NHÓM 2 VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA GIỚI TRẺ VIỆT NAM TRÊN MẠNG XÃ HỘI Facebook HIỆN NAY PDF

Preview

Summary

HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƢU CHÍNH VIỄN THÔNGKHOA ĐA PHƢƠNG TIỆNBÀI TẬP MÔNPHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TRUYỀN THÔNGĐề Tài: VĂN HÓA ỨNG XỬ HIỆN NAY CỦA GIỚI TRẺ VIỆT NAM TRÊN MẠNG XÃ HỘI FACEBOOKGiảng viên hƣớng dẫn: Trần Ngọc Trang Ninh Họ tên sinh viên: Nguyễn Thùy Dƣơng- B20DCTT Lý Thị Hiền- B20DCTT Đặng Qua...

Description

HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƢU CHÍNH VIỄN THÔNG KHOA ĐA PHƢƠNG TIỆN

BÀI TẬP MÔN PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TRUYỀN THÔNG Đề Tài: VĂN HÓA ỨNG XỬ HIỆN NAY CỦA GIỚI TRẺ VIỆT NAM TRÊN MẠNG XÃ HỘI FACEBOOK Giảng viên hƣớng dẫn: Trần Ngọc Trang Ninh Họ tên sinh viên: Nguyễn Thùy Dƣơng- B20DCTT025 Lý Thị Hiền- B20DCTT039 Đặng Quang Hiếu- B18DCTT036 Trần Trung Hiếu- B20DCTT042 Phạm Thị Minh Phƣợng- B20DCTT083

Hà Nội 2021

MỤC LỤC 1. Tên đề tài: ....................................................................................................................3 2. Tổng quan lý thuyết: ...................................................................................................3 2.1.

Cơ sở lý luận: ........................................................................................................3

2.2. Tổng quan lý thuyết về mạng xã hội nói chung và mạng xã hội Facebook nói riêng: ................................................................................................................................4 2.3. Tổng quan các nghiên cứu về văn hóa ứng xử của giới trẻ trên mạng xã hội và mạng xã hội Facebook: .............................................................................................5 2.4.

Một số nhận xét: ...................................................................................................6

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: ............................................................................7 4. Câu hỏi nghiên cứu: ....................................................................................................7 5. Giả thuyết nghiên cứu: ...............................................................................................7 6. Mục tiêu nghiên cứu: ..................................................................................................7 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................8 BÁO CÁO ĐÓNG GÓP ..................................................................................................10

2

1.

Tên đề tài:

Văn hóa ứng xử hiện nay của giới trẻ Việt Nam trên mạng xã hội Facebook. 2.

Tổng quan lý thuyết:

2.1.

Cơ sở lý luận:

Trong xã hội hiện đại và phát triển không ngừng, văn hóa ứng xử ngày càng trở nên quan trọng trong việc chúng ta giao tiếp và hòa nhập với xã hội. Những năm gần đây, cùng với sự phát triển của xã hội, sự bùng nổ của công nghệ thông tin và internet, các trang mạng xã hội ra đời đã làm thay đổi cuộc sống của con người, nhất là giớ i tr ẻ. Với đặc điểm nổi trội là tính kết nối nhanh, chia sẻ rộng, chỉ cần một chiếc điện thoại hay một máy tính kết nối Internet, chúng ta có thể truy cập và tham gia vào rất nhiều trang mạng như: Facebook, Zalo, Youtube, Twitter… trong đó, phổ biến nhất là Facebook, với 2,7 tỷ người dùng tích cực [3]. Theo thống kê, lượng người dùng mạng xã hội trên toàn thế giới tăng 8% trong 3 tháng vừa qua, lên mức 3,3 tỷ người, chiếm 43% dân số thế giới. Ấn Độ là nước có lượng người dùng Facebook cao nhất thế giới, Việt Nam xếp ở vị trí thứ 7 [2]. Và tính đến tháng 6/2020, Việt Nam có 69.280.000 người dùng sử dụng mạng xã hội Facebook, chiếm 70,1% toàn bộ dân số. Người dùng Facebook tại Việt Nam chủ yếu là độ tuổi còn khá trẻ từ 18 - 34 tuổi (chiếm hơn 23 triệu người), trong đó khoảng 50,7% là nam giới và 49,3% là nữ giới [4]. Mặc dù mục đích, cách thức, mức độ tham gia các trang mạng xã hội của mỗi người khác nhau nhưng có một điểm chung là nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của con người. Có thể nói rằng, giới trẻ ngày nay “ăn cùng Facebook, chơi cùng Facebook, ngủ cùng Facebook” và đáng báo động là thực trạng “sống - hướng tới tương lai qua Facebook”. Vô hình trung, Facebook trở thành “cuộc sống thứ hai” của họ. Họ có thể dễ dàng trao đổi thông tin, học tập, tự do thoải mái khẳng định và thể hiện bản thân qua các bài viết, chia sẻ, bình luận... Chính sự tự do thoải mái đó đã dẫn đến những biểu hiện lệch chuẩn, ứng xử thiếu văn hóa, hoặc dùng MXH để trục lợi..., gây ra những tác động xấu tới nền tảng và những giá trị đạo đức, văn hóa của dân tộc. Vậy nên văn hóa ứng xử trên mạng xã hội Facebook trở thành vấn đề nhức nhối và rất được quan tâm trong thời gian gần đây. Văn hóa ứng xử là một thành tố cơ bản của văn hóa, đó là một biểu hiện của giao tiếp, là sự phản ứng của con người trước sự tác động của người khác với mình trong một tình huống nhất định được thể hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng của con 3

người nhằm đạt kết quả tốt trong mối quan hệ giữa con người với nhau. Văn hóa ứng xử chính là những đặc điểm tính cách của cá nhân được thể hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ, lời nói của từng cá nhân trong giao tiếp xã hội [1]. Dựa trên những định nghĩa về văn hóa ứng xử nêu trên, nhóm em nghiên cứu về văn hóa ứng xử của giới trẻ hiện nay trên mạng xã hội thông qua thái độ, cách thức và hành vi ứng xử với các mối quan hệ và vấn đề diễn ra trên mạng xã hội xoay quanh cuộc sống của giới trẻ hiện nay. 2.2.

Tổng quan lý thuyết về mạng xã hội nói chung và mạng xã hội

Facebook nói riêng: Mạng xã hội trong thời đại 4.0 hiện nay được xem như là một kênh truyền thông vô cùng hiệu quả. Với số lượng người dùng ngày càng tăng lên trên các nền tảng, nổi bật hơn cả ở Việt Nam là Facebook đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước. Tại Việt Nam đã có nhiều bài nghiên cứu về nhiều khía cạnh khác nhau liên quan đến mạng xã hội nói chung và Facebook nói riêng và đã gặt hái được những thành quả khác nhau. “Báo Cáo Nghiên Cứu Thói Quen Sử Dụng Mạng Xã Hội Của Người Việt Nam 2018” [5] của Vinaresearch cho thấy Facebook đang là mạng xã hội phổ biến nhất hiện nay, ngoài ra còn có Zalo, Youtube, Instagram và Twitter. Báo cáo còn chỉ ra rằng mua sắm qua mạng xã hội đang dần trở nên phổ biến hơn. Luận văn thạc sĩ của Bùi Thu Hoài với đề tài: “Tác động của mạng xã hội đến giới trẻ” [6]. Đề tài đã làm rõ các tác động tích cực và tiêu cực của mạng xã hội đến giới trẻ đồng thời cũng nêu lên những thực trạng sử dụng mạng xã hội của giới trẻ hiện nay. Nguyễn Lan Nguyên đã có luận án tiến sĩ nghiên cứu về: “Ảnh hưở ng của việc sử dụng mạng xã hội facebook đến học tập và đời sống của sinh viên hiện nay” [7]. Luận án làm rõ ảnh hưởng của việc sử dụng mạng xã hội Facebook đến học tập, đời sống của sinh viên hiện nay, từ đó đã đưa ra một số khuyến nghị giúp nâng cao hiệu quả sử dụng Facebook của sinh viên. Theo “Nghiên cứu về hành vi sử dụng mạng xã hội của người Việt năm 2016” [8] của Q&me (dịch vụ nghiên cứu thị trường Việt Nam) thì người Việt Nam dành 237 phút cho Internet mỗi ngày và chưa tới 91 phút cho TV, Trung bình mỗi người dùng "thích" 48 trang fanpage thương hiệu, 75% bỏ "thích" hay "unlike" trang fanpage nếu thấy không 4

hài lòng với nội dung hay chất lượng của trang, 57% click chuột vào quảng cáo Facebook trong vòng 7 ngày và 41% mua hàng sau khi thấy quảng cáo. Trên thế giới, những công trình nghiên cứu lớn về đã đưa con người hiểu và tiếp cận một cách sâu sắc hơn về mạng xã hội. Christopherson, KM đã vô vùng thẳng thắng với nghiên cứu: “Ý nghĩa tích cực và tiêu cực của việc ẩn danh trong các tương tác xã hội trên internet: Trên internet, không ai biết bạn là một con chó” (The positive and negative implications of anonymity in Internet social interactions: „„On the Internet, Nobody Knows You‟re a Dog‟‟)[11]. Nghiên cứu này đánh giá các tài liệu liên quan đến các vấn đề ẩn danh trong bối cảnh xã hội, đặc biệt là trong CMC (Computer-Mediated Communication), chứng minh tính hữu ích của lý thuyết tâm lý xã hội đã được thiết l ập để giải thích hành vi trong CMC và thảo luận về sự phát triển của các lý thuyết hiện tại trong việc giải thích tác động của ẩn danh trong xã hội. Một nghiên cứu khác của Barker, Valerie năm 2009 về: “Động cơ sử dụng mạng xã hội của thanh thiếu niên lớn tuổi: Ảnh hưởng của giới tính, bản sắc nhóm và tính tự tôn tập thể” (Older Adolescents‟ Motivations for Social Network Site Use: The Influence of Gender, Group Identity, and Collective Self-Esteem)[10] đã đánh giá động cơ sử dụng trang mạng xã hội (SNS), thuộc về nhóm, lòng tự tôn tập thể và ảnh hưởng về giới ở thanh thiếu niên lớn tuổi. Và còn rất nhiều nghiên cứu k hác về mạng xã hội và Facebook trên nhiều khía cạnh khác nhau,… 2.3.

Tổng quan các nghiên cứu về văn hóa ứng xử của giới trẻ trên mạng xã

hội và mạng xã hội Facebook: Các nghiên cứu trên [4] đã cho thấy số lượng người trẻ sử dụng Facebook ngày một tăng. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ mới diễn ra ngày càng mạnh mẽ, tác động đến mọi lĩnh vực trong đời sống con người, sự bùng nổ của mạng xã hội khiến vấn đề văn hóa ứng xử trên không gian mạng càng được chú trọng quan tâm, nhất là với giới trẻ Việt Nam- chủ nhân tương lai của đất nước. Trong bài viết “ Xây dựng văn hóa ứng xử trên mạng xã hội” [13], Đại tá, Thạc sĩ Nguyễn Văn Tỵ đã làm sáng tỏ những lợi ích, nguy cơ và văn hóa ứng xử trên MXH, đồng thời chỉ điểm những biểu hiện tiêu cực. Đó là những lời nói tục, chửi thề, những phát ngôn gây sốc; những hành động trả thù cá nhân bằng nói xấu, quay clip, những lời 5

bình luận miệt thị; xuất hiện những “thánh chửi”, những “anh hùng bàn phím”. Hiện tượng a dua, “ném đá‟ tập thể trên mạng ngày càng tăng. Có khi người dùng thể hiện cảm xúc, thái độ như thích (like), yêu thích (love), chia sẻ (share)... một cách vô thức hay theo thói quen mà không xem xét, cân nhắc hậu quả, thậm chí không đọc, không xem. Báo VNEXPRESS [14] đã chỉ ra phát ngôn gây thù ghét là một trong những hành vi tiêu biểu của lối ứng xử vô văn hóa trên mạng xã hội, Cụ thể: nói xấu, phỉ báng (61,7%); vu khống, bịa đặt thông tin (46,6%); kỳ thị dân tộc (37,01%); k ỳ thị giới tính (29,03%); kỳ thị khuyết tật (21,76%); k ỳ thị tôn giáo (15,09%). Tuy nhiên, Tiến sĩ tâm lý học Nguyễn Tuấn Anh, Viện nghiên cứu thanh niên (Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh) nhận định: Thực tế cho thấy, chỉ một bộ phận nhỏ người dùng mạng xã hội sử dụng lời nói không đúng chuẩn mực hoặc có văn hóa ứng xử đi ngược lại thuần phong mỹ tục, nhưng đã vô tình được nhắc đi nhắc lại nhiều l ần, được thông tin tuyên truyền, vì vậy khiến cho nhiều người có cảm giác văn hóa ứng xử đang xuống cấp trầm trọng [9]. Điều này cho thấy không phải tất cả giới trẻ Việt Nam đều ứng xử thiếu văn hóa trên mạng xã hội mà do một bộ phận nhỏ đã gây ảnh hưởng đến họ. Chúng ta không thể phủ nhận khi không ít các bạn trẻ đã biết tận dụng những mặt tích cực của mạng xã hội để làm những điều có ích như chia sẻ nguồn thông tin chính thống nhanh chóng đến mọi người, chia sẻ niềm vui và tán thưởng thành công của bạn bè, lên án phê phán những hành vi thiếu văn hóa,... Tùy vào mục đích, mà mỗi cá nhân có những lối ứng xử khác nhau trên mạng xã hội. VTV Chuyển động 24h cũng đã chỉ điểm: “Câu chuyện ứng xử văn minh trên không gian mạng vẫn là bài toán nan giải khi hành vi tấn công, bắt nạt qua mạng chưa phải trả giá tương xứng.”[12] 2.4.

Một số nhận xét:

Các nghiên cứu đã trải dài trên nhiều khía cạnh trong các kênh mạng xã hội nói chung và mạng xã hội Facebook nói riêng. Các nghiên cứu cho thấy rằng số lượng người sử dụng mạng xã hội, đặc biệt là giới trẻ ngày càng đông đảo. Mạng xã hội tuy là ảo nhưng lại ảnh hưởng đến nhiều mặt trong thực tế của con người. Hành vi ứng xử của con người trên mạng xã hội cũng đều là những hành vi có thật giống như ứng xử ngoài đời thực. Các báo cáo, nghiên cứu, các bài báo cũng chỉ ra được 2 chiều hướng của văn hóa ứng xử trên mạng xã hội: tích cực và tiêu cực. 6

Việc phân tích đánh giá những công trình nghiên cứu về mạng xã hội và mạng xã hội Facebook sẽ là tiền đề giúp cho việc nghiên cứu sâu rộng hơn về văn hóa ứng xử của giới trẻ Việt Nam trên mạng xã hội Facebook hiện nay. Các bài nghiên cứu tuy da dạng, tuy nhiên nhiều nghiên cứu đã từ nhiều năm trước, nhiều bài vẫn chưa thực sự đi sâu để tìm hiểu về văn hóa ứng xử của giới trẻ Việt Nam trên mạng xã hội Facebook và chiều hướng thay đổi của nó trong thời đại hiện nay. Từ những tìm hiểu và phân tích trên, chúng tôi có những cái nhìn tổng hợp để tiếp tục nghiên cứu chuyên sâu và cung cấp những thông tin đầy đủ hơn về vấn đề này. Xác định được khoảng trống nghiên cứu này là tiền đề quan trọng để triển khai những nội dung tiếp theo của luận án. 3.

Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu:

Nghiên cứu thực tiễn về hành vi và văn hóa ứng xử trên mạng xã hội Facebook của giới trẻ Việt Nam hiện nay. 4.

Câu hỏi nghiên cứu:

Thái độ và hành vi ứng xử của giới trẻ Việt Nam trên mạng xã hội Facebook hiện nay như thế nào? 5.

Giả thuyết nghiên cứu:

H1: Giới tr ẻ Việt Nam ứng xử trên mạng xã hội Facebook một cách tiêu cực và thiếu văn hóa. H2: Giới trẻ Việt Nam đang dần tạo thói quen tích cực trong việc ứng xử trên mạng xã hội Facebook. 6.

Mục tiêu nghiên cứu:

Tổng quan về văn hóa ứng xử của giới trẻ Việt Nam trên mạng xã hội Facebook. - Nghiên cứu về thực trạng ứng xử của giới trẻ Việt Nam trên mạng xã hội Facebook hiện nay. - Nghiên cứu về chiều hướng thay đổi về văn hóa ứng xử của giới trẻ Việt Nam trên mạng xã hội Facebook.

7

[1]

TÀI LIỆU THAM KHẢO T.Đ.Huy, “Văn hóa ứng xử và hành vi ứng xử có văn hóa trong HS,” 26/1/2019. [Trực tuyến]. Địa chỉ: https://www.giaoduc.edu.vn/van-hoa-ung-xu-va-hanh-viung-xu-co-van-hoa-trong-hs.htm. [Truy cập 18/09/2021].

[2]

N.Nguyễn, “Việt Nam có số lượng người dùng Facebook lớn thứ 7 trên thế giới,” 18/04/2018. [Trực tuyến]. Địa chỉ: https://dantri.com.vn/suc-manh-so/viet-nam-coso-luong-nguoi-dung-facebook-lon-thu-7-tren-the-gioi-20180418145327613.htm. [Truy cập 12/03/2021].

[3]

T.Thùy, “Điểm danh 10 mạng xã hội có lượng người dùng lớn nhất thế giới hiện nay,” 02/01/2021. [Trực tuyến]. Địa chỉ: https://dantri.com.vn/suc-manh-so/diemdanh-10-mang-xa-hoi-co-luong-nguoi-dung-lon-nhat-the-gioi-hien-nay20210102033545406.htm. [Truy cập 12/09/2021].

[4] N.Hải, “Số liệu thống kê: Việt Nam có 69.280.000 người sử dụng Facebook,” 30/11/2020. [Trực tuyến]. Địa chỉ: https://vietnamnet.vn/vn/goc-nhin/so-lieu-thongke-viet-nam-co-69-280-000-nguoi-su-dung-facebook-700013.html.

[Truy

cập

12/09/2021]. [5] “Báo Cáo Nghiên Cứu Thói Quen Sử Dụng Mạng Xã Hội Của Người Việt Nam 2018,”

27/04/2018.

[Trực

tuyến].

Địa

chỉ:

https://vinaresearch.net/public/news/2201-bao-cao-nghien-cuu-thoi-quen-su-dungmang-xa-hoi-cua-nguoi-viet-nam-2018.vnrs.[Truy cập 12/09/2021]. [6] B.T.Hoài, “Tác động của mạng xã hội đến giới trẻ,” Luận án Thạc sĩ Báo chí học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội, 2014. [7] N.L.Nguyên, “Ảnh hướng của việc sử dụng mạng xã hội Facebook đến học tập và đời sống của sinh viên hiện nay,” Luận án Tiến sĩ Xã hội học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội, 2020. [8]

“Nghiên cứu về hành vi sử dụng mạng xã hội của người Việt năm 2016,” 2016. [Trực tuyến]. Địa chỉ: https://qandme.net/vi/baibaocao/Nghien-cuu-ve-hanh-vi- sudung-mang-xa-hoi-cua-nguoi-Viet -nam-2016.html. [Truy cập 12/09/2021].

[9] P.Hằng, “Văn hóa hướng tới phát triển bền vững - Bài 4: Ứng xử văn hóa trên mạng xã hội,” 25/12/2019. [Trực tuyến]. Địa chỉ: https://baotintuc.vn/van-hoa/van-hoahuong-toi-phat-trien-ben-vung-bai-4-ung-xu-van-hoa-tren-mang-xa-hoi20191225144222114.htm. [Truy cập 18/09/2021]. 8

[10] “Older Adolescents‟ Motivations for Social Network Site Use: The Influence of Gender, Group Identity, and Collective Self-Esteem,” 2009. [Trực tuyến]. Địa chỉ: https://www.researchgate.net/publication/24144687_Older_Adolescents%27_Motiv ations_for_Social_Network_Site_Use_The_Influence_of_Gender_Group_Identity_ and_Collective_Self-Esteem. [Truy cập 12/09/2021]. [11] K.M. Christopherson, “The positive and negative implications of anonymity in Internet social interactions: „„On the Internet, Nobody Knows You‟re a Dog,” ScienceDirect, Computers in Human Behavior 23, 3038–3056, 2007. DOI: 10.1016/j.chb.2006.09.001 [12] “Những hành xử kém văn minh trên mạng xã hội,” 20/03/2020, [Trực tuyến]. Địa chỉ:

https://vtv.vn/chuyen-dong-24h/nhung-hanh-xu-kem-van-minh-tren-mang-xa-

hoi20200320142254296.htm?fbclid=IwAR23ZCZCv9YFLu4ro7Z3yXxC4Kyc_MbM SSDbyGTD-DVzxL5MCCUht0hdCJI. [Truy cập 12/09/2021]. [13] N.V.Tỵ, “Xây dựng văn hóa ứng xử trên mạng xã hội,” Tạp chí Lý luận chính trị, số 8-2019. [14] H.Phương, “Gần 80% người dùng mạng xã hội là nạn nhân của phát ngôn gây thù ghét,” 12/4/2017, [Trực tuyến]. Địa chỉ: https://vnexpress.net/gan-80-nguoi-dungmang-xa-hoi-la-nan-nhan-cua-phat-ngon-gay-thu-ghet-3569175.html. 18/09/2021].

9

[Truy

cập

BÁO CÁO ĐÓNG GÓP Nhiệm vụ chung: Các thành viên đều phải suy nghĩ và đưa ra một đề tài nghiên cứu, Sau đó, cả nhóm cùng bàn luận và chốt một đề tài khả thi nhất. Sau khi có đề tài nghiên cứu, tất cả các thành viên cùng thảo luận, đóng góp ý kiến để đưa ra đối tượng, phạm vi nghiên cứu, câu hỏi, giả thuyết và mục tiêu nghiên cứu. Đánh STT

Họ và tên

Mã SV

Đóng góp

giá mức độ đóng góp

Tìm tài liệu nghiên cứu Viết cơ sở lý luận 1

Nguyễn Thùy Dương

B20DCTT025

Đánh danh mục tài liệu tham khảo

100%

Tổng hợp, chỉnh sửa và trình bày bài nghiên cứu Đưa ra đề tài nghiên cứu 2

Lý Thị Hiền

B20DCTT039

Tìm kiếm tài liệu nghiên cứu Tổng hợp và viết hoàn chỉnh

100%

phần giả thuyết nghiên cứu Tìm tài liệu nghiên cứu 3

Đặng Quang Hiếu

B18DCTT036

Nhận xét, đóng góp, bổ sung ý

80%

kiến

Tìm tài liệu nghiên cứu 4

Trần Trung Hiếu

B20DCTT042

Viết phần giả thuyết nghiên

90%

cứu

5

Phạm Thị Minh Phượng

B20DCTT083

10

Tìm tài liệu nghiên cứu Viết giả thuyết nghiên cứu

90%

11...