso 2019

1 KABANATA I ANG SULIRANIN AT SANDIGAN NITO Panimula Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan. Kalipunan ito ng mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na batas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan. Ginagamit ang pamaraang ito sa pagpapaabot ng kaisipan at damdamin sa pamamagitan ng pagsasalita, pagbasa at pagsulat. Isa rin itong likas na makataong pamamaraan ng paghahatid ng mga kaisipan, damdamin, saloobin at mga hangarin sa pamamagitan ng isang kaparaanang lumulikha ng tunog; at kabuuan din ito ng mga sagisag sa paraang binibigkas. Sa pamamagitan nito, nagkakroon ng interaktibong pagkakaunawaan at pagkakaisa ng isang pangkatang komunidad ay lipunan ng tao. Matagal ng napag-uusapan na may kinalaman sa edukasyon sa Pilipinas kung alin ang dapat na gamitin sa pagtuturo sa paaralan, ang Ingles o ang Filipino? May mga nagsasabing Filipino ang dapat na gamitin bilang opisyal na wika sa pagtuturo dahil aniya mas higit itong naiitindihan ng nakakaraming Pilipino. Pagpapakita rin ito ng pagmamahal sa sariling wika tulad ng mga hapones na Nippongo ang gamit. Meron din namang tumututol dahil ayon sa kanila ay mahirap itong gamitin dahil sa mga salitang Ingles na hindi naman naisasalin sa Wikang Filipino lalo na sa asignaturang Science, Math at iba pa. Di umano, mas nakakalito ito sa mga estudyante at pati na sa mga guro. Ang pambansang wika ng Pilipinas ay Filipino bagamat mas kilala ito bilang Tagalog sa kadahilanang pawang mga taga-Maynila at ilang karatig probinsya lang

2 ang gumagamit nito sa pang-araw-araw na pamumuhay. Mahigit kalahati ng mga Pilipino ay ibang dayalekto ang gamit tulad ng Bisaya, Hiligaynon, Ilokano, Bikol at iba pa. Sa aking pananaw ay mas nararapat na Ingles ang gamitin sa paaralan bilang wikang panturo dahil mas nahahasa ang paggamit natin nito. Alam naman nating maimpluwensya ang Wikang Ingles dahil sa umiiral na globalisasyon sa mundo. Kapag

pumunta

ka

sa

ibang

bansa

ay

Ingles

ang

gagamitin

mo

sa

pakikipagtalastasan sa ibang lahi. Gayundin kung may mga dayuhang pumunta dito sa ating bayan. Sa mga kumpanyang pinagtatrabahuhan ay kinakailangan din ang kaalaman sa nabanggit ma wika dahil karamihan sa mga kumpanya ay multinational o pag-aari ng dayuhan. Sa pag-iral ng globalisasyon sa mundo ay pinalakas din nito ang Ingles bilang gamit sa pakikipagkalakalan. Paano na lang kung tayong mga Pilipino ay hindi marunong magsalita ng Wikang Ingles o bumaba ang kaalaman pagdating sa larangan ng pakikipagkomunikasyon sa nabanggit na wika? Mas lalong maghihirap ang ating bansa dahil maapektuhan nito ang ibat-ibang industriya gaya ng industriya ng Business Process Outsourcing (BPO) o Call Center at mga multinational na kumpanya. Maraming paraan para maipakita natin ang pagmamahal sa Wikang Filipino o Tagalog. Halimbawa n lang ay ang paggamit nito sa pagbabalita sa telebisyon, pagsusulat ng ibat-ibang artikulo, paglikha ng mga tula, awit at iba pang uri ng sining. Isa pa ay ang pagba-blog gamit ang wika natin gaya ng ginagawa ko. Sa pamamagitan nito ay mas lalong mauunawaan ng mga mambabasa ang ibat-ibang isyu ng bansa.

3 Balangkas Teoretikal Ayon sa pag-aaral ni Amamio(2000), mas magandang gamitin ang Ingles bilang midyum ng pagtuturo dahil mas maipapaliwanag ang mga ideya at konsepto sa mas madaling paraan sapagkat karamihan sa mga Pilipino ay madalas ng gumagamit ng internet na ang lingguahe ay Ingles. Tulad na lamang sa asignaturang matematika, mahirap intindihin ang asignaturang ito gamit ang wikang Filipino. Sa isang pananaliksik naman na ginawa ni Abraham at Kaidonis(2006), binigyan diin nila ang pagsasama ng linggwaheng ingles at ang karunungang bumasat sumulat. Sinasaad din roon ang pag-uugnay ng akawnting at ang iba’t ibang linggwistikGaling sa mga Aklat: Amerika, Europa. Ayon sa pag-aaral na isinagawa ni Amamio L. (2000) na may pamagat na Attitudes of Students, Teachers, and Parents of RVM schools in Metro Manila Toward English and Filipino as Medium of Instruction na natagpuan ng mananaliksik sa artikulo ni Associate Professor Romeo Y. Martin ng University of the East na may titulong English as Medium of Instruction in the Philippines, ang mga estudyante at mga kaguruan ay mas piniling gamitin ang wikang Ingles sa pagtuturo dahil sa ito ay madaling gamitin sa pagpapaliwanag ng mga ideya at konsepto samantalang ang mga magulang naman ay mas pinili ang Filipino dahil sa wikang ito ay naipaparating ang nais ipabatid at ito rin ang wika kung saan sila ay nagkakaunawaan. Ito ang natuklasan sa pag-aaral na ginawa na mayroong suliranin kung ano ang atityud ng mga magulang, estudyante at guro ukol sa paggamit ng Ingles bilang midyum sa pagtututuro.

4 Sa tesis na isinagawa ni Acelejado (1996), masasabing wala pa ring resulta ang iba’t-ibang pananaliksik na nagpapatunay na talagang dapat na Ingles ang gamiting midyum sa matematiks at wala pa ring malaking pagbabago sa antas ng pagkatuto ng mga mag-aaral ng matematiks; gayundin, wala ring matibay na batayan na kapag Ingles ang gamit sa pagtuturo, maganda ang atityud ng mga mag-aaral sa matematiks. Sa ngayon, isa sa mga pinagtutuunan ng pansin ng mga guro at mga mananaliksik ay ang posibleng epekto ng paggamit ng wikang Filipino bilang midyum sa pagtuturo ng matematiks. Ayon sa karanasan ng mananaliksik na ito at ng ilan pang guro sa matematiks, kung dumarating ang mga pagkakataong di maunawaan ng mga magaaral ang kanilang aralin na itinuro sa wikang Ingles, ito ay ipinapaliwanag nil a sa wikang Filipino. Isinasaad naman sa artikulo ni Associate Professor Romeo Y. Martin ng University of the East na amy pamagat na “English as Medium of Instruction in the Phiippines” na maraming mga guro ang naniniwala na kung Ingles ang gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ay maaaring maapektuhan ang intelektwal na pag-unlad o pagkatuto ng estudyante, ang pagpapanatili ng kultura, ang ekonomiya ng bansa at iba pa. May dalawang pinagbabatayang mga teorya nanaman na ginamit upang suportahan ang pag-aaral na ito ay ang Dual Threshold Theory (Cummins, 1994) at Basic Interpersonal Communicative Skills (BICS) at Cognitive Academic Proficiency Language (CALP) Teorya (Cummins, 1994). Cummins (1994) ay nagpapahiwatig na ang pag-unlad ng dalawa o higit pang mga wika sa isang balanseng bilingual na tao ay gumagalaw nang paitaas sa tatlong

5 mga antas na nakikilala, na tumatawid ng dalawang magkakaibang mga hangganan sa pagitan ng mga antas. Ang mga positibong nagbibigay-malay na mga kapakinabangan tulad ng pinabuting katalinuhan at akademikong tagumpay ay makakamit lamang kapag ang una at ikalawang mga sukat ay na-crossed. Bukod pa rito, ang pananaliksik sa pag-iisip at bilingualism ay nagpapahiwatig ng dalawang "mga hangganan", bawat hangganan na kumakatawan sa isang antas ng kakayahan sa wika sa unang o pangalawang wika na dapat maipasa upang maabot ang susunod na antas ng kakayahan. Ang tatlong mga antas ay limitado sa bilingual, mas mababa balanseng bilingual (katumpakan na angkop sa edad sa isang wika) at balanseng bilingual (katumpakan na angkop sa edad sa parehong wika). Tinutukoy ng Baker and Jones (1998) na ang teorya na ito ay nakakatulong upang ipaliwanag kung bakit ang mga batang minorya ng wika na itinuturo lamang sa pamamagitan ng ikalawang wika ay maaaring mabigo sa paaralan at kung bakit ang mga bata na nakapag-aral sa mga programang pang-bilingual na pag-unlad ay maaaring magkaroon ng cognitive advantage sa mga monolingual na mag-aaral. Ang ikalawang teorya ng Cummins (1994) ay nakikilala ang dalawang antas ng kasanayan sa wika bilang batayang interpersonal communicative skills (BICS) at cognitive academic kasanayan sa wika (CALP). Ayon sa Cummins (1994), ang BICS ay cognitively undemanding at konteksto-embedded dahil ang mga pahiwatig sa konteksto ay magagamit sa parehong speaker at tagapakinig na kasangkot sa pag-uusap. Sa kabilang panig, ang CALP ay nagsasangkot ng lengguwahe na nabawasan sa nilalaman at lubos na hinihingi ang cognitively, tulad ng wika ng agham. Kaya, upang

6 maisagawa nang epektibo sa agham, kailangan ng mga estudyante na bumuo ng CALP. Sinasabi ng Cummins (1994) na tumatagal ng 5 hanggang 7 taon para sa mga nag-aaral ng wika na maging mahusay sa akademikong Ingles kumpara sa 2 hanggang 3 taon para sa kasanayan sa pakikipag-usap. Ano ang ipinahihiwatig ng BICS at CALP ng Cummins para sa pangkaraniwang edukasyon ng Ingles na, upang ang mga mag-aaral ng wika ay magbasa at maunawaan ang mga aklat-aralin sa nilalaman ng lugar at magsagawa ng mga kognitively demanding task, tulad ng pakikilahok sa mga talakayan sa silid-aralan at mga ulat sa pagsulat, kailangan nila ang Ingles na pang-akademiko na nagdadala sa kanila sa na ng sosyal na Ingles Balangkas Konseptwal Ang wikang Filipino at wikang Ingles ay tulad na nakakaapekto sa larangan ng pagtuturo dahil sa iba’t – ibang istilo o paglalahad ng isang akda. Ito ay nakakaapekto sa mga mag-aaral dahil dito naka salalay ang edukasyon upang maintindihan at maunawaan pa lalo ng mga estudyante. Ang wikang Filipino at ang wikang Ingles ay nagagamit sa pagturo sa mga paaralan at nakakatulong sa pagkatuto ng mga magaaral para magkaroon ng malawak na kaalaman. Ngunit ang paggamit ng mga wikang ito ay mayroon ding masama o mabuting naidudulot ang bawag wika sa pag-aaral. Isa sa mabuting epekto ng paggamit ng wikang ingles ay para maging mas handa ang mga mag-aaral sa globalisasyon at pagtrabaho. At dahil ito ang universal language, ito ay nakakatulong makipagtalastasan sa ibang tao sa iba’t-ibang lugar. Ang isa naman sa masamang epekto ng pagggamit ng wikang Ingles ay minsan nakakaligtaan natin tunay na kahalagahan ng ating wika. Habang ang mabuting epekto naman ng paggamit ng wikang Filipino ay mas napapadali ang

7 pagintindi at pagunawa sa pagtuturo at napapahalagahan ang paggamit ng ating wika. Ngunit ito rin ay nagkukulang dahil hindi nagagamit sa pakikipagtalastasan sa ibang bansa. Figure 1.

8 Paglalahad ng Suliranin Ang pag-aaral nito ay naglalayong matukoy at masuri kung ano ang dapat at epektibong gamiting wika sa pagtuturo at pagkatuto ng mga mag-aaral ng Notre Dame of Dadiangas University. Ang mga tiyak na suliranin na naglalayong masagot ay ang mga sumusunod: 1. Maikukumpara kung ano ang mas epektibong gamiting wika sa pagtuturo sa mga mag-aaral ng Notre Dame of Dadiangas University. 2. Masusuri ang kagalingan ng isang mag-aaral sa paggamit ng wikang Ingles at wikang Filipino 3. Matutukoy kung ang wika na napili o ginamit ay makakatulong sa pag-unlad ng ekonomiya. 4. Ano ang magandang naidudulot ng paggamit ng halong wika na Ingles at Filipino sa pagtuturo at pagkatuto. 5. Ano ang magandang hakbang upang mas mapaunlad ang kalagayan ng edukasyon sa kasalukuyan. Saklaw at Limitasyon Ang pananaliksik na ito ay nakatuon sa pagbibigay ng impormasyon, istatistika at kongkretong datos ukol sa paggamit ng paggamit ng wikang filipino at wikang ingles sa larangan ng pagtuturo at pagkatuto. Binibigyan nito ng higit na pansin ang mga estudyanteng direktang ginagawa ang nasabing usapin. Nakabatay din ang mga impormasyon sa mga naunang pag-aaral na ginawa sa loob at labas ng bansa. Naniniwala ang mga mananaliksik na napapanahon ang pag-aaral na ito upang

9 matatak sa kaisipan na ang wikang Ingles at Filipino ay may positibong at negatibong pakinabang sa mga taong direktang nakikinabang. Saklaw nito ang mga mag-aaral ng Notre Dame of Dadiangas University na nasa ika-unang taon na kumukuha nag Batsilyer ng Aghan sa Industriyal Inhinyeriya sa taong 2018-2019. Ang pag-aaral na ito ay nakatuon lamang sa kahalagahan sa wika,

sa pagpili ng wikang pangturo at pagkatuto. Kahalagahan ng Pananaliksik Sadyang napakahalaga ng wika sa buhay ng tao, dahil susi ito sa pag-unlad, pagkakaisa, at pagkaka-unawaan sa ating bayan. Kaya ang pag-aaral na ito ay magiging kapakipakinabang sa mga sumusunod: SA MGA MAG-AARAL: Partikular sa mga nasa unang taon ng Bachelor of Science in Industrial Engineering ng Notre Dame of Dadiangas University. Ang pag-aaral na ito ay makakatulong sakanila upang kanilang malaman kung paano nakaaapekto sa ating sariling wika ang banyagang wika. SA MGA GURO: Partikukar sa mga guro na nagtuturo sa kolehiyo upang magamit ang inaasahang awtput ng pananaliksik na ito sa proseso ng pagtuturo-pagkatuto. SA MGA MAMAMAYANG PILIPINO: Upang ipaalala na pahalagahan at wag ipakain sa sistema ng modernisasyon ang kinagisnang wika at kultura ng ating bansa. SA MGA SUSUNOD PANG MANANALIKSIK: Maging batayan nila ang pananaliksik na ito para sa mga pananaliksik na isasagawa na may katulad na paksa.

10 KABANATA II KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL Sa pag-aaral na ito, inilahad ng mananaliksik ang mga kaugnay na literature at pagaaral upang magkaroon ng mabuting pananaw sa mga suliranin na napapaloob sa pananaliksik na ito. Kaligirang Kasaysayan Ang wikang Filipino ito ay sinasabing wikang mapagbago na kung saan maraming mga magagandang naidudulot sa bawat isa sa atin kagaya na lamang ng mas nauunawaan natin ang ating mga kausap at mas naipapahayag nating mabuti ang ating mga nararamdaman at gustong sabihin sa ating kapwa. Iilan lamang yan sa mga mabuting epekto ng palaging pagamit ng ating wika. Kaugnay na Literatura Ang Wikang Filipino ay napakahalaga dahil ito ay ginagamit natin sa pangarawaraw na pakikipagusap. Bilang isang kabataan, dapat ay hindi natin ito ikahiya kundi dapat itong gamitin at ipagmalaki. Gutierrez (2017). Ang Wikang Filipino sa kasalukuyan ay unti-unti ng nawawala dahil sa paggamit ng karamihan sa Wikang Ingles. Bilang Pilipino, dapat natin itong pahalagahan at pagyamanin at huwag hayaang makalimutan. Mojica (2017). Ang Wikang Filipino at Ingles ay parehong mahalaga, hindi dapat natin ito ipinagkukumpara. Wikang Ingles na nakakatulong sa pagkuha ng trabaho at Wikang Filipino na sumisimbolo sa ating pagkapilipino. Estabaya (2017).

11 Ang Wikang Filipino ang pambansang wika ng ating bansa, kaya dapat mas piliin natin itong gamitin. Ngayon nga sa ating bagong henerasyon ay maraming Pilipino na ang mas tinatangkilik ang wika ng iba. Hindi ito mali ngunit isipin dapat natin ang Wika nating Filipino na naguugnay sa ating mga Pilipino. Belleza (2017). Sa paglipas ng panahon, ang Wikang Filipino na ating nakasanayan ay untiunti ng nababago. Bilang mag-aaral ano nga ba ang kaya nating gawin para sa ating wika? Dapat mahalin, pahalagahan at bigyan ito ng halaga. Suya (2017). Ang wika ay isa sa mga mahahalagang bagay na dapat bigyan ng atensyon dahil ito ay ang mahusay na susi sa pag-aaral at tagumpay ng mga estudyante sa iba't ibang mga lugar ng akademikong paksa. Ang bilingualism ay tumutukoy sa paggamit ng dalawang wika sa ilang bahagi upang mapadali ang p ag-aaral ng mga mag-aaral na may kakayahan sa kanilang sariling wika at nakakakuha ng kasanayan sa iba. Ang Pilipinas ay isang bilingual na bansa. Higit pa rito, ito ay isang multilingual na bansa. Naaulat sa Alcoberes (2006) ang pangangailangan na mapanatili ang pambansang wika, na kumakatawan sa isang pinag-isang kultura, nang hindi binabalewala ang wikang ginagamit nang higit sa mga kontrol sa mga domain. Sa katunayan, ang pangangailangan na mapanatili ang pambansang wika ay isa sa mga pangunahing problema sa larangan ng pagpaplano ng wika sa ating bansa sa loob ng ilang dekada na ngayon. Ang kababalaghan na ito ay maaaring maiugnay sa patuloy na pangingibabaw ng Ingles at ang extension ng paggamit nito sa mga kontrol sa mga domain. Ang Ingles ay ginagamit sa mas malawak na komunikasyon para sa mga edukadong sektor sa lipunan na tumatanggap ng maraming prestihiyo at higit na disenteng trabaho kaysa sa mga hindi nagsasalita ng wikang Ingles dito at sa ibang

12 bansa. Bukod pa rito, lumalala ang kalagayan ng pa ng-ekonomiyang sitwasyon ng bansa ang pagtanggap ng wikang Filipino bilang isang daluyan ng komunikasyon. Para sa mga praktikal na kadahilanan, ang pangangailangan na magkaroon ng komportableng pamumuhay ay isa pang halatang dahilan kung bakit ginagamit ang wikang Ingles para sa kanila upang mapawi ang kanilang sarili mula sa isang mahirap na sitwasyon. Totoo ito sa mga multilingual na komunidad tulad ng Pilipinas kung saan ang pagkontrol ng mga domain ay nangangasiwa sa ginustong wika upang gawing karapat-dapat ang mga tao sa lingguwistika at sa komunikasyon at maging katulad ng kakayahan ng mga nasa pandaigdigang nayon. Ito ay higit na nahadlangan ng kasalukuyang hindi pagkakaunawaan sa pagitan ng industriya at sistema ng edukasyon kung saan ang mga employer ay nagreklamo na ang mga nagtapos sa mataas na paaralan sa Pilipinas ay mahina sa kanilang kakayahang makipag-usap, mag-isip ng lohikal, at upang malutas ang mga problema. Ang isyu ng paggamit ng wika ay isang pandaigdigang alalahanin na may malaking epekto sa lipunan. Tulad ng Pilipinas, sinusubukan nito na tumugon sa mga pangangailangan ng globalisasyon na nagsasangkot ng pagpapadala ng kultura sa pamamagitan ng wika. Ang mga eksperto sa wika, mga tagabuo ng batas at mga tagapagturo ay naghahanap ng mga paraan upang mapabuti ang pagtuturo ng kalidad kung saan ang mga estudyante. Inaasahan na maging academically at intellectually competent sa paaralan. Ang ilang mga pag-aaral ay ginawa tungkol sa bilingualism sa iba't ibang mga paaralan sa bansa. May pangangailangan para sa higit pang mga pagsasaliksik na magpapakita ng kahalagahan ng paggamit ng mga wikang ito nang epektibo sa proseso ng pagtuturo at pag-aaral na maaaring mapahusay ang pagganap sa akademiko ng mga

13 mag-aaral. Samakatuwid, ang kahalagahan ng pagsasagawa ng pag-aaral na ito ay magbibigay ng makabuluhang rasyonalisasyon tungkol sa paggamit ng wika sa pagtuturo kung maaari itong maitaguyod ang mas mahusay na pagganap sa akademiko sa mga estudyante sa pag-aaral ng paksa sa Social Studies. Ang Pilipinas bilang isang bonafide legal na miyembro ng United Nations na nagbugkos sa mga internasyonal na organisasyon nito upang iakma ang mga probisyon nito sa pagsasagawa at pagpapatupad ng mga patakaran ng wika ng bansa. Nagbibigay ito ng kahalagahan na ang edukasyon sa pamamagitan ng wika ay dapat para sa lahat lalo na sa mga bata. Upang maging edukado at maging lifelong aaral sa pamamagitan ng pag-aaral ng maraming wika. Samakatuwid, ang multilingual na edukasyon ay isang tugon sa pandaigdigang pagkakaiba-iba ng kultura. Tulad ng Pilipinas bilang isang bansa, ay hinati sa heograpiya at rehiyonal. Maaaring makita ang pagkakaiba ng kultura ng mga Pilipino. Ang wika ay isa sa mga aspeto ng kultura. Ang mga Pilipino ay dapat tumugon sa mga hinihingi ng mga modernong panahon sa pagsasama ng bawat mamamayan at iba pang nasyonalidad sa pamamagitan ng wika. May kaugnayan sa pag-aaral ng pananaliksik ay nagbibigay ng benepisyo ng paggamit ng wika sa pagtuturo para sa mga mag-aaral upang makamit ang pag-aaral ng akademiko sa paaralan. Gorgonio (2012).

14 KABANATA III METODOLOHIYA NG PANANALIKSIK Disenyo ng Pananaliksik Ang pag-aaral na ito ay gumamit ng pamamaraan ng pananaliksik na pangeksperimentong pananaliksik. Ginamit nito ang isang questionnaire na instrumento ng researcher na ginawa sa Social Studies. Ang pre-test at posttest ay ginamit upang matukoy ang pagiging epektibo ng paggamit ng Filipino at Ingles bilang media ng pagtuturo sa mga mag-aaral. Ang pag-aaral ay isinagawa sa Notre Dame of Dadiangas University, Marist Avenue, General Santos City. Ito ay isang institusyong pang-edukasyon ng Katoliko ng pag-aaral na nagbibigay ng pangunahing edukasyon - kindergarten, elementarya, mataas na paaralan at kolehiyo sa ilalim ng pamamahala ng Marist Brothers. Pamamaraan ng Pagpili ng Respondente Ang mga mananaliksik ay pipiliin lamang ang mga mag-aaral na kumukuha ng kursong Bachelor of Science in Industrial Engineeting at Bachelor of Science in Electrical Engineering, firs...


Similar Free PDFs