Ukryty program PDF

Preview

Summary

Download Ukryty program PDF

Description

Ukryty program to wszystko, czego uczniowie uczą się, co poznają i czego doświadczają w szkole, co jest poza oficjalnym programem nauczania, poza oficjalnymi celami nauczania, poza tym, czego świadomie chce nauczyć nauczyciel, a co jest niezmiernie ważne dla efektów uczenia się dzieci w szkole. To to, czego uczy przebywanie w szkole oraz czego uczy mimowolnie nauczyciel, to także nieświadome oczekiwania nauczycieli wobec swoich uczniów. Ukryty program przejawia się w różnych elementach życia szkolnego. Jednym z nich jest architektura budynków szkolnych. Szkoła jest miejscem o określonym układzie, wyglądzie klas, pomieszczeń, które niosą za sobą ukryte informacje. Podział tej przestrzeni często jest niesymetryczny. Nauczyciele często mają większe biurka, wyściełane krzesła, mają lepszy dostęp w korzystaniu z urządzeń. Niesie to za sobą przekaz, że nauczyciel jest kimś lepszym. Uczący są całkowicie zależni od uczącego, dominuje styl uczenia się autorytarnego. Zhierarchizowanie to kolejny przejaw ukrytego programu w szkole. Uczniowie często czekają na nauczyciela, korytarzu, podczas apelu. Ukazuje się tu jedna z panujących praktyk uczenia się jaką jest przewlekanie. Widoczne jest kto ma władzę w klasie, kto ma pozycję dominującą. Chodzi nie tylko o przestrzeń klasową, ale także dominację nauczyciela nad aktywnością ruchową, a także jego wypowiedziami. Uczeń może mówić tylko wywołany, zapytany, odmawia się rozmowy między uczniami. Jest to kolejna stosowana praktyka jaką jest odmowa i zakaz. Często też w różnych okolicznościach przerywa mu się, uczeń musi nauczyć się radzić z tymi praktykami nauczyć. W sytuacjach tych uczniowie są zmuszeni do znalezienia strategii przetrwania. Jedną ze strategii jest rezygnacja, uczniowie nie wierzą, że szkoła może być czymś sensownym, kolejną jest maskarada, tutaj z kolei uczniowie są fałszywie zaangażowani. Niektóre dzieci przyjmują strategię jaką jest cierpliwość, inne natomiast mają z tym problem. Każde dziecko jest inne i inaczej radzi sobie z przetrwaniem w życiu klasowym. Uczniowie starają się odgadywać oczekiwania nauczyciela i prezentować to czego on oczekuje. Ukryty program to także uprzedzenia nauczycieli odnośnie ras, imion, płci. W istotny sposób wpływają na wzajemne relacje z uczniami, mogą też prowadzić do stereotypowego traktowania uczniów, niesprawiedliwego oceniania. Szkoły umacniają istniejącą już nierówność. Wyznaczają uczniom pozycję w hierarchii zawodowej. Umacniają także wzorce identyfikacji z klasą społeczną, ci z rodzin robotniczych wiedzą, że są spisani na straty i zdają sobie sprawę, że sukces spotyka wybranych, kosztem niepowodzenia wielu innych. Nauczyciel szybciej postrzega te zachowania, których oczekuje, ale również dostrzega te zachowania dzieci, które bardzo odbiegają od oczekiwanych. Te dwa procesy można nazwać ukrytymi programami, bo dokonują się poza świadomością nauczyciela, a także w dużym stopniu warunkują postępowanie uczniów. Uczniowie uczą się także przekładać złożone pojęcia z różnych przedmiotów na zbiór oderwanych zadań określanych przez reguły systemu oceniania, co ma niewiele wspólnego z efektywnym uczeniem się. Ukryty program jest ściśle powiązany z systemem oceniania, który ma swoje własne przesłania, zdobycie dobrej oceny jest ważniejsze niż uczenie się myślenia. Liczy się bycie pierwszym na mecie, zdanie egzaminu, otwarcie drogi do kariery. Jest to myślenie instrumentalne, które prowadzi do wyalienowania. Analizy czytanek z ze szkół początkowych wykazały z kolei, że w zbiorach tekstów przekazywane są treści nacjonalistyczne, rasistowskie, dotyczące dyskryminacji płci i uprzedzeń klasowych. Mężczyźni prezentowani są zawsze aktywni, dominujący i zaangażowani w pracę i karierę, natomiast kobiety

pokazywane są wyłącznie w rolach domowych. Uczy to dzieci seksizmu, czyli stereotypowego osądzania ludzi przy traktowaniu płci jako głównego wyróżnika. Kolejny przykład to podręczniki wychowania seksualnego dla szkół średnich, które zamiast obiektywnego informowania uczniów o zachowaniach seksualnych, dawały obraz uprzedzeń samych autorów, opartych często na błędnej podstawie. Najważniejszym zadaniem osoby zajmującej się wychowaniem seksualnym jest nauczanie zapobiegania niechcianym ciążom. Uczniowie nie mają żadnego wpływu na program, według którego się uczą, ich pomysły są bez znaczenia. Każda szkoła charakteryzuje się stałym następstwem działań, panują reguły, które znane są zarówno uczniom jaki i nauczycielom. Uczniowie muszą sobie radzić z tłokiem, ocenianiem, a także władzą. Konsekwencjami ukrytego programu jest uznanie, iż bierna akceptacja jest lepsza niż aktywny krytycyzm, odkrywanie wiedzy jest poza zdolnością ucznia, odtwarzanie jest najwyższą formą osiągnięcia intelektualnego, opinie władzy należy cenić i ufać jej bardziej niż we własne sądy, uczucia są nieistotne w uczeniu się, zawsze istnieje jedna właściwa odpowiedź na zadane pytanie, konkurencja jest ważniejsza od współpracy, pisanie jest ważniejsze niż myślenie, własne interesy są ważniejsze niż interesy innych oraz, że mężczyźni są ważniejsi niż kobiety. Strategie radzenia sobie uczniów w życiu szkolnym pokazują, że uczniowie zdają sobie sprawę z istnienia ukrytego programu w szkole. Niestety niesie on ze sobą wiele negatywnych konsekwencji. Analizy Lippitta i White’a dotyczące demokratycznych i autorytarnych systemów zorganizowanych ukazały, iż w systemie demokratycznym powstało wiele pozytywnych zachowań, takich jak zainteresowanie daną pracą, przyjacielskie nastawienie na współpracę oraz na przywódcę, uczniowie chętnie pracują nawet, gdy nie ma nad nimi kontroli, grupa jest zintegrowana. W systemie autorytarnym, który jest obecny w ukrytym programie przeciwnie, nie było zainteresowania pracą, postawa wobec uczestników była konkurencyjna, wobec przywódcy było nastawienie na posłuszeństwo, a w grupie był niski stopień jedności. Reakcje na koncepcję ukrytego programu to odrzucenie, a także pesymizm i fatalizm, odnowa kształcenia oraz odszkolenie. Moim zadaniem może warto było by coś zmienić w tej kwestii, by zaradzić negatywnym skutkom ukrytego programu....