Friedrich Nietzsche (1844-1900) PDF

Preview

Summary

Samenvatting van Friedrich Nietzsche...

Description

Friedrich Nietzsche (1844-1900) Inleiding Zijn leven → → → → →

In 1844: geboren in Thüringen studeert theologie in Bonn stapt over naar filologie (= studie van oude talen in taalkunde) In 1869: professor in Klassieke filologie in 1900: gestorven

Zijn werken → 1871: “De geboorte van tragedie” ⇒ 1e boek ⇒ analyseert waarde van kunst en tragische schoonheid op basis van spanning tussen 2 kunstdriften (apollinisch en dionysisch) ⇒ verzet zich tegen rationalistische en optimistische socratisme → 1878: “Menselijk, al te menselijk” ⇒ ondergraaft vaste maatschappelijke waarden ⇒ analyseert de menselijke conditie → 1882: “De vrolijke wetenschap” ⇒ kondigd aan dat god dood is ⇒ laat ‘dolle mens’ verklaren dat we hem vermoord hebben → 1883-1885: 4 boekdelen van “Alsosprach Zarathustra” ⇒ is filosofische roman met kernachtige uitspraken (aforismen) ⇒ pleit voor meer individualisme: - Mens is een ontwikkelingsfase tussen dier en übermensch → 1886: “Voorbij goed en kwaad” ⇒ geeft neutrale denkbeelden van moraal en wereldvisie → 1887: “De genealogie van de moraal” ⇒ onderzoekt begrippen waar moraal ontstaan is ⇒ wijst op het toevallig ontstaan v/d menselijke opvattingen

→ 1895: “De antichrist” ⇒ uit ongenoegen over de moderniteit ⇒ introduceert de ‘wil tot macht’ ⇒ christendom is schuldig voor het verzieken van moraal, cultuur en mens

Nietzsche’s methode: genealogie als kritiek ‘Kritiek’ heeft specifieke betekenis gekregen door Kant → focussen meer op 2e kritiek ‘praktische rede’: ⇒ over ethiek/ moraal ⇒ onderzoekt rede door middel van redelijk denken: - werpt rede onder zelfonderzoek Nietzsche vindt kritiek te oppervlakkig: morele waarden worden niet bevraagd → vind moraal zelf een groot gevaar → stelt de waarde van morele waarden ter discussie ⇒ onze cultuur is verziekt ⇒ mens beschouwd zichzelf als dokter ervan Kant’s methode is een Transcendentale methode → onderzoekt logische a-priori voorwaarden v/h goede moraal (voorwaarden die voorafgaan aan de ervaring) → Nietzsche vindt dit onvoldoende/onbevredigbaar

Genealogie is de methode om morele waarden te ondergraven Maakt belangrijk onderscheid tussen ‘actieve’ en ‘reactieve krachten → Actieve krachten (positief) ⇒ kan zich in zijn geheel uitleven (vb. Een tsunami) ⇒ komt niet voort uit de ‘wil om te reageren op andere krachten’ ⇒ is zuiver → reactieve krachten (negatief) ⇒ roept andere krachten op die tegenstrijdig zijn ⇒ door de tegenstrijdigheid van krachten, wordt kracht naar hoger niveau getild ⇒ komt voort uit de ‘wil om te reageren op andere krachten’ Verdedigt verschil/differentie, dionysisch actief worden en affirmerende veelheid Nietzsche is geen monist → wilt af de druk v/h verstikkende monisme → zijn filosofie is de toekomst na de dood van god

Nietzsche gaat terug in verleden en kijkt wat oorsprong is v/d morele waarden → wilt affectieve (emotionele) en fysiologische oorsprong bloot leggen ⇒ maakt plaats om nieuwe en gezondere waarden te leggen - is ‘umwertung aller werte = ommunting/herwaardering van alle waarden → kijkt hoe waarden evolueren → doel is om anders te voelen ⇒ eist persoonlijke betrokkenheid Nietzsche witl affecten (gevoelenswaarden/heftige gemoedsbewegingen)activeren → wil het ‘midden in het leven’ situeren om onze morele houdingen te veranderen → brengt creativiteit bij de mens voort Nietzsche schrijft aangrijpend en met veel verwarrende retoriek → probeert lezer ongemakkelijk te maken door alles in vraag te stellen

Nietzsche’s immoralisme Verzet zich tegen Christendom → veroorzaakt allerlei rampzalige gevolgen voor onze cultuur Nihilisme: leer dat het bestaan van betekenis en waarde in de wereld ontkent → Europese nihilisme = het leven verliest zijn betekenis en waarde ⇒ chaos en verval nemen cultuur over ⇒ christendom doet poging om verlies tegen te gaan - Situeert waarde v/h leven buiten het leven zelf - God en hiernamaals zijn eeuwige, onveranderlijke eenheden - (transcendentale principes) - Brengt waarde v/h leven naar beneden Voor Nietzsche is het leven een dynamiek van krachten die elkaar bestrijden → er is geen buitenstaande eenheid → er zijn enkel chaotische hoeveelheden van krachten Christendom geeft bedrieglijk gevoel van betekenis voor zelfkwelling v/d mens → mens heeft een houvast nodig ⇒ christendom nodig om zinloosheid v/h leven vol te houden Ressentiment: vorm van opgekropte wrok bij zwakken tegenover sterken → hangt samen met reactieve krachten ⇒ ontneemt actieve krachten hun energie en verheiligt de reactieve Joods-christelijke moraal

→ zwakken tasten via ressentiment zelfbewustzijn van sterken aan om macht te verwerven → Joods-christelijk moraal komt hieruit voort ⇒ is een reactief moraal → slavenopstand gekomen in moraal ⇒ draait goed en slecht om - Wat goed is (trots en zelfbewustzijn) wordt slecht - Wat slecht is (zwak en behulpzaamheid) wordt goed - Zelfbewuste mens is slecht/ vijandig - Bescheiden, breekbare mens is goed/ideaal

Nietzsche heeft obsessie met negatieve gevolgen v/h Christendom → Christendom vervangt ‘ideaal van voornaamheid’ (grootheid v/d mens) met ‘ideaal voor naastenliefde en medelijden met zwakkeren’ ⇒ nu: geaccepteerd zonder enige vraag ⇒ Nietzsche vind het een symptoom v/e verziekte cultuur = is een nihilistische cultuur die gedreven is door wrok

De dood van god ‘God is dood’ is 1 van zijn bekendste en minst begrepen uitspraak → doet deze uitspraak niet rechtstreeks ⇒ dwaze mens gaat op zoek naar ‘mens’ en verklaard dat (de christelijke) god dood is ⇒ afvragen of we niet gewoon doelloos ronddolen ⇒ wij hebben god gedood → komt voor in ‘De vrolijke wetenschap’ → is geen pleidoor voor atheïsme Christendom zegt dat god ons heeft geschapen → Nietzsche zegt dat mens god heeft geschapen uit een diep, onbewust verlangen naar zelfkwelling → ontstaat contrast met ‘goede god’ en ‘zwak, zondig leven’ Ressentiment in slavenopstand is naar buiten gericht → bij de dood van god is ressentiment naar binnen gericht ⇒ ‘mea culpa’ = mijn grote schuld Met de dood van god: → leven en lijden verliest zijn betekenis

→ mens heeft geen houvast nodig ⇒ is aan zichzelf overgelaten ⇒ kan leiden tot vervreemding en vertwijfeling

Nietzsche’s esthetische ethiek Zijn ‘neen’ tegen het Christelijk moraal is geen eindpunt → bedoelt om tot een nieuwe soort moraal te komen → zijn nieuw begin is ‘Amor fati’ (liefde voor het lot) ⇒ hij gaat op zoek naar menselijke grootheid: - Aan de slag gaan met jezelf - Erkennen dat je je lot bent (het niet moet dragen als een last) De grote opgave van het leven is ‘van niets willen dat het anders is’ → Eeuwige wederkeer is van het lot houden ongeacht hoe erg het is → wordt besproken in ‘de vrolijke wetenschap’ ⇒ demoon vraagt of je ‘je geleven leven zoals het nu is onveranderlijk en oneindig zou willen herbeleven’ ⇒ dat idee mag je niet verwerpen, moet hem voor die kans bedanken → idee van eeuwige wederkeer is moeilijk te snappen ⇒ het heeft 2 belangrijke delen: - De vraag van de demoon impliceert de eindigheid v/h leven (moet dan verwelkomen) - Eeuwige wederkeer impliceert erkennen van verandering en wording (eeuwigheid is voortdurend veranderlijk) Houden van ons lot is een dionysisch pessimisme → Griekse wijngod Dionysos staat voor ongetemde/ onbeheersbare levensvreugde en leven erkennen in al haar facetten → moet de gruwelheden zien als iets dat je zelf gewild had/ iets dat je zelf bent → is een pleidooi voor blijmoedigheid, lichtheid en grootmoedigheid (generositeit) → ethiek v/h pessimisme is nauw verwant met esthetiek ⇒ ‘karakter eigen stijl geven’ § ‘ons bestaan als kunstwerk maken’ is een eis van Amor fati (liefde voor het lot) ⇒ moet zelfs in gruwelheden schoonheid zoeken Erkennen v/h leven is gericht op eigen leven als mooi beschouwen → impliceert een bevestiging v/h leven als esthetisch verschijnsel → ‘ja’ zeggen tegen het leven betekent niet dat alles goed is ⇒ ook treurige en pijnlijke moeten we erkennen

→ visie van een geslaagd leven moet gebeuren volgens principes van esthetica ⇒ kan leiden tot gevaar ‘goedkeuren van immorele handelingen omwille van esthetische redenen’...