werking van ecosystemen PDF

Preview

Summary

Samenvatting van Werking van ecosystemen...

Description

Thema 6: werking van ecosystemen 1 Ecologie bestudeerd ecosystemen Ecosysteem Het geheel van relaties  De organismen van een levensgemeenschap  De organismen van de abiotische factoren  Ecologie: wetenschap die de ecosystemen bestudeerd zie voorbeeld p132

Niveaus van ecologisch onderzoek  

Niveau van het individu Niveau van de populatie o Populatie: een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied



Niveau van de levensgemeenschap o Levensgemeenschap: de verschillende populaties in een bepaald biotoop Niveau van het ecosysteem



Voorbeelden van ecologisch onderzoek Ecologen bestuderen de gevolgen van het windmolenpark voor het Noodzeeecosysteem  Ecologen bestuderen de gevolgen van exoten voor de levensgemeenschap o Exoten: planten en dieren die door de mens - gewild of ongewild – buiten hun normale verspreidingsgebied terechtgekomen zijn  Verdringen de inheemse soorten 

Voordelen van de toenemende kennis over ecosystemen Om snelle achteruitgang van de biodiversiteit een halt toe te roepen:  

Vangstquota Doelgerichte beheerswerken

2. Voedselrelaties in een ecosysteem Voedselketen en voedselweb = aaneenschakeling van organismen of schakels, waarbij een organismen uit de keten zich voedt met de vorige schakel en zelf voedsel is voor de volgende schakel = bestaat uit vele, met elkaar verbonden voedselketens, afleiden dat een prooi door meerdere predators kan gegeten worden

Bv: Eikenblad  rups  koolmees  boomvalk  

Predator: een dier dat zijn prooi actief bejaagd om het te doden Toppredator de laatste predator van de voedselketen

Voedselkringloop Producenten Energiearme, anorganische stoffen  Energierijke, organische stoffen Autotrofen  Begin van elke voedselketen  Planten + plantaardig plankton (=fytoplankton) Consumenten voeden zich met energierijke, organische stoffen Heterotrofen     

Herbivoren Carnivoren Omnivoren Detrivoren: detrituseters: eten organisch afval Aaseters

Reducenten Voedselbron: resten van producenten / consumenten sluiten de voedselkringloop  Breken organisch afval of tot anorganische stoffen = Mineralisatie  voorraad voedingstoffen voor producten wordt continu aangevuld  Opruimers

Voedselpiramiden = kwantitatieve voorstelling van voedselrelaties in een ecosystemen

Piramide van aantallen elk voedselniveau vertegenwoordigt een bepaald aantal organismen

Piramide van biomassa Biomassa= totale hoeveelheid droge massa Droge massa = massa – massa van de hoeveelheid water   

Organismen sterven zonder dat ze gegeten worden Prooien worden niet helemaal opgegeten Veel biomassa dient als brandstof voor het op gang houden van de eigen levensprocessen



Uitwerpselen bevatten nog veel onverteerd materiaal

Piramide van energie  

Chemische energie = vastgelegd in organische stoffen Energieverlies van 90%

3. Energiestroom in een ecosysteem Energie, aanwezig in de biomassa van een bepaald voedselniveau, stroomt door naar het volgende voedselniveau of stroomt weg uit de voedselketen 

Producenten slechts 1% lichtenergie om in chemische energie in organische stoffen  doorgeven aan consumenten

Energieverlies     

Organismen streven zonder dat ze worden gegeten  reducenten warmte Slechts een deel van het organisme opgegeten Via de uitwerpselen  reducenten  warmte Celademhaling  voor de cel- of lichaamsfuncties Warmte

4. Materiekringlopen in een ecosysteem Koolstofkringloop = de weg die koolstof kan afleggen in ecosystemen. 

 

Koolstofassimilatie via fotosynthese Fotosynthese  C uit CO2 wordt door producenten vastgezet in organische stoffen (Glucose, …) Celademhaling  door verbranding van organische stoffen komt CO2 terug vrij in de lucht Verbranding van fossiele brandstoffen  CO2 vrij in de lucht door industrie, verkeer, verwarming, vulkanen …

Zuurstofkringloop = de weg die een zuurstofatoom kan afleggen in ecosystemen.  

Bladgroen  fotosynthese  O2 in de lucht O2 is onontbeerlijk voor celademhaling, verbranding fossiele brandstoffen Zuurstof- en koolstofkringloop met elkaar verbonden  Evenwicht  kan verstoord worden door: - verbranding van fossiele brandstoffen: extra uitstoot CO2 - Ontbossing: minder omzetting

Stikstofkringloop = de route die een stikstofatoom kan afleggen in ecosystemen.     

Stikstofassimilatie: NH4+ en NO3-  plantaardige organische stikstofverbindingen Stikstoffixatie: N2  NH4+ en NO3Ammonificatie: Eiwitten in organisch afval  NH4+ Nitrificatie: NH4+  NO3Denitrificatie: NO3-  N2

5. Stabiliteit van een ecosysteem Factoren die de stabiliteit van een ecosysteem beïnvloeden De populatiegrootte is afhankelijk van verschillende factoren:     

Hoeveelheid beschikbaar voedsel Aantal voedselconcurrenten Aantal predators Ziekten Abiotische factoren

Dynamisch evenwicht van een ecosysteem = schommelde evenwicht = dynamisch evenwicht    

Aantal organismen en soorten min of meer gelijk Verstoorde evenwicht herstelt zich na enige tijd Zelfregeling  schommelend evenwicht Ernstige verstoring  uit evenwicht Als er een schakel uitvalt  uit evenwicht

6. wijzigingen in een ecosysteem Dynamiek van een ecosysteem Lage dynamiek   

Bv. Hooiweide, oud bos Abiotische factoren veranderen nauwelijks Soortensamenstelling +/- constant

Hoge dynamiek   

Bv. Gazon, slikken en schorren Sterk schommelende abiotische factoren (t° verschillen, variatie in water- of zoutgehalte, veel wind …) Soortensamenstelling sterk schommelend

Successie = geleidelijke verandering van de soortsamenstelling in een levensgemeenschap 

Primaire successie o Een gebied met totale afwezigheid van organische stoffen en plantenzaden o Successie komt hier traag opgang en neemt meer tijd in beslag o Vb. gesmolten gletsjer



Secundaire successie o Een gebied waar organische stoffen en plantenzaden aanwezig zijn o Successie komt hier snel op gang o Vb. successie van een kale vlakte na een bosbrand, verlanding van vijver

Pioniersfasen 1. Pionierssoorten: bacteriën, algen, korstmossen 2. Pioniersplanten: mossen  humuslaagje Nut: vasthouden van water, stof en zaden 3. Kruidachtige pioniersplanten met diepe wortels, grote bladeren en veel en lichte zaden  humuslaag wordt dikker 4. Pioniersstruiken en pioniersbomen  schaduw schaduwminnende planten

Climax 

Climaxvegetatie: de begroeiing die zich spontaan heeft ontwikkeld na verschillende stadia van successie in een gebied dat de mens onaangeroerd heeft gelaten  stabielste vorm van vegetatie die op die plaats mogelijk is  climaxecosysteem Bv. Regenwoud, Zoniënwoud

Biomassa Vegetatie

Biodiversiteit Voedselweb Verandering van abiotische factoren

Pioniersecosysteem Neemt toe Één laag = pioniersvegetatie

Soortenarm Eenvoudig Sterk verwisselend

climaxecosysteem Blijft gelijk Meerdere lagen: mossen, varens, kruiden struiken bomen =climaxvegetatie Soortenrijk Complex Weinig verandering

7. Beheerswerken om climaxvegetatie te voorkomen = via beheerswerken een bepaald successiestadium vast te houden  geen climaxvegetatie  diversiteit biotopen verhogen  biodiversiteit verhoogd

Maaibeheer Begrazing en plaggen Plaggen = de heidebegroeiing, de strooisellaag en het humuslaagje van de bodem verwijderen...