Enuma ELiş Yaratılış Destanı PDF

Preview

Summary

ENÜMAELİŞ Babil Yaratılış Destanı Alexander Heidel Din - Mitoloji 1 04 AYRAÇ YAYlNEVi Selanik Cacl. 78/1 06650/Kızılay-Ankara Tel-Faks: O 312. 418 22 63 ENÜMA EL!Ş (The Babylonian Genesis) • Alexander Heiclel • Çev: lsmet Birkan • Din- Mitoloji 1 04 • © AYRAÇ YAYlNEVi Bu çevirinin tüm hakları saklı...

Description

ENÜMALİŞ Babil Yartılş Destanı

Alexander Heidel

Din - Mitoloji 1 04

AYRAÇ YAYlNEVi Selanik Cacl. 78/1 065/Kızlay-Ankr Tel-Faks: O 312. 418 22 63 ENÜMA EL!Ş (The Babylonian Genesis) • Alexander Heiclel • Çev: lsmet Birkan • Din- Mitoloji 1 04 • © AYRAÇ YAYlNEVi Bu çevirinin tüm haklrı saklıdr • ISBN 975-8087-40-1 • Birinci Baskı: Ayraç Y:ıynevi/Mas 2000 • Kapak Tasrım: Erol Olcay • Dizgi: • Baskı: Şahin Matbsı Ayraç Yayınevi

ENÜMALİŞ Babil Yartılş Destanı

Alexander Heidel

Çeviren: İsmet Birkan

Ankara- 20UlJ

... ~

'\ı~

"'

~r

'i§

..

-"'

J: ~

:;:!

?i!! 1

11

"':::> ~

lı i

JL

~ ·~

Cı

(?

...

~ ş:

~

~

...~

İÇNDEKLR RESiMLERiN LlSTESt ..........................vi SlMGELER VE ÖZEL KARTELİN ı. ENOMA ELlŞ

II. ÖTEKİ

BAİL

LlSTESt .... vii

............................... .9 YARTILŞ

ÖYKÜLERİ

.......... 90 ·

EK ....................................... 120 REStMLER ................................. 139

V

RESİMLN

LİSTE

RESIM

1.

TANRI MARDUK CF. H.

[Leipzig, 1903]

Babylollische Miscelı Weislxıch,

s. 16). 2.

TANJU AŞUR'N

SIMGESEL BIR RESMI C!ıichago

tüsü'ndeki bir

3.

Ünıversti

Doğu

Ensti-

kalıptn).

KB.AL ASURBANIPAL DÖRT ÖLÜ ASLANIN ÜZERINE IÇKI DÖKERKEN mi deyimiyle bir kuşılntr­ rıa yapılbir; bu konuda txı.k Meissner, Al iticilungen du,· aitorenlsıcb se/lsch{Ui, XI, I !eli 112 ( !9:)7). 7:3 ve -128. satırl onu

efendisi tanrıl

bu çevirisiyle, kuş.

Ge·-

breıla>tnz.

m. yaptılr

Landsberger, Zeitsclırj"

t:ıb!e

122-129 ve lV: 1AS>)'I"ioiogie, Xl.I

58

Eniima eliş

2.

yerini aldı

önünde, (onlardan almak) için atlrın

egmnliğ.

3.

"Sen en

yüce büyğsn

eşsizdr,

tanrıl;

Anu'(nunki gibi).56

4.

yazgın

5. 6.

Marduk, (en)

7.

Bu günden sonra hiç

8.

Yükseltmek ve alçaltmak: senin yetkinde olacak bunlar.

9.

Güvenilir olacak yecek buyrğn.

eşsizdr

buymğn

sen büyük büyğsn

yazgın,

Anu'nun buymğn

tanrıl,

gibi. (buymğ)

değiştrlmyck

buymğn.

ağzınd

söz; çıkan

gitmeboşa

hiçbiri el atmayacak senin yetkine. 57

10. Tanrıl

ister tanrıl

. ll. Bakım

kutsal yerleri;

12. bunun için ziyaret yerlerinin her birinde bir köşe

sana. ayrılck

13. Marduk, öc 14. sana verdik 15. ta ki

16.

sen bizim; alıcmzsn

bütün evren üstüne, hanlığ,

Kurultayda sözlerin ulansı. oturdğna

Silahrın

(hedeflerini), vursun şaırmsn

düşman­

ların.

17. Ey Han, kom 18. ama

sana bel canı

benimseyen kötülğ

bağlynı;

gelince, tanrıy

caakıt

onun!"58 nı

19. Sonra bir giysi koydular ortalın; 56. Gök

ve bir zaman için tüm tanrıs

57. Sözcügü sözcügüne: 58. "Birinin kanı

akıtm

canı

(dışar)

sınr.

deyimi, akıtm"

veya dökmekten

en yücesi. tanrıl

senin Aşmayck

alınmdr.

canlı~

temel öl::esini taşıdg

varsyıln

Enı1ma

20. (ve) ilk-doğan

Marduk'a dediler: çocukları

21. "Yazgın,59

59 eliş

ey Han, yüce olacak tanrıl

arsınd.

22. Buyur(dun mu) yok olsun ya da var olsun diye, bunlar olacak.

23. Ağzında

sözle çıkan

giysi yok olsun; şu

24. (sonra) yine buyur, giysi yeniden bütün olsun!"

25.

buyurdu (Marduk) ve giysi yok oldu. Ağzıyla

26. Yine buyurdu ve giysi eski }:ıaline 27. Atalrı

görünce gücünü sözünün,6 1 tanrıl

şad

29. Asayı,

30. düşmanı

oldular (ve) (diyerek).

28.

sundular, "Marduk saygı

vuran karşı diyerek:) (şöyle

31. "Git, kes

Han'dır!"

ve han giysisini(?) sundular ona; tahı

ler,

döndü.6°

bir silah (da) verdiduılmaz

can Ti'amtın

32. Rüzgarlar taşısn

uzak ucra yerlere."6 2 kanı

33. Atalan tanrıl

(damr)ın.

belideyince yazgısn

34. yola koydular onu,

ve başrı

35. Bir yay yaptı

(Marduk),

36. temren takıp

(oka), kirş

erişm

Bel'in,63 yoluna. olsun (bu) dedi;

silahım

bağldı

(ona).64

59. Gücün ve yetken. 60.

giysi gerçek anlamda yok edip sonra tekrar yoktan var ettigine dair kayoktur. Elimizdeki bilgilerin gösterdiğ kadanyla, crealio ex ıiblo (yoktan yaratma) dogması Babilliler ve Asurlularca bilinmiyordu. Bu parçnı anlatmak istedigi, en akla yakın yorumla, şudro M:ırdtk'un ilk buyrğla giysi lime limc olmuş, ikinci buyrğla da tamamen eski haline dönmüştr. Marduk\ın

.nıt

61. Sözcügü sözcügüneo 62. Krş.

63. Y:ıni

I:\2. satır.

Marduk'un.

64. Yani yaya.

agzınd

çıkan.

60 Enılma

37. Topuzu 38. yayla

alıp

eliyle sağ

da akluğ

eliş

kavrdı;

omuzuna. astı

39. Şimşeğ koydu önüne; 40. parlayan alevle doldurdu gövdesini.65 41. Bir (de) ağ

kapatmak için Ti'amtı yaptı,

42. dört yele tutturdu (uçların),

içine, diye hiçbir

kaçmsın

parçsı;

43. güney yeli, kuzey yeli, doğu Arm'nun (hu) 44. ulu atsı ağın

4S.

yeli ve

yelini, batı

armğnlı,

yaklştırd

kenarlı.

irnbullu'yu: kötülük yelini, borayı, Yartı

kasırg-

yı,

46. dörtlü yeli, yedili yeli, burgacı, eşsiz rüzgaı. 47. tl eri sürdü yartığ ye Ileri, yedisini h irden; 48. içinden çalkalamak için onun ardı sıra. 49. Han boşandır

koptu yeller Ti'amtı,

güçlü silahı

selini.66 yağmur

SO. Bindi önünde durulmaz korkunç dört çekici arabaya: sı.

(yartık)

65. Bu sahne 66. "Ya.ğmur

7

Çiğney6

!'): !6-18'i Hunıç

ve koşumladı

S2. Yokeden, Acımasz,

liğ gibi, abıl 'nun bir tür mitsel yartığ gösterdiğ yimi "ejderha" ile karşılm için ye'erli lıigse uma/ qj"JJiblica/ Literaı/P LXI! [19451, 370'tc

zinci sereri'nde bir parçada kantlı lığna

olamaz. kanıt

Pegasus ve Eşay

kitabın

Karş.

arhsın; koştu

(onları)

ve Uçan.

lıartyo.

gelen abil/;u terimi Jensen t:•.ra· Jensen'in de işar~t et-

seli (tufan)", "s;ığan~k, vb. 8nbm1arı Neal/e:x:ikoll der As::.yriologie, I, 1 J -l.)'te incelmştr.

fında

fırtna

y:ıptjln

bir abılu'dn

Asuı-'n

kantlı

altınc

tcnıel

baındki

boğalrı,

altı

kantlı

parçalar da vardı. Fakat lıu deyoktur (W. F. Albright'ın }oaksine). Sargon'un Sekisöz edilmesi, abi7bn'nun ejderhaYunan ınitoljs karwtlı atı melekler ..

S7. Bak. Landsbcrger, Zeitscbriflji'ir Assyriologie, XLI!! ( 1956J. 75, Z. 60.

Enurna

53. Keskindi 54.

dişler

(bunları),

ağu

bilirlerdi, yıkma

61 eliş

salrdı;

ezip geçmeyi; öğrenmişld

55. [. ... .] [vurJladı, korku salrL.dı 56. solda [. ... .] 57. Ürkünç bir (örme) zırh giynmşt; 58. dehşt

salan bir görkem

döğüşte;

taşıyordu

başınd.

59. Dosdğru bir (yol) tuttu Han ve yolunu izledi; 60. (öfkeden) köpüren Ti'amtın yerine doğnı çevirdi yönünü.

61. Dudaklrın

[bir arsınd

tutar, tılsm(?)]

hakızl

murdan; 62. ağuy

yok eden bir otu kavrmış

63. O zaman tanrıl

[kaşlr

eliyle. yanıd,

tanrıl

koşur

çevresinde,

64. atlrı tanrıl koşur 65. Han yaklştı iyice, 66. (ve) görmek için eşi 67. 0

68.

69.

68 bakarken karışt

çevresinde, tanrıl

..... .

kalbine bakmak için, Ti'amtın

Kingu'nun planı.

(Kingu'nun) planrı

kafsınd;

istenci, düzeni bozuldu eylemlerinin. kırld

tannlara gelince, onun yanıd Yardımcl

yürü-

yen, 70. görüşlei

görünce bulandı

71. Bir [kükreme(?)] den, 72. savunarak du[aklrı]y

saldı

yılmaz

kahrmnı.

Ti'amat, boynunu çevirmebayğıln(?)

(ve)

nı:69 68. Marduk.

69. Krş.

Jensen, Oriellla/iscbe literaturzettung, XXVlll 0925>, 23. sütun.

isyanı­

62

Enuma

73.

sana

"r ..... 1 tanrıl

mı

eliş

çıktlar

kalıp,

74. (yoksa) senin yerine mi rinden?"70

75. O zaman Yüce Han

kendi [yerlletoplandır

güçlü [boşandır]

silahı

yağ­

mur seli ni. 71 76. Öfkeden kuduran Ti'amat[a ise] şöyle

77. "[Kabaca, küstahça(?)] kendini(?). 78. Tasrl[tın yüreğin

yüceltekoydun başkldırp

çatışm

79. [... ..haksız ]oğular

kışrtmay.

davrnıyo

80. (ve) sen, onları

verdi: yanıt

atlrın;

nefret ediyorsun neden(?)[sizl. doğuran,

dukların)

81. Yükseltlin Kingu'yu

(doğur­

olsun diye; eşin

[yetkeni] koydun Anu'nun yetkesinin yeri-

82. Yasdış

ne. 83. Tanrıl

Hanı

84. hayınlğ

Anşar'[

kanıtid

85. Ordun

kötülük karşı]

atlrım

donası

[tanrıl

(şimd),

plandı,

karşı].

senin silahlakuşansılr

rın!

86. Beri gel (tek başın),

teke tek seninle döğüşelim

ben!" 87. Ti'amat bunu duyunca, 88.

birine döndü yitirerek çıldrmş

89. Öfkeyle (ve) olanca sesiyle haykırd 70.

7 ı.

Ti'anıt

sorusunu şöyle yoksa senin düzeyine ll. 75-83. satırl ı 22-1.?.4'te yaınldğ

yorumltın: ıni

"Tanrıl

usmı.

Ti'amat, senin düzeyine ıni

yükseldiler,

indiler (alçdır)?"

için, bak. E.F. Weidner'in Arcbio jilr Ori...