Ostre zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych PDF

Preview

Summary

Katarzyna Moskal...

Description

Ostre zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych

Zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych = meningitis, obejmuje : - oponę miękką pokrywającą mózgowie - jamę podpajęczynówkową ( zawierającą płyn mózgowo – rdzeniowy ) - oponę pajęczą. 1. Klasyfikacja i etiologia : Dzieli się na : a) wirusowe b) bakteryjne, tj. nieropne i ropne c) grzybicze d) pasożytnicze

Czynniki etiologiczne ostrego zapalenia mózgu i zapalenia opon [ FOTO tabela 28.9 P2, str. 701 ] 2. Cechy kliniczne Wczesne objawy choroby są mniej typowe u niemowląt niż u dzieci starszych. Przebieg kliniczny bakteryjnego zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych jest cięższy niż wirusowego a ) zajęcie OUN manifestuje się silnymi bólami głowy, zaburzeniami świadomości, drażliwością, napadami drgawek, wymiotami, uwypuklonym ciemiączkiem b ) zajęcie opon objawia się bólami w okolicy karku, pleców, wystąpieniem objawów oponowych c ) objawy nieswoiste : gorączka, utrata łaknienia, wybroczyny 1

Zapalenie wirusowe opon mózgowo – rdzeniowych

- samoograniczający się przebieg - lżejsze, jeżeli nie dołączy się zapalenie mózgu - płyn mózgowo – rdzeniowych : o o o o o

pleocytoza 50 – 1.500 glukoza w normie nieznacznie podwyższony poziom białka chlorki w normie polinukleary – niski procent

- leczenie objawowe - rokowania dobre

Zapalenie gruźlicze opon mózgowo - rdzeniowych

- rzadko występujące ( nadal jednak aktualne ) - stopniowo narastające w ciągu około tygodnia objawy oponowe - w II tygodniu występuje porażenie nerwów czaszkowych - narastające porażenia spastyczne obwodowe - przebieg ciężki i przewlekły - bez leczenia prowadzi do : ślepoty, wodogłowia, porażeń - płyn mózgowo – rdzeniowy : o pleocytoza kilkaset o znacznie podwyższone stężenie białka o znacznie obniżone chlorki - leczenie : skojarzone lekami przeciwprątkowymi przez ~ 12 miesięcy oraz kortykosterydami 2

Nieropne zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych

Wywołane przez krętki np. Leptospiry, Borrelia, Treponema, również Mikoplasma - obraz płynu mózgowo – rdzeniowego niecharakterystyczny ( podobny do zejściowych zmian po leczeniu ropnego zapalenia opon )

Ropne zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych

- zachorowania częste, zwłaszcza do 4 roku życia W okresie perinatalnym : najczęściej wywołane przez bakterie G-ujemne : E.coli, Salmonella, Proteus, Flavobakterium oraz Listeria, Enterococcus i Streptococcus gr. B W patogenezie ważną rolę odgrywa : 1. obniżona sprawność immunologiczna ( niedobór IgM, opsonin, czynników dopełniacza ) 2. silnie wyrażona toksemia 3. rozwija się wielonarządowa posocznica 4. objawy oponowe nie mają więc pierwszoplanowego znaczenia 5. często powstają ropnie mózgu ( np. Proteus ) 6. czujność lekarza i wykonanie punkcji lędźwiowej u dziecka z objawami ciężkiej choroby ogólnoustrojowej, czasem bezgorączkowej – daje rozpoznanie U niemowląt niemowląt dzieci najczęściej : Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae oraz Neisseria menigitidis

3

Objawy : - rozpoczyna się nagle : gorączką, wymiotami, niepokojem - mogą wystąpić wybroczyny na skórze ( zwłaszcza przy współistniejącej posocznicy menigokokowej ) - u niemowląt często pierwszym objawem są drgawki kloniczno – toniczne - tętnienie i napięcie mięśniowe - w badaniu fizykalnym u dzieci starszych obecne są objawy oponowe : sztywność karku, objaw Brudzińskiego, karkowy i łonowy, objaw Kerniga

Rozpoznanie : 1. nakłucie lędźwiowe 2. badanie płynu mózgowo – rdzeniowego 3. rozmaz bezpośredni odwirowanego płynu w celu wykrycia bakterii ( barwienie metodą Grama ) 4. posiew płynu mózgowo – rdzeniowego 5. kontrolne nakłucie lędźwiowe po 24 – 48 godzinach Płyn ropny : mętny, pod wzmożonym ciśnieniem, pleocytoza kilka tysięcy, polinukleary powyżej 50% ( komórki wielojądrzaste ), glukoza obniżona, białko podwyższone, chlorki obniżone [ Tabela FOTO P2 str. 663 ] Przeciwwskazania do punkcji lędźwiowej : - wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego - wstrząs - niewydolność oddechowa - skaza krwotoczna 4

[ Technika wykonania FOTO ] Powikłania bakteryjnego zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych : 1. Wodniak podtwardówkowy ( hygroma subdurale ) – Powstaje w wyniku gromadzenia się między oponą twardą a pajęczynówką płynu zawierającego dużo białka. Powiększając się uciska na półkulę mózgu a w konsekwencji hamuje rozwój mózgu 2. Zapalenie wyściółki komór Powoduje rozrastanie się ziarniny i gleju podwyściółkowego –> zarastanie oraz zamykanie wodociągu mózgu –> zaburzenia w odpływie płynu mózgowo – rdzeniowego –> wodogłowie lub ropogłowie 3. Zarostowe zapalenie pajęczynówki W wyniku procesu zarostowo – wytwórczego powstają zrosty oraz torbiele, w których gromadzi się płyn mózgowo – rdzeniowy. Mogą stać się ogniskami zakażenia i ponownego zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych 4. Ropień mózgu Daje objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, objawy ogniskowe, objawy guza mózgu

Meningokokowe zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych

Etiologia : G-ujemna dwoinka zwana miengokokiem zasiedla górne drogi oddechowe lub układ moczowo – płciowy Zakażenie : przenosi się drogą kropelkową, występuje tylko u ludzi, najczęściej powoduje bezobjawowe nosicielstwo Okres wylęgania : 1 – 10 dni Objawy : choroba zaczyna się ostro, gorączką i bólem gardła – może ustąpić samoistnie lub pogarsza się stan chorego – występują wymioty, ból głowy, zamroczenie oraz zatory bakteryjne i wybroczyny na skórze 5

Wybroczyny mogą być niewielkie lub mają postać wylewów krwawych z martwicą pośrodku. Szczególna postać zespołu Waterhouse’a – Friderichsena – występują liczne wylewy na skórze, tzw. kwiaty śmierci oraz do kory nadnerczy, mózgu, co powoduje zapaść naczyniowo – krążeniową, ciężkie zaburzenia metaboliczne : hipoksemię, kwasicę, hipoglikemię, hipokaliemię i zgon w ciągu kilku godzin Leczenie : a) przeciwbakteryjne : skojarzenie dwóch antybiotyków b) leczenie objawowe : - ograniczenie podaży płynów w celu zmniejszenia obrzęku mózgu ( 2/3 zapotrzebowania ) - leki p-drgawkowe - wspomaganie oddechu - utrzymanie prawidłowej objętości krwi krążącej - wykonanie nakłucia podtwardówkowego w celu usunięcia wysięku podtwardówkowego - leczenie przeciw obrzękowi mózgu c) czasem pomocna glikokortykoterapia d) opieka po przebytym zapaleniu opon mózgowo – rdzeniowych : okulista, neurolog, laryngolog

6...