Kanoon kannada book PDF

Preview

Summary

3 years l l b 2nd semester kannada text boo...

Description

PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀ£ßÀ qÀ

(¸ÁA¸ÀÌøwPÀ PÀ£ßÀ qÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀPÛ À ¸Àgt À ) ªÀÄÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ LzÀÄ ªÀµð À UÀ¼À J¯ïJ¯ï.©.AiÀÄ JgÀq£ À ÃÉ ¸É«Ä¸Àg Ö ï£À PÀqÁØAiÀÄ PÀ£ßÀ qÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀPÛ À

¥Àz æ Ás £À ¸ÀA¥ÁzÀPg À ÄÀ

qÁ. ¦. F±ÀégÀ ¨sm À ï

PÀÄ®¥ÀwAiÀĪÀgÀÄ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå PÁ£ÀÆ£ÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ

¸ÀA¥ÁzÀPÀgÀÄ

qÁ. J¸ï.J¯ï. ²æäªÁ¸ÀªÄÀ Æwð

PÀ£ÁðlPÀ gÁdå PÁ£ÀÆ£ÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ºÀħâ½î

KANUNU KANNADA : Text book for 3 and 5 years LL.B. IInd Semester Kannada, Published by Karnataka State Law UniversityHubballi. First Print : 2020

Copies : 10,000 Pages : 183+xii

Price: `125/-

© Reserved Type Setting : Jaikumara, Bangaluru. M: 98865 33972 Printed at : Director Office, Printing, Stationary and Publication, Govt. of Karnataka, Bengaluru -560 059

¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀPÛ À gÀZ£ À Á ¸À«Äw 1. qÁ. ¦. F±ÀégÀ ¨sm À ï

CzsåÀ PÀg ë ÄÀ

2. qÁ. ».a. ¨ÉÆÃgÀ°AUÀAiÀÄå

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ

3. qÁ. f.©. ¥Ánïï

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ

4. qÁ. ¸ÁA§ªÀÄÆwð

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ

5. qÁ. J¸ï.J¯ï ²æäªÁ¸ÀªÀÄÆwð ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ 6. qÁ. PÉ. ªÀÄÄgÀ½Ãzsg À ï ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ 7. qÁ. ¹.J¸ï. ¥Ánïï

«±ÉõÀ DºÁé¤vÀ ¸Àz¸ À åÀ gÀÄ

8. PÀÄ®¸ÀaªÀgÄÀ

¸Àz¸ À åÀ PÁAiÀÄðzÀ²ð ii

¥Àz æ Ás £À ¸ÀA¥ÁzÀPg À À ªÀiÁvÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ zÉñÀzÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¨sÁUÀ. ¨sÁµÉ, ¸Á»vÀå ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊwPÀvU É ¼ À A À vÉ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ¸ÀªÀÄ¶Ö ¥ÀæeÉÕ¬ÄAzÀ ¨É¼ÉzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ J®è ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¥À£Æ À ä®UÀ½AzÀ®Æ ±ÀQÛ ¥ÀqA É iÀÄÄvÀz Û .É PÁ£ÀÆ£À£ÄÀ ß ¨sÁµÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀPæ l À ªÀiÁqÀĪÀ PÁgÀt ¨sÁµÉAiÀÄ £Ég« À ¤AzÀ PÁ£ÀÆ£À£ÄÀ ß ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, w½AiÀÄĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀĵÁ×£U À Æ É ½¸ÀĪÀÅzÀÄ C£Á¢ PÁ®¢AzÀ®Æ ¨É¼z É ÄÀ §A¢zÉ. PÁ£ÀÆ£À£ÄÀ ß ªÀåªÀ¹Üvª À ÁV CjAiÀÄĪÀ PÁAiÀÄð PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë zÀ°è DUÀÄvÀz Û .É CzÀÄ AiÀiÁªÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°è DUÀ¨ÃÉ PÉA§ ¥À± æ ßÉ §AzÁUÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë zÀ gÀÆ¥ÀÄgÉõÉU¼ À £ À ÄÀ ß gÀƦ¸À®Ä ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀQî C¢ü¤AiÀĪÀÄ 1961 ¥ÀPæ ÁgÀ C¢üPÁgÀ ºÉÆA¢zÀ CT® ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀQî ªÀÄAqÀ½AiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀët ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ ¥À¸ æ ÄÀ v Û ª À ÁUÀÄvÀª Û .É ¸ÁévA À vÀöæ å¥ÀƪÀðzÀ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë ªÀÅ EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ°è ªÀiÁvÀ« æ vÀÄ.Û ¸ÁévA À vÉÆÃæ vÀg Û À PÁ®zÀ ¥ÁægA À ¨sz À ° À è EzÉà ¤Ãw ªÀÄÄAzÀĪÀj¬ÄvÀÄ. ªÀQîgÀ ¸ÉêÉAiÀÄÄ zÉñÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀz® À Æè ®¨såÀ «gÀ¨ÃÉ PÁUÀÄvÀz Û É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀÛ ¨sÁµÉAiÀÄ°è ¸À®¨ è ÃÉ PÁUÀÄvÀz Û .É CzÀÄ ¸ÀA«zsÁ£Àz° À è ¤gÀƦvÀªÁzÀ ¨sÁµÁ ¤Ãw ªÀÄvÀÄÛ ºÀPÄÀ ÌU½ À UÉ C£ÀÄgÀÆ¥À«gÀ¨ÃÉ PÁUÀÄvÀz Û .É ¸ÀªÇÉ ÃðZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄvÀÄÛ GZÀÑ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À £ÀqÁªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ wÃ¥ÀÄðUÀ¼À ºÁUÀÆ ±Á¸À£U À ¼ À À C¢üPÈÀ vÀ gÀÆ¥À EAVèµï ¨sÁµÉAiÀiÁzÀÄzÀjAzÀ D ªÉâPÉU¼ À ° À è ªÀQîgÀÄUÀ¼À ¸ÉêÉAiÀÄÄ EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ°è PÉÆqÀ¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ. PÁ£ÀƤ£À UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ, ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉUÀ¼ÀÄ, ¥ÀArvÀ ¥Àæ§AzsÀUÀ¼ÀÄ, ªÁåSÁå£ÀUÀ¼ÀÄ EzÀPÉÌ ¥ÀÆgÀPÀªÁV EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ°è §A¢ªÉ. PÁ¥ÉÆÃðgÉÃlÄ ªÀ媺 À ÁgÀU¼ À ÄÀ EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ°è ªÀÄÄAzÀĪÀj¢ªÉ. eÁUÀwÃPÀgt À §AzÀ £ÀAvÀgÀ EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ ªÉÄïÉÎöÊ PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÉÃë vÀz æ ° À A è iÀÄÆ PÀÆqÁ ¥À¨ Àæ Ás ªÀ ©ÃjvÀÄ. DzÁAiÀÄ vÉjUÉ £ÁåAiÀiÁ¢üPg À t À , gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ºÀ¹gÀÄ £ÁåAiÀÄ ªÀÄAqÀ½, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸Àz à Ás ð DAiÉÆÃUÀ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀA¥É¤ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄAqÀ½, CAvÀgÀ gÁdå d® «ªÁzÀU¼ À À £ÁåAiÀÄ ªÀÄAqÀ½, PÉÃAzÀæzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¤AiÉÆÃUÀ EvÁå¢UÀ¼ÀÄ EAVèµï ¨sÁµÉAiÀÄ°è ªÀiÁvÁæ ªÀåªÀºj À ¸ÀÄvÀª Û .É F J®è PÁgÀtUÀ½AzÁV f¯Áè ªÀÄlÖ¢AzÀ ªÉÄðgÀĪÀ J®è PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀåªÀºÁgÀU½ À UÉ vÀg¨ À ÃÉ vÁUÀĪÀ ªÀQîgÀ ¨sÁµÁ £ÉÊ¥ÀÄtå ªÀÄvÀÄÛ eÁÕ£À CªÀgÄÀ ¸Á¢ü¸ÄÀ ªÀ EAVèµï ¥Ëærª ü ÄÉ AiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¸ÀÄvÀz Û .É f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ vÁ®ÆPÀÄ ªÀÄlÖzÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄUÀ¼° À è ¥ÁæzÃÉ ²PÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°è CxÀªÁ EAVèµï£À°è ªÀQîgÀ ¸ÉÃªÉ £ÀqA É iÀÄÄvÀz Û .É F ªÉÄð£À ¨É¼ª À t À U  ¼ À ÄÀ EzÁÝUÆ À å PÀ£ÁðlPÀz° À è ¥ÁæzÃÉ ²PÀ ¨sÁµÁ ZÀ¼ÄÀ ªÀ½, ¨sÁµÁ ¥Àe æ ÕÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁµÁ C¹ävA É iÀÄ PÀÄjvÁzÀ PÀ¼PÀ ½ À 1980gÀ zÀ±PÀ z À ° À è wêÀæ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃjvÀÄ. PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥ÀjÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß PÀ£ÀßqÀzÀ°è §gÉAiÀÄ®Ä C£ÀĪÀÄwAiÀÄ£ÀÄß PÉÆÃjzÀ CfðUÀ¼À£ÀÄß «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀÄgÀ¸ÀÌj¹zÀªÀÅ.

iii

ªÉÆzÀ®Ä ¨Ég¼ À t É P A É iÀÄ «zÁåyðUÀ¼ÄÀ F ¸ÁºÀ¸¥ À l À g Ö ÄÀ . PÀ£ßÀ qÀz° À è PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥ÀjÃPÉë §gÉAiÀÄĪÀ «zÁåyðUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ PÁ¯Á£ÀÄPÀª æ ÄÀ zÀ°è eÁ¹ÛAiÀiÁV CªÀgÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥À± æ ßÉ ¥ÀwPæ A É iÀÄ£ÀÄß JgÀqÆ À ¨sÁµÉU¼ À ° À è CZÀÄÑ ªÀiÁqÀĪÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÄÀ ß ªÉÄʸÀÆgÀÄ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ, PÀĪÉA¥ÀÄ EvÁå¢ «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÄÀ ªÀiÁqÀvÆ É qÀVzÀªÅÀ . zÉñÀzÀ EvÀgq É É »A¢Ã ¨sÁ¶PÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è PÀ£ÁðlPÀ¢AzÀ ªÉÆzÀ¯ÃÉ F jÃwAiÀÄ ¨É¼ª À t À U  A É iÀiÁVvÀÄ.Û DzÀgÉ ºÀ®ªÁgÀÄ gÁdåUÀ¼° À è (PÉÃgÀ¼,À vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, DAzs,æÀ Mj¸Áì, §AUÁ¼À, PÁ²äÃgÀ, C¸ÁìªÄÀ Ä EvÁå¢) EA¢UÀÆ ¸ÁA¥Àz æ Á¬ÄPÀªÁzÀ ‘EAVèµï ªÀiÁvÀ'æ JA§ zsÆ É ÃgÀu¬ É ÄzÉ. ªÉÄð£À ¨É¼ª À t À U  U É É ¸ÀA à ¢¹zÀ CT® ¨sÁgÀvÀ ªÀQî ªÀÄAqÀ½AiÀÄÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë ¤AiÀĪÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÁUÀ 1990gÀ zÀ±PÀ z À ° À è ºÉƸÀ ¤AiÀĪÀĪÀ£ÄÀ ß vÀA¢vÀÄ. FUÀ®Æ ¥ÀZ æ ° À vÀ«gÀĪÀ F ¤AiÀĪÀÄUÀ¼À ¥ÀPæ ÁgÀ “PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë zÀ ¨ÉÆÃzs£ À Á ªÀiÁzsåÀ ªÀĪÀÅ EAVèµï DVgÀvPÀ ÄÀ ÌzÄÀ . DzÀgÉ «zÁåyðUÀ¼ÄÀ GvÀg Û À ¥ÀwPæ U É ¼ À £ À ÄÀ ß EAVèµï£À°è CxÀªÁ ¥ÁæzÃÉ ²PÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°è §gÉAiÀħºÀÄzÀÄ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É CªÀgÄÀ ¥ÁæzÃÉ ²PÀ ¨sÁµÉAiÀÄ°è GvÀg Û À §gÉ¢zÀÝgÉ vÀªÄÀ ä ªÁå¸ÀAUÀz° À è MAzÀÄ ºÉZÄÀ ª Ñ j À EAVèµï ¥ÀjÃPÉA ë iÀÄ£ÀÄß §gÉAiÀÄvÀPÄÀ ÌzÄÀ .” PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë zÀ°è ¢é¨Ás µÁ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß C¼Àªr À ¸ÀĪÀ «ZÁgÀz° À è 2019gÀ°è ªÀĺÀvéÀzÀ aAvÀ£A É iÀÄÄ DgÀA¨sU À Æ É ArvÀÄ. PÀ¸Æ À j Û gÀAUÀ£ï £ÉÃvÀÈvÀézÀ ¸À«ÄwAiÀÄÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀgPÀ ÁgÀPÌÉ ¸À°¹ è zÀ PÀgq À ÄÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ²PÀt ë ¤ÃwAiÀÄ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë PÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¢é¨Ás µÁ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀPæ n À ¹zÉ. PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀåªÀ¸ÜÉ AiÀÄ£ÀÄß d£ÀgÀ ºÀwg Û À PÉÆAqÉÆAiÀÄÄ媰 À ,è PÉÆÃlÄðUÀ¼° À è zÁR¯É ¥ÀvæÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀg¢ À UÀ¼À ¨sÁµÁAvÀjvÀ ¥Àw æ UÀ¼£ À ÄÀ ß ¸ÀÄUÀªÄÀ ªÁV zÉÆgÀQ¸ÀĪÀ°,è £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÀqÁªÀ½UÀ¼£ À ÄÀ ß d£À ¸ÉßûAiÀiÁV¸ÀĪÀ°è ¨sÁµÁAvÀgÀ PÁAiÀÄðzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄÄ §ºÀ¼¶ À z Ö .É PÀ¥ è ÛÀ PÁ®PÉÌ zÁR¯ÉU¼ À £ À ÄÀ ß ¨sÁµÁAvÀj¸À¯ÁUÀzÄÀ zÀjAzÀ £ÁåAiÀÄ zÁ£ÀªÅÀ «¼ÀA§ªÁzÀÄzÀgÀ »£À߯ÉAiÀÄ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë zÀ ªÀåªÀ¸ÜÉ AiÉƼÀUÉ ¨sÁµÁAvÀgÀ P˱À®åªÀ£ÄÀ ß ¨sÁ«Ã ªÀQîgÀÄUÀ½UÉ PÀ°¹PÉÆqÀĪÀ CUÀvåÀ ªÀ£ÄÀ ß EzÀÄ ¥À¸ æ ÁÛ¦¹zÉ. PÀgq À ÄÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ²PÀt ë ¤ÃwAiÀÄÄ ºÉüÀÄvÀz Û :É “PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë ¤ÃqÀĪÀ gÁdå ¸ÀA¸ÉÜU¼ À ÄÀ ¨s« À µÀåzÀ ªÀQîgÀÄUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÄÀ UÀ½UÉ EAVèµï ªÀÄvÀÄÛ DAiÀiÁAiÀÄ gÁdåzÀ ¨sÁµÉU¼ À ° À è ¢é¨Ás µÉAiÀÄ ²PÀt ë ªÀ£ÄÀ ß ¤ÃqÀ®Ä UÀªÄÀ ¤¸À¨ÃÉ PÀÄ. F MAzÀÄ §zÀ¯ÁªÀuA É iÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄgÀ½vÀUÆ É ½¸À®Ä PÉÊUÉƼÀ¨ î ÃÉ PÁzÀ PÀª æ ÄÀ UÀ¼ÄÀ ºÀ®ªÁgÀÄ: ¸ÀܽÃAiÀÄ ¨sÁµÉ ªÀÄvÀÄÛ EAVèµï ¨sÁµÉ AiÉÄgÀqg À ® À Æè ¥Ëærª ü ÄÉ ¬ÄgÀĪÀ CzsÁå¥PÀ g À ÄÀ UÀ¼£ À ÄÀ ß £ÉëĸÀĪÀÅzÀÄ; JgÀqÆ À ¨sÁµÉU¼ À ° À è ¥ÀoåÀ ¥ÄÀ ¸ÀPÛ À ªÀÄvÀÄÛ NzÀĪÀ ¸ÁªÀÄVæU¼ À £ À ÄÀ ß ®¨såÀ UÆ É ½¸ÀĪÀÅzÀÄ; ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjÃPÁëyðUÀ¼ÄÀ JgÀqg À ¯ À Æ É A è zÀÄ ªÀiÁzsåÀ ªÀÄzÀ°è ¥ÀjÃPÉA ë iÀÄ£ÀÄß §gÉAiÀÄ®Ä ©qÀĪÀÅzÀÄ. E£ÀÆß ºÉZÁÑV, gÁdå ¨sÁµÉ¬ÄAzÀ EAVèµïUÉ ªÀÄvÀÄÛ EAV趤AzÀ gÁdå¨Ás µÉUÉ PÁ£ÀƤ£À ¸ÁªÀÄVæU¼ À £ À ÄÀ ß C£ÀĪÁzÀ ªÀiÁqÀĪÀ «±ÉõÀ WÀlPÀU¼ À £ À ÄÀ ß ¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

iv

JgÀqÆ À ¨sÁµÉU¼ À ° À è ¥À¨ æ ÄÀs vÀéªÅÀ ¼Àî «zÁåyðUÀ¼£ À ÄÀ ß F C£ÀĪÁzÀ WÀlPÀU½ À UÉ vÀªÄÀ ä PÉÆqÀÄUÉAiÀĤßÃAiÀÄ®Ä DºÁ餸ÀĪÀÅzÀÄ CxÀªÁ ¥ÉÃæ gÉæ¸ÀĪÀÅzÀÄ.” gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ²PÀët PÀg Àq ÀÄ ¤ÃwAiÀÄ aAvÀ£ÉA iÀÄ Ä ªÁ¸ÀÛ«PÀvÉ ªÀÄ vÀÄ Û zÀÆgÀz² À ðvÀvéÀª£ À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÉAiÀÄ®èzÉ K£ÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÃÉ PÉA§ÄzÀgÀ §UÉÎ ¸Àµ à ÖÀ ¤®ÄªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£ÉU¼ À £ À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÉ. JgÀqÆ À ¨sÁµÉU¼ À ° À è ¥ÁArvÀå ºÉÆAzÀĪÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥Àz« À Ãzsg À g À £ À ÄÀ ß ¹zÀÝUÆ É ½¸ÀĪÀ ªÀĺÀvÁéPÁAPÉA ë iÀÄÄ ¸À¥® Às ªÁUÀ®Ä ¸ÁPÀµÄÀ Ö ±ÀæªÀÄ ªÀ»¸À¨ÉÃQzÉ. F zsÉåÃAiÀÄPÉÌ PÀn§zÀÝgÁzÀ §ºÀ¼À ªÀÄÄvÀĪÀfð ªÀÄvÀÄÛ ºÀĪÀÄ乤 ì AzÀ PÉ®¸À ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÁædÕ CzsÁå¥ÀPg À ÄÀ , ªÀQîgÀÄ, £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÄÀ ºÁUÀÆ «zÁåyðUÀ¼À C«gÀvÀ PÉ®¸À¢AzÀ ªÀiÁvÀæ F ªÀĺÀvÁéPÁAPÉë FqÉÃgÀ§®ÄèzÄÀ . ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ C¤ªÁAiÀÄðªÀÅ PÀÆqÁ DVzÉ. ªÉÄïÁV ¸ÀgPÀ ÁgÀzÀ J®è jÃwAiÀÄ ¥ÉÆÃæ vÁ캪 À ÇÀ CUÀvåÀ «zÉ. EªÀvÄÀ Û ¤ªÀÄä PÉÊAiÀÄ°ègÄÀ ªÀ ‘PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀ£ßÀ qÀ' ¥ÀĸÀPÛ ª À ÅÀ CAvÀºÀ ¥ÀA æ iÀÄvÀßzÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå PÁ£ÀÆ£ÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ ºÉªÄÉ äAiÀÄ PÉÆqÀÄUÉAiÉÄAzÀÄ ºÉüÀ®Ä ¸ÀAvÉÆõÀªÁUÀÄvÀz Û .É 1980gÀ zÀ±PÀ z À ° À è PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀ£ßÀ qÀ ¥ÀoåÀ PÀª æ ÄÀ ªÀÅ ªÀÄÆr§AzÀ »£É߯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Àé®à UÀªÄÀ ¤¸ÉÆÃt. ¦.AiÀÄÄ.¹. £ÀAvÀgz À À LzÀÄ ªÀµð À zÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë ¥ÀzÞÀ wAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægA À ©ü¹zÁUÀ PÀ£ßÀ qÀ ªÀiÁzsåÀ ªÀÄzÀ°è ¥ÀjÃPÉë §gÉAiÀÄĪÀ «zÁåyðUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ ºÉZÁѬÄvÀÄ. PÀ£ÀßqÀ ZÀ¼ÀªÀ½AiÀÄ ¥ÀjuÁªÀĪÁV EvÀgÀ ¥ÀzÀ«UÀ¼À°è (©.J., ©.J¹ì., ©.PÁA., EvÁå¢) EgÀĪÀAvÉ ºÁUÀÆ ªÀQî ªÀÄAqÀ½AiÀÄÄ ¤UÀ¢ ¥Àr¹zÀ MAzÀÄ PÀqÁØAiÀÄ EAVèµï ¥ÀwPæ É EgÀĪÀAvÉ ©.J., J¯ï J¯ï.©. ¥Àz« À AiÀÄ°è PÀÆqÁ PÀqÁØAiÀÄ PÀ£ßÀ qÀ ¥ÀwPæ É EgÀ¨ÃÉ PÉA§ ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ §A¢vÀÄ. EzÀPÌÉ ¸ÀA à ¢¹zÀ ªÉÄʸÀÆgÀÄ ªÀÄwÛvg À À «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÄÀ PÀqÁØAiÀÄ PÀ£ßÀ qÀ ¥ÀwPæ A É iÀÄ£ÀÄß 1997gÀ°è ¥ÀoåÀ PÀª æ ÄÀ zÀ°è ¸ÉÃj¹zÀªÅÀ . 2009gÀ°è ¸ÁܦvÀªÁzÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå PÁ£ÀÆ£ÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄzÀ°è PÀÆqÁ MAzÀÄ PÀqÁØAiÀÄ PÀ£ÀßqÀzÀ ¥ÀwPæ A É iÀÄÄ ¸ÉÃjvÀÄ. £ÁªÀÅ F ¥ÀĸÀPÛ z À ° À è C¼Àªr À ¹zÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀ£ßÀ qÀ ¥ÀoåÀ PÀª æ ÄÀ ªÀÅ EvÀgÀ ¥ÀzÀ«UÀ¼À PÀ£ÀßqÀ ¥ÀoÀå¢AzÀ ©ü£ÀߪÁVzÉ. EzÀgÀ°è PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå PÀÈwUÀ¼À GzÁºÀgu À U É ¼ À À ªÀÄÆ®PÀ £ÉÊwPÀv,É PÁ£ÀÆ£ÀÄ, £ÁåAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÄÀ ÌU¼ À À ¥ÀjZÀAiÀĪÀ£ÄÀ ß ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀA æ iÀÄvÀߪÀ£ÄÀ ß ªÀiÁrzÉÝêÉ. ²æêÀÄAvÀªÁzÀ PÀ£ßÀ qÀ ¸Á»vÀåzÀ°è F PÀÄjvÀÄ CUÁzsÀ ¸ÁªÀÄVæ¬ÄzÉAiÀiÁzÀgÆ À CzÀPÌÉ ¥ÀÄlÖ PÀ£ßÀ r »rAiÀÄĪÀ PÉ®¸Àª£ À ÄÀ ß ªÀiÁrzÉÝêÉ. ªÁåPÀgt À ±ÀÄzÀÞªÁV §gÉAiÀÄĪÀzPÀ ÌÉ MvÀÄÛ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÉÃë vÀz æ ° À è §gÀĪÀ ªÀiÁzÀj ªÀåªÀºÁgÀ ¥ÀvU æÀ ¼ À À CzsåÀ AiÀÄ£À ªÀÄvÀÄÛ vÀAiÀiÁjAiÀÄ PÁAiÀÄð«zÉ. PÀª æ ÄÀ §zÀÞªÁV ¨sÁµÁAvÀgª À £ À ÄÀ ß ªÀiÁqÀĪÀ P˱À®åªÀ£ÄÀ ß PÀ°¹PÉÆqÀĪÀ ¥ÀA æ iÀÄvÀß«zÉ. §ºÀĨsÁµÉAiÀÄ £ÁqÁzÀ ¨sÁgÀvz À À ¸ÀAzÀ¨ð Às zÀ°è ¢é¨Ás µÁ ¥ÁArvÀå, ¨sÁµÁAvÀgÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÄÀ ä ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ M¼À£Æ É ÃlªÀ£ÄÀ ß ¥ÀqA É iÀÄĪÀ £ÀªÄÀ ä PÁ£ÀÆ£ÀÄ «zÁåyðUÀ¼ÄÀ vÀªÄÀ ä ªÀÈwÛAiÀÄ°è

v

AiÀıÀ¸ÄÀ ì ¥ÀqA É iÀÄ®Ä F PÀÈw ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ C¨sÁå¸ÀªÅÀ £Égª À ÅÀ PÉÆqÀ§ºÀÄzÀA É § £ÀA©PɬÄzÉ. AiÀiÁPÉAzÀgÉ D¼ÀªÁzÀ PÁ£ÀƤ£À eÁÕ£,À ¨sÁµÁ ¥Ëærª ü ÄÉ , ¸ÀAªÀº£ À À PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªiÀ ÁtÂPÀ zÀÄrªÉÄAiÉÄà AiÀıÀ¹U ì É ªÀÄÆ®. PÀ£ÁðlPÀz° À è £ÁåAiÀiÁ¢üñÀ ºÀÄzÉÝU¼ À ° À g è ÄÀ ªÀ ¸Àz à Ás ðvÀäPÀ ¥ÀjÃPÉU ë ¼ À ° À è ¨sÁµÁAvÀgz À À ¥ÀjtwAiÀÄ CA±ÀªÅÀ §ºÀ¼À ªÀĺÀvéª À £ À ÄÀ ß ¥Àq¢ É zÉ. £ÀªÄÀ ä «zÁåyðUÀ¼ÄÀ C£ÀĪÁzÀ P˱À®åª£ À ÄÀ ß ¨É¼¹ É PÉƼÀĪ î ÅÀ zÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ F ¸Àz à Ás ðvÀäPÀ ¥ÀjÃPÉU ë ¼ À ° À è ºÉa£ Ñ À AiÀıÀ¸£ ìÀ ÄÀ ß ¥ÀqA É iÀħºÀÄzÀÄ. C®èzÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå NzÀÄUÀjUÀÆ F ¥ÀĸÀPÛ ª À ÅÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆw à ðAiÀÄ£ÀÄß PÉÆnÖÃvÉAzÀÄ £ÀªÄÀ ä PÀ®£ à .É PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀgPÀ ÁgÀªÅÀ 2019gÀ°è J®è ¥Àz« À UÀ¼À «zÁåyðUÀ½UÉ PÀqÁØAiÀĪÁV PÀ £À ß qÀ PÀ ° ¸À Ä «PÉ A iÀ Ä ¤ÃwAiÀ Ä £À Ä ß gÀ Ʀ¹ PÀ £ÁðlPÀ gÁdå PÁ£À Æ£À Ä «±À髱Àé«zÁå®AiÀÄPÉÌ PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀ£ßÀ qÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀPÛ À gÀZ£ À A É iÀÄ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀ»¹vÀÄ. JgÀqÄÀ zÀ±PÀ PÀ Æ À Ì ºÉa£ Ñ À CªÀ¢A ü iÀÄ°è §jAiÀÄ ¥ÀoåÀ PÀª æ ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ¥ÀĸÀPÛ U À ½ À zÀÝ ¹ÜwUÉ §zÀ¯ÁV ¥ÀjµÀÌøvÀ ¥ÀoåÀ PÀª æ ÄÀ DzsÁjvÀ C¢üPÈÀ vÀ ¥ÀĸÀPÛ ª À £ À ÄÀ ß gÀa¸ÀĪÀ MAzÀÄ PÁAiÀÄðªÀÅ F ªÀÄÆ®PÀ £Àq¬ É ÄvÀÄ. F ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀPÛ À gÀZ£ À Á ¸À«ÄwAiÀÄ°è CvÀåAvÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀ vÀdÕ ¸ÀzÀ¸ÀågÁzÀ qÁ. ».a. ¨ÉÆÃgÀ°AUÀAiÀÄå, qÁ. ¸ÁA§ªÀÄÆwð, qÁ. J¸ï. J¯ï. ²æäªÁ¸À ªÀÄÆwð, qÁ. f.©. ¥Ánî ªÀÄvÀÄÛ qÁ. ¹.J¸ï. ¥ÁnîjUÉ £À£ßÀ PÀÈvÀdÕvU É ¼ À ÄÀ . ºÀ¼AÉ iÀÄ ¥ÀoåÀ zAÀ vÉ F ¥ÀwPæ AÉ iÀÄ£ÀÄß PÁ£ÀÆ£ÀÄ «zÁåyðUÀ½UÉ PÀ°¹ ¥ÀoåÀ ¸ÁªÀÄVæAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀ» æ ¹zÀ ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ CzsåÀ AiÀÄ£À ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¥ÁæzÁs å¥ÀPg À ÁzÀ qÁ. J¸ï.J¯ï. ²æäªÁ¸À ªÀÄÆwðAiÀĪÀgÄÀ ªÀĺÀvéÀzÀ PÉ®¸Àª£ À ÄÀ ß ªÀiÁrzÁÝg.É CªÀjUÉ £À£ßÀ C©ü£A À zÀ£U É ¼ À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ zs£ À åÀ ªÁzÀU¼ À ÄÀ . UÀÄtªÀÄlÖzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ²PÀt ë zÀ PÉÊAPÀAiÀÄðPÉÌ AiÀiÁªÁUÀ®Æ ¥ÉÆÃæ vÁ컸ÀĪÀ £ÀªÄÀ ä PÀ£ÁðlPÀ gÁdå PÁ£ÀÆ£ÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ PÀįÁ¢ü¥w À UÀ¼Æ À gÁdå¥Á®gÀÆ DzÀ WÀ£v À ª É v É ÛÀ ²æà ªÀdĨsÁ¬Ä ªÁ®gÀªj À UÉ ªÀÄvÀÄÛ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ PÁAiÀÄðUÀ½UÉ J®è jÃwAiÀÄ ¨ÉA§® ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆw à ðAiÀĤßÃAiÀÄĪÀ PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀgPÀ ÁgÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ¸ÀaªÀgÁzÀ UËgÀªÁ¤évÀ ²æà eÉ.¹. ªÀiÁzsÄÀ ¸Áé«ÄAiÀĪÀjUÉ £ÀªÄÀ ä ºÁ¢ðPÀ zs£ À åÀ ªÁzÀU¼ À ÄÀ . PÁ£ÀÆ£ÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀĪÀgÁzÀ ²æà J¸ï.©. ªÀ¸çÛÀªÄÀ oÀgª À j À UÉ PÀÈvÀdÕvU É ¼ À ÄÀ . PÀ£ßÀ qÀ C©üªÈÀ ¢Þ ¥Áæ¢Pü ÁgÀzÀ CzsåÀ PÀg ë ÁzÀ ²æà n. J¸ï. £ÁUÁ¨sg À t À gÀªj À UÉ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁjUÀ½UÉ ªÀAzÀ£U É ¼ À ÄÀ . PÉ®ªÀÅ ªÀiÁzÀj ªÀ媺 À ÁgÀ ¥ÀvU æÀ ¼ À £ À ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À «ªÀgU À ¼ À £ À ÄÀ ß §gÉzÄÀ PÉÆlÄÖ ¸ÀºPÀ j À ¹zÀ zÀ.PÀ. f¯ÉA è iÀÄ ¸ÀļÀå vÁ®ÆQ£À ªÀQî ²æà PÉ. PÀȵÀÕªÄÀ ÆwðAiÀĪÀjUÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ.gÁ.PÁ«.AiÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¥ÁæzÁs å¥ÀPg À ÁzÀ qÁ. gÁeÉÃAzÀæ »lÖtVAiÀĪÀjUÉ PÀÈvÀdÕvU É ¼ À ÄÀ . F ¥ÀĸÀPÛ z À À PÀÄjvÀÄ qÁ ©.J. «ªÉÃPÀ gÉÊ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄrPÉÃjAiÀÄ »jAiÀÄ ªÀQî ²æà ¨Á®¸ÀħæºäÀ tå PÀAd¥ÀðuÉAiÀĪÀgÆ É A¢UÉ ZÀað¹ CªÀgÀ

vi

¸À®ºÉ ¥Àq¢ É gÀÄvÉÃÛ ªÉ. CªÀjUÀÆ ªÀAzÀ£U É ¼ À ÄÀ . F ¥ÀĸÀPÛ z À À ¥ÀPæ l À uÉU,É ¥ÀoåÀ zÀ C¼Àªr À ¸ÀÄ«PÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ CaÑ£À ªÀÄ£ÉAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ½UÉ ¸ÀºPÀ j À ¹zÀ PÀ£ÁðlPÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ «±À« é zÁå®AiÀÄzÀ J®è ¥Áæ¢Pü ÁgÀU½ À UÉ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁjUÀ½UÉ PÀÈvÀd£ Õ ÁVzÉÝãÉ. E£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ PÀÆqÁ PÀ£ßÀ qÀzÀ PÉ®¸Àª£ À ÄÀ ß ¥ÁæªiÀ ÁtÂPv À É ªÀÄvÀÄÛ GvÁ캢 À AzÀ ªÀiÁqÀĪÀ D±ÀAiÀĪÀ£ÄÀ ß w½¸ÀÄvÁÛ ‘PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀ£ßÀ qÀ'zÀ UÀA©üÃgÀ C¨sÁå¸ÀPÌÉ ¤ªÀÄä£ÄÀ ß DºÁ餸ÀÄvÁÛ «gÀ«Ä¸ÀÄvÉÃÛ £É. qÁ. ¦. F±ÀégÀ ¨sÀmï PÀÄ®¥ÀwAiÀĪÀgÀÄ ºÀħâ½î 30-01-2020 PÀ£ÁðlPÀ gÁdå PÁ£ÀÆ£ÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ

vii

.

CzsÁå¥ÀPj À UÉ ¸ÀÆZÀ£U É ¼ À ÄÀ ºÀv£ ÛÀ ÃÉ vÀgU À w À AiÀÄ ªÀgU É É PÀ£ßÀ qÀ ¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß C¨sÁå¸À ªÀiÁrgÀĪÀ, FUÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÁå¸AÀ UÀª£ À ÄÀ ß PÉÊUÉÆArgÀĪÀ «zÁåyðUÀ½UÉAzÀÄ ¥À¸ æ ÄÀ v Û À ¥ÀoåÀ ¥ÄÀ ¸ÀPÛ ª À £ À ÄÀ ß gÀƦ¸À¯ÁVzÉ. «zÁåyðUÀ¼ÄÀ FV£À vÀªÄÀ ä zÉÊ£ÀA¢£À ZÀlĪÀnPÉU¼ À ° À è ºÁUÀÆ ªÀÄÄAzÉ £ÁåAiÀĪÁ¢UÀ¼ÁV PÀvð À ªÀåªÀ£ÄÀ ß ¤ªÀð»¸ÀĪÁUÀ PÀ£ßÀ qÀ ¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß ««zsÀ ¸Àg Û U À ¼ À ° À è ºÉZÄÀ Ñ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV §¼À¸® À Ä ¨ÉÃPÁzÀ DªÀ±åÀ PÀ CA±ÀU¼ À £ À ÄÀ ß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀĪÀÅzÀÄ E°èAiÀÄ ¥Àª æ ÄÀ ÄR GzÉÝñÀ. PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ««zsÀ ªÀÄd®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀĪÀ GzÉÝñÀ¢AzÀ £ÀqÄÀ UÀ£ßÀ qÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀU£ À ßÀ qÀzÀ ¥Àª æ ÄÀ ÄR PÀ«-¯ÉÃRPÀgÀ ¥Áæw¤¢üPÀ gÀZ£ À U É ¼ À £ À ÄÀ ß DAiÀÄÄÝPÆ É ¼À¯ î ÁVzÉ. CzsÁå¥PÀ g À ÄÀ EªÀÅUÀ¼£ À ÄÀ ß ¨ÉÆâü¸ÄÀ ªÁUÀ PÀÈwUÀ¼À ¸Á»vÀåPÀ ªÀiË®åzÀ eÉÆvÉeÆ É vÉUÉ CªÀÅUÀ¼° À è ZÀaðvÀªÁVgÀĪÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀiË®åUÀ¼À CA±ÀU½ À UÉ «±ÉõÀªÁzÀ MvÀÄÛ ¤Ãr ZÀað¸À¨ÃÉ PÁzÀÄÝ CªÀ±åÀ PÀ ºÁUÀÆ ¥ÀjÃPÉU ë ¼ À ° À è ¥À± æ ßÉ UÀ¼£ À ÄÀ ß PÉüÀĪÁUÀ F CA±ÀU¼ À À §UÉÎ ºÉa£ Ñ À UÀªÄÀ £À ¤ÃqÀ¨ÃÉ PÀÄ. ¸ÉÊzÁÞAwPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À eÉÆvÉeÉÆvÉUÉà ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ (Practical) CA±ÀU½ À UÀÆ ¥À¸ æ ÄÀ v Û À ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀPÛ z À ° À è ºÉa£ Ñ À MvÀ£ Û ÄÀ ß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀåªÀºÁgÀPÌÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ««zsÀ PÁUÀz¥ À v À U æÀ ¼ À À gÀZ£ À ,É C£ÀĪÁzÀ, ¸ÀAQë¥ÛÀ ¯ÉÃR£À, UÁzÉAiÀÄ «¸Àg Û u À ,É ¥À§ æ AzsÀ gÀZ£ À É ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ZÀlĪÀnPÉU¼ À £ À ÄÀ ß «zÁåyðUÀ¼ÄÀ vÀgU À w À UÀ¼° À è ¥ÁæAiÉÆÃVPÀªÁV PÉÊUÉƼÀĪ î AÀ vÉ CzsÁå¥PÀ g À ÄÀ CªÀg£ À ÄÀ ß GvÉÃÛ f¸À¨ÃÉ PÀÄ ºÁUÀÆ F ¸ÀA§Azsz À À AiÉÆÃd£É (Project)UÀ¼£ À ÄÀ ß ¤ÃqÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄA¢£À ¢£ÀU¼ À ° À è EªÀÅUÀ¼À ¯Á¨sÀ «zÁåyðUÀ½UÉ zÉÆgÀPÄÀ ªÀAvÉ ªÀiÁqÀ¨ÃÉ PÀÄ. gÀZ£ À É ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁµÁ¨sÁå¸À PÀÄjvÁzÀ ¥À± æ ßÉ UÀ¼£ À ÄÀ ß ¥ÀjÃPÉA ë iÀÄ°è PÉüÀĪÁUÀ ¸ÉÊzÁÞAwPÀ ¥À± æ ßÉ UÀ½VAvÀ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ ¥À± æ ßÉ UÀ½UÉ ºÉa£ Ñ À ¥Á汸 À öÛÀ å ¤ÃqÀ¨ÃÉ PÀÄ. C£ÀħAzsz À ° À è ¤ÃqÀ¯ÁVgÀĪÀ JgÀª® À Ä ¥ÀzU À ¼ À ÄÀ ºÁUÀÆ ¸ÀAQë¥ÛÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥ÀzPÀ Æ É Ã±ÀzÀ ±À§ÝU¼ À £ À ÄÀ ß §¼À¹ «zÁåyðUÀ¼ÄÀ ¸ÀéAvÀªÁPÀåUÀ¼£ À ÄÀ ß gÀa¸ÀĪÀAvÉ CzsÁå¥ÀPg À ÄÀ ¥ÉÆÃæ vÁ컸À¨ÃÉ PÀÄ. ¥ÀoåÀ ¥ÄÀ ¸ÀPÛ ª À £ À ÄÀ ß E£ÀßµÀÄÖ QæAiÀiÁvÀäPª À ÁV ªÀiÁqÀĪÀ ¤nÖ£° À è ¤ÃqÀĪÀ ¸ÀPÁgÁvÀäPÀ ¸À®ºÉU½ À UÉ ¸ÁéUv À .À

q

ix

.

¥Àj«r I ZɮĪÀ PÀ£ßÀ qÀ £ÁqÀÄ

1-9

II ¸Á»vÀåzÀ°è ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀiË®åUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ

10-73

PÁ£ÀƤ£À dUÀw£ Û ° À è ¨sÁµÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á»vÀå - qÁ. ¦. F±ÀégÀ ¨sm À ï 1. zÀÄdð£ÀgÀ ¸ÀAUÀ ¨ÉÃqÀ - ªÀZ£ À À ¸Á»vÀå 2. PÀÄ® PÀÄ® PÀÄ®ªÉAzÀÄ ºÉÆqÉzÁqÀ¢j - zÁ¸À¸Á»vÀå 3. D¼ÁUÀ§®èª£ À ÄÀ D¼ÀĪÀ£ÄÀ - ¸Àªð À dÕ 4. ¥ÉtÄÚ ¥Évª ÛÀ g À ÄÀ ¥ÉZÄÀ ðªÀgÄÀ - ¸ÀAa ºÉÆ£ÀߪÀÄä 5. zÀÄqÀÄØ PÉÆnÖzÄÀ Ý £ÉÆÃqÀtÚ - ²±ÀÄ£Á¼À ±ÀjÃ¥sÀ 6. PÀÄgÀÄqÀÄ PÁAZÁt - CA©PÁvÀ£A À iÀÄzÀvÛÀ 7. PÀµÖÀ ¤Ãw ¤tðAiÀÄzÀ ºÉÆgÉ - r.«.f. 8. AiÀiÁªÀ PÁ®zÀ ±Á¸ÀçÛ ªÃÉ £ÀÄ ºÉýzÀgÃÉ £ÀÄ? - PÀĪÉA¥ÀÄ 9. ªÀÄÆgÀ£A É iÀÄ ¸À®ºÉ - PÉ.J¸ï. £Àg¹ À AºÀ¸Áé«Ä 10. «ZÁgÀuÉ - f.J¸ï. ²ªÀgÄÀ zÀ¥ æ àÀ 11. ºÀPÄÀ Ì - PÉ.J¸ï. ¤¸Ágï CºÀªÄÀ zï 12. ¸Á«gÁgÀÄ £À¢UÀ¼ÄÀ - ¹zÀÝ°AUÀAiÀÄå 13. £ÁåAiÀiÁ¢üñÀ - gÀ«ÃAzÀ£ æ ÁxÀ oÁPÀÆgï 14. JgÀqÄÀ £É£¥ À ÄÀ UÀ¼ÄÀ - £Àªg À v À ßÀ gÁªÀÄgÁªï 15. eÉÆÃUÉÆåÃgÀ CAd¥À£ à À PÉÆý PÀvÉ - `²æäªÁ¸À’ 16. MAzÀÄ G¥ÁAiÀÄ! - PÉÆÃ. ZÀ£ßÀ §¸À¥àÀ III ¨sÁµÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ

74-116

1. PÀ£ßÀ qÀ ¨sÁµÉAiÀÄ ¥ÁæaãÀvÉ 2. DqÀ½vÀ ¨sÁµÉAiÀiÁV PÀ£ßÀ qÀ xi

3. PÀ£ßÀ qÀz° À è PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸Á»vÀå ¨É¼z É ÄÀ §AzÀ zÁj - qÁ. ¦. F±ÀégÀ ¨sm À ï 4. ¨sÁµÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA«zsÁ¤PÀ ºÀPÄÀ ÌU¼ À ÄÀ - qÁ. ¦. F±ÀégÀ ¨sm À ï IV PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥ÀvæÀ ªÀåªÀºÁgÀ

117-148

1. ªÀiÁ°ÃPÀ-£ËPÀgg À À PÀgÁgÀÄ ¥ÀvæÀ 2. ¨ÁrUÉ PÀgÁgÀÄ ¥ÀvæÀ 3. ¸Á®zÀ PÀgÁgÀÄ ¥ÀvæÀ 4. PÀA æ iÀÄ¥ÀvæÀ 5. ¥Á®Ä «AUÀqu À /É «¨sÁUÀ ¥ÀvæÀ 6. C¢üPÁgÀ ¥Àv/æÀ ªÉÆPÁÛöågÀÄ £ÁªÉÄ 7. £ÉÆÃnøÀÄ 8. ªÁzÀ ¥ÀvæÀ 9. ¥Àw æ ªÁzÀ ¥ÀvæÀ 10. ¥Àª æ iÀ Át ¥ÀvæÀ 11. G¬Ä®Ä V gÀZ£ À É ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁµÁ¨sÁå¸À

149-171

1. UÁzÉ «¸Àg Û u À É 2. ¥À§ æ AzsÀ gÀZ£ À É 3. ¸ÀAPÉÃë ¥À ¯ÉÃR£À 4. ¨sÁµÁAvÀgÀ C£ÀħAzsÀ

172-183

1. JgÀª® À Ä ¥ÀzU À ¼ À ÄÀ 2. PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥ÀzPÀ Æ É Ã±À

xii

I ZɮĪÀ PÀ£ßÀ qÀ £ÁqÀÄ

ZɮĪÀ PÀ£ßÀ qÀ £ÁqÀÄ PÀ£ÁðlPÀªÅÀ ¨sÁgÀvz À À ¥Àª æ ÄÀ ÄR gÁdåU¼ À ° À è MAzÀÄ. EzÀÄ 1956gÀ £ÀªAÉ §gï 1gÀAzÀÄ gÁdå ¥ÀÄ£À«ðAUÀqu À Á PÁ¬ÄzÉUÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV gÀƦvÀªÁ¬ÄvÀÄ. ªÉÆzÀ°UÉ ‘ªÉÄʸÀÆgÀÄ gÁdå’ªÉAzÀÄ ºÉ¸g À ÁVzÀÝ F ¥ÁæAvÀåªÀ£ÄÀ ß 1973gÀ°è ‘PÀ£ÁðlPÀ’ªÉAzÀÄ ªÀÄgÀÄ£ÁªÀÄPÀgt À ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ gÁdzsÁ¤ ªÀÄvÀÄÛ CwzÉÆqÀØ £ÀUg À .À «¹ÛÃtðzÀ°è PÀ£ÁðlPÀªÅÀ gÁµÀçÖ zÀ DgÀ£ÃÉ Cw zÉÆqÀØ gÁdåªÁVzÀÄÝ 30 f¯ÉU è ¼ À £ À ÄÀ ß M¼ÀUÆ É ArzÉ. ¥À¸ æ ÄÀ v Û À DgÀÄ PÉÆÃnUÀÆ ºÉZÄÀ Ñ d£ÀgÄÀ E°è ªÁ¸ÀªÁVzÁÝg.É PÀ£ßÀ qÀªÅÀ E°èAiÀÄ C¢üPÈÀ vÀ ¨sÁµÉAiÀiÁVzÀÄÝ vÀļÀÄ, PÉÆqÀª,À PÉÆAPÀt, ¨Áåj ªÀÄÄAvÁzÀ G¥À¨Ás µÉU¼ À £ À ÄÀ ß ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ d£ÀgÆ À EzÁÝg.É ¨sËUÉÆýPÀªÁV PÀ£ÁðlPÀªÅÀ ‘PÀgÁªÀ½’ JA§ ¸ÀªÄÀ ÄzÀæ wÃgÀ; ¥À²ª Ñ ÄÀ WÀlz Ö À ¥Àz æ ÃÉ ±Àª£ À ÄÀ ß M¼ÀUÆ É AqÀ ‘ªÀįɣÁqÀÄ’ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÄÀ vÀmÁÖzÀ ‘§AiÀĮĹêÉÄ’ JA§ ªÀÄÆgÀÄ §UÉAiÀÄ ¥Àz æ ÃÉ ±ÀU¼ À £ À ÄÀ ß ºÉÆA¢zÉ. PÀȵÁÚ, ©üêÀiÁ, WÀl¥À¨ æ Ás , ªÉÃzÀªw À , ªÀÄ®¥À¨ æ Às ªÀÄvÀÄÛ vÀÄAUÀ¨z Às Áæ, PÁªÉÃj, ºÉêÀiÁªÀw, ±ÀgÁªÀw, ²AµÁ, CPÁðªÀw, ®PÀëöätwÃxÀð, PÀ©¤ ªÀÄÄAvÁzÀ £À¢UÀ¼ÀÄ £Ár£À ªÀÄtÚ£ÀÄß ¥s® À ªÀvÁÛV¹ªÉ. ¨sv À ,ÛÀ PÀ§Äâ, gÁV, eÉÆüÀ, JuÉPÚ Á¼ÀÄUÀ¼ÄÀ , PÁ¦ü, ºÀwÛ ªÀÄÄAvÁzÀªÅÀ E°èAiÀÄ ¥Àª æ ÄÀ ÄR ¨É¼U É ¼ À ÄÀ . CµÉÃÖ C®èzÉ ºÀtÄÚ ªÀÄvÀÄÛ vÀgPÀ ÁjUÀ¼À ¨ÉøÁAiÀÄ ¥ÀĵÀPà ÈÀ ¶, ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ ªÀÄÄAvÁzÀ PÀȶ¸ÀA§A¢ü ZÀlĪÀnPÉU¼ À ° À A è iÀÄÆ gÁdåªÅÀ UÀt¤ÃAiÀÄ ¥ÀU æ w À AiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÉ.

LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É EwºÁ¸À ¥ÀƪÀð¢AzÀ®Æ PÀ£ÁðlPÀªÀÅ d£ÀªÀ¸ÀwUÉ AiÉÆÃUÀåªÁzÀ ¸Àܼª À ÁVvÀÄÛ JA§ÄzÀPÌÉ DzsÁgÀU½ À ªÉ. Qæ.¥ÀÆ. 3£Éà ±Àvª À iÀ Á£ÀPÌÉ ¥ÀƪÀðzÀ°è F £Ár£À §ºÀĨsÁUÀ ªÀiËgÀå ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¨sÁUÀªÁVvÀÄÛ JA§ÄzÀPÌÉ E°è zÉÆgÉwgÀĪÀ

PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀ£ßÀ qÀ

2

ZÀPª æÀ w À ð C±ÉÆÃPÀ£À ºÀ®ªÀÅ ±Á¸À£U À ¼ À ÃÉ ¸ÁQë. £ÀAvÀgÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ £Á®ÄÌ £ÀÆgÀÄ ªÀµð À UÀ¼À PÁ® ±ÁvÀªÁºÀ£g À ÄÀ F ¨sÆ À ¨sÁUÀª£ À ÄÀ ß D½zÀgÄÀ . §£ÀªÁ¹AiÀÄ£ÀÄß vÀªÀÄä gÁdzsÁ¤AiÀÄ£ÁßV ªÀiÁrPÉÆAqÀ PÀzÀA§gÀÄ PÀ£ÁðlPÀª£ À ÄÀ ß D½zÀ ªÉÆzÀ® PÀ£ßÀ qÀzÀ zÉÆgÉU¼ À ÄÀ . ºÀÄnÖ¤AzÀ ¨ÁæºäÀ t£ÁzÀ ªÀÄAiÀÄÆgÀ±ª À ÄÀ ð vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À ¥À®ª è À zÉÆgÉU½ À AzÀ C¥ÀªiÀ Á¤vÀªÁzÁUÀ PÉg½ À PÀzAÀ § gÁd媣 À ÄÀ ß ¸ÀĪÀiÁgÀÄ Qæ.±À. 4£Éà ±Àvª À iÀ Á£Àz° À è ¸Áܦ¹zÀ£ÄÀ . ¸Àj¸ÀĪÀiÁgÀÄ EzÉà ªÉüÉUÉ zÀQt ë PÀ£ÁðlPÀz° À è UÀAUÀgÄÀ vÀªÄÀ ä D½éPA É iÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀgÄÀ . PÉÆïÁgÀªÅÀ EªÀgÀ ªÉÆzÀ® gÁdzsÁ¤AiÀiÁVzÀÄÝ £ÀAvÀgÀ CzÀÄ vÀ®PÁrUÉ ¸ÀܼÁAvÀgª À Á¬ÄvÀÄ. ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ZÁ®ÄPÀågÀÄ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ JgÀqÆ À ªÀgÉ ±Àvª À iÀ Á£ÀU¼ À À PÁ® F £ÁqÀ£ÄÀ ß ªÉʨsª À ¢ À AzÀ D½zÀgÄÀ . F ªÀA±ÀzÀ CvÀåAvÀ ¥À¹ æ zÀÞ zÉÆgÉAiÀiÁzÀ JgÀqÀ£ Éà ¥ÀÄ®PÉòAiÀÄÄ ‘GvÀÛgÁ¥ÀxÉñÀé gÀ’ JAzÀÄ ©gÀÄzÀÄ ¥ÀqÉ¢zÀÝ ºÀµð À ªÀzð Às £À££ À ÄÀ ß ¸ÉÆð¹zÀ£ÄÀ . ªÀiÁ¼Àª,À UÀÄdðgÀ, PÉÆøÀ®, PÀ½AUÀ ªÀÄÄAvÁzÀ ¥Àz æ ÃÉ ±ÀU¼ À £ À ÄÀ ß UÉzÄÀ Ý, PÀAaAiÀÄ ªÀĺÉÃAzÀª æ ª À ÄÀ ð£À£ÄÀ ß ¸ÉÆð¹ «ÃgÁUÉÃæ ¸Àg£ À ÁV ªÉÄgÉzÀ ºÉªÄÉ äAiÀÄ PÀ£ßÀ rUÀ EªÀÄär ¥ÀÄ®PÉò. aãÁzÉñÀzÀ ¥Àª æ Á¹AiÀiÁzÀ ºÀÄåAiÉÄ£ïvÁìAUÀ£ÄÀ ¥ÀÄ®PÉòAiÀÄ DqÀ½vÀª£ À ÄÀ ß ¥À± æ AÀ ¹¹zÁÝ£.É ZÁ®ÄPÀågÀ ¸ÉÊ£À媣 À ÄÀ ß ‘PÀ£ÁðlPÀ §®’ªÉAzÀÄ PÀgA É iÀįÁUÀÄwÛvÄÀ .Û ¨sÁgÀvz À ¯ À ® èÉ è ‘PÀ£ÁðlPÀ §®A CeÉÃAiÀÄA’ (JAzÀgÉ PÀ£ßÀ rUÀgÀ ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÄÀ ß AiÀiÁgÀÆ UÉ®¯ è ÁUÀĪÀÅ¢®è) JA§ ªÀiÁvÀÄ MAzÀÄ UÁzÉAiÀiÁV ºÀ©âvÄÀ .Û ¨ÁzÁ«Ä, ¥Àlz Ö PÀ ® À Äè, LºÉƼÉ, ªÀĺÁPÀÆl ªÀÄÄAvÁzÀ PÀqU É ¼ À ° À è ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ZÁ®ÄPÀågÀ PÁ®zÀ ¸ÀÄAzÀgÀ ²®àU½ À ªÉ. ZÁ®ÄPÀågÀ £ÀAvÀgÀ gÁµÀçÖ PÆ À lgÀÄ D½éPÉ £Àq¹ É zÀgÄÀ . F ªÀA±ÀzÀ MAzÀ£ÃÉ PÀȵÀ£ Ú ÄÀ J¯ÉÆÃè gÀz° À è MAzÉà PÀ°£ è ° À è PÉw¹ Û gÀĪÀ PÉʯÁ¸À£ÁxÀ zÉêÁ®AiÀÄ MAzÀÄ CzÀÄãv.À ªÀÄÆgÀ£ÃÉ UÉÆëAzÀ£À PÁ®zÀ°è gÁµÀçÖPÆ À l ¸ÁªÀiÁædå ¸ÁPÀµÄÀ Ö «¸ÁÛgª À Á¬ÄvÀÄ. EªÀ£À ªÀÄUÀ£ÃÉ PÀ£ßÀ qÀzÀ ªÉÆzÀ® G¥À®§Þ ...