ściąga alfabetycznie metodologiua 1 PDF

Preview

Summary

sciaga alfabetyczna...

Description

BADANIA NAUKOWE- celowy proces zróżnicowanych działań, umożliwiających obiektywne, dokładne i wyczerpujące poznanie wycinka rzeczywistości.  -badania podstawowe: ogół czynności i środków umożliwiających wzbogacenie wiedzy o danej rzeczywistości  - badania stosowane: ogół czynności i środków umożliwiających opracowanie sposobów osiągnięcia jakiegoś celu praktycznego Rodzaje badań pedagogicznych:  Sobocki:  -weryfikacyjne (poszukiwanie związków przyczynowo skutkowych)  - diagnostyczne  - opis, analiza zjawisk, procesów, ich rozwoju, bez wnikania w zależności sprawcze  Palka: -Opisowe diagnostyczno  -prognostyczne, diag.  -monograficzne  -wyjaśniające: generalizujące, weryfikacyjne, eksperyment 

Pilch:  Teoretyczne  Eksperyment  diagnostyczne.

BADANIA WERYFIKACYJNE (poszukiwanie związków przyczynowo skutkowych) CEL PRAKTYCZNY:  - badacz eksponuje możliwości wykorzystania wyników badań w praktyce ( w działalności dydaktycznowychowawczej, w zapobieganiu niepowodzeniom szkolnym, w zwiększeniu efektywności funkcjonowania szkoły)  - wskazuje w jakim celu i kto ( osoby i instytucje) mógłby wykorzystać rezultaty badań Czasem cel praktyczny łączy się z celem prognostycznym. CECHY BADAŃ JAKOŚCIOWYCH  - sposób empirycznego poznania świata społecznego i jednostkowego ukierunkowany na jego rozumienie i interpretacje. Dotyczy badań problemów bardzo drażliwych dotyczących sytuacji, stanów, wartości, motywów, zachowań, działań, intencji pojedyńczych osób. CELE BADAŃ JAKOŚCIOWYCH:  zrozumienie i interpretacja faktów, zjawisk, procesów, w celu zrozumienia sytuacji w taki sposób jak czynią to osoby badane, uwzględnia się kontekst badanego zjawiska,  Uwzględnianie kontekstu zjawiska pozwala na dostarczenie różnych aspektów co pozwala na lepsze ich zrozumienie,  zachowania ludzkie mogą być rozumiane tylko w kontekście życia społecznego i jego otoczenia,  Są to badania „rozumiejące” związane z odkrywaniem znaczeń jakie badani przypisują faktom, stanom i zjawiskom. CEL BADAŃ– pojmuje się jako rodzaj zamierzonego efektu, do którego ma doprowadzić działalność badacza. PRZYKŁAD: Ustalenie czy aktywność ucznia w czasie wolnym jest powiązana z poziomem sprawności manualnej. EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY - to metoda naukowego badania rzeczywistości ped. polegająca na celowym, planowym i świadomym wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika, zwanego zmienną niezależną lub czynnikiem eksperymentalnym i obserwowanie zmian, skutków pozostałych pod jego wpływem- zmiennej zależnej. Rodzaje technik:  technika jednej grupy (E=K)  technika grup równoległych, dwie grupy E i K

  WADY:    

technika rotacji (eksperymentu krzyżowego) - dwie grupy E i K - jedna para - I faza E K; II faza K E – zamiana grupy technika 4 grup: dwie pary (badanie wstępne w jednej parze a końcowe w obu E1 K1 E2 K2)

nie można wykluczyć ubocznych wpływów na wyniki np. rozgłos; etyczne - badacz nie może szkodzić uczestnikom badań; trudno powtórzyć badanie w tych samych warunkach; wady wykorzystywanych do pomiaru zmian narzędzi stają się wadami eksperymentu

ZALETY:  umożliwia wywołanie zmian oraz dokonywanie pomiaru ich skutków,  łączenie teorii z praktyką;  ułatwienie innowacji ped.;  umożliwia sprawdzenie skuteczności i przydatności wykorzystanych metod, form, środków kształcenia, wychowania;  do pomiaru zmian wykorzystuje się różne narzędzie: testy osiągnięć, skale ocen itp. (obiektywizm) PRZYKŁAD: Gdy chcemy np. dowiedzieć się, jaka pogoda wpływa na samopoczucie dzieci w szkole, nie możemy jej zmienić, ale możemy sprawdzić, czy w nastroju i zachowaniu dzieci nastąpiły jakieś zmiany spowodowane interesującym nas czynnikiem. EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY:  **To metoda naukowego badania rzeczywistości pedagogicznej (wychowawczej) polegająca na celowym, planowy, świadomym wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika nazywanego ZMIENNĄ NIEZALEŻNĄ lub czynnikiem eksperymentalnym i obserwowaniu zmian skutków powstałych pod jego wpływem - ZMIENNEJ ZALEŻNEJ  **Przedmiotem oddziaływań w eksperymencie pedagogicznym jest wychowanie lub jego uwarunkowania wychowania w ujęciu ogólnym to świadome i celowe kształtowanie cech  **Eksperyment dydaktyczny przedmiotu oddziaływań cechy instrumentalne często wykorzystywane w dydaktyce kształcenia (?) **Eksperyment wychowawczy – przedmiotem oddziaływań (są) cechy kierunkowe rzadko stosowa Elementy badań ilościowych w fazie planowania  -wybór tematu badań,  określenie przedmiotu badań,  określenie celów badań,  sformułowanie problemów badawczych,  sformułowanie hipotez badawczych,  ustalenie zmiennych,  wybór metod i technik badawczych,  opracowanie narzędzi,  ustalenie terenu badań i sposobu doboru próby,  przeprowadzenie badań,  opracowanie wyników (opis, analiza, wyjaśnienie związków, weryfikacja hipotez, sformułowanie wniosków z badań i uogólnień, wskazanie potrzeby i kierunków dalszych badań) ELEMENTY KONCEPCJI BADAŃ: 1) faza planowania procesu badawczego: à wybór tematu badań; à określenie przedmiotu, à określenie celów b., à sformułowanie problemów i hipotez badawczych, à ustalenie zmiennych, dobór wskaźników do zmiennych, à wybór metody i technik badawczych, opracowanie narzędzi, à ustalenie terenu metody badawczej 2) Faza realizacji procesu badawczego:

à przeprowadzenie badań, zgromadzenie materiału empirycznego; à uporządkowanie materiału empirycznego, grupowanie statystyczne. 3) Faza opracowania wyników proc. badawczego: à opis i analiza danych, wyjaśnienie związków; à weryfikacja hipotez; à sformułowanie wniosków z badań; à wskazanie potrzeby i warunków dalszych badań FAZA PLANOWANIA PROCESU BADAWCZEGO - wybór tematu badań - określenie przedmiotu badań określenie celów badań - sformułowanie problemów i hipotez badawczych - ustalenie zmiennych, dobór wskaźników do zmiennych - wybór metody i technik badawczych, opracowanie narzędzi - ustalenie terenu badań i sposobu doboru prób FAZA PLANOWANIA PROCESU BADAWCZEGO - wybór tematu badań - określenie przedmiotu badań określenie celów badań - sformułowanie problemów i hipotez badawczych - ustalenie zmiennych, dobór wskaźników do zmiennych - wybór metody i technik badawczych, opracowanie narzędzi - ustalenie terenu badań i sposobu doboru prób HIPOTEZA BADAWCZA: - przepuszczalna odpowiedź na sformułowany problem badawczy - jest świadomie przyjętym przypuszczeniem czy założeniem. Nie każdy problem badawczy wymaga sformułowania hipotezy. HIPOTEZA BADAWCZA: - przepuszczalna odpowiedź na sformułowany problem badawczy - jest świadomie przyjętym przypuszczeniem czy założeniem. Nie każdy problem badawczy wymaga sformułowania hipotezy.Warunki poprawności hipotezy badawczej:- jest odpowiedzią na problem badawczy i ujmuje związki między zmiennymi - dostatecznie szczegółowo sformułowany nie może być „pusty”- sprecyzowany zakres – powinna jest mieć możliwość weryfikacji hipotezy, tzw empirycznego sprawdzenia co powoduje jej potwierdzenie lub odrzucenie ( w całości lub w części) – jest sformułowana na podstawie uznanej już metody naukowej. PRZYKŁAD: Dzieci z rodzin o charakterze patologicznym wykazują ogromne trudności zarówno w przystosowaniu się do środowiska szkolnego jak i trudności w nauce? METODOLOGIA à - teoria sposobu zdobywania wiedzy o rzeczywistości -teoria tworzenia nauki à -teoria doskonalenia metod poznawania i zmieniania rzeczywistości. Ze względu na zakres stosowania wyróżnia się: à - met. Ogólną: zajmuje się ogólnymi problemami metod i systemów naukowych à - met. Szczegółowe: badają metody i systemy wybranych nauk np.: metody badań pedagogicznych, m.b. psychologicznych, metody historii METODA BADAWCZA – to zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza zmierzającego do rozwinięcia określonych problemów naukowych. metoda badań - Zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego NP. eksperyment pedagogiczny, metoda indywidualnych przypadków. METODY ILOŚCIOWE- sposób empirycznego poznawania rzeczywistości ukierunkowany na jej: opis, wyjaśnianie i prognozowanie, związany z: **Próbą dokonania pomiaru interesujących badacza stanów, zjawisk, procesów (poprzez wykorzystanie do tego celu narzędzi badawczych: testów, skal, ocen) **wymagający stosowania metod statystycznych do przeprowadzania i opracowywania wyników badań (dominuje w Bad. Ped) PRZEDMIOTEM BADAŃ JAKOŚCIOWYCH są zachowania, motywy, intencje, stan, pojedyńczych osób METODY JAKOŚCIOWE: sposób empirycznego poznawania rzeczywistości społecznej ukierunkowany na jej rozumienie i interpretację Przedmiot badań ilościowych METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW- jest sposobem badań, w którym przedmiotem zainteresowań badacza są jednostkowe losy ludzkie uwikłane w określone sytuacje wychowawcze (ich analiza) lub konkretne zjawiska natury wychowawczej występujące w jednostkowych biografiach ludzkich ( i ich analiza) PRZYKŁAD: trudności dydaktyczne i wychowawcze dziecka, a sytuacja rodzinnaRodzaje technik eksp.à à technika jednej grupy (E=K) àtechnika grup równoległych, dwie grupy E i K àtechnika rotacji (eksperymentu krzyżowego) dwie grupy E i K - jedna para - I faza E K; II faza K E – zamiana grupy à technika 4 grup: dwie pary (badanie

wstępne w jednej parze a końcowe w obu E1 K1 E2 K2)- WADY: a) nie można wykluczyć ubocznych wpływów na wyniki np. rozgłos; b) etyczne - badacz nie może szkodzić uczestnikom badań; c)trudno powtórzyć badanie w tych samych warunkach; d)wady wykorzystywanych do pomiaru zmian narzędzi stają się wadami eksperymentu - ZALETY: a) umożliwia wywołanie zmian oraz dokonywanie pomiaru ich skutków, b) łączenie teorii z praktyką; c) ułatwienie innowacji ped.; d) umożliwia sprawdzenie skuteczności i przydatności wykorzystanych metod, form, środków kształcenia, wychowania; e) do pomiaru zmian wykorzystuje się różne narzędzie: testy osiągnięć, skale ocen itp. (obiektywizm) MONOGRAFIA PEDAGOGICZNA– metoda, w której przedmiotem zainteresowania jest opis jednego zagadnienia, tematu, instytucji, zjawiska. Przedmiotem badań są:à instytucje wychowawcze (placówki) np., szkoła, przedszkole, dom dzieckaà instytucjonalne formy działalności wychowawczej np. szkolne koła sportoweà a także (rzadziej) jednorodne zjawiska społeczne np. subkultury młodzieżowe, sekty monografia pedagogiczna -to metoda badawcza, której przedmiotem zainteresowania jest opis jednego zagadnienia, tematu, zjawiska, instytucji. Służy do badania jednej instytucji pedagogicznej, jej przedmiotem analizy jest: geneza danej instytucji ,podstawy prawne jej powstania, statut, obowiązujące regulaminy, efektywność, sposób kierowania i zarządzania, struktura organizacyjna, źródła finansowania i efektywność wykorzystania tych środków, problemy występujące w pracy instytucji, kwalifikacje pracowników. Badacz dąży do wniknięcia w głąb danej instytucji i wielostronnego wejrzenia w jej funkcjonowanie, ma to na celu zdiagnozowanie problemów, opracowanie zmian i zaproponowanie ulepszeń. Techniki używane w tej metodzie to analiza dokumentów, wywiad, ankieta. MOŻLIWOŚĆ ŁĄCZENIA BADAŃ JAKOŚCIOWYCH I ILOŚCIOWYCH: -Istnieje potrzeba łączenia obu rodzajów badań, à Obie są równoprawne i niezbędne, à Celem poznania jest opis i wyjaśnienie faktów, zrozumienie i interpretacja np. lęk szkolny NARZĘDZIE BADAWCZE – jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki umożliwia zgromadzenie materiału empirycznego (informacji o badaniach procesów, zjawisk) np kwestionariusz ankiety, wywiadu NARZĘDZIA BADAWCZE – jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki, umożliwia zgromadzenie materiału empirycznego (informacji o badanych osobach, procesach, zjawiskach)Metody:Eksperyment pedagogiczny, Monografia pedagogiczna, Metoda indywidualnych przypadków, Sondaż diagnostyczny. Techniki:Obserwacja, Wywiad, Ankieta, Badanie dokumentów, Analiza treści, wyników; Techniki socjometryczne, ProjekcjeNarzędzia badawcze: *** Narzędzia obserwacji:Arkusz obserwacji, Dziennik obserwacji, Kwestionariusz wywiadu, Kwestionariusz ankiety, Test socjometryczny, Skale ocen i inne … NAUKA- system uzasadnionych pojęć, twierdzeń i hipotez będących wytworem odkrywczej działalności człowieka i stanowiący najwyżej rozwiniętą postać świadomości społecznej - system społecznie wypracowanych sądów o rzeczywistości, dowiedzionych i sprawdzonych słowem prawdziwymPRZKŁAD:nauki przyrodnicze --> fizyka, chemia, biologia, nauki o Ziemi, astronomia, geografia OBSERWACJA- jedna z podstawowych metod badawczych; polega na niezauważalnym postrzeganiu jednostki badanej w naturalnych warunkach otoczenia. Obserwacja jest jedną z trzech metod zbierania danych pierwotnych, jest przykładem badania ciągłego, zazwyczaj bada się tu pewne procesy lub ludzkie zachowania.Rozróżniamy trzy techniki obserwacji:à osobistą (badacz osobiście obserwuje sytuację lub nawet jest to obserwacja uczestnicząca - jak np. korzystanie z produktów lub usług konkurencji); à mechaniczną (za pomocą urządzeń mechanicznych); à elektroniczną (urządzenia elektroniczne, jak fotokomórka, kamera) OPIS STANU( DYSKRYPCJA)- badanego wycinka rzeczywistości pedagogicznej POPULACJA – ogół osób ( najczęściej) ale także osobników, rzeczy, zdarzeń, które posiadają chociaż jedną cechę wspólną np. Studenci w Białymstoku PROBLEM BADAWCZY szeroko rozumiany, to pytanie, na które szukamy odpowiedzi w zależności od sposobu znalezienia odpowiedzi wyróżniamy dwa rodzaje problemów: - problemy subiektywne- informacyjne- to takie, w których odpowiedź jest poszukiwana z literatury, Internetu… - problemy obiektywne- problemy badawczetakie, na które można odpowiedzieć poprzez podjęcie badania naukowego PROBLEM BADAWCZY -Problem szeroko rozumiany, to pytanie, na które szukamy odpowiedzi w zależności od sposobu znalezienia odpowiedzi wyróżniamy dwa rodzaje problemów:àproblemy subiektywne- informacyjneto takie, w których odpowiedź jest poszukiwana z literatury, Internetu…à à problemy obiektywne- problemy badawcze- takie, na które można odpowiedzieć poprzez podjęcie badania naukowego. Problem badawczy jest pytaniem, na które odpowiedź uzyskiwana jest na drodze badań naukowych. Rodzaje problemów badawczych:à àPytania rozstrzygnięcia- składają się z partykuły „ czy” i zdania oznajmującego, można na nie udzielić tylko jednej z dwóch alternatywnych odpowiedzi ( tak lub nie)àPytanie dopełnienia- formułowane są przy pomocy innych wyrażeń np.: „ jaki?, kto?, co?, kiedy?, w jaki sposób?” i stwarzają możliwości udzielenia wielu różnych odpowiedzi.PRZYKŁAD: Badając opinię uczniów ostatnich klas szkół gimnazjalnych na temat

oddziaływania miłości na zachowanie można sformułować następujący problem główny: Jaka jest opinia uczniów szkół gimnazjalnych na temat oddziaływania miłości na zachowanie? Warunki poprawnie sformułowanego problemu badawczego: à ujęty w formie pytania àsformułowany przy pomocy terminologii naukowej (strach à fobia)àjasny, jednoznaczny co wyklucza formułowanie pytań zbyt ogólnychàsprecyzowany zakres, z jego treści wynika jakiej grupie wiekowej, środowiskowej dotyczy àempirycznie sprawdzalny – rozstrzygalny, àprzydatny w praktyce – użytecznyà uzyskiwany na tle dotychczasowego dorobku naukowego, oparty na określonych założeniach teoretycznych określonej teorii POMIAR - to przyporządkowanie liczb lub symboli właściwościom (cechom) przedmiotów, zdarzeń (zmianom lub stanom rzeczy), procesom, zachowaniom, zgodnie z określonymi zasadami (regułami) w taki sposób, aby odzwierciedlały one relacje zachodzące między tymi osobami, przedmiotami.Podjęcie próby dokonania pomiaru interesujących badacza cech przedmiotów (np.zachowań, zjawisk, procesów, stanów) wymaga uświadomienia sobie jego podstawowych właściwości. Pomiar w badaniach pedagogicznych ma charakter ilościowy, pośredni i relatywny. POMIAR - to przyporządkowanie liczb lub symboli właściwościom (cechom) przedmiotów, zdarzeń (zmianom lub stanom rzeczy), procesom, zachowaniom, zgodnie z określonymi zasadami (regułami) w taki sposób, aby odzwierciedlały one relacje zachodzące między tymi osobami, przedmiotami. Podjęcie próby dokonania pomiaru interesujących badacza cech przedmiotów (np.zachowań, zjawisk, procesów, stanów) wymaga uświadomienia sobie jego podstawowych właściwości. Pomiar w badaniach pedagogicznych ma charakter ilościowy, pośredni i relatywny. PRÓBA REPREZENTATYWNA – pewna grupa osób (osobników) pobrana w specjalistyczny sposób, najczęściej losowanie, która swoją strukturą, cechami którymi się charakteryzuje przypomina strukturę całej populacji np. wylosowanie do badania uczniów kl. V spośród 10 klas losujemy 1,3,5,7 PRZEDMIOT BADAŃ - wszelkie obiekty, rzeczy oraz zjawiska i procesy, którym one podlegają i w odniesieniu do których formułujemy pytania badawcze.Pytanie o przedmiot badań, jest pytaniem o to „ co?” badacz bada, a nie „ kogo?”. Jednostki ludzkie nie są przedmiotami.Dlatego określenie przedmiotu badań, to sprecyzowanie tego „co?” badacz bada, „czym?” w swoim badaniu się zajmuje, „co?” jest obszarem jego zainteresowań badawczych.Co jest przedmiotem badań w pedagogice?PROCESY:àwychowania( moralnego, społecznego, fizycznego)à kształcenie na różnych etapach ( szkoła podstawowa, gimnazjum)àsocjalizacji, resocjalizacji ( wychowanków zakładu poprawczego), rewalidacji ( osób niepełnosprawnych), adaptacji studentów à ich cele, przebieg, treść, metody, środki, organizacja, rezultaty, uwarunkowanianp. metody badań wychowawczych dzieci, w wieku przedszkolnym, uwarunkowania rodzinne, osiągnięcia szkolne uczniów gimnazjum. ZJAWISKA:àpedagogiczne ( niepowodzenia szkolne)à społeczne ( niedostosowanie społeczne, bezrobocie, bezdomność, ubóstwo, patologie społeczne- narkomania, alkoholizm, prostytucja)à ich geneza (źródła, przyczyny, struktura-złożoność, przebieg, zasięg, dynamika występowania, skutki)POSTAWY:ànp.: -młodzieży wobec odmienności kulturowej, rodziców à wobec nauki szkolnejà relacje międzyludzkie, współpraca, współdziałanieOPINIE:àNp.: uczniów o kontroli i ocenie w procesie kształcenia nauczycieli o współpracy z rodzicamiINSTYTUCJE PEDAGOGICZNE:à geneza ich powstania, podstawy prawne, statut, cele, funkcjonowanie-efektywność PRZEDMIOT BADAŃ ILOŚCIOWYCH- procesy, zjawiska, właściwości, postawy, cechy instytucji o zasięgu czasowym à procesy: wychowanie, kształcenie na różnych etapach, socjalizacji, resocjalizacji; ich cele, przebieg, treści, metody, środki, rezultaty itd à zjawiska: pedagogiczneniepowodzenia szkolne, społeczne- niedostosowanie społ, bezdomność, ubóstwo; ich geneza (źródła) przyczyny, struktura-złożoność, przebieg, zasięg, dynamika, skutki à instytucje pedagogiczne: geneza ich powstania , statut, wypełnianie założonych celów np. organizacja i funkcjonowanie placówek, zjawiska. On ma zasięg masowy RODZAJE PROBLEMÓW BADAWCZYCH: - Pytania rozstrzygnięcia- składają się z partykuły „ czy” i zdania oznajmującego, można na nie udzielić tylko jednej z dwóch alternatywnych odpowiedzi ( tak lub nie) - Pytanie dopełnienia- formułowane są przy pomocy innych wyrażeń np.: „ jaki?, kto?, co?, kiedy?, w jaki sposób?” i stwarzają możliwości udzielenia wielu różnych odpowiedzi. RODZAJE PROBLEMÓW BADAWCZYCH: - Pytania rozstrzygnięcia- składają się z partykuły „ czy” i zdania oznajmującego, można na nie udzielić tylko jednej z dwóch alternatywnych odpowiedzi ( tak lub nie) - Pytanie dopełnienia- formułowane są przy pomocy innych wyrażeń np.: „ jaki?, kto?, co?, kiedy?, w jaki sposób?” i stwarzają możliwości udzielenia wielu różnych odpowiedzi. Rodzaje pytań badawczych-wymień,przedstaw charakterystykę,podaj przykłady 1.Pytanie o charakterze dopełnienia-są to pytania złożone.Formułowane są przy pomocy innych wyrażeń.np.jaki,który,co,kiedy,dlaczego?.Odpowiedzi na te pytania są również złożone,jest możliwość udzielenia wielu odpowiedzi.np: Jakie są postawy młodzieży wobec odmienności

kulturowej? 2.Pytania o charakterze rozstrzygnięcia-są to pytania proste o bardzo szczegółowe kwestie.Rozpoczynają się od partykuły „czy?” i zdania oznajmującego.Można na nie udzielić tylko 1 odpowiedzi,np.: Czy istnieje związek między liczbą dzieci w rodzinie,a poziomem osiągnięć szkolnych uczniów kl V ? SONDAZ DIAGNOSTYCZNY – to metoda badawcz...