historia udomowienia psa PDF

Preview

Summary

pierwszy wykład z przedmiotu kierunki użytkowania psów, wstęp do zajęć i podstawowe informacje o historii psa
zajęcia z dr hab.inż. Lidia Felska-Błaszczyk...

Description

HISTORIA UDOMOWIENIA PSA ssaki udomowione rząd mięsożerne / drapieżne (Carnivora) rodzina wilkowate – psowate (Canidae) ➢ (wilki, lisy, szakale, kojoty) zwierzęta domowe – psy zwierzęta hodowlane – lisy pospolite i lisy polarne teorie o pochodzeniu psa: ● pies pochodzi od wilka ● pies pochodzi od szakala (złocistego) ● pies pochodzi od wymarłego, hipotetycznego gatunku dzikiego psa (z rodzaju Canis), podobnego m.in. do dingo lub psów-pariasów ● pies nie ma monofiletycznego pochodzenia – jest i od wilka, i od szakala ● trifiletyczne pochodzenie: niezależne pochodzenie trzech grup ras od wilka, szakala i dzikiego psa ● wilk, szakal i kojot to przodkowie różnych linii rozwojowych psa domowego udomowienie psa: ● wilk jest jedynym przodkiem psa ■ Vila i in. (1997) Badania z zakresu archeozoologii – badania morfologiczne i DNA mitochondrialnego ● udomowienie nastąpiło około 25 000 lat temu na terenach wschodniej Azji ● Savolainen (2002) – prawdopodobnym miejscem udomowienia były Chiny ● inna teoria – psy azjatyckie i europejskie zostały udomowione w różnych miejscach, gdyż wszędzie występował wilk ● pokonał tereny Azji i Europy, przez Cieśninę Beringa dostał się do Ameryki Północnej wilk: ● ● ●

● ●

●

zasiedla Indie, Kanadę, Meksyk i USA występuje w tundrze, na stepie i w otwartych lasach biometria wilka ■ długość ciała 120 cm ■ ogon 45 cm ■ wysokość w kłębie do 85 cm ■ masa ciała 35-40 kg wytępiony w Niemczech, Szwajcarii, Danii, Holandii i Wielkiej Brytanii biologia wilka ■ wiosną i latem żyje samotnie lub w grupach po 2-3 osobniki ■ jesienią w grupach rodzinnych ■ zimą w dużych stadach wykazuje w stadzie typowe zachowania socjalne z silnie wyrażoną hierarchią

cechy sprzyjające udomowieniu wilków: ● rozwinięte poczucie hierarchii ● respekt dla przywódcy ● spożywanie tego samego pożywienia co człowiek (resztki)

kontrowersje w sprawie udomowienia: ● 12 000 lat temu – znalezisko w Niemczech; grób dwóch osób, a w nim żuchwa psa o cechach udomowienia ● 10 000 lat temu – Izrael; pochówek kobiety ze szczeniakiem w ramionach, w pobliżu grób mężczyzny z małymi psowatymi ● szczątki wykazywały ważne cechy udomowieniowe – ścieśnienie zębów i skrócenie części twarzowej czaszki

w epoce brązu istniały różne typy psów, które podzielono na kategorie: ● canis familiris palustris – szpic torfowy, przodek psów z grupy szpiców, terierów i pinczerów ● canis familiaris matris optimae – sheep dog, przodek psów pasterskich ● canis familiris inostranzevi – przodek ras pochodzących z Indii ● canis familiris intermedius – przodek wyżłów i pointerów ● canis familiris leineri – przodek chartów nowe cechy psa w następstwie udomowienia: ● zmiany wielkości i kształtu czaszki ■ część twarzowa czaszki skrócona w stosunku do mózgowej ■ skrócenie szeregu przedtrzonowców (20%) i trzonowców (5-10%) ● ścieśnienie zębów (ich stopień to cecha umożliwiająca odróżnienie psa od wilka) ■ wielkość zębów i żuchwy zmieniają się niezależnie od siebie ■ długość szeregu zębowego jest ściśle skorelowana z długością mostka ● wielkość i kształt bańki bębenkowej ■ u psów jest mała lub średnia i silnie spłaszczona, u wilka duża i kulista ■ pozwala to dobrze odróżnić psy pariasy od wilków z Płw. Aralskiego ● kształt grzebienia strzałkowego zewnętrznego ■ u psów jest bardziej zaokrąglony i mniej wykształcony w części tylnej ● kształt wyrostka jarzmowego szczęki ■ u wilka jest bardziej ostry niż u psa ● kształt wyrostka koronowego żuchwy ■ u psów jego szczyt jest odwrócony do dołu ● zmienione cechy sylwetki, kształtu małżowiny usznej, długości i kształtu ogona ● zróżnicowanie owłosienia ● szczekanie (wilki tego niemal nie robią) ● zmiana cech behawioralnych ● wykształcenie zdolności rozpoznawania zachowań ludzkich (cecha dziedziczna) – wilki nie mają tej umiejętności, a szczeniaki wychowane z dala od człowieka już tak

proces udomowienia lisa srebrnego: 1. selekcja na podstawie usposobienia 2. kilka badań sprawdzających w ciągu życia lisów (w wieku 2, 7 i 8 miesięcy) 3. zwierzęta nie były trasowane 4. miały ograniczony kontakt z człowiekiem mózg udomowionych lisów wytwarzał więcej serotoniny lisy zaczęły coraz bardziej przypominać psy; zmalał ich poziom stresu (hormony kortykosteroidowe), dzięki czemu zaczęło im rosnąć kolorowe futro. pojawiły się też zwisające uszy, zakręcone ogony i błękitne oczy, zaczęły merdać ogonem

wykorzystanie psa – dawniej: ● konsumpcyjne mózgi (celtowie), bezwłosy pies wyhodowany w prekolumbijskim meksyku w połowie XIX wieku w niemieckich wsiach maroko ludność berberyjska w średniowieczu do dzisiaj na dalekim wschodzie wykorzystanie psa – dawniej i dziś: ● skóry ● sierść ● zęby do ozdób ● siła pociągowa (zaprzęgi) ● polowania ● termofory (rasy bezwłose) początek użytkowania psów: ● psy wiejskie – stróżujące ● psy pasterskie ● psy zaganiające ● psy myśliwskie

psy użytkowe, pracujące: prawdziwa użytkowość – pies pracujący (np. na polowaniach lub jako przewodnik) psy wystawowe jednak też są zwierzętami użytkowymi psy użytkowe nie mogą być agresywne w stosunku do ludzi (chyba że ich rola tego wymaga) ● w przypadku np. owczarków niemieckich, psy wystawowe mają inny fenotyp (wygląd) od psów tej samej rasy, jednak przygotowanych do pracy (psy wystawowe mają inne kątowanie) polidaktylia – co najmniej sześć palców na każdej stopie (cecha landehundów, psów na maskonury) obecny podział psów ze względu na użytkowość: 1. pracujące 2. pasterskie 3. myśliwskie 4. do towarzystwa szerszy podział: 1. psy myśliwskie (gończe, wystawiające, płochacze, norowce, dzikarze, tropowce, aportery) 2, psy w sporcie, rekreacji i rozrywce (sport zaprzęgowy, agility, etc.) 3. psy pomagające niepełnosprawnym (przewodnicy, terapeuci) 4. psy pasterskie 5. psy owczarskie 6. psy ratownicze (lawinowe, do katastrof, do ratownictwa wodnego) 7. psy pracujące w policji i wojsku (patrolowe, wykrywające broń/narkotyki/zwłoki, tropiące) 8. psy stróżujące i obronne 9. psy bojowe 10. psy zaprzęgowe 11. psy wyścigowe 12. psy reprezentacyjne i do towarzystwa 13. psy laboratoryjne 14. psy do celów konsumpcyjnych

podział według Monkiewicza (2011): 1. psy wojskowe i policyjne 2. psy ratownicze 3. psy wartownicze i stróżujące 4. psy pociągowe i transportowe 5. psy pasterskie 6. psy myśliwskie 7. psy w lecznictwie 8. psy sportowe 9. psy ozdobne i do towarzystwa...