160420 engie centrales techno nl web PDF

Preview

Summary

klljp...

Description

Elektriciteit produceren Investeren in een gediversifieerd park

KERNCIJFERS ELECTRABEL

1

4 855

85,8 TWh

9 020 MW

medewerkers

verkoop van elektriciteit en aardgas

productiecapaciteit

2,83

453 miljoen EUR

33,8 TWh

miljoen klanten

investeringen en onderhoud

productie elektriciteit

WAARDEN Gedrevenheid Engagement Durf Verbondenheid

1 2

jaar 2014 aandeel Electrabel

3

2

486 MW capaciteit hernieuwbare energie

2

HOOFDROLSPELER IN HET BELGISCHE ENERGIELANDSCHAP Electrabel geldt als een referentie op het vlak van elektriciteit en aardgas in België. Diepositie heeft ze verworven door in het land al meer dan een eeuw een belangrijke rol te vervullen als energieleverancier en -producent. De onderneming behoort tot de Groep ENGIE (de nieuwe naam van GDF SUEZ), waardoor ze kan steunen op de grote expertise aanwezig bij deze wereldleider die actief is in de ganse energieketen. Sociaal engagement Strijd tegen de energiearmoede, gelijke kansen, toegang tot werk, solidariteit, sociale integratie, bescherming van het leefmilieu, opwaardering van het culturele erfgoed.

Electrabel is in België een belangrijke industriële speler. De onderneming is de eerste energieproducent van het land met een gediversifieerd productiepark dat verspreid is over 83 sites. Ze is ook een onderneming die diensten verleent en elektriciteit, aardgas en innoverende oplossingen aanbiedt aan 2,83 miljoen klanten.

Productie van elektriciteit > Lokaal en gediversifieerd park

Verkoop van gas en elektriciteit > Innovatieve diensten en oplossingen

Terwijl ze zeer lokaal verankerd is, vervult Electrabel een vooraanstaande economische en sociale rol. De onderneming zorgt voor een grote tewerkstelling en ze investeert bij ons jaarlijks meer dan 400miljoen euro.

Elektriciteit produceren

1

83 Z eebrugge

Zandvliet Power Sint-Gillis-Waas Rodenhuize Pathoekeweg Doel Volvo Cars Knippegroen Herdersbrug Volvo Trucks Wondelgem Poperinge

Izegem

BASF Hoogstrat en Schelle

Kasterlee

DS Textile

Lochristi

productiesites

Ford Genk

1

e

Lanaken

Zwevegem Drogenbos

Frasnes-lez-Anvaing

Perwez Gembloux Leuze-Europe

Saint-Ghislain

Tihange Awirs

D our Quévy

Amercoeur

Kerncentrale Klassieke centrale Warmtekracht Spaarbekkencentrale STEG (stoom- en gasturbine) Windpark Zonnepanelen (>0,2 MW) Biomassa (klassieke centrale) Waterkrachtcentrale (situatie eind 2014) 2

Elektriciteit produceren

Bütgenbach

Coo

Büllingen

producent van groene energie in België

EEN LOKALE PRODUCTIE EN EEN UITGESPROKEN GROENE AMBITIE 9 020 MW: zoveel bedraagt de capaciteit van het productiepark van Electrabel in België. De onderneming heeft gekozen voor diversificatie. Bijna 200 grote en kleine productieeenheden vormen samen het productiepark dat hernieuwbare energie, gascentrales met hoog rendement en kerncentrales verenigt. De koolstofvoetafdruk van deze energiemix is bijzonder laag. 64% van het park stoot geen CO2 uit. Electrabel is de belangrijkste investeerder in groene energie van het land en de eerste producent van groene stroom in België. Ze heeft op dat vlak uitgesproken ambities: tegen 2020 haar capaciteit aan offshore windenergie verdubbelen. Om dat doel te bereiken, hecht Electrabel een bijzondere aandacht aan de dialoog met de omwonenden. Die worden uitgenodigd om actief deel te nemen aan lokale windprojecten via de coöperatieve Electrabel CoGreen.

DE KLANT IN HET MIDDELPUNT VAN ALLE AANDACHT De klant staat centraal in de handelingen en het innovatiebeleid van Electrabel. Residentiële klanten, KMO’s, grote ondernemingen en industriële bedrijven, iedereen wordt begeleid in functie van zijn profiel en noden. Bovenop concurrentiële prijzen heeft Electrabel de overtuiging om zich te onderscheiden door een onberispelijke dienstverlening aan de klant. Ze breidt de kanalen uit die hem toelaten om makkelijk met haar experten in contact te komen. De ontwikkeling van intelligente oplossingen staat eveneens centraal in de prioriteiten van de onderneming. Alleen of met partners, levert Electrabel diensten (Smart-producten, diagnoses, isolatie, verwarming…) die het mogelijk maken om het energieverbruik te optimaliseren en te verminderen. Electrabel is ook zeer actief in het uitwerken van oplossingen voor duurzame mobiliteit, zowel elektrisch als met aardgas. Verder installeert ze in partnerschap warmtekrachteenheden bij haar industriële klanten.

EEN TOEGEVOEGDE WAARDE VOOR DESAMENLEVING Electrabel is al meer dan een eeuw verankerd in België en verweven met de gemeenschap. De onderneming heeft in haar acties

Het webcafé Hebt u een vraag over tarieven, nieuwe technologieën of gewoon over de actualiteit in verband met energie? Afspraak op www. electrabel.be/webcafe

steeds blijk gegeven van een nauwe verbondenheid met de samenleving. Als referentiewerkgever moedigt Electrabel de vorming en de professionele ontwikkeling van haar 5 000 werknemers aan en ze maakt van veiligheid op het werk voor iedereen, haar prioriteit. Als lokale producent onderhoudt de onderneming een open dialoog met de omwonenden van haar installaties en ze ontwikkelt specifieke informatiekanalen voor hen. Bewust van de impact die ze kan hebben, ontplooit Electrabel een vastberaden beleid van nabijheid. De onderneming heeft een actieplan uitgewerkt voor de bestrijding van de energiearmoede en ze steunt talrijke verenigingen die actief zijn in de drie gewesten van het land. Elk jaar worden 40 culturele en sociale projecten gevaloriseerd. Ze stimuleren onder andere de integratie via de sport en besteden een bijzondere aandacht aan de behoeften van de meest kwetsbare groepen.

Consumenten zijn steeds op zoek naar innovatieve oplossingen om energie te besparen. Het Smart-gamma van Electrabel komt daaraan tegemoet: www.electrabel.be/smart

Elektriciteit produceren

3

EEN VRIJGEMAAKTE ENERGIEMARKT DE PRODUCENTEN Ze gebruiken verschillende technologieën om in België of in het buitenland elektriciteit te produceren die in het net wordt geïnjecteerd. Electrabel, de grootste elektriciteitsproducent in België, produceert lokaal, dicht bij haar klanten.

DE TRANSMISSIENETBEHEERDER1

enwicht! triciteit in grote heden opslaan lukt elk moment moeten od aan en de vraag triciteit in evenwicht Zoniet volgt een troomuitval.

In België staat Elia in voor het transport van de elektriciteit vanuit de centrales via het hoogspanningsnet naar de grote industriële verbruikers en naar de distributienetten. Elia beheert het hoogspanningsnet en ziet toe op het evenwicht tussen het aanbod van en de vraag naar elektriciteit. 1

Fluxys beheert het transportnet en de opslagplaatsen voor aardgas.

DE DISTRIBUTIENETBEHEERDERS Zij zorgen voor de distributie van elektriciteit (en aardgas) tot bij de eindverbruiker via het midden- en laagspanningsnet. Ze zijn ook verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van het net, de aansluitingen en de opname van de meters. Deze opdrachten worden voornamelijk uitgevoerd door Eandis en Infrax (Vlaanderen), Ores (Wallonië) en Sibelga (Brussel).

DE REGERINGEN EN REGULATOREN

VERDELING VAN DE ELEKTRICITEITSFACTUUR IN VLAANDEREN

• De regeringen bepalen het energiebeleid van het land en de gewesten.

DE LEVERANCIERS

• De regulatoren controleren de marktspelers en waken over het nakomen van de regels. Het gaat om de CREG (federaal niveau), de VREG (Vlaanderen), de CWaPE (Wallonië) en Brugel (Brussel).

De leveranciers kopen op energiebeurzen elektriciteit (en aardgas) die ze doorverkopen, of ze produceren zelf stroom, zoals Electrabel, en verkopen hem aan hun klanten. De leverancier is ook het aanspreekpunt voor de eindklant.

58% 24% 10% 8%

Hoewel de energie maar 24% van de energiefactuur vertegenwoordigt, is het de leverancier die het volledige bedrag van de verschillende onderdelen ervan (energie, transport, distributie, belastingen) aan de eindklant moet factureren.

Netkosten (transport en distributie) Energie Bijdrage groene energie en warmtekracht Taksen en heffingen

DE KLANTEN Particulieren, bedrijven of gemeenschappen kiezen vrij hun elektriciteitsleverancier. Op deze markt bestaat in België veel concurrentie. De klant is vaak ook zelf een producent wanneer hij beschikt over bijvoorbeeld zonnepanelen, een windturbine of warmtekracht.

P

Elektriciteit produceren

5

HET ‘MYSTERIE’ ELEKTRICITEIT Een onzichtbare stroom Alle materie is opgebouwd uit atomen. Die bestaan uit een kern met positief geladen protonen en niet geladen neutronen, waaromheen negatief geladen elektronen draaien. De elektronen vormen de bron van wat we elektriciteit noemen.

Stator van een alternator

Hoe zit dat juist in elkaar? Normaal is er een evenwicht tussen kern en elektronen, maar dat kan worden verstoord. Wanneer we bijvoorbeeld met een doek over een plastieken haarkam wrijven, springen elektronen uit het doek naar de kam. Die wordt daardoor negatief geladen en is in staat lichte voorwerpen zoals papiersnippers aan te trekken. Dit verschijnsel waarbij elektronen zich verplaatsen, noemen we statische elektriciteit. We spreken van elektrische stroom wanneer de elektronen echt circuleren doorheen een geleidend materiaal met liefst een zo klein mogelijke elektrische weerstand zoals een koper- of aluminiumdraad. Door het in circulatie brengen of laten stromen van elektronen ontstaat een elektrische stroom.

Wist u dat? Het begrip elektriciteit danken we aan Thales van Milete. Die Griekse wetenschapper ontdekte rond 600 voor Christus dat hij met barnsteen lichte voorwerpen kon aantrekken, nadat hij de steen met de hand had opgewreven. Élektron is het Griekse woord voor barnsteen: de naam elektriciteit is ervan afgeleid.

Elektriciteit produceren

7

Hoe wordt elektriciteit geproduceerd? In een elektriciteitscentrale wordt elektriciteit geproduceerd door een reeks energieomzettingen. Door de verbranding van brandstof (chemische energie) of een kernsplijting (kernenergie) ontstaat warmte (thermische energie) die water omzet in stoom. Die stoom drijft een turbine aan (mechanische energie) die een alternator aan het draaien brengt. De alternator zet de mechanische energie om in elektrische energie.

De alternator bestaat uit een rotor en een stator. De rotor is een wentelende elektromagneet die door een onafhankelijke gelijkstroombron wordt bekrachtigd. Hij draait rond binnen de stator, een vaste cilinder met koperen wikkelingen. Het draaien van de rotor wekt wisselstroom op in de wikkelingen van de stator, volgens het principe van elektromagnetische inductie. Samengevat: de elektromagneet van de rotor wekt een bewegend magnetisch veld op dat een elektrische stroom, een beweging van elektronen in een geleider (de koperen wikkelingen van de stator), teweegbrengt.

Machinezaal met stoomturbine en alternator

De rotor draait aan een constante snelheid om steeds elektriciteit met een nauwkeurige netfrequentie van 50 hertz te produceren. Dat betekent dat de elektrische stroom per seconde vijftig keer in de ene en vijftig keer in de andere richting loopt, vandaar de naam wisselstroom. Naast thermische elektriciteitscentrales die werken met stoom, kan ook met andere technologieën elektriciteit worden geproduceerd. Die zetten bijvoorbeeld de energie van de wind (windturbines), het water (waterkrachtcentrales) of de zon (fotovoltaische panelen) om in elektrische energie.

2,5 miljoen Een kerncentrale van 1 000 MW kan bijna 9 miljard kilowattuur(kWh) per jaar produceren, gelijk aan het jaarverbruik van 2,5miljoen gezinnen.

8

Elektriciteit produceren

Wat is watt? Volt (V): elektrische spanning; doorgaans 230 volt in de woningen Ampère (A): de intensiteit van de elektrische stroom Watt (W): het vermogen (watt = volt x ampère); een lamp met een vermogen van 60 watt Wattuur (Wh): geproduceerde energie; een centrale met een vermogen van 1 watt die gedurende 1 uur werkt, produceert 1 wattuur

Transformatoren beperken transportverliezen De elektriciteit die de alternator produceert, heeft een spanning van zo’n 15 tot 20 kilovolt (kV). Als de stroom bij die lage spanning wordt getransporteerd, zou er onderweg te veel energie verloren gaan. Om de stroom tot bij de verbruikers te brengen met een minimum aan verliezen, voeren transformatoren de spanning op tot 150 of zelfs 380 kilovolt. Via het elektriciteitsnet en transformatorposten die de spanning opnieuw verlagen, bereikt de stroom de verbruiker op de gewenste spanning.

Energieomzettingen in een klassieke thermische centrale Chemische energie

Thermische energie

Mechanische energie

Brandstoffen

Stoomketel

Stoomturbine

Elektrische energie

Alternator

Transformator en hoogspanningslijn

Elektriciteit produceren

9

KLASSIEKE THERMISCHE CENTRALES Nadat de stoom de turbine heeft doorlopen en zijn energie heeft vrijgegeven, condenseert hij tot water dat opnieuw naar de stoomketel gaat. Dat gebeurt in een condensor waar de stoom langs duizenden pijpjes vloeit waardoor koud koelwater stroomt.

Centrale Knippegroen

Veelvoud aan brandstoffen Een klassieke thermische centrale verbrandt aardgas, steenkool, stookolie of biomassa in een stoomketel. De hete rookgassen en de warmte van de vlammen verhitten het buizenstelsel in de stoomketel en zetten het water dat er doorheen loopt om in stoom. Die brengt de stoomturbine aan het draaien die op haar beurt de alternator aandrijft die elektriciteit opwekt.

10

De meeste centrales koelen het opgewarmde water van de condensor af in een koeltoren in de vorm van een hyperbool. Het water komt er in contact met een opstijgende luchtstroom die ontstaat door de natuurlijke trek (schoorsteenwerking van de koeltoren). Het water koelt af en valt als regendruppels neer in de opvangbekkens die zich aan de voet van de koeltoren bevinden. De opgewarmde lucht, verzadigd met waterdamp, verlaat de koeltoren als een witte damppluim. Het overgrote deel van het koelwater wordt terug naar de condensor gepompt en hergebruikt. Slechts 1 à 1,5% verdampt.

Het leefmilieu beschermen Een steenkoolcentrale is uitgerust met een rookgaszuiveringssysteem dat zwaveldioxide (SO2) en stikstofoxide (NOx) uit de rookgassen haalt vooraleer ze door de schoorsteen ontsnappen. Daarnaast zorgen elektrofilters ervoor dat de stofdeeltjes (vliegas) uit de rookgassen worden verwijderd en opgevangen in bunkers.

Sommige klassieke thermische centrales hebben geen koeltoren en lozen het opgewarmde koelwater terug in het oppervlaktewater. In dat geval is het debiet van het oppervlaktewater groot genoeg om de temperatuurstijging te beperken.

Stoomturbine Elektriciteit produceren

35% Een klassieke thermische centrale zet 35 tot 40% van de brandstofenergie om in elektriciteit.

1 Brandstof

7 Hoogspanningslijnen

2 Stoomketel

8 Condensor

3 Stoomturbine

9 Koeltoren

4 Alternator

10 Elektrofilter

5 Bekrachtiger

11 Ontstikking

6 Transformator

12 Ontzwaveling

7

3

12

6 9 4

11

5 2 10 8

meer beelden: www.electrabel.com

1 Elektriciteit produceren

11

STEG-CENTRALES (STOOM EN GAS)

56%

STEG-centrales zetten meer dan 56% van de brandstofenergie om in elektriciteit.

9

7

6

7

8

1 Brandstof (aardgas)

5 6

4

2 Verbrandingskamer 3 Gasturbine

10

2

4 Alternator

4

5 Bekrachtiger

3 5

6 Transformator 7 Hoogspanningslijnen 8 Recuperatiestoomketel 9 Schoorsteen 10 Stoomturbine

1

12

Elektriciteit produceren

11

meer beelden: www.electrabel.com

11 Luchtcondensor

Tweemaal stroom De productie van elektriciteit in een STEG-centrale start met het verbranden van aardgas in de verbrandingskamer van een gasturbine. De hete verbrandingsgassen doen de turbine draaien die een alternator aandrijft. Die wekt een eerste keer elektriciteit op. De verbrandingsgassen verlaten de gasturbine en komen in de recuperatiestoomketel terecht. Daar verhitten ze een buizenstelsel waarin water vloeit dat door de hitte in stoom wordt omgezet. De verbrandingsgassen ontsnappen vervolgens langs de schoorsteen De hete stoom zet een stoomturbine in beweging. Die drijft op haar beurt een alternator aan waardoor de centrale een tweede maal elektriciteit opwekt. De gasturbine en de stoomturbine kunnen gekoppeld zijn aan eenzelfde alternator (configuratie single-shaft) of aan twee verschillende alternatoren (multi-shaft). De stoom verlaat de stoomturbine en condenseert in een luchtcondensor of in een met wa-

Wist u dat? STEG-centrale Saint-Ghislain – ontspanstation aardgas

ter gekoelde condensor. In een luchtcondensor passeert de stoom door een groot aantal buizen waarover koude omgevingslucht blaast die wordt aangevoerd door grote ventilatoren. De stoom koelt af door het contact met de lucht en condenseert tot water dat terug naar de recuperatiestoomketel wordt gepompt. Wanneer de condensatie van de stoom in een met water gekoelde condensor gebeurt, wordt het opgewarmde water afgekoeld in een koeltoren net zoals in een klassieke thermische centrale.

Rond de STEG-centrales Herdersbrug en SaintGhislain zijn er geen pylonen of hoogspanningslijnen. Alle kabels bevinden zich ondergronds.

“Repowering” van klassieke centrales Klassieke thermische centrales kunnen gerepowered worden om hun vermogen en rendement te verhogen door ze om te vormen tot een STEG-centrale. Zo’n repowering bestaat uit het vervangen van de klassieke stoomketel met branders door een gasturbine met eigen alternator en transformator, en een nageschakelde recuperatiestoomketel.

Elektriciteit produceren

13

WARMTEKRACHTEENHEDEN Twee energievormen uit één brandstof Warmtekrachtkoppeling (WKK) is het tegelijk produceren van warmte en elektriciteit in dezelfde installatie. De productie van warmte staat voorop, elektriciteit is het bijproduct. Een warmtekrachteenheid wordt op maat ontworpen, inspelend op de lokale warmtebehoefte. Warmtekracht met gasmotoren is aangewezen bij kleine en middelgrote industriële sites en dienstencentra die behoefte hebben aan een elektrisch vermogen van 1 tot 5 MW en warm water op een temperatuur van 50 tot 110°C. De gasmotor drijft een alternator aan die voor elektriciteit zorgt. De warmte van de

Warmtekrachteenheden bij Total

motorkoelingkringen en van de verbrandingsgassen wordt via warmtewisselaars aan een watercircuit afgestaan. De klant gebruikt het warme water voor industriële of residentiële warmtebehoeften, zoals bijvoorbeeld gebouwen- of serreverwarming. Warmtekracht met gasturbines is aangepast aan de grootindustrie die nood heeft aan een elektrisch vermogen van meer dan 5 MW en een stoomdebiet vanaf 20 ton/uur. De productie van energie in een gr...