Egzamin 2018, pytania i odpowiedzi PDF

Preview

Summary

My elaboration of all questions from farm animals breeding 1. test...

Description

ROZRÓD GOSPODARSKICH - KOLOKWIUM 1 - PROFESOR TWARDOŃ 1. Hormony ciałka żółtego a. Progesteron - komórki ciałka żółtego produkują progesteron - hormon ten ma dwa zadania: a. przygotowanie warunków dla rozwoju ciąży (czyli przygotowanie błony śluzowej macicy na przyjęcie zarodka) b. zahamowanie wydzielania hormonów gonadotropowych pobudzających rozwój pęcherzyków jajnikowych - jeżeli informacja o ciąży dotrze do jajnika między 15 a 17 dniem, to ciałko żółte pozostanie nadal czynne, ale jako ciałko żółte ciążowe, a produkowany progesteron będzie już do końca ciąży hamował wydzielanie hormonów gonadotropowych i cykliczna działalność jajników będzie zatrzymana - jeżeli jednak nie dojdzie do zapłodnienia, albo informacja o nim nie dotrze na czas do jajników, to ciałko żółte się nie przekształci i będzie stopniowo zanikało a produkcja progesteronów ustanie (co za tym idzie wydzielanie hormonów przysadkowych FSH i LH nie będzie blokowane i w ciągu 5-7 dni wystąpi ruja) b. oksytocyna c. wazopresyna d. insulina e. relaksyna f. histamina (w mniejszej ilości) g. inhibina (hamuje sekrecję FSH i estrogenów, pobudza produkcję progesteronu) h. aktywina (stymuluje sekrecję FSH, blokuje receptory dla LH i zaczyna syntezę androgenów) i. PGE2 j. IGF-1, IGF-2 (czynniki wzrostu naskórka) k. EGF - czynnik wzrostu nabłonka, IL1

2. Rola PGF2alfa i mechanizm działania przeciwporodowego - prostaglandyna - wytwarzana przez endometrium macicy - jeżeli sygnał o rozwijającej się ciąży nie zostanie przekazany do 15-17 dnia „ciąży”, to macica (endometrium) rozpoczyna produkcję prostaglandyn - prostaglandyna powoduje luteolizę (likwidację ciałka żółtego), a wtedy produkcja hormonów gonadotropowych (FSH i LH) zostanie odblokowana i w ciągu kilku (5-7) dni następuje ruja - jest używana jako preparat hormonalny do kontroli i synchronizacji cyklu rujowego w stadach - jeżeli badaniu rektalnym stwierdza się ciałko żółte to podaje się PGF2a i jest szansa że ruja nastąpi w przeciągu kilku dni i wtedy unasieniamy - jeżeli po podaniu PGF2a ruja nie nastąpi - ponowne podanie hormonu ma miejsce po 10-14 dniach i znowu się unasienia wg objawów rujowych lub na ślepo 80h po drugim podaniu PGF2a

3. Objawy porodu u jałówki (więzadła) - rozluźnienie więzadeł krzyżowo-biodrowych i zapadnięcie się mięśni pośladkowych - obrzęk warg sromowych połączony z wydłużeniem się szpary sromowej - rozluźnienie więzadeł zrębu macic - wyciek ciągliwego śluzu - kilkanaście dni przed porodem - relaksyna we krwi

4. Wygląd wymienia przed porodem u krowy a jałówki - u jałówki ok. 4-5 miesiąca ciąży rozwija się i zaczyna się powiększać wymię - na kilka dni przed porodem pojawia się przy ujściu kanałów brodawek sutkowych (strzyków) wydzielina, początkowo żółtawa i zasychająca, następnie biaława, przypominająca mleko

?

5. Rozwiązanie zaparcia barkowego - zgięcie w stawach barkowych i podwinięcie pod tuów płodu jednej a niekiedy obu kończyn a. repozycja samą ręką - ręką wprowadzoną obok głowy płodu do macicy chwyta się za przedramię przemieszczonej kończyny, spychając płód i doprowadza się do niewklinowanego zaparcia nadgarstkowego - następnie wykonuje się repozycję zaparcia nadgarstkowego (ujmuje się płód za śródręcze i unosi się ku górze i spycha w głąb miednicy, po czym wyciąga się racicę do jamy miednicy) b. repozycja ręką i linką - rozluźnioną pętlę linki porodowej zakłada się (zwykle za pomocą zawłoczki) na przednią kończynę płodu i przesuwa się ją w pobliże stawu pęcinowego - linka przeznaczona do pociągania musi przebiegać po stronie przyśrodkowej przedramienia płodu i w miarę możliwości między klatką piersiową i stawem barkowym - w przerwach między bólami spychamy płód w głąb macicy i jednocześnie pociągamy za linkę dopóty, dopóki nie wystąpi zaparcie nadgarstkowe

1. PGF2alfa - co to jest i gdzie powstaje (endometrium) - prostaglandyna - wytwarzana przez endometrium macicy - jeżeli sygnał o rozwijającej się ciąży nie zostanie przekazany do 15-17 dnia „ciąży”, to macica (endometrium) rozpoczyna produkcję prostaglandyn - prostaglandyna powoduje luteolizę (likwidację ciałka żółtego), a wtedy produkcja hormonów gonadotropowych (FSH i LH) zostanie odblokowana i w ciągu kilku (5-7) dni następuje ruja - jest używana jako preparat hormonalny do kontroli i synchronizacji cyklu rujowego w stadach - jeżeli badaniu rektalnym stwierdza się ciałko żółte to podaje się PGF2a i jest szansa że ruja nastąpi w przeciągu kilku dni i wtedy unasieniamy - jeżeli po podaniu PGF2a ruja nie nastąpi - ponowne podanie hormonu ma miejsce po 10-14 dniach i znowu się unasienia wg objawów rujowych lub na ślepo 80h po drugim podaniu PGF2a 2. Po ilu dniach zapłodniona komórka jajowa schodzi do macicy - zazwyczaj po 4-5 dniach a czasem już w formie moruli po 6-7 dniach 3. Co to GnRH - hormon (neurohormon) gonadoliberyna - hormon uwalniający gonadotropinę - wydzielany przez podwzgórze, wraz z krwią krążenia wrotnego trafia do przysadki mózgowej, z której uwalniana jest do krwiobiegu - stymuluje wydzielanie FSH i LH z przedniego płata przysadki - podaje się go przy opóźnionej lub nieregularnej owulacji - do zwiększenia skuteczności unasieniania sztucznego - przy cystach jajnikowych - synchronizacja owulacji - zwiększenie płodności samic - zwiększenie ilości nasienia - po podaniu badanie kontrolne po 10 dniach - jeżeli brak efektu, to podaje się kolejną dawkę GnRH i znowu kontrola po 10 dniach 4. Pokazać ventroflexio - rodzaje i jak się rozwiązuje, plus założyć pętlę kantarową - vetroflexio to opadnięcie główki płodu na dół, między kończyny lub obok nich (nieprawidłowe ułożenie) opadnięcie I stopnia (z nastawieniem nosowym) - grzbiet nosa płodu opiera się o przednią krawędź kości łonowych, a jego czoło i uszy skierowane są w stronę dróg rodnych opadnięcie II stopnia (z nastawieniem czołowym) - kość czołowa płodu opiera się o przednią krawędź spojenia miednicy a do kanału rodnego wklinowana jest jego potylica opadnięcie III stopnia (z nastawieniem karkowym/potylicznym) - głowa całą dolną powierzchnią silnie przylega do klatki, przez drogi rodne wymacać można jedynie zgiętą w dół szyję a. repozycja przez podłożenie pod żuchwę płaskiej dłoni i uniesienie jej ku górze b. repozycja przez uchwycenie głowy z boku za żuchwę - spychamy głowę ukośnie i ku górze i w głąb macicy, a następnie prostujemy i wprowadzamy do kanału rodnego

c. chwyt za oczodoły - i za pomocą płasko przyłożonej dłoni zepchnąć głowę płodu w głąb macicy i odpowiednio ułożyć d. zepchnięcie jednej z kończyn do jamy miednicy i doprowadzenie do zaparcia nadgarstkowego/barkowego - potem nie unosi się już głowy pionowo w górę, tylko skręciwszy szyję na bok spycha się ją lekko ku górze i na bok ponad wyprostowaną kończynę e. za pomocą szczudła Kuhna - linkę wprowadza się do jamy ustnej płodu a widełki opiera się między zawiązkami rogów i z odpowiednią siłą spycha się głowę ku górze i w głąb macicy

5. Co to jest ułożenie - stosunek części ruchomych/miękkich (kończyn, głowy) płodu do jego tułowia prawidłowe: - prostogówkowe - prostopośladkowe (tylne kończyny wystają do ujścia) nieprawidłowe: - zaparcia w stawie nadgarstkowym, łokciowym, barkowym - zawinięcie głowy w lewo lub prawo - opadnięcie głowy w dół (ventroflexio) - wywinięcie głowy do góry (dorsoflexio) - zaparcie w stawie skokowym i biodrowym

1. Budowa jajnika, co wydziela JAJNIK (ovarium) Budowa zewnętrzna powierzchnie: - boczna (facies lateralis) - przyśrodkowa (facies medialis) końce: - przedni/jajowodowy (extremitas tubaria) - tylny/maciczny (extremitas uterina) krawędzie: - wolna (margo liber) - krezkowa (margo mesovaricus) wnęka jajnika Budowa wewnętrzna warstwa zewnętrzna/pęcherzykowa (zona parenchymatosa) - jest warstwą korową jajnika - zbudowana z tkanki jajotwórczej warstwa wewnętrzna/naczyniowa (zona vasculosa) - jest warstwą rdzenną - stanowi zbiór naczyń, nerwów, tk. łącznej i nielicznych włókien mięśniowych gładkich Co wydziela a. estrogeny - produkowane w rozwijających się pęcherzykach jajnikowych b. progesteron - produkowany przez ciałko żółte c. relaksynę d. andorgeny

+ w ciałku żółtym: oksytocyna, wazopresyna, insulina, relaksyna, histamina, inhibina, aktywina, PGE2, IGF-1, IGF-2 (czynniki wzrostu naskórka), EGF (czynnik wzrostu nabłonka, IL1)

2. Dlaczego PGF2alfa nie powoduje luteolizy w ciąży - ponieważ jest wytwarzana tylko jeśli do 15-17 dnia ciąży nie dotrze sygnał o ciąży - progesteron hamuje powstawanie prostaglanyn

3. Objaw zwiastunowy porodu inny niż rozluźnienie więzadeł - rozluźnienie więzadeł krzyżowo-biodrowych i zapadnięcie się mięśni pośladkowych - obrzęk warg sromowych połączony z wydłużeniem się szpary sromowej - rozluźnienie więzadeł zrębu macic - wyciek ciągliwego śluzu - kilkanaście dni przed porodem - relaksyna we krwi

4. Zaparcie nadgarstkowe - zgięta w stawie nadgarstkowym jest już w drogach rodnych (zaparcie wklinowane) lub leży przed jamą miednicy (zaparcie niewklinowane) Repozycja niewklinowanego zaparcia a. repozycja samą ręką - ręką wprowadzoną do dróg rodnych ujmuje się płód za śródręcze i w przerwach między bólami unosi się ku górze i spycha w głąb miednicy tak, aby dostatecznie daleko odsunąć go od miednicy - po uzyskaniu maksymalnego zgięcia kończyny we wszystkich stawach, obejmuje się dłonią jej część kopytową (racicową) i wprowadza do jamy miednicy b. repozycja ręką i linką - tuż powyżej stawu pęcinowego zakładamy pętlę i wykorzystując parę sił (spychając ręką staw nadgarstkowy w głąb i ku górze i jednocześnie pociągając za linkę) wyprowadzamy kończynę przednią do jamy miednicy c. repozycja przez doprowadzenie do jednostronnego zaparcia barkowego - u małych płodów można zepchnąć jedną kończynę w głąb macicy, prowadzą do bardziej korzystnego przy ekstrakcji płodu jednostronnego zaparcia barkowego Repozycja wklinowanego zaparcia a. repozycja za pomocą ręki i linki - musimy zepchnąć w głąb miednicy zarówno staw nadgarstkowy płodu, jak i jego klatkę piersiową b. doprowadzenie do jednostronnego zaparcia barkowego

1. Faza zwiastunowa porodu, gdzie są te rozluźniające się więzadła, obniżenie temperatury (ważne u suk), czop śluzowy - trwa kilka dni u przeżuwaczy i świń - obrzęk sromu - rozluźnienie wiązadeł biodrowo-krzyżowych (estrogeny, relaksyna, oksytocyna) - upłynnienie czopa śluzowego z szyjki macicznej (czop śluzowy pochodzi z szyjki macicznej; ciąża jest chroniona przez szyjkę maciczną uszczelnioną takim „kitem” czyli tym czopem, który w czasie ciąży jest gęsty i spoisty, bo jest pod wpływem progesteronu, no ale przed porodem wzrasta ilość estrogenów, które powodują upłynnienie tego czopa) - niepokój - gruczoł mlekowy (u jałówek powiększa się od 5 miesiąca) - brzuch się robi taki „podkasany” 2. Postawa siedzącego psa - że korygujemy do postawy dolnej i to jest położenie prostopośladkowe a. doprowadzenie do przodowania pośladkowego w postawie dolnej - ręką (bądź szczudłem po założeniu mankietów) spychamy płód i przewracamy go na grzbiet - jednocześnie pociąga się za nałożone na tylne kończyny linki b. doprowadzenie do przodowania główkowego - zepchnięcie ku tyłowi (w głąb macicy) podwiniętych pod tułów kończyn tylnych (łatwe w przypadku małych cieląt) - należy chwycić za raciczkę (lub lepiej śródstopie) i spychając kończynę w bok i ku górze powodujemy jej zgięcie w stawie skokowym bądź przemieszczamy pod brzuch cielęcia do ułożenia przypominającego siad turecki - potem przystępujemy do ostrożnej ekstrakcji 3. Położenie poprzeczne pionowe grzbietowe - że sprowadzamy do obustronnego zaparcia w stawach biodrowych - gdy cielę jest żywe dążymy do uchwycenia płodu za ogon lub za pomocą ostrożnych ruchów palca wprowadzonego do odbytu płodu podciągamy jego tylną część ciała tak daleko, żeby doprowadzić do obustronnego zaparcia biodrowego - uzupełnienie wód płodowych! i znieczulenie! - repozycja przodowania główkowego -> z założenia się nie uda

4. Hak Obermayera, kleszcze Wita, Wita-Gertha (ząbek służy do łapania za fałd kolanowy), uchwyt do piłki Gylly, zawłoczki

1. Jajowody - części i łacina JAJOWÓD (tuba uterina, oviductus) - ma w nim miejsce zapłodnienie a. lejek jajowodu (infandibulum tubae uterinae) b. bańka (ampulla tubae uterinae) c. cieśń (isthmus tubae uteriane)

2. Postawa - co to, po łacinie, jaka jest prawidłowa postawa (positio) - stosunek grzbietu płodu do grzbietu matki prawidłowa: - postawa górna nieprawidłowa: - postawa dolna - postawa boczna

3. Jakie są postawy niefozjologiczne - pokazać na Michałku (dolna, boczna lewa/prawa) - jakie są sposoby pomocy w takich niefizjologicznych postawach (uzupełnienie wód płodowych, spychanie, widelec porodowy) Postawa boczna - zarówno u żywych jak i martwych a. przodowanie główkowe - repozycja przez obrócenie ciała płodu lub przynajmniej odcinka wokół jego długiej osi - często wystarczy samo obrócenie głowy (np. chwyt za oczodoły -> ból -> ruch płodu) - chwyt Kamera - pociąga się płód za wyżej leżącą kończynę i podłożoną pod niżej leżącą łopatką ręką wspiera się obrót ciała - skrzyżowanie kończyn przednich b. przodowanie pośladkowe - pociąganie za wyżej leżącą kończynę - skrzyżowanie kończyn tylnych i pociąganie za nie z jednoczesnych skręcaniem ciała

Postawa dolna a. przodowanie główkowe - chwyt kleszczowy za oczodoły z jednoczesnym skręcaniem głowy - skrzyżowanie kończyn przednich i skręcanie tułowia - mankiety porodowe Benesha bądź pętle ósemkowe i widelec porodowy Caemmerera b. przodowanie pośladkowe - skrzyżowanie kończyn tylnych - mankiety/pętle i widelec porodowy

4. Zaparcie czystopośladkowe zaparcie biodrowe - przeważnie obustronne (wtedy określenie jako położenie czysto pośladkowe) a. repozycja ręką i linką - wprowadzoną do dróg rodnych ręką chwyta się od zewnątrz za kończynę tylną, możliwie w pobliżu guza pęcinowego, i podciąga się ją powoli, lecz stale w stronę kanału miednicy tak, ażeby spowodować zaparcie skokowe -> repozycja zaparcia skokowego - jeżeli natomiast założymy linkę powyżej stawu skokowego, umożliwia to zastosowanie pary sił przez pociąganie za linkę i jednoczesne spychanie w odwrotnym kierunku ciała płodu za pomocą ręki lub szczudła opartego o wcięcie kulszowe b. repozycja za pomocą szczudła porodowego - pętlę umocowanej do szczudła Kuhna linki zakłada się albo bezpośrednio w pobliżu stawu skokowego, albo zsuwa się ją tam wraz z widełkami narzędzia z okolic stawu biodrowego przez staw kolanowy i zaciska na guzie piętowym - następnie przystępuje się do pociągania za szczudło ku górze i tyłowi - powoduje to wyraźne zgięcie stawu skokowego i jego zbliżenie się do jamy miednicy - jednocześnie wolną ręką spycha się pośladek płodu w kierunku jamy miednicy -> uzyskujemy zaparcie skokowe -> repozycja c. pętla

5. Prezentacja fizjologiczna (przodowanie proste główkowe oraz proste pośladkowe)

1. Poród fizjologiczny i patologiczny Poród fizjologiczny - położenie proste główkowe (ewentualnie proste pośladkowe) 0. Faza zwiastunowa - obrzęk sromu - rozluźnienie wiązadeł biodrowo-krzyżowych (estrogeny, relaksyna, oksytocyna) - upłynnienie czopa śluzowego z szyjki macicznej (czop śluzowy pochodzi z szyjki macicznej; ciąża jest chroniona przez szyjkę maciczną uszczelnioną takim „kitem” czyli tym czopem, który w czasie ciąży jest gęsty i spoisty, bo jest pod wpływem progesteronu, no ale przed porodem wzrasta ilość estrogenów, które powodują upłynnienie tego czopa) - niepokój - gruczoł mlekowy (u jałówek powiększa się od 5 miesiąca) - brzuch się robi taki „podkasany” 1. Okres rozwierania dróg rodnych (2-6h) - rozluźnienie szyjki macicy - upłynnianie czopu śluzowego - obniżenie napięcia mięśniowego - najpierw rozwarciu i rozszerzeniu ulega wewnętrzne ujście szyjki macicy rozwarcie rozpoczyna się od wewnątrz i postępuje ku zewnętrznemu jej ujściu - pęknięcie kosmówki - pęcherze płodowe mają możliwość wniknięcia do kanału szyjki macicy i dalszego rozszerzania - zwiększenie ilości śluzu gromadzi się w fałdach szyjki - rozluźnienie i rozwieranie szyjki macicy - przyjęcie przez płód prawidłowej prezentacji - rozpoczęcie skurczów macicy - kosmówko-omocznia osiąga światło pochwy 2. Okres wypierania płodu (do 4h) - występowanie bólów partych - całkowite rozwarcie szyjki macicy pod wpływem naporu pęcherzy płodowych i samego płodu *receptory nerwowe ulegają podrażnieniu przez płód, co z jednej strony prowadzi do wydalenia do krwioobiegu oksytocyny i nasilenia skurczów macicy a z drugiej zaś obniżenia napięcia tylnego odcinka dróg rodnych - zwiększenie częstotliwości i intensywności skurczów macicy (myometrum), powłok brzusznych, przepony - wejście płodu do kanału rodnego - początek skurczów tłoczni brzusznej - owodnia osiąga światło pochwy (owodnia szarożółty nieunaczyniony worek) - wypieranie płodu - owodnia grubsza, płyn mętnawy, rozrywa się gdy płód jest częściowo na zewnątrz lub w pochwie - omocznia pęka w drogach rodnych 3. Okres wypierania błon płodowych (12 h) - ustanie krążenia łożyskowego - odklejenie łożyska - kontynuacja skurczów macicy i tłoczni brzusznej - wypieranie łożyska *inwolucja macicy rozpoczyna się zaraz po wycieleniu i jest zakończona po 25-50 dniach, lochia porodowe znikają po 7-10 dniach, szyjka macicy zamyka się w ciągu 24h, brodawki maciczne ulegają złuszczeniu w ciągu 10 dni

Poród patologiczny/poród ciężki (dystocia, partus gravis) utrudnienia ze strony matki: - osłabienie sił porodowych - pierwotny bezwład macicy (nadmierne obciążenie, zwyrodnienie macicy, choroby ogólne, nieprawidłowy stosunek progesteronu i estrogenów, niski poziom oksytocyny, pgf2a, wapnia, glukozy) - wtórny bezwład macicy jest konsekwencją wcześniejszego wystąpienia innych przyczyn komplikujących poród (uszkodzenia macicy, pęknięcie macicy, skręt macicy) - niezdolność do skurczu (z powodu wieku, bólu, osłabienia, pęknięcia przepony, uszkodzeń tchawicy/krtani) - niedrożność kanału rodnego - złamania miednicy, niedojrzałość płciowa, nowotwory, choroby - tkanki miękkie (srom, pochwa, szyjka macicy, macica)-wady wrodzone, zwłóknienia, niedojrzałość - niedostateczne rozwarcie kanału rodnego - srom - wady wrodzone, zwłóknienia, niedojrzałość - pochwa - wypadnięcie, zwężenia, nowotwory - szyjka macicy - wady wrodzone, zwłóknienia - miednicze - niedojrzałość, deformacje w wyniku złamań, rasa, nowotwory - skręt ciężarnej macicy - pęknięcie macicy - przepuklina ciężarnej macicy utrudnienia ze strony płodu - niedobory hormonalne- ACTH/kortyzol- brak inicjacji porodu - niestosunek porodowy - za duży płód, potworkowatość płodu (+- wady miednicy) - nieprawidłowa prezentacja płodu-położenie, postawa, ułożenie - śmierć płodu utrudnienia ze strony człowieka - niefachowo udzielana pomoc porodowa

2. Hormony stymulujące poród od krowy i co z ciężkiej się dzieje żeby nastąpił poród (?) - wrażliwość mięśniówki macicy nadziałanie hormonów płciowych rozwija się od czasu dojścia do dojrzałości płciowej i utrzymuje się przez cały okres reprodukcyjny - jedna w ciąży progesteron działa stabilizująco i znosi podatność mięśniówki macicy na działanie estrogenów - osiągnięcie granicy wydłużenia się komórek warstwy mięśniowej macicy przywraca im gotowość do kurczenia się i mięśniówka staje się wtedy podatna na działanie zarówno estrogenów jak i oksytocyny - w ostatnich dniach przed porodem w krwiobiegu płodu wzrasta poziom kortykosteroidów, a w łożysku zachodzi synteza estronu, który stymuluje produkcję prostaglandyny - prostaglandyna z kolei przenika do krwi krowy i doprowadza do luteolizy ciałka żółtego ciążowego - w rezultacie następuje zanik produkcji progesteronu, który do tej pory zabezpieczał mięśniówkę przed działaniem hormonów wywołujących jej skurcze - podrażnienie receptorów szyjki macicy oraz „uczulenie” macicy przez estrogeny sprawia że reaguj ona na działania oksytocyny, równocześnie zanik ochronnej funkcji progesteronu przywraca mięśniówce jej wrażliwość - pierwsze skurcze poprzedzające poród występują właśnie pod wpływem oksytocyny

- początkowo skurcze występują co 10-15 minut a pod koniec rozpychania szyjki powtarzają się już co 2-5 minut - każdy skurcz wpycha worek płodowy głębiej do kanału szyjki, a potem już do pochwy - gdy worek płodowy znajdzie się już w pochwie, zaczyna wywierać ucisk na zakończenia nerwowe znajdujące się w ścianach pochwy i wywołuje w ten sposób odru...