Hoofdstuk 11 ML - dss - The Art of Debugging with Gdb Ddd and Eclipse PDF

Preview

Summary

dss...

Description

Hoofdstuk 11: De verlichting 1. Inleiding 1.1. Ontstaan en betekenis van de verlichting - Hoofdzakelijk een theoretisch-filosofische stroming - Meer een ideeënstroming dan een stilistische stroming in de cultuur - Door impuls van radicale ideeën verandert de Westerse wereld enorm  Democratische ideeën: vrijheid, gelijkheid, broederlijkheid  Rationalisme: voorkeur voor logisch onderbouwde argumenten  Scepticisme: twijfelen aan absolute waarheden  Radicale verdraagzaamheid: godsdienstig en metafysisch pluralisme  Pragmatisme: aandacht voor het concrete alledaagse leven - Ontstaan  Engelse burgerij neemt in de verlichting het voortouw  Politiek: als eerste verliezen ze de feodale maatschappijstructuur  Burgerij werd de drijvende kracht achter het maatschappelijke gebeuren  Parlementaire machtsuitbreiding; Glorious Revolution in 1689  Vanuit Engeland zal de cultuur van de burgerij zich verspreiden over Europa  Franse verlichting: sterk anti-theologisch en zeer combattief (pol en fil)  Diderot, d’Alembert, Voltaire en Rousseau  Duitse verlichting: saai en nuchter, sterk onder invloed v. Fr en En vb. 1.2. Intellectuele pijlers van de verlichting Breukmoment die de verlichting noemt laat enkele fundamentele filosofische en levensbeschouwelijke veranderingen voordoen - Filosofie  Filosofie krijgt een sociale functie: niet alleen theorie  ook praktische rede  Voor alle fenomenen is er een rationele verklaring mogelijk  Descartes en Spinoza speelden pioniersrol in 17de eeuw  Descartes: Discours de la méthode  Juist oordelen, h. ware van h. valse onderscheiden = gezond verstand  18de eeuw schrijft Kant in “Wat is Verlichting?: “niet verlichte tijd maar tijd van verlichting.”  Filosofie wordt belangrijk in de 18de eeuwse maatschappij  Volledig bevrijd v. d. theologie, filosofie als basisdiscipline aan unief  Filosofie verovert salons  Filosofische publicaties verdubbelen in aantal (theologie neemt af) - Religie  Traditionele theïsme verliest aan invloed, men doet pogingen om het religieuze denken een rationeel fundament te verlenen  Ontstaan van het deïsme  Er is een schepper van de kosmos, maar is een medelijdende god  Drm is de mens verantwoordelijk voor zijn daden  Deïsme is een belangrijk component voor de Vrijmetselarij  Freethinkers: wijzen elke vorm van religiositeit af - Ethiek  Op vlak van ethiek is er een zelfde tendens tot filosofische, rationele fundering  David Hume (1711-1776): ethiek is het beoordelen van menselijk gedrag door mensen

Encyclopedieën en andere filosofische geschriften  Diderot (1713-1784) en d’Alembert (1717-1783): L’encyclopédie  De encyclopedie poogde een synthese van de toenmalige kennis te stellen  Maar wil de lezer overtuigen van de waarde van de verlichtingsideeën  Kritische rationaliteit zal alle vormen van dogmatisch denken overwinnen  d’Alembert: wis- en natuurkundige deel van de encyclopedie  diderot: literatuur en filosofie  ook bijdragen van alle verlichtingsdenkers: Rousseau, Voltaire,…  Voltaire is het prototype van de verlichtingsintellectueel, zijn gevarieerde publicatie vermengde hij in het publieke debat  Schreef pamfletten tegen het despotisme van de katholieke kerk  Tijdens zijn verbanningsperiode in Engeland leerde hij de parlementaire monarchie kennen  Door politieke moeilijkheden trekt Voltaire terug in het slot Cirey  Schreef contes philosophiques, teksten tegen godsdienstig fanatisme en politiek absolutisme  Voltaire verbleef drie jaar lang in Sanssouci, hof van Frederik de Grote, was belangrijk voor de Duitse verlichting  Ideeën van Voltaire kan men op metafysisch vlak samenvatten met het begrip ‘deïsme’ en op politiek vlak met de begrippen gelijkheid, vrijheid en broederschap, ideeën die pas bij de Franse revolutie het politiek leven zouden bepalen 2. Vertegenwoordigers 18de-eeuwse auteurs maken gebruik van de verlichtingsideeën om de literatuur te vernieuwen, maar wenden eveneens naar conventionele literatuurvormen aan. Vb. briefroman, essays, filosofische verhalen, roman 2.1. Filosofisch geïnspireerde literatuur (18de-eeuw) - Lessing  Nathan de Weise: een rijke wijze jood, wordt vervolgd wegens zijn geloofsovertuiging en zijn afkomst, maar blijft verdraagzaam  Stelt met dit werk dat de vraag naar de enige en ware godsdienst zinloos is (religieuze tolerantie)  Vraag naar het goede handelen kan los van geloof en ras opgeloste worden (verlichtingsethiek) - Diderot  Schreef Encyclopédie (scepticisme, determinisme), auteur van verscheidene pamfletten en andere polemische geschriften:  Anticlericale roman La Religieuse (anticlericaal)  Dialoog- en briefroman Le neveu de Rameau  Dialoog roman Jacques le fataliste et son maître Dialoog tussen de meester en Jacques, de meester stelt voortdurend vragen en Jacques toont aan dat hij een modern mens is  Bewonderde de Engelse burgerlijke literatuur: aandacht voor het alledaagse, gewone gevoelens, mogelijkheid tot empathie (bewonderaar van Richardson) - Voltaire  Schrijft teksten die de strijd aanbinden met godsdienstig fanatisme, idealistische filosofie en politiek absolutisme (anti-metafysisch en anticlericaal) -



-

Pope 

De verhaalvorm is zeer toegankelijk en bereikt een groot publiek  Zadig ou la Destinée behandelt het motief van de rechtvaardigheid  Micromégas is een statistisch verhaal waarin een buitenaards wezen de Westerse wereld becommentarieert  Candide ou l’optimisme is een satire op het filosofisch optimisme van Leibniz en een pleidooi voor burgelijke pragmatisme. Maakt gebruik van clichés van de barokke avonturenroman (parodie) Is een klassieke avonturenroman, maar het avontuur staat niet centraal. Hij probeert de stelling van Leibniz (we leven in de perfectie wereld die god heeft geschapen) te ontkrachten door alle mogelijke ongelukkige situaties te brengen. Bv. Aardbeving in Lissabon, slavernij na al die gebeurtenissen komt Candide tot het inzicht dat die filosofie niet werkt. Moraal: je moet je eigen leven op orde brengen en niet god = pragmatisch, rationeel, individualistisch

Lyriek is aanvankelijk beïnvloed door het speelse van de rococo, dan evolueert hij naar een beschouwelijke, verstandelijke lyriek (filosofie van de verlichting) 2.2. De burgerlijke zedenroman in Engeland Engelse zedenroman is een romanvorm waarin de nadruk komt te liggen op de zeden van de burgerij. Lijkt op avonturenroman en de picareske roman. Verhalen waarin de burger een spiegel wordt voorgehouden - Defoe Robinson Crusoe: verhaal van schipbreukeling die op eigen kracht de weerbarstige natuur aan zich onderwerpt en een nieuwe wereld weet op te bouwen. Met behulp van zijn verstand en morele spiegel wordt hij een beter mens. Waardepatroon komt goed tot uiting voor de burgerij  Lofzang op de burgerlijke deugden  Exotisch kader, sluit aan bij de koloniale expansie van Engeland - Swift Bekijkt de nieuwe burgerlijke wereld en het burgerlijke waardepatroon op een andere manier dan Defoe: hij hekelt het vooruitgangsoptimisme, houdt de lezers een spiegel die hun maatschappij vervormt en toont aan dat de menselijke/burgerlijke ambitie leidt tot onmenselijke machtsstrijd . Defoe behoorde tot de liberale parij, was optimistisch ingesteld Swift was een conservatief, pessimistisch Gulliver’s Travels: deze roman ridiculiseert de nieuwe burgerlijke klasse en de nieuwe wereld die zij opbouwde Verkleining van de menselijke zwakheden en ijdelheden (lilliput), vergroting (het eiland Brobdingnag), verdierlijking (de paarden op Houyhnhnm) Confrontatie met een problematische held in een problematische samenleving - Fielding Is de eerste die er in slaagt de menselijke komedie in de vorm van een verhaal gestalte te geven. Hij beschrijft de personages en de wereld waarin ze leven alsof de wereld die de personages kennen dat de lezer die ook kent The history of Tom Jones: zal in dit verhaal de klassenmaatschappij bekritiseren en in vraag stellen en ironiseert. Het gaat over een jongeman die een adelijke vader heeft, maar dat is niet geweten. Bij zijn geboorte dachten ze dat hij de zoon was van een

dienstmeid en een kapper. Door omstandigheden komt Tom terecht in een aristocratische familie. Hij probeert aan te tonen dat we allemaal mensen zijn, dat we allemaal gelijk zijn. We hebben allemaal behoefte aan onze vrijheid en die klasse structuren staan dat een beetje in de weg en dat ironiseert hij 2.3. De sentimentele zedenroman De nadruk ligt niet op de zeden van de burgerij en de maatschappij van die tijd. Maar veeleer op de ontwikkeling van het individu. Het mensbeeld van de verlichting is een individu dat via zijn eigen rationaliteit tot ontplooien komt, een wezen dat gezond verstand gebruikt, dat probeert de werkelijkheid te ordenen intersubjectieve relaties en de psychologie komt naar voren - Richardson Pamela or Virtue Rewarded: roman dat gaat over de huwelijkszeden. Helemaal gericht tegen de oude klassestructuren. Dienstmeid die terechtkomt bij een man die haar wel ziet zitten. Maar ze zal hem niet toelaten tot haar privé sfeer zolang ze niet getrouwd zijn. Uiteindelijk zullen ze trouwen. Sloeg aan bij een groot publiek ook vrouwen. Richardson past zijn stijl aan, aan het nieuwe publiek, was dus heel vernieuwend. - Sterne Veel ironischere figuur, schrijft dat het individu tot ontwikkeling moet komen, en moet proberen een rationeel inzicht in zijn leven te verwerven. Maar hij weet dat dit in de praktijk heel moeilijk is. The Life and Opinions of Tristram Shandy, gentleman Is een levensverhaal van een engelse jongeman, de verteller beschrijft zijn leven met heel veel details en op een bijna wetenschappelijke manier. Dan blijkt het dat hij pas na 1/3de van het verhaal kan beginnen met de geboorte van de hoofdpersonage (mens wordt bepaald door het milieu waaruit hij voorkomt, door zijn ouders,…) - Prevost Is zijn voornaamste romans tentoonvoert hij zijn leven, hij had het moeilijk met zijn hartstochten Manon Lescaut: vertoont dezelfde vermenging van moralisme en emotionaliteit als de romans van Richardson. Kritiek op het denken van die tijd enerzijds, en het anticiperen van de romantische beweging anderzijds. 2 jonge mensen worden bevangen door een onmogelijke liefde, die voor beiden fataal wordt. Manon heeft een drang om een comforttabel en luxueus leven te leiden. En de jongen volgt haar waarop de jongen zijn geliefde ziet sterven. Filosofisch, existentialistisch werk, manon sterft...