Pagbasa at Pagsusuri Module 2 Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik Ikaapat na Markahan–Modyul 2: Pagbibigay-Kahulugan sa mga Konseptong Kaugnay ng Pananaliksik PDF

Preview

Summary

Download Pagbasa at Pagsusuri Module 2 Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik Ikaapat na Markahan–Modyul 2: Pagbibigay-Kahulugan sa mga Konseptong Kaugnay ng Pananaliksik PDF

Description

Pagbása at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik Ikaapat na Markahan–Modyul 2: Pagbibigay-Kahulugan sa mga Konseptong Kaugnay ng Pananaliksik

Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik Alternative Delivery Mode Ikaapat na Markahan–Modyul 2: Pagbibigay-kahulugan sa mga Konseptong Kaugnay ng Pananaliksik Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitahan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad. Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gámit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito. Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Leonor Magtolis Briones PangalawangKalihim: Diosdado M. San Antonio Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul Manunulat: Editor: Tagasuri: Tagaguhit: Tagalapat: Tagapamahala:

Lina M. Munar/Jeselle Anne Claire V. Sarito Maria Leilane E. Bernabe Elma H. Ilagan Lawrence Aytona Mary Laila Jane M. Paras Nolan Severino R. Jusayan Cesar Chester O. Relleve, EPS Leylanie V. Adao, EPS In-Charge of LRMS Gemma G. Cortez, CID Chief Celedonio B. Balderas, Jr., Schools Division Superintendent Lualhati O. Cadavedo, Assistant Schools Division Superintendent Fe M. Ong-ongowan, Regional Librarian Elaine T. Balaogan, Regional ADM Coordinator Job S. Zape Jr., CLMD Chief Wilfredo E. Cabral, Regional Director

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________ Department of Education – Region IV-A CALABARZON Office Address: Telefax: E-mail Address:

Gate 2 Karangalan Village, Barangay San Isidro Cainta, Rizal 1800 02-8682-5773/8684-4914/8647-7487 [email protected]

Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik Ikaapat na Markahan–Modyul 2: Pagbibigay-Kahulugan sa mga Konseptong Kaugnay ng Pananaliksik

Paunang Salita Para sa tagapagdaloy: Malugod na pagtanggap sa asignaturang Pagbása at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto tungo sa Pananaliksik Baitang 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Pagbibigay-Kahulugan sa mga Konseptong Kaugnay ng Pananaliksik. Ang modyul na ito ay pinagtulungang idinisenyo, nilinang, at sinuri ng mga edukador mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy, upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis, at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan. Bílang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Talâ para sa Guro Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong, o estratehiyang magagamit sa paggabay sa mag-aaral.

Bílang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang magaaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at italâ ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

ii

Para sa mag-aaral: Malugod na pagtanggap sa Pagbása at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik Baitang 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa Pagbibigay-Kahulugan sa mga Konseptong Kaugnay ng Pananaliksik. Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksiyon, at layunin. Sa pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay. Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto. Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan. Alamin

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang kaalaman mo sa aralin ng modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng tamang sagot (100% ), maaari mong laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Balikan

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang aralin sa naunang leksiyon.

Tuklasin

Sa bahaging ito, ang bágong aralin ay ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad ng isang kuwento, awitin, tula, pambukás na suliranin, gawain, o isang sitwasyon.

Suriin

Sa seksiyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay sa aralin. Layunin nitóng matulungan kang maunawaan ang bágong konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin

Binubuo ito ng mga gawaing para sa malayang pagsasanay upang mapagtibay ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sa paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay gámit ang susi sa pagwawasto sa hulíng bahagi ng modyul.

iii

Isaisip

Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan ang patlang ng pangungusap o talata upang maproseso kung ano’ng natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa

Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman o kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng búhay.

Tayáhin

Ito ay gawain na naglalayong matása o masukat ang antas ng pagkatuto sa pagkamit ng natutuhang kompetensi.

Karagdagang Gawain

Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong panibagong gawain upang pagyamanin ang iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang aralin.

Susi sa Pagwawasto

Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Sanggunian

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito: 1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay. 2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing napapaloob sa modyul. 3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay. 4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan. 5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay. 6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang sagutin lahat ng pagsasanay. Kung sakaling mahirapan ka sa pagsagot sa mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sinuman sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa. Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Káya mo ito!

iv

Alamin Pagbati at naging mahusay ang iyong pagsusuri sa ilang halimbawang pananaliksik sa Filipino. Halina’t ipagpatuloy natin ang paglalakbay sa mundo ng pananaliksik. Katulad ng unang modyul, ito rin ay kinapapalooban ng Alamin, Subukin, Balikan, Tuklasin, Suriin, Pagyamanin, Isaisip, Isagawa, Tayáhin, at Karagdagang Gawain na lilinang sa mga kasanayang inaasahan ng mga mag-aaral sa ikalabing-isang baitang. Sa modyul na ito ay inaasahang malilinang ang kasanayan mo sa pagbibigay ng kahulugan sa mga konseptong kaugnay ng pananaliksik tulad ng balangkas konseptuwal, balangkas teoretikal, datos empirikal, atbp. Kasanayang Pampagkatuto: Nabibigyang-kahulugan ang mga konseptong kaugnay ng pananaliksik (Halimbawa: balangkas konseptuwal, balangkas teoretikal, datos empirikal, atbp.) (F11PT-IVcd-89) Layunin: A. Natutukoy ang kahulugan ng balangkas konseptwal, balangkas teoretikal, datos empirikal, atbp. B. Nakikilala ang mga konseptong kaugnay ng pananaliksik batay sa kahulugan nitó. C. Nagagamit ang konseptong kaugnay ng pananaliksik ayon sa kahulugan nitó.

Ako si Titser _________ na iyong makakasama. Naríto ako upang tumulong sa iyo sa pamamagitan ng pagbibigay ng mahahalagang kaalaman at impormasyon na tiyak na makatutulong sa iyong pag-unlad.

5

Subukin

I.

Panuto: Piliin ang tamang sagot. Isulat ang napiling sagot sa isang hiwalay na papel. 1. Ang datos empirikal ay mga impormasyong nakalap mula sa kombinasyon ng dalawa o higit pang metodo ng pananaliksik na maaaring sa obserbasyon, pakikipanayam, at ekperimentasyon, o iba pang pamamaraan. A. Datos Empirikal B. Datos Numerikal C. Sarbey D. Talang Marhinal 2. Ito A. B. C. D.

ay paglalarawan sa datos sa paraang patalatâ. grapikal narativ tabular tekstuwal

3. Paglalarawan ito sa datos gámit ang biswal na representasyon katulad ng line graph, pie graph, at bar graph. A. grapikal B. narativ C. tabular D. tekstuwal 4. Gumagamit ito ng estadistikal na talahanayan sa paglalarawan ng datos. A. grapikal B. narativ C. tabular D. tekstuwal 5. Ang konseptuwal na balangkas ay naglalaman ng konsepto ng mananaliksik hinggil sa pag-aaral na isinasagawa. A. Datos Empirikal B. Datos na Tekstwal C. Balangkas Konseptuwal D. Balangkas Teoretikal 6. Ang teoretikal na balangkas ay nakabatay sa mga umiiral na teorya sa iba’t ibang larang na may kaugnayan o repleksiyon sa layunin o haypotesis ng pananaliksik. A. Datos Empirikal B. Datos na Tekstwal C. Balangkas Konseptuwal D. Balangkas Teoretikal

6

7. Ito ay nababagay gamitin kung may dalawa o higit pang datos na magkahiwalay at ipinaghahambing. A. Bar graph B. Line graph C. Pictograph D. Pie graph 8. Ito ay nababagay gamitin kung nais ipakita ang pagbabago sa baryabol o numero sa haba ng panahon. A. Bar graph B. Line graph C. Pictograph D. Pie graph 9. Isang bílog na nahahati sa iba’t ibang bahagi upang maipakita ang pagkakaiba-iba ng bílang ng isang grupo ayon sa mga kategorya ng iyong pag-aaral. A. Bar graph B. Line graph C. Pictograph D. Pie graph 10. Ayon sa isang eksperto sa pananaliksik, ang sumusunod ay ilan lámang sa mga punto na maaaring gamitin sa paghahanda ng teoretikal na balangkas, maliban sa isa, alin ito? A. Pagbabasá at pagbabalik-aral sa mga kaugnay na literatura ng iyong paksa B. Pagtatalâ ng kabuoan at baryabol na maaaring makaapekto sa paksa C. Pagsipat sa iba pang mga baryabol na kaugnay ng paksa D. Pagwawalang-bahala sa pagtukoy sa pangunahing layunin ng paksa II. Panuto: Ang sumusunod ay mga katangian ng balangkas konseptuwal at balangkas teoretikal. Isulat sa iyong sagutang papel ang BK kung ang pahayag ay tumutukoy sa Balangkas Konseptuwal at BT naman kung ito ay tumutukoy sa Balangkas Teoretikal. 11. Nakabatay sa mga konseptong may kaugnayan sa pangunahing baryabol ng pananaliksik. 12. Hindi pa tinatanggap ngunit isinasangguni ng manunulat batay sa suliranin ng pananaliksik na ginagawa. 13. Ito ay may focal point para sa dulog na gagamitin sa saliksik sa isang tiyak na larang upang masagot ang katanungan. 14. Ito ay ginagamit sa pagpapaunlad ng teorya. 15. Ito ay ginagamit upang subukin ang isang teorya. 16. Mahusay ang pagkakabuo, disenyo, at tinatanggap na. 17. Hindi pa tinatanggap ngunit isinasangguni ng manunulat batay sa suliranin ng pananaliksik na ginagawa. 18. Modelong binuo ng mananaliksik batay sa mga baryabol ng papel. 19. Mas malawak ang mga nilalatag na ida. 20. Mas tiyak ang mga idea

7

Modyul

2

Pagbibigay-Kahulugan sa mga Konseptong Kaugnay ng Pananaliksik

Sa modyul na ito inaasahang magtutuon táyo sa pagbibigay kahulugan sa mga konseptong kaugnay ng pananaliksik. Ang pagbibigay-kahulugan ay isang eksposisyon na tumatalakay o naglalahad ng depinisyon o kahulugan sa isang salita. Ito rin ay paglilinaw sa kahulugan ng isang salita upang tiyak na maunawaan. Bawat disiplina o larang ay may mga jargon o teknikal na katangian na kinakailangan ng paglilinaw o pagpapalinawanag. Ito ang mga konseptong pangwika na pag-uukulan nang pansin sa bahaging ito: 1. Balangkas Teoretikal – ay mga umiiral na teorya sa iba’t ibang larang o disiplina na subók na at may balidasyon ng mga pantas. 2. Balangkas Konseptuwal – ay mga konsepto o idea na tutugon sa baryabol ng pananaliksik na maaaring binuo ng mga mananaliksik 3. Datos Empirikal – ang mga datos mula sa resulta ng metodong ginamit sa pangangalap ng datos

May hindi ka ba nauunawaan? Magbigay ng mensahe sa iyong guro upang nang sa gayon ay matulungan ka niya!

8

Balikan Ngayon ating balikan ang iyong mga natutuhan sa Modyul 1. Panuto: Suriin ang ilang mga bahagi ng pananaliksik sa Filipino. Lagyan ng 1 ang Layunin, 2 ang Gámit, 3 ang Metodo, at 4 ang Etika ng pananaliksik. Kopyahin at isulat ang wastong bílang sa inyong sagutang papel. __________ Magsasagawa ang mga mananaliksik ng panayam at magbibigay rin ng sarbey upang malaman ang naging epekto ng pandemya sa kanila. __________ Tutukuyin ang mga epekto ng COVID-19 sa mga kabataang mag-aaral. __________ Hihingi ng pahintulot sa mga magulang ng mga respondente bago gawin ang mga panayam at pagbibigay ng sarbey. __________ Ang impormasyong makukuha sa saliksik ay makatutulong upang matugunan ang mga positibo o negatibong epekto nitó sa mga kabataan.

“Magaling! Nasuri mo ang mga bahagi ng pananaliksik. Ngayon naman ay muli mo akong samahan upang maipagpatuloy natin ang pagtuklas sa mundo ng pananaliksik. ”

Tuklasin Panuto: Ngayon, nais kong basahin mo ang teksto sa ibaba. Pagkatapos ay sagutan sa iyong sagutang papel ang mga kasunod na tanong. Edukasyon sa Gitna ng Pandemya ni Jac Sarito Isa sa kinahaharap ngayon ng bansa ay ang hamon ng muling pagsisimula ng klase sa Agosto 24, 2020 batay na rin sa isinaad ni Gng Briones, Kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon.

9

Hati ang saloobin ng mga Pilipino hinggil sa naging panukala ng kalihim. May suma sang-ayon, may tumatanggi at umusbong ang maraming agam-agam at mga katanungan dahil sa muling pagbubukas ng klase sa kabila ng pandemya dulot ng COVID-19. Sa kabila nito, naglahad ng mga solusyon ang Kagawaran ng Edukasyon upang maipakitang kakayanin ang hamon o suliraning ito. Inilatag ng kagawaran ang pagkakaroon ng iba’t ibang pamamaraan o modalities ng pagkatuto: Online Learning, Blended Learning, Modular Learning, telebisyon, at radyo, binigyang diin nila na hindi kailangan ang Face to Face Learning hangga’t hindi pa ito pinahihintulatan ng pamahalaan at hindi pa ligtas lalo na sa mga mag-aaral. Bukod dito, upang mapanatili ang kaligtasan ng mga mag-aaral, guro at magulang sa enrollment o pagpapatala, nagbigay din ng iba’t ibang paraan ng pagpapatala katulad ng online enrollment, pagpapadala ng mensahe/text, pagtawag/call, at kung talagang hindi kakayanin ang mga naunang paraan saka lamang pupunta sa paaralan. Ito ay isasagawa batay sa ligtas na pamamaraan. Habang papalapit ang klase, patuloy ang paghahanda ng mga guro, administrasyon at mga ahensya upang masiguro ang maayos na pagbubukas ng paaralan. Sa kabila ng suliranin, may mga solusyon upang ang edukasyon ay sumulong, kailangan lamang ang pakikiisa upang ito ay maging matagumpay. Mga Gabay na Tanong: 1. Ano ang suliranin sa teksto? _______________________________________ 2. Pansinin ang mga nakadiin (bold) na salita, paano nito nabigyan ng solusyon ang suliranin? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

Suriin Ayon kina Grant at Osaloon (2014) sa jornal ni Adom (2018), ang balangkas ay nagsisilbing ‘blueprint’ o gabay sa pananaliksik. Ito ay mahalagang bahagi ng pananaliksik upang matiyak ang landas na tinutungo habang ginagawa ang papel at maiwasan ang paglihis sa paksang napili. Ang balangkas na ito ay makatutulong sa mga mananaliksik bílang pundasyon ng tila binubuong gusali. Balangkas Teoretikal Ang teoretikal na balangkas ay nakabatay sa mga umiiral na teorya sa iba’t ibang larang na may kaugnayan o repleksiyon sa layunin o haypotesis ng pananaliksik (Adom, 2018) Isinaad din ni Akintoye (2015) sa parehong jornal na mahalaga ang teoretikal na balangkas upang matulungan ang mananaliksik sa paghahanap sa angkop na dulog, analitikal na kaparaanan, at mga hakbangin ukol sa katanungan

10

o layunin ng saliksik na ginagawa. Sa pamamagitan nitó mas binigyang-lalim at paglalapat ang ginagawang saliksik. Ayon kina Simon at Goes (2011), narito ang ilan sa mga punto na maaaring gamitin sa paghahanap ng teoretikal na balangkas: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Ang pagtukoy sa pangunahing layunin ng paksa Alamin ang mga pangunahing baryabol ng ginagawang saliksik Pagbabása at pagbabalik-aral sa mga kaugnay na literatura ng iyong paksa Pagtatalâ ng kabuoan at baryabol na maaaring makaapekto sa paksa Pagsipat sa iba pang mga baryabol na kaugnay ng paksa Pagrerebisa ng saliksik habang idinadagdag ang salitang teorya Pag-iisa-isa sa mga teoryang nasaliksik at kaugnayan nitó sa iyong papel Pagtingin sa iba pang teorya na humahamon sa perspektibo ng napiling teorya 9. Pagsasaisip ng mga limitasyon ng napiling teorya

Isang halimbawa ng teorya ay Attachment Theory ni John Bowlby (1971) na ginamit sa pananaliksik na pinamagatang Mga Batas ukol sa Child Abuse ni Abadejos. Napili nila ang teorya sapagkat ito ang sumasagot sa baryabol nilang child abuse na pumapaksa sa pagkawalay sa ina bílang isang dahilan ng pagkakaroon ng pang-aabuso sa mga bata. Kung iyong mapapansin, ang Attachment Theory na ginamit sa papel ay isang subok na teorya na kinikilala ng iba pang mga pantas. Ito rin ay sumasagot sa kung bakit nga ba nagkakaroon ng pang-aabuso sa baryabol na “child abuse”. Balangkas Konseptuwal Ang konseptuwal na balangkas ay naglalaman ng konsepto ng mananaliksik hinggil sa pag-aaral na isinasagawa. Ito ang pangunahing tema at panuntunan ng pagsisiyasat. Ang nasabing balangkas ay ipinakikita sa isang paradigma ng pananaliksik na kailangan maipaliwanag nang maayos. Isinaad naman nina Grant at Osanloo (2014) na ito ay naglalahad ng estruktura na nagpapakita kung paano binibigyang-kahulugan ng mananaliksik ang pilosopikal, epistemolohikal, metodolohikal, at analitikal ang kaniyang ginagawang pananaliksik (Adom, 2018). Ito rin ay pinagsama-samang magkakaugnay na konsepto upang maipaliwanag o masagot ang haypotesis ng ginagawang saliksik (Imenda, 2014). Sapagkat ito ay magkakaugnay na konsepto, ito ay dapat na nakaayos sa lohikal na estruktura sa tulong ng larawan o biswal na nagpapakita ng pagkakaugnay ng mga idea (Grant at Osanloo, 2014). Halimbawa, ang iyong paksa ay ukol sa “Mga Paraan sa Pag-iingat sa Kalikasan,” mula rito, ito ang iba’t ibang konsepto na nabuo ng mga mananaliksik upang masukat ang kanilang baryabol ukol sa “paraan sa pag-iingat”.

...