Retoryka refutacja PDF

Preview

Summary

refutacja, przygotowanie do pisania mowy...

Description

Refutacja

Czym jest refutacja?

• Według Arystotelesa: • „... zbijanie przeciwnika nie jest jakimś osobnym działem mowy, lecz częścią argumentowania, które zmierza do podważenia wywodów przeciwnika przez postawienie zarzutów lub przez sylogizm przeciwny. Zarówno w mowie politycznej, jak i sądowej powinieneś naprzód przedłożyć własne argumenty, a następnie przeciwstawić się argumentom strony przeciwnej, obalając je i z góry poddając ostrej krytyce (...).

• Jeśli mówisz po przeciwniku, musisz od razu rozprawić się z jego wywodami za pomocą zbijania i przeciwnego sylogizmu – zwłaszcza wtedy, gdy argumenty jego przyjęto przychylnie. Podobnie bowiem jak nasza dusza wzdryga się przed człowiekiem uprzednio oczernionym, tak nie przyjmuje mowy, jeśli wywody przeciwnika sprawiły na niej dobre wrażenie. Dlatego musisz w duszy słuchacza przygotować miejsce dla dalszego ciągu swojej mowy; nastąpi to, jeśli zdołasz usunąć z drogi mowę przeciwnika. Toteż od razu atakuj ją albo w całości, albo jej najważniejsze punkty, albo przychylnie przyjęte, albo słabe i tak pozyskuj wiarę dla tego, co sam powiesz.

• Miejsce polemiki w kompozycji mowy • Naturalnym miejscem zbijania zarzutów jest kompozycyjne refutatio. Taktyka polemiczna może również wystąpić w innych częściach struktury kompozycyjnej.

•Jakie sposoby i chwyty są stosowane w odpieraniu zarzutów?

• Sposoby i chwyty w odpieraniu zarzutów: • 1. Umiejętność zaprzeczania • 2. Metoda rozróżniania i dzielenia • 3. Odwrócenie kierunku dowodzenia (łac. retorsio argumenti) • 4. Metoda ironicznej niekompetencji • 5. Metoda zaliczenia do negatywnej kategorii pojęć • 6. Metoda aprobaty przyczyny i skutków

• 7. Metoda wyłącznego oddziaływania na wolę • 8. Metoda „potoku bezsensownych słów” • 9. Metoda użycia tezy dowodowej jako przesłanki dowodu (tzw. petitio principii) • 10. Metoda błędnych przesłanek • 11. Metoda twierdzeń relatywnych • 12. Metoda użycia homonimów

• 1. Umiejętność zaprzeczania • -teza

• -sposób dowodzenia • -wnioski

• 2. Metoda rozróżniania i dzielenia Przykład: przeciwnik ma przyznać, że każdy powinien wykonać wszystko, co mu nakazuje jego ojciec; pytamy wtedy, czy należy rodzicom być we wszystkich sprawach posłusznym czy nieposłusznym.

• 3. Odwrócenie kierunku dowodzenia (łac. retorsio argumenti) • Przykład: gdy przeciwnik mówi, że „To jest człowiek otumaniony, trzeba go zrozumieć”, można odpowiedzieć, że „Właśnie dlatego, że jest otumaniony, trzeba go ukarać, żeby wreszcie zrozumiał”.

• 4. Metoda ironicznej niekompetencji • Przykład: „Przy Pańskiej wielkiej przenikliwości zrozumiałby to Pan z łatwością i to tylko moja wina, że tę rzecz tak źle przedstawiłem”.

• Można też z subtelną ironią zgłosić swoją niekompetencję. • Przykład: „To, co Pan mówi, przechodzi moje słabe możliwości pojmowania; być może, że to bardzo słuszne, ale ja tego nie mogę zrozumieć i powstrzymuję się od wydania jakiegokolwiek sądu”.

• 5. Metoda zaliczenia do negatywnej kategorii pojęć • Przykład: „O, to już znamy, to idealizm, średniowiecze...”

• 6. Metoda aprobaty przyczyny i negacji skutków • Najczęściej znajduje zastosowanie w zdaniu: „Może to słuszne w teorii, w praktyce jest to jednak fałszywe”.

• 7. Metoda wyłącznego oddziaływania na wolę • Przykład: „Pański szef stosuje inne metody. To dziwne, że proponuje pan takie rozwiązanie”.

• 8. Metoda „potoku bezsensownych słów” • Faust: „Przecz każdy sądzi, gdy usłyszy słowa, że muszą też zawierać jakiś sens”.

• 9. Metoda użycia tezy dowodowej jako przesłanki dowodu (tzw. petitio principii) • Przykładem takiego wnioskowania może być pytanie podejrzanego w sprawie o morderstwo: „Jak się czułeś gdy zabijałeś żonę?”

• 10. Metoda błędnych przesłanek • Nasz rozmówca stwierdza, że najcięższe przestępstwa powinny być karane karą śmierci. Przywołujemy jednak fakt, że jest on członkiem ruchu „pro life”, stwierdzając, że stoi to w sprzeczności z jego deklaracją o karze śmierci

• 11. Metoda twierdzeń relatywnych • Przykład podany przez Arystotelesa: • Murzyn jest czarny, jeśli chodzi o zęby jest biały, zatem jest czarny i równocześnie nie jest czarny.

• 12. Metoda użycia homonimów • Omne lumen potest extingui • Intellectus est lumen • Intellectus potest extingui • Można zgasić każde (zniszczyć/ usunąć) światło Zrozumienie/ Intelekt jest światłem Zrozumienie można wyeliminować

• Przykłady refutacji z mów sądowych: • Mowa oskarżycielska: • Muszę jednak się liczyć z tym, że być może obrona będzie usiłowała na podstawie wyjaśnień oskarżonego bronić tezy dwóch czynów: umyślnego uderzenia i nieumyślnego spowodowania śmierci. Dlatego też tej ewentualnej obronie chcę przeciwstawić swoje argumenty.

• Mowa obrończa: • Pan Prokurator utrzymuje, że mamy do czynienia z umyślnym zabójstwem, podyktowanym chciwością, najniższą z pobudek, że zachodzi przypadek zabójstwa popełnionego z premedytacją, po którym miało nastąpić cyniczne zacieranie śladów i odegranie komedii żalu.

• Obrona twierdzi, że oskarżony popełnił dwa czyny. Dopuścił się mianowicie umyślnego spowodowania uszkodzenia ciała, a następnie po upływie jakiegoś czasu nieumyślnego spowodowania śmierci Pieniaczkowej popełnionego pod wpływem błędu, w jakim się oskarżony znalazł, będąc przekonanym, że uderzeniem ręki w głowę nieumyślnie pozbawił swoją ciotkę życia.

•Za pomocą jakich konstrukcji językowych wprowadza się refutację?

• Mowa oskarżycielska: • Obrona będzie próbowała udowodnić/ dowieść/ przekonać/ wykazać... • Mowa obrończa: • Chciałbym podziękować mojemu przedmówcy za... Uważam jednak, że.../ Nie zgadzam się jednak z przedstawionym stanowiskiem/ poglądem/ Niestety, jestem innego zdania/ Pan X nie ma jednak racji, twierdząc... • Mój szacowny przedmówca powiedział, że... Nie zwrócił jednak uwagi na następującą kwestię/ szczegół....