sub en infertiliteit : counseling PDF

Preview

Summary

samenvatting...

Description

counseling in de fertiliteit examen : gesloten vragen over dit deel 1.

introductie

wat is counseling? -

Doel: (psycho)-educatie rond infertiliteit - Informeren - Begeleiden

-

Doel: keuzebegeleiding - Bewustwording, inzicht - Inzetten op autonomie

-

Door wie gebeurt counseling in een fertiliteitscentrum? - De vroedvrouw als counselor - De collega psycholoog als counselor

2.

counseling 2.1.

counseling door de vroedvrouw

beroepsprofiel van de belgische vroedvrouw : -

17/01/2002 Bescherming van de vroedvrouw bij het uitvoeren van specifieke taken: - Counselling - Technische aktes: - inseminaties, - echografische follikelmetingen

⇒ In genk bv worden inseminaties door de vroedvrouwen gedaan Echografische follikelmetingen gebeuren in 3 centra ook door de vroedvrouwen In gent wordt dit niet door de vroedvrouw gedaan taak van de vroedvrouw : -

Bijwonen van de consultatie met de arts Vlotte communicatie verzekeren Nodige behandeling plannen en in detail uitleggen Nodige administratie in orde brengen 2.2.

counseling voor de start

151

-

Informatiebrochure en/of DVD afhankelijk soort behandeling (dienst gebonden)

-

Uitleg medicatieschema : - LA (locale anesthesie), mogelijk AA (algemene anesthesie)op zeer strikte indicatie - Afspreken data & volgende controle - Medicatievoorschriften

-

Informed consents: - Toestemming voor IUI: zowel vr partner als donormateriaal -

Toestemming voor IVF/ICSI - Geven toestemming voor de behandeling - Inspanningsverbintenis (Inspanningsverbintenis : dat we geen 100% zekerheid kunnen geven dat ze zwanger zullen worden) - Voldoende geïnformeerd omtrent de behandeling - Mogelijkheid tot psychologische begeleiding voor en tijdens de behandeling conform de wet van 6 juli 2007 - Info ontvangen in de vorm van gedrukte informatiebrochure - Toestemming doorgeven gegevens nat. & internat. registratie / gegevensinzage ikv interne & externe audits - IVF : adreswijziging schriftelijk doorgeven

-

Toestemming voor invriezen van embryo’s - Richtlijnen bij het invullen van het formulier - Reeds bij start hun keuze voor de bestemming van de embryo’s kenbaar maken bij: - Einde bewaartermijn: max 5 jaar - Uitzonderlijke omstandigheden: - Scheiding, echtscheiding, wanneer 1 lid definitief niet meer in staat is een beslissing te nemen of bij meningsverschil - Overlijden van de wensouder of één vd wensouders bij een koppel optie: postmortem implantatie, reeds nu schriftelijke toestemming (kans sinds 2007 – ten vroegste 6 mnd / ten laatste 2 jaar na overlijden en met grondige psychologische counselling).

-

Toestemming voor invriezen van zaadcellen - Reeds bij start hun keuze voor de bestemming ven de zaadcellen kenbaar maken bij:

152

-

Einde bewaartermijn: max 10 jaar, mits schriftelijke aangetekende motivatie kan het evt verlengd worden Uitzonderlijke situatie: - Bij overlijden: optie: post mortem implantatie reeds nu schriftelijke toestemming Indien je bv een pat hebt van 15 jaar en het is een onco patient, dan vriest hij zaadcellen in maar dan is die 10 jaar bewaartermijn wel weinig kan hij evt nog geen relatie hebben. Als zij dan een schriftelijke verlenging aanvragen om deze reden

2.3. -

-

Toestemming voor wetenschappelijk onderzoek - Voor elk uitgevoerd onderzoek moet een duidelijke omschrijving zijn en een specifieke toestemming - UZ Gent : 8 lopende onderzoeksprojecten - Indien bij het IC voor invriezen vd embryo’s bij de optie verstrijken vd bewaartermijn / uitzonderlijke omstandigheden WO werd aangeduid moet er reeds een bijkomende toestemming ondertekend worden waar de projecten worden uitgelegd.

-

Toestemming voor ontdooien van embryo’s

-

Toestemming voor ontdooien van gameten

counseling tijdens de behandeling

2 à 6 weken pilinname → Die pilliname om de cyclus te synchroniseren ook naar de planning van het fertiliteitscentrum

153

-

Spontane cyclus

-

Echografische controle bij laatste pilinname/1ste ->3de cyclusdag + afspraak bij de vroedvrouw: (onderstaande worden op die afspraak gedaan) : - TBF: TBF : terugbetalingsformulier : toestemming die ze van de mutualiteit moeten krijgen voor de terugbetaling van de medicatie en de labo’s - Als dit niet inorde is dan kost dat 3500 – 4000 voor de patiënt zelf en als het inorde is dan ist het 250-300 euro. - IC : informed consent - Controle serologie: min 3 maanden oud bij afgifte materiaal in het labo → Serologie : hepatitis B en C, syfilis en HIV status. er mogen afwijkende serologische uitkomsten zijn maar het moet geweten zijn Bv HIV pos kan fertiliteits gebeuren maar het moet gewoon geweten zijn Dus ze moeten binnen de 3 maand na het bloedonderzoek behandeld worden (of ja de bloedafname opnieuw doen)

-

medicatie : - richtlijnen voor de toediening - Door de patiënt zelf of de partner - Door de thuisverpleegkundige - Partner: antibiotica : omdat ze niet willen dat er infectie is van het materiaal voor in het labo - Stimulatieschema : - Agonisten: Decapeptyl® - Antagonisten: Cetrotide® - Gonadotrofines: Gonal-F® Puregon® Menopur® Bemfola® - hCG: Pregnyl® ⇒ Door de agonisten en antagonisten zal de eigen cyclus van de patiënt onderdrukt worden. De antagonisten hebben dus hetzelfde effect maar het werkt op een ander systeem Dus als je met agonisten werkt dan moeten in dit systeem alle receptoren bezet zijn voordat het agonoist product gaat beginnen werken dus je moet dan bv gedurende 7 dagen die medicatie gaan toedienen en dan blijft die werking gedurende 14 dagen Een antagonist heeft hetzelfde principe maar die blokkeert de receptoren onmiddellijk dus dit wil zeggen dat je die antagonisten dagdagelijks moet gaan toedienen tem de ovulatie (ze werken maar 24 u) Dus dat is het verschil De agonisten moet je 7 dagen toedienen en werken 14 dagen en de antagonisten moet je dagelijks toedienen en hebben een kortwerkende werking van 24 uur. Maar het effect is hetzelfde. Het voorkomt de spontane ovulatie van de patiënt. Gonadotrofines : menopur is urinair product (uit urine van menopauzale vrouwen gehaald, het is een combinatie van LH en FSH), gonal F, puregon en bemfola zijn recombinanten (producten die op een artificiële manier gemaakt zijn, dus er komen geen menselijke producten in voor) Dus die gonadotrofines zorgen voor het stimuleren van de follikels (FSH : follikelstimulerend hormoon) dit dien je dan toe in het begin van de cyclus tot de

154

follikels groot genoeg en rijp genoeg zijn HCG : pregnyl : na toedienen heb je 40 u later u ovulatie (36-39 denkik (niet vernoemd in haar les maar ik denk bij fertiliteit) Deze moet dus op het juiste tijdstip toegediend worden -

Richtlijnen voor de dag van de ingreep - Nuchter - Geen make-up, juwelen, piercings ....

-

Uitleg omtrent labofase - Eicellen / bevruchting - Embryo’s - Terugplaatsing / boventallige embryo’s : freezing

-

Afspraak voor de volgende controle - Echografie bij de arts: afhankelijk van het resultaat: - Gelijke dosis verder of stijgen - Bloedafname voor oestradiol bepaling - Bespreking van de resultaten met de artsen (op de middag) - Telefonisch contact: doorgeven van instructies: - Aanpassen van de medicatie indien nodig - Volgende controle afspreken (tussen 14:00 en 16:30)

-

de patiënte is klaar als : - 3 follikels > 20 mm - E2 < 5000 nmol/L ⇒ E2 : oestradiol Waarom is de oestradiolwaarde belangrijk? Een bijwerking van die stimulatie is hyperstimulatie (dus teveel stimulatie en teveel follikels) Als je een E2 waarde hebt van > 5000 en dan ga je de trigger gaan toedienen dan kan je er eigenlijk bijna 80% zeker van zijn dat die vrouw in het ziekenhuis zal belanden met een hyperstimulatiesyndroom

-

toedienen van 5000 IE hCG : 35 u later eicelpunctie

-

richtlijnen voor opname overlopen met patiënten - uur van aanmelding - uur voor binnenbrengen spermastaal opname via dagkliniek : - afgifte spermastaal van partner 2P3 (indien nodig) - bij ontslag (via arts) - Aantal eicellen - Richtlijnen ivm pijnstilling - Belinstructies voor vervolg van het traject

-

155

-

Dag 1: telefonisch contact - Doorgeven van bevruchtingsresultaten - Kan slecht nieuwsgesprek zijn - Informeren indien klachten na punctie - Richtlijnen voor ET: ID meebrengen/volle blaas - Dag 5 : - Standaard ET beleid - Afwijkend ET beleid : bepaald door arts (=D3) - Uur - Richtlijnen voor verdere medicatie - Utrogestan: 600mg (=een progesteron)

-

Dag van ET: - Voorbereiden op komende 2 weken - Afspraken ivm resultaat

-

Resultaat: - Bloedafname: D16 - Urinetest thuis: D18 - Bloedafname bij eigen gynaecoloog of huisarts

-

ondersteunend - Zeer belangrijk: geen nummers, maar personen en als koppel - Empatisch vermogen - Indien emotioneel te zwaar, zeker bij negatief resultaat is de vroedvrouw de schakel om door te verwijzen naar de fertiliteitsconsulente, de pschygologe.

⇒ Ze moeten het ID meebrengen om via foto de juiste patient te kunnen controleren Ze moeten een volle blaas hebben want via abdominale echo kijken ze of het embryo op de correcte plaats in de baarmoeder teruggeplaatst word Zij plaatsen terug op dag 5 Waarom moet je utrogestan (progesteron) nemen : Bij een IVF heb je 20 follikels ( bij een normale cyclus zou je dus 1 follikel hebben) In het begin van de stimulatie heb je met de antagonisten of agonisten de eigen cyclus onderdrukt dus krijg je geen spontane ovulatie dus dat blijft dan ook nog verder doorwerken na de eicelpunctie. Dus je moet zorgen dat je genoeg progesteron hebt om een zwangerschap te kunnen bekomen. Die stimulatie wordt dan gedaan tot wanneer je een duidelijk zwangerschapsecho hebt omdat je dan zeker weet dat de placenta de productie van progesteron begint over te nemen (en dan mag je er dus mee stoppen)

2.4.

Counseling door de vroedvrouw en bij de psycholoog / fertiliteits consulent

specifieke counseling : SPOC vroedvrouwen : de vroedvrouwen specialiseren zich dan in een onderdeel en werken per team

156

-

-

-

-

-

Donatie team: - Wie zijn de acceptoren en donoren? - Eiceldonatie : vrijwillige donatie of op vraag van - Spermadonatie - Gekend versus anoniem Draagmoeder team: - Wensmoeder / wensouders - Draagmoeder Onco fertiliteit : - Invriezen van zaadcellen - Eicelvitrificatie - Invriezen ovarieel weefsel of testiculair weefsel Uterustransplantatie : - Samenwerking tussen vrvr van - Gyn / obs - Afdeling Reproductieve Geneeskunde Pre – implantatie diagnostiek - Samenwerking tussen verschillende diensten - Genetica - ARG

⇒ Donatie : Gekende donatie : je zus staat haar eicellen af voor jou Wisseldonatie : een vriendin die meekomt en zegt ik wil wel mijn eicellen afgeven maar liever aan iemand die ik niet ken, dan kan je wisseldonatie doen Dus Koppel A brengt donor A mee Koppel B brengt donor B mee Wisseldonatie : donor A wordt aan koppel B gelinkt en donor B aan koppel A Een broer kan ook doneren voor zijn broer die geen goed sperma heeft Intergenerationele donatie word wel nooit gedaan (zowel niet bij sperma als eicel) dus nooit sperma van een vader doneren voor zijn zoon of moeder voor haar dochter Kleur van haar, kleur van ogen, huid en bloedgroep word geprobeerd te matchen in de mate van het mogelijke counseling bij de psycholoog -

Gesprekken acceptorkoppel: - Beslissingsboom M / V - Visie op niet-genetisch ouderschap - Visie anonimiteit versus gekendheid donor - Visie anonimiteit versus openheid toekomstig kind, gezin en maatschappij - Info adoptieprocedure - pleegouderschap

157

-

Gesprekken donor: - Motivatie - Relatie met acceptor(koppel) - Visie op genetisch ouderschap - Visie anonimiteit versus gekendheid donor - Visie anonimiteit versus openheid toekomstig kind, gezin en maatschappij

⇒ Bijkomende counseling bij de psycholoog: (onco fertiliteit, uterustransplantatie en PGD) - Leven met kanker, kinderwens, rouw, familie en context - Begeleiding na chirurgie (zelfbeeld, ansgten, …) - Keuzebegeleiding bij pre-implantatie diagnostiek

⇒ Taak is dus eigenlijk ouders aan het twijfelen doen brengen zodat ze er soms zeer goed over nadenken De donor moet tot het allerlaatste moment de kans krijgen uit het programma te stappen De wachtlijsten voor een eiceldonor zijn +- 2 jaar maar als je kiest voor wisseldonatie dan kom je bovenaan de lijst aangezien je dan zelf een donor aangeeft Indien er teveel twijfel is kan een negatief advies gegeven worden vanuit psycho maar word nog steeds in team beslist Spermadonatie : 75 euro Eiceldonatie : onkostenvergoeding van +- 750 De meeste donorkindjes in belgie zijn van denemarken Eicellen zijn meestal van spanje enzo

158

counseling voor koppels met sociale infertiliteit 1. lesbische koppels -

Lesbisch ouderschap Kind in lesbisch gezin in onze maatschappij Niet-genetisch ouderschap van sociale moeder / meemoeder Afwezigheid van de vaderfiguur Opvoedingsaspecten Juridische aanbevelingen Holebi-vereniging

⇒ Lesbisch ouderschap word niet in vraag gesteld dus de relatie op zich wordt niet als een extra bezorgdheid gezien In het uz gasthuisberg (leuven) kan je echter als lesbisch koppel nog niet terecht, in andere wel Lesbische koppels die bij hen komen dan is die vraag meestal al gedragen omdat die een zeer lange weg gehad hebben dan en in verenigingen zitten enzo De eicelwisseldonatie binnen een lesbisch koppel : de ene vrouw doneert haar eicel en de andere draagt het kind. Op die manier is er toch een grotere gebondenheid met het kind uit beide richtingen 2. alleenstaande vrouwen -

Verschillende visies in verschillende ziekenhuizen SELECTIE: welzijn, psychologische status, persoonlijkheid, sociale status, sociaal netwerk, relatiebekwaamheid, financiële status, ouderschapskwaliteiten, … Multidisciplinaire teambeslissing - +: COUNSELING: implicaties, complicaties, uitdagingen, … - - : FEEDBACKGESPREK

⇒ BAM vrouw : bewust alleenstaande moeder Interview met psycholoog want da zijn soms ook vrouwen die bv nooit een partner gehad hebben, nooit seks gehad hebben, en dan zwanger zouden zijn dus daar moet dan ook al eens over nagedacht worden 3. homoseksuele mannen met kinderwens -

Draagmoederschap Adoptie

⇒ wordt in gent al 8 jaar gedaan 4. transgenderouder(s)

159

-

Transman (van V naar M), partner M/V Transvrouw, partner M/V Eiceldonatie / zaadceldonatie

⇒ Trans : Dus een transman (vrouw die man is geworden) kan nog steeds een baarmoeder en eicel hebben als die nog geen seksoperatie gehad heeft. Als die transman dus samen is met een man heb je dus wel spermacellen maar als die samen is met een vrouw dan zit je dus met 2 vrouwelijke factoren, als die partner dan degene is die zwanger wil worden zal zij dus een zaadceldonatie nodig hebben Als je een transvrouw bent dan heb je dus geen eicellen en geen baarmoeder dan zal er dus een eiceldonatie moeten plaatsvinden als de partner een man is. Als de partner een vrouw is dan gaan we dus een zaadceldonatie nodig hebben counseling mbt het donorkind -

via voorleesboekjes bv www.donorkind.be www.donorfamilies.be

160

CASUS 1 -

Vrouw D.B.A. 40 jaar, relatie met vrouw F.E. 29 jaar

Consultatie fase 1: lesbisch koppel met kinderwens, beiden hebben een normale cyclus en willen zwanger worden counseling : -

VV -

-

counseling over?

psycholoog - welke onderwerpen?

Consultatie fase 2: Na 9 inseminaties met donorsperma is er nog geen zwangerschap opgetreden bij de vrouw die eerder behandeld werd. Tijdens het consult informeert het koppel naar onderlinge eiceldonatie. counseling : -

VV -

-

wat zal er gebeuren

psycholoog - wat speelt mee vanuit de psychologie

161

162

CASUS 2 : -

Heterokoppel Vrouw is 36 jaar en heeft ovariumCA. Vrouw is in behandeling, Vraag naar eiceldonatie, wensen geen anonieme donatie, maar een gekende donatie met de zus van de vrouw (32 jaar) Koppel kent elkaar 2 jaar. Man heeft reeds 1 kind uit vorige relatie

vragen : -

Vv: -

-

Psy: -

Welk informed consent zal besproken worden en waarom? Hoe ziet de opstart van de behandeling eruit?

Waar zal de psycholoog eerst op inzetten? Wat zal besproken worden?

163...