Articulatie diagnostiek PDF

Preview

Summary

Spraak 2 - articulatie: diagnostiek...

Description

Articulatie: diagnostiek tijdens het therapeutisch proces Gedragstherapeutische benadering - Researchmethodiek toepassen in de praktijk, n=1: toetsend uitvoeren van therapie die gebaseerd is op diagnostiek. Dit is een dynamisch proces (vaak aanpassingen maken, evalueren, nieuwe doelen opstellen enz). Niveaus van het diagnostisch therapeutisch proces (staat niet echt in de ppt, WEL handboek) 1. Niveau van aangrijpingspunt  functieniveau  Wat moet er bij de patiënt veranderen? − Assessment data: Zoeken waar de moeilijkheden zitten − Klinisch redeneren: welke functie is het meeste gestoord? − Interventieplan: / 2. Niveau van therapeutische context  activiteiten/participatie  Binnen welk interactioneel kader kan het veranderingsproces de beste vorm krijgen? − Assessment data: verstaanbaarheid, hoe is het kind sociaal gezien, … − Klinisch redeneren: welke activiteiten zijn belangrijk voor het kind, participatie wordt beperkt door … − Interventieplan: / 3. Niveau van het therapeutisch systeem  Omgevingsfactoren en persoonlijke factoren  Moet de omgeving bij de behandeling worden betrokken? − Assessment data: voorgeschiedenis navragen, hoe verliep de ontwikkeling − Klinisch redeneren: welke zouden de eventuele predisponerende, precipiterende en persisterende factoren zijn?’ − Interventieplan: / Fasen van het therapeutisch proces volgens Stes (alleen vetgedrukte fasen staan in ppt, wij focussen nu alleen op diagnostische fase) Aanmelding Diagnostische fase - Kennismaking met de cliënt/ belangrijkste persoon omgeving - Probleemkeuze - Metingen - Betekenis- en functieanalyse - Holistische theorie: interventieplan Interventiefase (behandeling) en evaluatiefase - Modificatieprocedures - Uitvoering - Evaluatie Aflsuitfase en follow-upfase

-

Afname/eliminatie/stoppen

Diagnostische fase of assessment (relatie opbouwen, data verzamelen, hypothese opstellen) - Taxatiefase o Aanmelding  Via telefoon, mail …  Luisteren naar klachten, bezorgdheid ouder, antwoorden op vragen, afspraak maken …  aanmelding beantwoorden met een deskundig oordeel: consult plannen  Blanco aanmelding (mijn kind spreekt slecht), doorverwijzing … o Kennismaking  (hetero)anamnese  Interview  Screening (bij verdachte aanwezigheid van SKS)  Formele screening o DEAP: diagnostic evaluation of articulation and phonology (38;11j) o UAO: Utrechts Articulatie Onderzoek (5jarigen) o ASIA-5: Antwerps sceeningsinstrument voor articulatie van 5jarigen (5jarigen)  5-jarigen: kinderen kunnen op deze leeftijd een groot aantal spraakklanken of combinaties articuleren; de meta-fonologische kennis (klankbewustzijn) is in volle ontwikkeling, op deze leeftijd wordt de basis gelegd voor lezen en schrijven die in belangrijke mate beroep doet op deze vaardigheden. o Taaltoets allochtone kinderen  Informele screening (een screening van de articulatie kan onderdeel uitmaken van een ruimere screening (taal, vloeiendheid, stem). Als uit deze algemene aanmelding blijkt dat de articulatie voornamelijk een probleem vormt, kan men overgaan tot een specifiekere screening van de articulatie.) o Spontaan gesprek o Observatie via spel o Imitatie o Diadochokinese o Tekst lezen o Probleemkeuze  Spontane spreken  Video of audio-opname is handig  De afname van spontane spreektaken kan niet worden gemist omdat de manifestatie van spraakkenmerken anders kan zijn in spontane, complexe setting dan bij het afnemen van goed gestructureerde spreektaken.  Spraakverstaanbaarheid  PCC-R berekenen (percentage of constonants correct – revised) = aantal juiste consonanten/totaal aantal klanken x100

Op basis van een spontaan spreekstaal, kan met leeftijdgenoten of volwassenen. Met volwassenen is dit makkelijker omdat het gesprek meer structuur krijgt en gemakkelijker uit te schrijven is. Enkel substituties en deleties worden als fout gerekend. o Lichte beperking in de verstaanbaarheid: 85% - 100% o Lichte tot matige beperking in de verstaanbaarheid: 65% - 85% o Matige tot ernstige beperking in de verstaanbaarheid: 50% - 65% o Ernstige beperking in de verstaanbaarheid: < 50%   



18 maanden: spraak is 25% verstaanbaar door de ouders 24 maanden: spraak is 50-75% verstaanbaar door de ouders 36 maanden: spraak is 75-100% verstaanbaar door de ouders

Voordelen o relevante en functionele therapie-effecten te meten o De grootte van de impact van de SKS op de communicatie Nadelen/ bedenkingen o Hoe groot moet het spreekstaal zijn? o Geen rekening met gewenning (familiariteit) o De verstaanbaarheid is afhankelijk van de kenmerken van de luisteraar, PCC-R = kenmerken van het kind • PSv = percentage spraakverstaanbaarheid (2;6 – 4;6) o Wat verstaan ouders en andere beoordelaars Fonetisch georiënteerde diagnostiek  FONETISCHE INVENTARISATIE (van Borsel) o Spraakstaal opname o Fonetische transcriptie o Lijst Moedertaalklanken  inventaris consonanten en vocalen o /lot/ ipv /rot/  kind kent l, o en t ongeacht het doelwoord o Besluit vb: geen stemhebbende fricatieven, additioneel o Eventueel: syllabepositie (initiaal of finaal) en/of woordpositie (Initiaal (I), mediaal (M), finaal (F))  4 posities:  Syllabe initiaal – woord initiaal (p in peer)  syllabe intiaal – woord mediaal (p in kapot)  syllabe finaal – woord mediaal (p in kapstok)  syllabe finaal – woord finaal (p in trap)  HET TRADITIONELE, FONETISCH GEORIËNTEERDE ARTICULATIEONDERZOEK (= DRIEPOSITIESTEST) o woorden /poes/, /appel/ en /aap/ uit te lokken (initiaal, mediaal en finaal) o Alle consonanten in 3 posities  uitzondering: stemhebbende occlusieven en fricatieven in finale positie en /ng/ initiaal o Vocalen en diftongen niet, consonantverbindingen wel  Foutentypes: Omissies, Substituties, Distorsies, (Additie) OSDA  Hoe meer klanken gestoord hoe groter de ernst

Nadeel: een beperkte inventaris via een vast aantal fonetische contexten (woorden!)  aanvullen met spontane taal o Instrumenten:  Deep test of articulation (Mc Donald)  Utrechts Articulatie Onderzoek (1977); genormeerd 3-6 jarigen (uit Utrecht), 106 plaatjes (C, Cclusters I & F, vocalen)  Computerondersteunende versie met aanpassing en normering voor Vlaanderen onder de naam “Articulatie-Onderzoek” (AO, zie www. SpeechVision.com)  Logo-Art ArticulatieOnderzoek (Baarda; de BoerJongsma; Haasjes-Jongsma, 2001): niet genormeerd, bevat articulatieprogramma met veel oefenmateriaal.  nieuwe versie: NAO: Nederlands articulatieonderzoek, NAOVV: Nederlands articulatieonderzoek verwervingsvolgorde  Antwerps Articulatie Onderzoek (AAO, Stes, 1977)  Computer Articulatie Instrument (CAI) NIEUW  SpraakKlankOnderzoek (SKO) NIEUW Hypothesen opstellen, probleemsamenhang, klinisch redeneren o Hypothese opstellen= verklaringen zoeken voor het ontstaan en het voorbestaan van de spraakklankmoeilijkheden, zoeken naar de predisponerende , precipiterende (luxerende/uitlokkende) en persisterende factoren die inwerken, hoe?, Wanneer?, Je maakt een probleemsamenhang (ICF = klinisch redeneren) Interventieplan o Interventieplan = keuze van de methode, technieken, rapportering en bespreking, evaluatiemethode. Ook het opmaken van een prognose = realistische verwachtingen hoort hier ook bij. Dit is niet gemakkelijk omdat we in ons beroep, het manipuleren van het spreekgedrag, te maken hebben met zeer veel beïnvloedende factoren tijdens het therapeutisch proces. 

-

-...